1. NMG
NEDERLANDS
MILITAIR
GENEESKUNDIG
TIJDSCHRIFT
VERSCHIJNT TWEEMAANDELIJKS
64e JAARGANG
JULI 2011 - NR. 4
MINISTERIE VAN DEFENSIE – DIRECTIE MILITAIRE GEZONDHEIDSZORG

2. INHOUD 64E JAARGANG - JULI 2011 - AFLEVERING 4
NEDERLANDS MILITAIR Van de redactie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
GENEESKUNDIG TIJDSCHRIFT
Uitgegeven door het Ministerie van Defensie Mededelingen:
onder verantwoordelijkheid van de Directeur Militaire Gezondheidszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Directeur Militaire Gezondheidszorg Nieuwsbrief DMG, april 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Nieuwsbrief DMG, mei 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
HOOFDREDACTEUR
R.P. van der Meulen
kolonel-vliegerarts Oorspronkelijke artikelen:
De veranderende militaire gezondheidszorg
EINDREDACTEUR door commodore-vliegerarts b.d. A.J. van Leusden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
A.H.M. de Bok
luitenant ter zee van administratie der Officier van Gezondheid Ellerman .
tweede klasse oudste categorie b .d . Docent geneesmiddelleer en redacteur van het Nederlandsch Lancet
door drs. P.P.A.M. Verhoeven en prof. dr. J.H. Bolk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
LEDEN VAN DE REDACTIE
J. de Graaf Sportspecifiek trainen van de dorsaalflexoren bij het
kolonel-arts
Mediaal Tibiaal Stress Syndroom
J. van der Hoorn
Een case report
kolonel-vliegerarts
Dr. R.A. van Hulst door kapitein-fysiotherapeut C. Muller en drs. B. Honselaar MSc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
kapitein ter zee-arts
H.W.P. Meussen De thoracale facetgewrichten, de costotransversale gewrichten en
luitenant-kolonel-arts de costovertebrale gewrichten in de etiologie van musculoskeletale thoracale rugpijn
Dr. J. van der Plas door M.A. Paantjens MPt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
bioloog
R.A.G. Sanches Pseudoangineuze klachten, een manueeltherapeutische indicatie . Case report
kapitein-luitenant ter zee-arts door M.A. Paantjens MPt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
F.J.G. van Silfhout
luitenant-kolonel-tandarts
Barotrauma van het oor bij duikers
N.R. van der Struijs
door E. Generaal, dr. J. Stins en kapitein ter zee-arts dr. R.A. van Hulst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
kapitein-luitenant ter zee-arts
Dr. D.J. Versluis
kolonel-arts Verslagen:
M.L. Vervelde Uitreiking Wout Klein Haneveld-prijs 2011
kolonel-apotheker door dr. L. van Bergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
ADMINISTRATIE Ingezonden mededelingen:
majoor b .d . A. Sondeijker Bij- en nascholing van de Netherlands School of Public and Occupational Health . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
secretaris NMGT
Postbus 20703, 2500 ES ’s-Gravenhage
Telefoon 070-3397405 / 06 of 0165-300145 CONTENTS VOLUME 64 - JULY 2011 - ISSUE 4
E-mailadres:
nmgt@mindef .nl
From the editor: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
DRUK
DeltaHage bv, Den Haag Announcements:
Postbus 20023, 2500 EA Den Haag Surgeon General . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Telefoon 070-7507500 Newsletter Surgeon General, April 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Fax 070-7507578 Newsletter Surgeon General, May 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Original contributions:
Publiciteitsbureau Leeuwenbergh b.v. Changes in military health care: historical perspectives
Postbus 139, 2170 AC Sassenheim
by air commodore mc (ret.) A.J. van Leusden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Telefoon 0252-227505
Fax 0252-228358
Contactpersoon: Frank van Gils Medical officer Ellerman, lecturer in pharmacology and editor of the Nederlandsch Lancet
by P.P.A.M. Verhoeven MD and Prof. J.H. Bolk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
VERSPREIDING
Het NMGT wordt kosteloos gezonden aan alle Sports-specific training of dorsal flexor muscles in medial tibial stress syndrome
beroeps- en reserveofficieren en onderofficieren, by captain C. Muller MPt and B. Honselaar MSc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
alsmede de daarmee gelijkgestelde
burgerambtenaren, van de militair-geneeskundige The thoracic zygapophyseal joints, the costotransverse joints and
diensten, alsmede naar alle militair-geneeskundige the costovertebral joints in the etiology of musculoskeletal thoracic spine pain
eenheden en inrichtingen en naar civiele by M.A. Paantjens MPt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
geneeskundige instellingen .
Pseudo-angina, an indication for manual therapy . Case report
VOORBEHOUD
Plaatsing van een artikel in dit tijdschrift houdt niet in, by M.A. Paantjens MPt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
dat de inzichten van de schrijver worden gedeeld
door de Directeur Militaire Gezondheidszorg Ear barotrauma in scuba divers
en de redactie . by E. Generaal, Dr J. Stins and surgeon captain (R. Neth. Navy) Dr R.A. van Hulst . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Het adverteren in dit blad kan het verkrijgen
van voorkeur voor leveranties aan de Reports:
Geneeskundige Diensten van de Koninklijke Marine, Wout Klein Haneveld incentive prize for students 2011
de Koninklijke Landmacht en de by Dr L. van Bergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
Koninklijke Luchtmacht niet inhouden .
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd Paragraph advertisement:
of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook,
The Netherlands School of Public and Occupational Health . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
zonder schriftelijke toestemming van de redactie
van dit tijdschrift .
VOORPAGINA
NETHERLANDS MILITARY Atypische borstpijn, pijnklachten tussen de schouderbladen en armpijn zijn symptomen die kunnen
MEDICAL REVIEW duiden op een ernstige onderliggende pathologie, zoals cardiale of pulmonale aandoeningen,
Edited under the responsibility of the subdiafragmatische aandoeningen of specifieke cervicale klachten. Het belang van het uitsluiten van
Director of Military Health Care deze aandoeningen kan niet genoeg worden benadrukt. Echter, wanneer een ernstige pathologie niet
Postbox 20703, 2500 ES The Hague voor de hand ligt of door lichamelijk onderzoek is uitgesloten, moet een clinicus een stoornis in het
(The Netherlands) costovertebrale gewricht overwegen, zodat kostbaar en onnodig intern onderzoek kan worden voorkomen.
Telephone 070-3397405 / 06 Op p. 156-159 wordt het manueeltherapeutische onderzoek en de behandeling voor een patiënt met een
stoornis in het costovertebrale gewricht beschreven.
All rights reserved
Foto: mevrouw C .P . van de Graaf .
ISSN 0369-4844
NM GT 64 - 1 29- 172 131 JULI 2011

3. O O R S P R O NK E L I JK A RTI K E L
Officier van Gezondheid Ellerman door drs . P .P .A .M . Verhoevena en
prof . dr . J .H . Bolkb
Docent geneesmiddelleer en redacteur van het Nederlandsch Lancet
George Lievin Henri Ellerman (1817-1849) genoot zijn militair-geneeskundige opleiding van 1835 tot 1839 aan de Rijks-
Kweekschool voor Militaire Geneeskundigen (RKMG) en promoveerde te Leiden in 1841. Van 1843 tot 1849 gaf hij aan
de RKMG onderwijs in de geneesmiddelleer. Hij was een van de eerste redacteuren van het Nederlandsch Lancet. Als
redacteur gaf hij samen met collega-redacteuren Donders en Jansen een nieuwe koers aan het tijdschrift. Door de mix
van wetenschappelijke en op de medische praktijk gerichte artikelen kon dit tijdschrift uitgroeien tot het belangrijkste
medisch-wetenschappelijke vakblad in Nederland; het maakte echter geen deel uit van de tijdschriften die opgingen in
het latere Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. In 1846 bracht hij een Nederlandse vertaling uit van het Duitse
Handbuch der Heilmittellehre van Friedrich Oesterlen. Dit boek was een volledig en helder overzicht van de
geneesmiddelleer en werd beschouwd als een belangrijke stap naar een wetenschappelijke farmacologie. Na zijn
overlijden op 32-jarige leeftijd werd hij herdacht als een goed wetenschapper en toegewijde, hardwerkende docent.
In de 19e eeuw bestonden er niet-academische genees- en 6 kinderen; zijn moeder overleed vlak
verschillende instituten voor het volgen heelkunde4 . na de geboorte van Ellermans jongste
van medisch onderwijs . Aan Een van Beckers’ belangrijkste broer . Zijn vader hertrouwde met
universiteiten, athenea en klinische hervormingen betrof de samenstelling Louise Borgerhoff (1803-1889), zus
scholen vond de civiele van het docentencorps, dat hij van zijn eerste vrouw . George werd al
geneeskundige opleiding plaats; het uitbreidde met 4 talentvolle leraren: vroeg door zijn vader gestimuleerd om
geneeskundig onderwijs aan militair- F .C . Donders (1818-1889), zich later aan de geneeskunde te
geneeskundigen werd in Utrecht G .L .H . Ellerman (1817-1849), wijden . Naast het gewone onderwijs
gegeven aan de Rijks-Kweekschool A .W .M . van Hasselt (1814-1902) en bekwaamde hij zich in zowel oude
voor Militaire Geneeskundigen J . H . Jansen (1816-1885) . Donders talen (Latijn en Grieks) als levende
(RKMG) . Het onderwijs aan de RKMG werd in 1847 hoogleraar aan de talen (Frans en Duits), aardrijkskunde
kon gecombineerd worden met Utrechtse universiteit en was een en geschiedenis . Op jonge leeftijd
onderwijs aan de universiteit1 . beroemd fysioloog en oogarts; hielp George al mee in de apotheek
In de jaren 40 van de 19e eeuw werd de hij schreef meer dan van zijn vader . In 1835 werd hij
RKMG door inspecteur-generaal van de 300 wetenschappelijke publicaties5 . toegelaten tot de militair-
Militair-Geneeskundige Dienst Van Hasselt werd in 1858 hoofd van geneeskundige opleiding als
P .L . Beckers (1789-1851) hervormd de chirurgische kliniek van de RKMG onbezoldigd kwekeling, waarna hij in
tot een instituut waar een nagenoeg en vanaf 1873 was hij Inspecteur- 1836 werd bevorderd tot bezoldigd
volledige geneeskundige opleiding werd Generaal van de Militair- kwekeling der Derde Klasse, in 1838
aangeboden . Er was veel aandacht Geneeskundige Dienst; hij heeft een der Eerste Klasse10 . In 1835 werd hij
voor de praktijk, gefundeerd op een belangrijke bijdrage geleverd aan de tevens als student aan de Universiteit
brede theoretische basis van basale en opleiding van militaire en civiele van Utrecht ingeschreven, waar hij
toegepaste vakken2 . Na de geneeskundigen6 . Jansen werd in colleges volgde en het propedeutisch
reorganisatie door Beckers werd de 1850 benoemd tot hoogleraar aan de en kandidaatsexamen in de
RKMG gerekend tot de beste medische Universiteit van Groningen; hij geneeskunde aflegde11 . Tijdens zijn
opleidingen in Nederland vóór 18653 . vertaalde verscheidene medische studietijd liep hij in 1836 mee als
De militair-geneeskundigen hebben in handboeken in het Nederlands7 . medisch student in een historische
de 19e eeuw een cruciale rol gespeeld Het leven en de carrière van Ellerman optocht ter viering van het
in de ontwikkeling van de zijn niet eerder beschreven; die 2e eeuwfeest van de Utrechtse
wetenschappelijke geneeskunde, als worden in dit artikel nader belicht, universiteit12 . Hij voltooide zijn
intermediair tussen de academische en evenals de rol die hij heeft gespeeld in militairgeneeskundige opleiding in
de 19e-eeuwse 1839 en werd bevorderd tot Officier
geneeskunde . van Gezondheid der Derde Klasse . Hij
werd gelegerd bij diverse garnizoenen:
Biografie Antwerpen (1840), ’s-Gravenhage
George Lievin Henri (1841) en Maastricht (1842)13 .
Ellerman werd geboren in In 1839 werd Ellerman door het
Antwerpen op 15 april Departement van Oorlog toestemming
1817 . Hij was de zoon van verleend om naast de militair-
Hendrik Ellerman geneeskundige opleiding te
(1793-1864), Officier van promoveren, op voorwaarde dat hij
Gezondheid, en Catharina zich nog voor 10 jaar aan de
Johanna Borgenhoff krijgsmacht zou verbinden na het
(1797-1829)8 . Zijn ouders behalen van deze graad10 .
vestigden zich na zijn
geboorte in Ouderkerk aan a
Huisarts, huisartsenpraktijk Vitea Bezuidenhout,
de Amstel, waar zijn vader Den Haag .
het geneeskundige beroep b
Internist, Leids Universitair Medisch Centrum,
Fig. 1: Boven, huwelijksafkondiging van dr. G.L.H. Ellerman met voortzette als civiel afd . Algemene Interne Geneeskunde, Leiden .
Dit artikel is eerder geplaatst in het Ned Tijdschr
A.M. Katwinkel op 17 juli 1848. Onder, overlijdensadvertentie van genees-, heel- en Geneeskd 2011;155:A2736, gepubliceerd op
dr. G.L.H. Ellerman op 29 mei 1849. verloskundige9 . 02-02-2011 .
Bron: Centraal Bureau voor de Genealogie, Den Haag; onbekend dagblad . George was de oudste van Artikel ontvangen februari 2011 .
NM GT 64 - 129- 172 143 JULI 2011

4. (figuur 1) . George had vooraanstaande en complete
helaas een zwakke medische vakblad in Nederland4,17 .
gezondheid: hij kampte Ellerman schreef in de periode van
onder meer met reuma 1845 tot aan zijn overlijden in 1849
en een oogziekte . 22 bijdragen voor het tijdschrift . Deze
Hierdoor was hij bestonden uit 8 oorspronkelijke
meerdere malen stukken, 10 boekbesprekingen,
gedwongen zijn lessen 2 ‘kleinere mededelingen’ en
voor enige tijd te 2 ‘kritische mededelingen’ . De
staken16 . Op oorspronkelijke artikelen handelden
29 mei 1849 overleed hij voornamelijk over heelkundige en
op 32-jarige leeftijd aan verbandleerkundige onderwerpen .
de gevolgen van
tuberculose Handboek van Oesterlen
(zie figuur 1)8 . Voor de Naast zijn docent- en redacteurschap
weduwe van Ellerman vertaalde Ellerman ook een aantal
werd het drama nog Duitse geneeskundige handboeken in
groter toen 4 dagen het Nederlands, waaronder het
later ook hun enige Handbuch der Heilmittellehre van
zoon overleed . Friedrich Oesterlen (1812-1877)
(figuur 3) . Oesterlen was een van de
Redacteur eersten die in zijn leer duidelijk
In zijn korte leven heeft verband legde tussen fysiologische
Ellerman naast zijn werking en de scheikundige
militairgeneeskundige samenstelling van geneesmiddelen; zo
taken en docentschap wilde hij een meer objectieve
aan de RKMG zich ook geneesmiddelleer neerzetten . Zijn
aan de wetenschap boek wordt gezien als een belangrijke
gewijd . Vanaf 1845 overgang naar de wetenschappelijke,
vormde hij samen met op fysiologische en scheikundige
Donders en Jansen de beginselen gebaseerde
redactie van het geneesmiddelleer . Dit handboek werd
Nederlandsch Lancet in Nederland goed ontvangen, getuige
(figuur 2) . het aantal herdrukken en de
Het Nederlandsch Lancet beoordelingen die het boek kreeg in
was opgericht recensies: ‘een volledige, heldere en
in 1838 door scherp kritische uiteenzetting, met veel
A .G . van Onsenoort aandacht voor de fysiologische richting
Fig. 2: Titelpagina van het Nederlandsch Lancet, het tijdschrift (1782-1842), directeur van de geneesmiddelleer’19 .
waarvan dr. G.L.H. Ellerman een van de redacteuren was. van de RKMG, en werd Met zijn vertaling maakte Ellerman dit
uitgegeven tot 1857 . Het belangrijke handboek voor de
Hij werd toegelaten tot de promotie nam niet deel aan de fusie die in Nederlandse geneeskundigen
aan de Universiteit van Leiden in 1840 1856 leidde tot de oprichting van het toegankelijk; tevens gebruikte hij het
en promoveerde magna cum laude in Nederlandsch Tijdschrift voor voor zijn onderwijs aan de RKMG . Hij
1841 (promotor G . Sandifort Geneeskunde17 . In de eerste jaren beschouwde Oesterlens werk als een
(1779-1841)) . Zijn proefschrift
14
richtte het tijdschrift zich vooral op de doelmatig handboek voor jonge
handelde over patiënten met ziekten praktische chirurgie en aspirant-artsen, volgens de laatste
van de hersenen en het ruggenmerg oogheelkunde . De nieuwe redactie stand der wetenschap en een
en bevatte observaties en bevindingen richtte zich op de geneeskunde in de geschikte leidraad voor het onderwijs .
van zowel lichamelijk als post-mortem volle breedte3 . In zijn lessen dicteerde hij op
onderzoek . 15
Het trio Donders, Ellerman en Jansen consciëntieuze en consistente wijze
Toen hij in 1841 in Den Haag was veranderde in 1845 de titel in een compacte versie van Oesterlens
gelegerd, vielen zijn verdiensten op bij Nederlandsch Lancet: Tijdschrift voor handboek20 . Hierbij legde hij vooral
Inspecteur-Generaal Beckers, van wie de geneeskundige wetenschappen in nadruk op het hoofdbestanddeel van
gezegd werd dat hij een scherp haren geheelen omvang . Zij lieten met het geneesmiddel, dat
vermogen had om zijn assistenten in deze naam zien dat ze niet alleen verantwoordelijk was voor de werking .
te schatten2 . Op Beckers’ voordracht waarde hechtten aan de ‘vorderingen Zo probeerde hij de werking van het
werd Ellerman in 1843 aangesteld als in de geneeskundige praktijk’, maar middel (fysiologie) en de toepassing
docent geneesmiddelleer en ook aan de ‘wetenschappelijke bij zieken (therapie) te verklaren . Ook
verbandleer aan de RKMG . Hij ‘bezat ontwikkeling der geneeskunde’18 . Het liet hij in onbruik geraakte of in
een heldere voordracht, waardoor hij doel dat de redactieleden voor ogen Nederland niet verkrijgbare middelen
als onderwijzer bijzonder geschikt hadden was drieledig: bevordering van weg en voegde nieuwe toe op basis
was’16 . In 1844 werd hij bevorderd tot de praktische geneeskunde, van recentere inzichten . Het onderwijs
Officier van Gezondheid der bevordering van de wetenschap en het van Ellerman was een vroeg
Tweede Klasse . leggen van verbanden tussen deze voorbeeld van de moderne,
In 1848 trad George Ellerman te entiteiten . Met deze nieuwe natuurwetenschappelijk verantwoorde
Breukelen-Nijenrode in het huwelijk redactionele koers werd het scheikundig-fysiologische benadering
met Anna Maria Katwinkel (1815-87) Nederlandsch Lancet het meest van de geneesmiddelleer .
NM GT 64 - 129- 172 144 JULI 2011

5. overleed, schreef Donders Conflict of interest: none declared .
in het In Memoriam: Financial support: none declared .
‘Goede George! Gij had
meer geluk verdiend .’16 Referenties:
Gezien zijn prestaties op 1 . Langeveld A .: Van applicatiecursus tot
jonge leeftijd in een kweekschool . De beginjaren van de
wetenschappelijke en militairgeneeskundige opleiding in Nederland . In:
onderwijskundige carrière De Moulin D (red) . 's-Rijkskweekschool voor
Militaire Geneeskundigen te Utrecht (1822-1865) .
van slechts 6 jaar, mag
Amsterdam: Rodopi; 1988, p .17-34 .
men stellen dat de 2 . Ghert J .M .E .: Levensschets van
Nederlandse medische Dr . P . L . Beckers, in leven Inspecteur- Generaal
gemeenschap in hem te van de geneeskundige dienst der land- en
vroeg een veelbelovend zeemagt . ’s Gravenhage; 1854 .
wetenschapper en 3 . Verhoeven P .P .A .M .: Het onderwijs aan de
docent verloor . Rijkskweekschool voor Militaire
Geneeskundigen . Ned Milit Geneeskd Tijdschr .
2009;62:205-8 .
Gregory Manchia verzorgde
4 . Lieburg M .J .: De Nederlandse medische
een optimale weergave van tijdschriften en de wetenschappelijke
de afbeeldingen . geneeskunde 1840-1870 . In: De Moulin D . (red) .
Belangenconflict: geen Kracht en stof: de introductie van moderne
gemeld . Financiële natuurwetenschappelijke denkwijzen in de
ondersteuning: geen gemeld . geneeskunde . Amsterdam: Rodopi; 1985, p . 1-18 .
5 . Leersum E .C ., Delprat C .C .: Het levenswerk van
Franciscus Cornelis Donders . Haarlem: Bohn;
1932 .
6 . Van de Kreek F .W .: Alexander Willem Michiel
van Hasselt, 1814-1902: de eerste docent
SUMMARy toxicologie in Nederland [proefschrift] . Utrecht:
Faculteit der Diergeneeskunde; 2000 .
MEDICAL OFFICER 7 . Molhuysen P .C ., Blok P .J ., Knappert L .,
ELLERMAN, Kossmann K .H .: Nieuw Nederlandsch biografisch
LECTURER IN woordenboek . Leiden: Sijthoff; 1911 .
8 . Lindeboom G .A .: Dutch medical biography:
PHARMACOLOGY AND
a biographical dictionary of Dutch physicians and
Fig. 3: Titelpagina van het ‘Handboek der Geneesmiddelleer’ EDITOR OF THE surgeons 1475-1975 . Amsterdam: Rodopi; 1984 .
(1846), uit het Duits vertaald door dr. G.L.H. Ellerman. NEDERLANDSCH 9 . Van der Aa A .J .: Biographisch woordenboek der
LANCET Nederlanden, deel 5 . Apeldoorn: Digitale naslag;
Verdiensten George Lievin Henri Ellerman 2006 .
Ellerman was een goed voorbeeld van (1817-1849) followed his medical- 10 . Nationaal Archief, Den Haag, Inspecteur-
een Officier van Gezondheid die zich military training at the Military Medical Generaal van de Geneeskundige Dienst der
naast de praktische - militaire - Training College (RKMG) in Utrecht, Landmacht, nummer toegang 2 .13 .62 .11,
inv .nr . 174; 1840 .
geneeskunde ook bekwaamde in de the Netherlands, from 1835 to 1839,
11 . Album studiosorum: Academiae Rheno-
medische wetenschap . Van 1843-1849 and gained his PhD from Leiden Traiectinae MDCXXXVIMDCCCLXXXVI . Utrecht:
was hij docent aan de RKMG . Hij werd University in 1841 . From 1843 to 1849 Beijers en Van Boekhoven; 1886 .
gezien als een hardwerkend en he was a lecturer in pharmacology at 12 . Bergh L .P .: Gedenkboek van het tweede
toegewijd docent, met een groot the RKMG . He was one of the first eeuwfeest der Utrechtsche hoogeschool . Utrecht:
plichtsbesef, die veel had bijgedragen editors of the Nederlandsch Lancet . Altheer; 1837 .
aan de ontwikkeling van het onderwijs Together with his fellow board 13 . Nationaal Archief, Den Haag, Inspecteur-
aan de RKMG . Ook was hij een goed members Donders and Jansen he set Generaal van de Geneeskundige Dienst der
Landmacht, nummer toegang 2 .13 .62 .11,
wetenschapper, die zich behalve aan this journal on a new course . Due to
inventarisnummer 238; 1842 .
de vakken geneesmiddelleer en the new mix of scientific and practice- 14 . Universiteit Leiden, archief van Senaat en
verbandleer, ook aan de andere oriented articles the journal developed Faculteiten 1575-1876 . Register van promoties
vakken van de geneeskunde wijdde16 . into the most important medical van de faculteit geneeskunde, inv .nr . 421 .
Zijn grootste verdiensten voor de scientific journal in the Netherlands; it 15 . Ellerman G .L .H .: Dissertatio inauguralis sistens
Nederlandse geneeskunde waren was however not among the journals observationes anatomicopathologicae ad morbos
tweeledig: hij introduceerde het that merged to become the encephali et medullae spinalis pertinentes .
Handboek der Geneesmiddelleer van Nederlands Tijdschrift voor Nijmegen: Haspels; 1841 .
16 . Donders F .C .: Herinnering aan G .L .H . Ellerman .
Oesterlen in Nederland en als Geneeskunde [Dutch Journal of
Nederlandsch Lancet . 1849;4: 167-76 .
redacteur gaf hij samen met collegae Medicine] . In 1846 Ellerman published 17 . Delprat C .C .: De geschiedenis der Nederlandsche
Donders en Jansen een nieuwe koers a Dutch translation of geneeskundige tijdschriften van 1680-1857 .
aan het Nederlandsch Lancet, dat door Friedrich Oesterlen’s textbook of Amsterdam: Ellerman, Harms en Co; 1927 .
de mix van wetenschappelijke en op pharmacology ‘Handbuch der 18 . Redactioneel voorwoord . Nederlandsch Lancet .
de medische praktijk gerichte artikelen Heilmittellehre’ . This book was 1845;2e serie,1:2 .
kon uitgroeien tot het belangrijkste considered to be a complete and lucid 19 . De Bordes C .: Prof . F . Oesterlen’s Handboek der
geneesmiddelleer, in het Nederduitsch
medisch-wetenschappelijke vakblad in survey of pharmacology and a major
overgebragt door Dr . G .L .H . Ellerman . Nederl
Nederland in die tijd . step towards a more scientific Weekbl voor Geneeskd . 1854;4:450 .
Ellermans zwakke gezondheid belette pharmacology . After his death at the 20 . Verhoeven P .P .A .M .: Van Oesterlen naar
hem zich volledig aan wetenschap en age of 32, he was remembered as a Ellerman - van vertaling naar verdeling . Bulletin
redacteurschap te wijden naast het good scientist and dedicated, Kring voor de Geschiedenis van de Pharmacie in
onderwijs . Toen hij op 32-jarige leeftijd hardworking lecturer . Benelux . 2008;57:9-18 .
NM GT 64 - 129- 172 145 JULI 2011