Els suys

Gebruik van indicatoren en
hun impact op malnutritie
binnen de ouderenzorg
Els Suys
Hoofdverpleegkundige geriatrie-OLV campus Asse
Trainer “Ethiek in de praktijk”- Vlaamse Verpleegunie

Gebruik van indicatoren en hun impact op
malnutritie

• Wat doet men er concreet mee?
• Wat hebben ze gemeen?
• Opvolgen van verschillende indicatoren:
• Kan men op basis van deze concrete gegevens iets
veranderen?

malnutritie
Studie binnen WZC & thuiszorg: 56 bewoners - 1
jaar: 2010-2011
• Alle overleden bewoners waren ondervoed!
• Groot risico op decubitus bij ondervoeding, en vooral
ernstige decubitusletsels(100%)
• Hoog risico op MRSA
• Enorme toename van valincidentie, met hoofdzakelijk
multipele valincidenten
• Bijvoeding en sondevoeding werden opgestart
=>voldoende??? => hoge mortaliteit!!! =>TPN???
• Groot risico op verwondingen, vooral skin-tears en
diepe wonden
• Hoge mate van zorgbehoevendheid bij ondervoeding
• Duidelijke toename van aantal ziekenhuisopnames,
en vaak meerdere ziekenhuisopnames

malnutritie

• ondervoeding heeft multipele negatieve gevolgen
voor de bewoner/patiënt zowel qua mortaliteit als
morbiditeit
• al deze complicaties hebben enorme financiële
gevolgen , alsook een hogere werkbelasting
• Het probleem deint nog steeds verder uit!
• 100% van de nieuwe opnames in WZC zijn
ondervoed!
• Rol van de huisarts is cruciaal voor preventie én
een snelle detectie én behandeling!!!
• Bij opname in ZH met multipele complicaties is
situatie nog moeilijk recht te trekken!!

malnutritie

• Studie binnen ZH: 254 patiënten
Rijlabels Aantal van Geslacht
M 80
V 174
Eindtotaal 254

malnutritie
• Leeftijd van de geriatrische patiënt stijgt zienderogen: vroeger 70-75: oud =>
85-95: normale populatie/ 70-80=jong!
• Minimum leeftijd: 69
• Maximum leeftijd:99

malnutritie
• Vanwaar komen de patiënten:
Aantal van Komt van Aantal van Komt van
Rijlabels Thuis/RVT/… Thuis/RVT/…2
RVT 69 27,17%
thuis 185 72,83%
Eindtota
al 254 100,00%

malnutritie

• Welke indicatoren?
• Decubitus
• Valincidentie/Fixatie
• MRSA
• Malnutritie

malnutritie

 Decubitus:
Rijlabels Aantal van DECUBITUS GRAAD

CAT I 0,79%

CAT II 12,99%

CAT III 5,51%

N 80,71%

Eindtotaal 100,00%

malnutritie Aantal van
Rijlabe DECUBITUS
Aantal van
DECUBITUS
ls GRAAD PREVENTIE
CAT I 2 2
Alph
a-Xcell 1 1
N 1 1
CAT II 33 33
Alph
a-Xcell 17 17
N 15 15
Nimb
us 1 1
CAT III 14 14
Alph
a-Xcell 10 10
N 4 4
N 205 205
Alph
a-Xcell 20 20
N 185 185
Eindtot
aal 254 254

malnutritie

malnutritie
Rijlabels Aantal van DECUBITUS GRAAD Aantal van Malnutritie

CAT I 0,79% 0,79%

JA 0,79% 0,79%

CAT II 12,99% 12,99%

JA 12,20% 12,20%

N 0,79% 0,79%

CAT III 5,51% 5,51%

JA 3,94% 3,94%

N 1,57% 1,57%

N 80,71% 80,71%

JA 61,02% 61,02%

N 19,69% 19,69%

Eindtotaal 100,00% 100,00%

malnutritie

 Gevolgen van Decubitus:
 Verhoging van de kosten & verlenging
van het ZH-verblijf: x 3
 Negatieve impact voor de pat op
psychologisch vlak
 Verhoging van het mortaliteitsrisico (oiv
andere factoren): x 4

malnutritie

 Factoren waar men rekening moet
mee houden:
 Leeftijd
 Mobiliteit
 Pijn
 Algemene conditie
 Voedingstoestand: vocht/electrolyten
(weerstand)/bouwstoffen(extra EW)

malnutritie
• Duidelijk verband tussen het voorkomen van wonden en malnutritie

Rijlabels Aantal van WONDE SOORT
Erysepelas 1,18%
JA 0,79%
N 0,39%
N 79,53%
JA 60,24%
N 19,29%
schaafwonde 8,66%
JA 6,69%
N 1,97%
skintear 3,15%
JA 3,15%
snijwonde 0,39%
JA 0,39%
trauma 6,69%
JA 6,30%
N 0,39%
vochtletsel stuit 0,39%
JA 0,39%
Eindtotaal 100,00%

malnutritie

• Valincidenten
• > 65j: 1/3 valt minimum 1x/jaar waarvan 1/3 meerdere keren
• Toename met de leeftijd: ½ >80j
• WZC/ZH: 1,5 val/bed/jaar => nog onderschat!
• Nog te weinig gemeld & geregistreerd: stigma/pat verzwijgt het
uit angst (opname in WZC)

malnutritie

• Valincidenten
• bij psycho-geriatrisch profiel is valrisico nog groter: bij dementie
66% valt min 1x/jaar
• 75% vd bewoners in WZC gebruikt één of meerdere psychofarmaca
(vooral antidepressiva & benzodiazepines ook neuroleptica &
antidementia) => hoe gaat men om met dementie- angsten-
depressies – slaapmedicatie… Vooral voorschrijfritueel van arts: het
wordt vaak gestart…maar zonder STOP datum
• personeelsbestaffing in WZC: voldoende? Efficiënt? => krijgt bewoner
slaappil zodat hij vroeg slaapt , omdat er dan minder personeel is en
het rustig is?

malnutritie

• Valincidenten
• Veel oorzaken, zowel externe (vloerbekleding, verlichting,
schoeisel…) als inwendige oorzaken zoals spierzwakte
veroorzaakt door
• vit D deficiëntie: endemisch: ALLE pat in WCZ en afdelingen
geriatrie
• Sarcopenie => 1 v d oorzaken van malnutritie

malnutritie
32,68 % van de opnames omwille van een valincident
24,41% heeft valincident en is ondervoed: 1 op 4 pat

malnutritie
• Valincidenten : gevolgen
• De overgrote meerderheid van de fracturen treedt op bij 70-
plussers. => vooral valgebonden breuken =>een groot deel
heupfracturen, bekken- en schouderbreuken
• breuken =>hospitalisatie en revalidatie => wat sterk bijdraagt
tot de beddendruk in ziekenhuizen.
• 18000 heupfracturen/jaar bij ouderen => 25% overlijdt binnen
een jaar na het oplopen van de heupfractuur en nog eens 25%
blijft permanent invalide .
• Een heupfractuur = een vd belangrijkste oorzaken van
verminderd functioneren en van verhoogde mortaliteit.
• Fractuurpreventie & osteoporosebehandeling: calcium en Vit D
in hoge dosis: zo lang mogelijk, samen!

malnutritie
• Valincidenten
• Heupfracturen = een typisch voorbeeld van een signaal van
ouderdomsgebonden kwetsbaarheid
• => een algemene geriatrische nazorg is nodig
• = zorgcontinuüm voor de oudere patiënten in het algemeen:
belangrijke aspecten van de zorg voor patiënten met een
heupfractuur zoals
• *revalidatie
• *decubitus preventie
• *voeding

malnutritie
• Valincidenten
• Een slechte voedingstoestand komt vaak voor in de
heupfractuur bevolking
• => altijd geassocieerd met een verhoogde morbiditeit en
mortaliteit.
• Interventies om ondervoeding aan te pakken na een
heupfractuur hebben zich vooral gericht op eerste herstel in het
ziekenhuis.
• => geriatrische pat meestal op afdeling orthopedie
• => maar er moet een voldoende geriatrische benadering zijn
van de patiënt.
• Niet alle personeel is er even vertrouwd mee/of ervoor
openstaand => deze patiënten vragen veel meer tijd/aandacht
dat de andere patiënten!

malnutritie

• Fixatie:
• Elke behandelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast), materiaal of
uitrusting aan of in de buurt van het lichaam van een persoon
• Met de opzettelijke bedoeling dat de persoon deze niet kan verwijderen
• En die de bewegingsvrijheid beperkt
• In WZC: 59% een of andere vorm van fixatie – zonder
onrusthekkens: 39%

malnutritie

• 77,17 % Fixatie =>
• 60,24% ondervoed

malnutritie

• Fixatie:
• Valincidenten komen ALTIJD meer voor bij fixatie, onder welke vorm
ook: Alle Valincidenten in ZH waren ook gefixeerd!
• Fixatie heeft vooral nare nevenwerkingen: toename van onrust,
agressie, verminderde spierkracht, verwardheid, sociale isolatie,
angst, afhankelijkheid, apathie, dehydratatie, incontinentie,
obstipatie, huidletsels…en is vooral een inbreuk op de autonomie van
de patiënt
• Fixatie is GEEN efficiënt middel ter preventie van valincidenten

malnutritie

• Fixatie:
• Een zorgvuldig uitgewerkt fixatiebeleid-
multidisciplinair overleg
• Streven naar een fixatie-arm beleid:
• => Steeds 2 à 3 x nadenken alvorens te starten
• => Realistisch Evalueren en regelmatig herevalueren
• Maar vaak ziekenhuisverwardheid-dementie-wegloopgedrag =>
veiligheid van patiënt kunnen garanderen => aangepaste
infrastructuur bvb dwaaldetectie: patiënt kan vrij rondlopen
• Vaak op vraag van familie=> duidelijk overleg+ wijzen op
risico’s valincidenten/verantwoordelijkheid
• Als men toch moet fixeren : Aandacht vocht- voeding (60,24%
ondervoed) =>HULP!!

malnutritie

• MRSA :
• 2,76% MRSA =>
• 1,97% MRSA en ondervoed

malnutritie

• 53, 54% neemt AB en is ondervoed

malnutritie
• 35,83% LWI en ondervoed -12,60% UWI en ondervoed - 2,36%
darminfectie en ondervoed - 2,76% huidinfectie en ondervoed

malnutritie

• MRSA:
• Als patiënten verzwakt zijn => vatbaarder voor infecties
• Als patiënt MRSA positief is in ZH=>in isolatie

• *psychologische impact
• *financieel
• *verhoogde werkbelasting
• => ook bij andere infecties

malnutritie

• Malnutritie: 198 van de 254 pat
=>77,95 %!!

malnutritie
• 46,85% lepelvoeding - 27,17% energie/EW-rijke
bijvoeding – 0,79% SV- 0,79% perifere TPN – 2,36%
TPN

malnutritie

• Malnutritie:
• Vaak opnames die kunnen vermeden worden:
• *maagzweren => gastroscopie ambulant
• *slikpneumonie=>meer aandacht voor slikproblemen thuis!

• => meer aandacht voor mogelijke
oorzaken van malnutritie

malnutritie

• Malnutritie:
• screening + preventie+ behandeling
• => vanaf 65 pat systematisch screenen door
huisarts
• => zo complicaties vermijden & pat zo lang
mogelijk in thuissituatie houden
• Nu bij opname in ZH op oudere leeftijd+
korte verblijfsduur=>onmogelijk om alles
recht te trekken+ vaak ethische dilemma’s

malnutritie

• Malnutritie
• ethische dilemma’s
• => nut van nog van alles op te starten ?
• => goed overleg is noodzakelijk:
• wat wenst patiënt/familie/mantelzorgers+ inleving van hulpverlener
(vaak andere visie als het zijn eigen vader of moeder is!, is onze visie
beter dan die vd patiënt ?)=> casusbesprekingen!
• => proactief communicatiebeleid met patiënt en familie
• = Zorgen dat iedereen op dezelfde lijn zit
• Elke patiënt heeft zijn eigen levensverhaal, zijn eigen bekommernissen,
moet zelf keuzes kunnen maken, regie in handen van eigen leven=>
wij willen te vaak alles voor hun beslissen = verkeerd!
• => een verbeterde kwaliteit van zorg door een ethisch
verantwoord en evidence based beleid

malnutritie

• Malnutritie
• Meestal patiënten die van thuis komen: niemand
beseft het: is niet gewicht of BMI(Gemiddelde BMI:
25,51213) alleen (en ook dit heeft men vaak niet in
de gaten), maar verminderde eetlust-mobiliteit-
psychische toestand-infecties
• Veel meer aandacht naar voeding in thuiszorg!
• Opstart voeding=> continuiteit ontbreekt vaak/ enkel
korte termijn in ZH in onvoldoende

malnutritie
• Malnutritieprogramma:
• www.ondervoeding.be
• -malnutritie opsporen via MNA
• -afhankelijk van resultaat stappenplan doorlopen:
• -oorzaken uitsluiten en behandelen =>
• 1/normale voeding nastreven=>
• 2/ bijvoeding- vervangvoeding opstarten=>
• 3/ enterale voeding=>
• 4/ parenterale voeding (of combinatie 3 & 4)

• In het programma worden kort de verschillende
stappen uitgelegd, waarbij de arts uiteraard beslist
welke behandeling wordt opgestart.

malnutritie

• Algemene Aandachtspunten:
• Vroegtijdige zorgplanning
• Folluw-up en evaluatie:
• Niet éénmalig en dan stop => op regelmatige basis &
blijvend evalueren en herevalueren
• Motivatie:
• Zorgverleners – Patiënt – familie/mantelzorgers -
directie

malnutritie

• Algemene Aandachtspunten:
• Informatiedoorstroming:

• intern/ ook tussen de verschillende disciplines

• ZH WZC
•
• thuiszorg
– Transfert informatie bij ontslag!

malnutritie
• Door vergrijzing:
• Alle afdelingen worden meer en meer overspoeld met
geriatrische pat => verdere uitbouw interne liaison + extra
bedden geriatrie?
• Er moet ook nog plaats zijn voor de andere pat!
• Snel ontslag ifv overbezetting => snelle heropnames
• De algemene attitude tov ouderenzorg op ALLE afdelingen =>
negatieve houding => beïnvloed de kwaliteit vd zorg
• Weten hoe we met de geriatrische patiënt moeten omgaan!

malnutritie
• Doel is om op langere termijn,
• => vooral preventief te werken
• => een vroegtijdige opsporing van malnutritie
• => de morbiditeit te verlagen
• => hierdoor de patiënt langer in zijn thuissituatie te houden
• => de ziekenhuisbezetting te verlagen (wat zeker noodzakelijk
zal worden, gezien de nu al zeer hoge bezettingsgraad in het
ziekenhuis en de steeds toenemende vergrijzing).
=> continuïteit van de zorg garanderen !
 Op deze manier ontwikkelt er zich een goede samenwerking
tussen alle actoren die met de patiënt te maken hebben,
waarbij de patiënt centraal staat!

malnutritie

• www.youtube.com/watch?v=zqfFrCUrE
bY
• The Zimmers: Talking about my generation
• Steeds kijken naar de mogelijkheden en NIET naar de
beperkingen

• De zorg voor kwaliteitsvol ouder
worden = ONZE ZORG!
• …een never ending story…

malnutritie

• DANK U VOOR UW AANDACHT 

• VRAGEN?

Els suys

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von VBVK

Mehr von VBVK (20)

Els suys