voorstel masterplan Zwolle kunst route station-centrum. Inzending open call februari 2014. atelier EHV* is een samenwerking van Joren Hoogeboom en Tom Veeger.

1. MASTERPLAN KUNSTROUTE ZWOLLE FEBRUARI 2014
ROUTE
55

3. FEBRUARI 2014
objecten, symbool voor die plek accentueren de richting van de stroom van reizigers station – vestingvijf
plekken, met een link naar de stad Zwolle dagen elk een kunstenaar uitvijf
Atelier Veeger Verbakel ATELIER VOOR RCHITECTUUR & OTOGRAFIEA F

4. 4
KUNSTROUTE ZWOLLE
WELKOM
DE GASTHEER
DE HANZELAAR
DE OBSERVANT
(UIT)ZICHTPUNT
AAN DE POORT
ALERT
DE WACHTERVEILIGHEID
ROBUUST
SOBER
STRENG
ENTREE
DE POORT
NAAR DE STAD LUCHTIG
SCENARIO
INTERACTIE
NETWERK
VERBLIJVEN EN DOORSTROMEN
ONTMOETING
INFORMATIE
SMARTPHONE
VESTINGWERKEN
SINGEL
LANDMARK
DE FUNDATIE
ÉLAN
SYMBOOL
ETALAGE
LICHT EN GELUID
GELUID
SPELEN
KUNSTWERK VAN DE STAD
TOT ZIENS
HANDEL
REIZIGER
ONGENAAKBAAR
“DIE TUNNEL VAN ZWOLLE”

5. BRUG LUTTEKESTRAAT
BRUG SASSENPOORT
VAN ROOIJENSINGEL
STATIONSPLEIN
STATIONSTUNNEL
5
ROUTE
5555 ROUTE 55 - VISIE
Route 55 is de verbeterde verbinding van het station met de twee
bruggen die de entree vormen van de binnenstad van Zwolle. Door
de inzet van kunst wordt de route verbijzonderd en versterkt. Route
55 maakt met deze kunstobjecten de verbinding niet alleen zichtbaar,
hij onthult ook de geschiedenis van de stad en geeft aanleiding tot
interactie tussen passant en de kunstwerken.
VIJF PLEKKEN – VIJF KUNSTWERKEN
Op de route zijn vijf strategische punten gekozen die elk een sterk
eigen karakter hebben. Er is sprake van een “Genius Loci”, een
unieke plaatsgebonden atmosfeer. Elke locatie heeft één of meer
zichtverbindingen met de overige locaties, waardoor de reiziger zich
kan oriënteren en de route herkenbaar wordt. De locaties zijn: de
stationstunnel, het nieuwe Stationsplein, de splitsing Stationsweg
– Burgemeester van Rooijensingel, de brug naar de Sassenpoort
en de brug naar de Luttekestraat. Per locatie zijn randvoorwaarden
en uitgangspunten omschreven en wordt door middel van één
fotografisch sfeerbeeld een richting gegeven waarin het kunstwerk
zich dient te ontwikkelen. Aan de hand hiervan kunnen vijf te
selecteren kunstenaars een werk maken op de bijbehorende plek.
ÉÉN GEHEEL
De route wordt in het masterplan omschreven in een schematisch
scenario. Hierin wordt aangegeven wat de duidelijk aanwezige
kenmerken zijn van de werken waarop de reiziger zich kan focussen
of oriënteren, als ware het bakens. Maar ook de eigenschappen van
de plek die wat meer op het onderbewustzijn werken, zoals historie
en het eigene van Zwolle spelen een rol in het ontwerp. Het scenario
zal zorgen voor een geleidelijke overgang van de snelle (virtuele)
netwerken uit de huidige tijd rondom het stationsgebied naar de rust
van de oude vesting door ze te mengen en te doseren.
GELAAGDHEID
Er wordt gezocht naar een gelaagdheid in het gehele project. Naast de
Genius Loci en de aanwijzingen in het scenario mag de kunstenaar de
het werk verder autonoom maken. Een goede supervisie, aan de hand
van het scenario, zorgt er voor dat er een onderling verband tussen
de kunstwerken ontstaat. Hierdoor zullen ze gezamenlijk een vijftal
bakens vormen in de stroom van reizigers.

6. De Gastheer staat aan de deur naar de stad.
Hij heet nieuwe gasten welkom en zwaait
de vertrekkende reizigers uit. De gastheer is
hartelijk, respectvol en heeft een dusdanig
karakter dat de tunnel niet meer één van de
vele Nederlandse spoortunnels is, maar het
visitekaartje van Zwolle. Hier toont Zwolle
zijn karakter. Het is een etalage, virtueel en
tastbaar.
WELKOM
ETALAGE
LICHT EN GELUID
TOT ZIENS
KUNSTWERK VAN DE STAD
“DIE TUNNEL VAN ZWOLLE”
STATIONSTUNNEL
6
KUNSTROUTE ZWOLLE
DE GASTHEER

7. Als Hanzestad heeft Zwolle een verleden van handel
en het daarmee samenhangende netwerk de Hanze,
de grondslag voor een sterke en rijke stad. Handelen
was in de historie het netwerken van nu. De Hanzelaar
staat symbool voor de netwerken om ons heen: het
verkeersnetwerk en de virtuele netwerken die we
allemaal bij ons dragen in onze mobiele telefoons,
tabletsenlaptops.DeHanzelaarmaaktdezenetwerken
zichtbaar en reageert interactief op de passanten.
Hij vormt een centrale ontmoetingsplek, biedt
verblijfskwaliteit op het stationsplein en informeert
de reizigers in de breedste zin van het woord.
STATIONSPLEIN
7
ROUTE
55
DE HANZELAAR
INTERACTIE
NETWERK
VERBLIJVEN EN DOORSTROMEN
ONTMOETING
INFORMATIE
SMARTPHONE
HANDEL
REIZIGER

8. Eenbastion is een aan drie kantenverdedigbaar
object met een offensieve functie. Hier plaatste
men geschut en observeerde men de vijand.
De Observant staat bij één van deze bastions
en refereert aan deze vroegere functie. Niet
als aanvallend verdediger, maar als centraal
uitzichtpunt op de Route 55. Van de Observant
uit kan men de Hanzelaar, de Poort en de
Wachter te zien. Van driezijdig verdedigbaar
naar driezijdig benaderbaar.
VAN ROOIJENSINGEL
8
KUNSTROUTE ZWOLLE
DE OBSERVANT
(UIT)ZICHTPUNT
VESTINGWERKEN
SINGEL
LANDMARK
GELUID
ONGENAAKBAAR

9. De brug bij de Luttekestraat ontbeert
een herkenbare entree voor de stad. Als
ontsluiting van de vernieuwde Fundatie
en een rechtstreekse weg naar het Grote
Kerkplein is deze entree van de vesting
tamelijk anoniem. Daarom verrijst hier een
symbolische poort, die als markant element
de toegang naar de binnenstad wijst.
LUTTEKESTRAAT
9
ROUTE
55
DE POORT
ENTREENAAR DE STAD
LUCHTIG
DE FUNDATIE
ÉLAN
SYMBOOL

10. Op deze locatie is iets merkwaardigs aan de hand.
Naast de Sassenpoort, die eerder was gebouwd dan
de verdedigingswerken, is een enorme opening in de
stadsmuur. De poort staat niet recht achter de brug,
zoals normaal het geval is, als regulerend gebouw voor
in- en uitgaand verkeer. Dat is een kwetsbare situatie
voor een poort. De Wachter moet dit compenseren. De
Wachter is sterk en zorgt voor veiligheid, laat door wie
naar binnen mag en houdt de vijand tegen.
AAN DE POORT
ALERT
VEILIGHEID
ROBUUST
STRENG
SASSENPOORTBRUG
10
KUNSTROUTE ZWOLLE
DE WACHTER

11. 11
ROUTE
55

12. HAALBAARHEID
We streven er naar om tot vijf kunstobjecten te komen met een hoge ambitie en
een groot draagvlak van de Zwolse bevolking. De fotografische sfeerbeelden en
het scenario vormen een aanzet en een onderlegger om het masterplan verder
vorm te geven. In het vervolgtraject worden in overleg met betrokken instanties
als ProRail en de Gemeente Zwolle de randvoorwaarden en uitgangspunten per
locatie vastgelegd. Het masterplan is de basis voor een selectieprocedure van vijf
kunstenaars. Gedurende het traject zal de bevolking van Zwolle geïnformeerd
worden en kan ze participeren in de selectie van kunstwerken. In de globale
raming is te zien hoe het project financieel haalbaar zal worden gemaakt.
SELECTIE KUNSTENAARS
Het traject voor het selecteren van de kunstenaars is een tweetrapsraket.
Het traject wordt opgestart door middel van een open oproep (o.a. in het BK-
nieuws) voor een tweetal kunstwerken en een besloten selectie voor de overige
twee kunstwerken. Het ontwerp voor de stationstunnel zal in eigen beheer
worden gedaan. De besloten selectie wordt bepaald door de supervisors van het
Masterplan en een nader samen te stellen adviescommissie. Er mag voor de open
oproep per locatie een globaal voorstel worden ingezonden waarna voor elke
locatie een drietal schetsopdrachten wordt verstrekt.
In de tweede fase willen we de inwoners van Zwolle de gelegenheid geven
om invloed uit te oefenen bij de keuze van de voorstellen. De geselecteerde
kunstenaars presenteren hun plannen tijdens een open avond. Iedere Zwollenaar
die zich hiervoor aanmeldt krijgt de mogelijkheid om gedurende deze avond zijn
stem uit te brengen. Deze stemmen vormen, samen met de voorkeur van de
commissie, een onderdeel van de selectieprocedure.
STATIONSTUNNEL (De Gastheer)
De stationstunnel vormt een aparte schakel in de route. Het is het entreepunt
van Zwolle voor reizigers met het openbaar vervoer en vormt een dynamische
omgeving. De invulling van de tunnel zal enerzijds reageren op hedendaagse
snelheid en technologie en zal daarnaast een boekje open moeten doen over de
stad Zwolle. Het wordt een project dat aan de actualiteit kan worden aangepast
en dat tevens het welkomstgezicht van Zwolle is.
De invulling van deze locatie zal meer het karakter krijgen van een etalage
of expositie, waarbij er gewerkt wordt met tijdelijke, wisselende invullingen.
Referenties voor een dergelijk project zijn de bushalte van Rietveld in Eindhoven
en Etalagegalerie Inkijk in Amsterdam, waar tijdelijk kunstenaars en ontwerpers
de gelegenheid wordt gegeven om hun werk te tonen. Werk dat op de locatie
van de Gastheer een sterke relatie moet hebben met de stad zelf. De invulling van
de diverse “etalages” kan divers zijn. Virtueel, met mogelijkheden voor connectie
via apps als Layar of via een actuele website, maar ook digitaal met borden en
monitoren. Er kunnen ook letterlijk vitrines en etalages staan. Er zal voor dit
project een platform of stichting worden opgezet dat verantwoordelijk wordt voor
de wisselende invulling.
april mei juni juli augustus september oktober november december januari feb
SCHETSONTWERP
KLANK-
BORD-
GROEP
VOORDRACHT
AAN COLLEGE
DEFINITIEF
ONTWERP
AKKOORD
COLLEGE
INZENDING
KUNSTENAARS
SELECTIE
TOT 3
OPEN OPROEPOPDRACHTDO GEREEDOPDRACHT DO
RIETVELD LADY AÏDA MUA / GEERT MUL THEO MAASSEN
SELECTIEPRESENTATIESO GEREED
12
KUNSTROUTE ZWOLLE
PLAN VAN AANPAK

13. KOSTEN EX BTW IN UIT
beschikbaar budget € 600.000,00
honorarium supervisor 15% € 90.000,00
schetsontwerp € 15.000,00
defintief ontwerp € 15.000,00
vergunningstraject € 5.000,00
begeleiding uitvoering € 45.000,00
oplevering € 10.000,00
kosten kunstwerken 75% € 450.000,00
de Gastheer (tunnel) € 125.000,00
de Hanzelaar € 70.000,00
de Observant € 110.000,00
de Wachter € 70.000,00
de Toren € 70.000,00
onvoorzien 10% € 60.000,00
+
€ 600.000,00 € 600.000,00
maart april mei juni juli augustus september oktober november decemberruari
PRODUCTIE KUNST
SCHETSONTWERP
KUNSTENAARS
DEFINITIEVE SELECTE MET ZWOLLENAREN OPLEVERING
RANDVOORWAARDEN OPDRACHTEN
De Kunstwerken dienen duurzaam te worden ontworpen en beheerd kunnen
worden. In de materialisatie en verwerking wordt hiermee rekening gehouden.
In het ontwerp moet worden gestreefd naar een vandalisme-ongevoelig
kunstwerk. Het kunstwerk moet altijd goed bereikbaar zijn voor onderhoud
en mag geen belemmering vormen voor het beheer en onderhoud van
omliggende zaken. Ook mag het niet in de weg staan voor hulpdiensten. Routes
in de openbare ruimte zijn 24/7 in gebruik, waarbij in de nachtsituatie zaken
als veiligheid, oriëntatie en zichtbaarheid een rol spelen. Onderdeel van de
kunstwerken is een lichtplan waarbij licht onderdeel van het werk kan zijn of
een ondergeschikte rol speelt en de zichtbaarheid van het werk ondersteunt.
Per werk zal gekeken worden in hoeverre er sprake kan zijn van een dynamische
of statische verlichting.
TEAM
Het team dat aan deze opgave zal werken zal bestaan uit Joren Hoogeboom
(Atelier voor Architectuur & Fotografie) en Tom Veeger (Atelier Veeger
Verbakel). Verder zal met kunstenaars gewerkt worden die nog geselecteerd
worden volgens de omschreven procedure. Voor dit project zal een VOF of BV
opgericht worden waarbinnen de verantwoordelijkheden vastgelegd worden.
13
ROUTE
55