1. 2013

2. Sadržaj
•
Metodologija
•
Stavovi o Konvencijama UN-a
•
Upoznatost sa Paraolimpijskim i Specijalnim olimpijskim igrama
•
Interakcija sa djecom sa smetnjama u razvoju
•
Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju
•
Stavovi građana o Dnevnim centrima i Grupnim kudama
•
Vidljivost kampanje „Govorimo o mogudnostima“
•
TV kampanja
•
Ključni događaji realizovani u okviru kampanje
•
Imidž kampanje
•
Socijalna distanca prema djeci sa smetnjama u razvoju
•
Pozitivne promene stavova prema djeci sa smetnjama u razvoju
•
Zaključak
2

3. Metodologija
• Ad hoc f2f anketa u kudi ispitanika
• Prikupljanje podataka na uzorku reprezentativnom za populaciju građana Crne Gore starih 18+ godina
• Veličina ciljne populacije: 474 655
• Veličina uzorka: 1045 (sa 132 uzoračke tačke)
• Tip uzorka: stratifikovani troetapni uzorak verovatnode sa slededim etapama:
 Jedinica prve etape - teritorija biračkog mesta – približna veličina oko of 200 HH (PPS sa verovatnodom
proporcionalnom veličini)
 Jedinica druge etape - domadinstva odabrana metodom slučajnog koraka počev od datih adresa (SRSWoR)
 Jedinica trede etape – članovi domadinstva izabrani sa istom verovatnodo (SRSWoR) – Kish tablice
• Stratifikacija se vrši po:
 Tipu naselja – urban/rural
 3 geo-ekonomska regiona
• Post stratifikacija se vrši po: polu, starosti, tipu naselja i geo-ekonomskim regionima
• Kontrola terenskog rada obuhvata 12% od ukupnog broja anketiranih u svim stratumima proporcionalno veličini uzorka,
alogička kontrola i kontrola konzistencije se vrši u 100% slučajeva
• Period prikupljanja podataka: od 03. do 12. decembra 2012.
• 95% interval pouzdanosti za pojave sa incidencom od 05% je +/- 1.35%
• 95% interval pouzdanosti za pojave sa incidencom od 20% je +/- 2.5%
• 95% interval pouzdanosti za pojave sa incidencom od 50% je +/- 3.1%
3

4. Pol
Godine
Obrazovanje
Stratum
Ostalo
Urban
Primorje
24%
Centar
Sjever
21%
Više i visoko
Srednje
22%
Osnovno i niže
27%
60+
27%
45-59
30-44
49%
18-29
Žena
Muškarac
Uzorak
60%
64%
51%
47%
36%
25%
30%
19%
Tip naselja
4

5. Stavovi o Konvencijama
UN-a

6. POZNATOST KONVENCIJA UJEDINJENIH NACIJA
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% Ne,
nijesam
čuo/la
33
22
27
34
22
52
67
78
73
66
78
48
% Da, čuo/la
sam
Avgust
2010.
Decembar Novembar Decembar
2010.
2011.
2012.
45
Decembar
2013.
Konvencija Ujedinjenih Nacija (UN) o pravima djeteta
Baza: ukupna ciljneapopulacija
Da li ste čuli za Konvenciju Ujedinjenih Nacija (UN) o pravima djeteta?
Da li ste čuli za Konvenciju Ujedinjenih Nacija (UN) o osobama sa invaliditetom?
55
Novembar Decembar
2011.
2012.
33
67
Decembar
2013.
Konvencija Ujedinjenih Nacija
(UN) o osobama sa invaliditetom
6

7. Upoznatost sa Paraolimpijskim i
Specijalnim olimpijskim igrama

8. Upoznatost sa Paraolimpijskim igrama
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
Da li ste čuli za Paraolimpijske igre?
Ko učestvuje na Paraolimpijskim igrama?
35%
37%
Osobe/ sportisti sa invaliditetom
28
% Ne, nijesam
čuo/la
33
16%
12%
Hendikepirane osobe/ sportisti
Osobe/ sportisti sa posebnim
potrebama
Osobe/ sportisti sa smetnjama u
razvoju
Osobe sa smetnjama/ nedostacima/
poremedajem
10%
9%
11%
7%
3%
6%
7%
6%
Djeca sa smetnjama u razvoju
72
67
% Da, čuo/la
sam
Paraplegičari/ paralizovani
Djeca sa invaliditetom
Djeca sa hendikepom
Decembar
2012.
Decembar
2013.
Ostali odgovori
Ne znaOdbija
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li ste čuli za Paraolimpijske igre?
6%
5%
Djeca sa posebnim potrebama
Dec-12
Dec-13
2%
5%
3%
3%
1%
1%
2%
4%
7%
11%
Baza: Oni koji su čuli za Paraolimpijske igre (2012: 72%; 2013: 67% od
ciljne populacije)
Ko učestvuje na Paraolimpijskim igrama?
8

9. Upoznatost sa Paraolimpijskim igrama
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
Da li znate koje godine su organizovane
posljednje Paraolimpijske igre?
1990
2000
Da li znate u kom gradu su organizovane?
0%
38% od svih građana Crne Gore
53%
0%
London
20%
2008
30%
0%
2009
0%
0%
2010
0%
1%
1%
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Ostali
odgovori
Decembar 2012.
Decembar 2013.
5%
2011
3%
1%
2012
43% od svih građana Crne Gore 60%
24%
35%
2013
Ne znaOdbija
46%
Ne znaOdbija
8%
66%
37%
55%
Baza: Oni koji su čuli za Paraolimpijske igre (2012:72% ; 2013:67% od ciljne populacije)
Da li znate koje godine su organizovane posljednje Paraolimpijske igre? Da li znate u kom gradu su organizovane?
9

10. Upoznatost sa učešdem Crne Gore na Paraolimpijskim igrama
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
Da li je Crna Gora učestvovala na posljednjim
Paraolimpijskim igrama?
Baza: Oni koji su čuli za Paraolimpijske igre (2012:72%; 2013:67% od
ciljne populacije)
4
% Ne, nije
učestvovala
11
Da li ste ispratili na televiziji, pročitali u novinama ili na
Internetu bilo koju vijest o rezultatima naših sportista
sa posljednjih Paraolimpijskih igara?
Baza: Oni koji su čuli za Paraolimpijske igre i potvrđuju da je Crna Gora
učestvovala na posljednjim Paraolimpijskim igrama (2012:57%; 2013:44%
od ciljne populacije)
17
% Ne
30
23
38
1
% Ne zna
% Ne zna / Ne
sjeda se
79
69
66
% Da,
učestvovala je
62
% Da
Decembar
2012.
Decembar
2012.
Decembar
2013.
(44% od svih
(57% od svih
građana Crne Gore) građana Crne Gore)
Decembar
2013.
(27% od svih
(39% od svih
građana Crne Gore) građana Crne Gore)
10

11. Upoznatost sa Specijalnim olimpijskim igrama
Da li ste čuli za Specijalne olimpijske igre?
Ko učestvuje na Specijalnim olimpijskim igrama?
16%
18%
Osobe/ sportisti sa invaliditetom
Osobe/ sportisti sa smetnjama u razvoju
Osobe sa intelektualnim/ psihi?kim
smetnjama
% Ne, nijesam
čuo/la
7%
7%
9%
9%
7%
Osobe/ sportisti sa posebnim potrebama
78
80
12%
Deca sa smetnjama u razvoju
6%
10%
Hendikepirane osobe/ sportisti
5%
5%
4%
5%
Osobe sa smetnjama/ nedostacima/
poreme?ajem
Deca sa invaliditetom
22
20
Decembar
2012.
Decembar
2013.
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li ste čuli za Specijalne olimpijske igre?
Paraplegi?ari/ paralizovani
Deca sa intelektualnim/ psihi?kim
smetnjama
Ostali odgovori
Ne znaOdbija
Dec-12
Dec-13
12%
Deca sa posebnim potrebama
% Da, čuo/la
sam
10%
1%
3%
1%
1%
2%
0%
2%
9%
20%
26%
Baza: Oni koji su čuli za Specijalne olimpijske igre (2012:22%; 2013:20% od
ciljne populacije)
Ko učestvuje na Specijalnim olimpijskim igrama?
11

12. Upoznatost sa Specijalnim olimpijskim igrama
Da li znate koje godine su organizovane
posljednje Specijalne olimpijske igre?
1970
1%
1981
1995
Da li znate u kom gradu su organizovane?
19%
London
0%
11%
0%
0%
9%
2000
Atina
1%
1.7%
1%
2010
0%
2011
2012
2013
Ne znaOdbija
4%
Decembar 2012.
Decembar 2013.
8%
6%
4%
Ostali odgovori
6%
24%
10%
68%
6%
Ne znaOdbija
68%
77%
79%
Baza: Oni koji su čuli za Specijalne olimpijske igre (2012:22%; 2013:20% od ciljne populacije)
Da li znate koje godine su organizovane posljednje Specijalne olimpijske igre? Da li znate u kom gradu su organizovane?
12

13. Upoznatost sa učešdem Crne Gore na Specijalnim olimpijskim igrama
Da li je Crna Gora učestvovala na posljednjim
Specijalnim olimpijskim igrama?
Da li ste ispratili na televiziji, pročitali u novinama ili na
Internetu bilo koju vijest o rezultatima naših sportista
sa posljednjih Specijalnih olimpijskih igara?
Baza: Oni koji su čuli za Specijalne olimpijske igre i potvrđuju da je Crna Gora
Baza: Oni koji su čuli za Specijalne olimpijske igre (2012:22%; 2013:20% od
učestvovala na posljednjim Specijalnim olimpijskim igrama (2012:9%; 2013:10%
ciljne populacije)
od ciljne populacije)
17
14
% Ne, nije
učestvovala
% Ne
40
50
37
43
5
% Ne zna
% Ne zna / Ne
sjeda se
55
40
50
Decembar
2012.
Decembar
2013.
49
% Da,
učestvovala je
% Da
Decembar
2012.
Decembar
2013.
(10% od svih
(9% od svih građana
građana Crne Gore)
Crne Gore)
(5% od svih građana (5% od svih građana
Crne Gore)
Crne Gore)
13

14. Da li biste Vi svoje dijete učlanili u lokalni sportski klub gdje se
rekreativno sportom bave i druže djeca sa i bez smetnji u razvoju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
15
15
% Ne
19
13
% Ne zna
66
72
% Da
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li biste Vi svoje dijete učlanili u lokalni sportski klub gdje se rekreativno sportom bave i druže djeca sa i bez
smetnji u razvoju?
14

15. Upoznatost sa Paraolimpijskim i Specijalnim olimpijskim igrama
 67% građana Crne Gore kaže da je čulo za Paraolimpijske igre – 5 procentnih poena
manje nego u decembru prethodne godine.
 Generalno gledano, u odnosu na prethodnu godinu, građani Crne Gore u značajno
manjoj mjeri pokazuju znanje o Paraolimpijskim igrama – svi ocjenjivani parametri su
na značajno nižem nivou u odnosu na prošlu godinu.
 Kada je riječ o Specijalnim olimpijskim igrama, uočene razlike u odnosu na prethodni
talas istraživanja nisu značajne.
1

16. Interakcija sa djecom sa
smetnjama u razvoju

17. Izraz koji se najčešde koristi kada su u pitanju djeca sa smetnjama u
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
razvoju – spontani odgovori
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar2012.
Hendikepirana djeca
20%
19%
13%
14%
23%
17%
Djeca sa posebnim potrebama
24%
4%
Djeca sa invaliditetom
Bolesna djeca
9%
3%
3%
Djeca ometena u razvoju
0%
28%
31%
12%
12%
12%
13%
7%
7%
Jadni, žalosni, nesredni
10%
27%
6%
2%
19%
20%
20%
24%
1%
1%
Djeca, kao i druga djeca, ne pravi
razliku
Djeca sa nedostatkom
Zaostala djeca/ zaostala u razvoju
Retardirana djeca
0%
3%
Avgust 2010
1%
1%
1%
1%
3%
3%
3%
Decembar 2010
4%
Novembar 2011
Decembar 2012
6%
5%
Decembar 2013.
2%
2%
2%
2%
2%
Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacijea
Možete li mi redi koji izraz Vi lično najčešde koristite kada su u pitanju djeca čije su tjelesne, umne ili čulne sposobnosti
ispod prosječnih mogudnosti djece u njihovom uzrastu?
17

18. Da li poznajete neko dijete sa smetnjama u razvoju ili nekoga (rođak,
prijatelj, poznanik i sl.) čije dijete ima ovakve ili slične smetnje?
% Da
% Ne
Avgust 2010.
68
32
Decembar 2010.
68
32
Novembar 2011.
68
33
Decembar 2012.
68
32
Decembar 2013.
66
34
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li poznajete neko dijete sa smetnjama u razvoju ili nekoga (rođak, prijatelj, poznanik i sl.) čije dijete ima
ovakve ili slične smetnje?
18

19. Koliko često dolazite u kontakt sa djecom sa smetnjama u razvoju?
13%
8%
Svakodnevno
13%
5%
11%
10%
9%
Nekoliko puta nedjeljno
4%
5%
5%
6%
Jednom nedjeljno
8%
11%
14%
15%
14%
8%
8%
13%
12%
10%
10%
8%
Jednom u 2-3 mjeseca
15%
14%
Nekoliko puta mjesečno
Jednom mjesečno
17%
10%
11%
Jednom u 6 mjeseci
9%
8%
9%
7%
Jednom godišnje
6%
7%
Decembar 2012.
11%
12%
Nemam nikakav kontakt sa djecom sa smetnjama u razvoju
Decembar 2013.
14%
10%
10%
4%
4%
Novembar 2011.
10%
10%
Rjeđe od jednom godišnje
Avgust 2010.
Decembar 2010.
12%
11%
8%
8%
18%
20%
3%
Ne zna / Bez odgovora
0%
4%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Koliko često dolazite u kontakt sa djecom sa smetnjama u razvoju?
19

20. Druženje sa djecom sa smetnjama u razvoju
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% DA - Novembar 2011.
39
38
% DA - Decembar 2012.
% DA - Decembar 2013.
42
27
21
Da li ste se ikada družili sa djetetom/osobom sa
smetnjama u razvoju?
20
A da li se Vaše dijete ikada družilo ili se sada druži sa
djetetom/osobom sa smetnjama u razvoju?
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li ste se ikada družili sa djetetom/osobom sa smetnjama u razvoju?
A da li se Vaše dijete ikada družilo ili se sada druži sa djetetom/osobom sa smetnjama u razvoju?
20

21. Sveukupno gledano, koliko ste informisani o djeci sa smetnjama u
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
razvoju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
7%
Ne znam ništa o djeci sa
smetnjama u razvoju
5%
9%
8%
9%
Veoma malo znam o djeci
sa smetnjama u razvoju
27%
29%
38%
32%
34%
Sum -
35%
44%
40%
34%
43%
43%
45%
47%
45%
44%
Znam ponešto o djeci sa
smetnjama u razvoju
12%
14%
16%
11%
Sum +
9%
Znam mnogo o djeci sa
smetnjama u razvoju
Znam veoma mnogo o
djeci sa smetnjama u
razvoju
8%
3%
3%
5%
3%
Avgust 2010.
22%
Decembar 2010.
11%
11%
Novembar 2011.
16%
Decembar 2012.
Decembar 2013
7%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Sveukupno gledano, koliko ste informisani o djeci sa smetnjama u razvoju?
21

22. Po Vašem mišljenju, među djecom starosti do 18 godina, koliki procenat
čine djeca sa smetnjama u razvoju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
18%
20%
Do 3%
23%
27%
23%
16%
19%
3.1-5%
23%
22%
20%
18%
25%
5.1-10%
18%
23%
24%
13%
14%
11%
12%
14%
10.1-20%
Preko 20%
Avgust 2010.
Decembar 2010.
Novembar 2011.
6%
6%
5%
4%
4%
Decembar 2012.
Decembar 2013.
30%
Ne zna / Bez odgovora
17%
20%
13%
15%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Po Vašem mišljenju, među djecom starosti do18 godina, koliki procenat čine djeca sa smetnjama u razvoju?
22

23. Po Vašem mišljenju da li bi dijete sa smetnjama u razvoju jednoga dana moglo da
postane poznati umjetnik, biznismen, uspješan političar ili državnik u Crnoj Gori?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% Da, to je mogude
Decembar 2013.
% Ne, to nije mogude
77
Novembar 2011.
Decembar 2012.
% Ne zna
62
14
25
75
Baza: Ukupna ciljna populacija
Po Vašem mišljenju da li bi dijete sa smetnjama u razvoju jednoga dana moglo da postane poznati umjetnik,
biznismen, uspješan političar ili državnik u Crnoj Gori?
19
23

24. Interakcija sa djecom sa smetnjama u razvoju
 Kao i u prethodnim talasima, oko dvije tredine građana (66%) poznaje neko dijete sa smetnjama u
razvoju ili roditelja čije dijete ima ovakve ili slične smetnje - nijesu nađene razlike između 1, 2, 3, 4 i
5. talasa. Takođe, nijesu registrovane razlike kada je riječ o procentu građana koji su se družili sa
djecom sa smetnjama u razvoju, ali je u ovom talasu registrovan značajno vedi broj građana koji
kažu da su se njihova djeca družila sa djecom koja imaju smetnje u razvoju.
 Međutim, u ovom talasu je registrovan nešto vedi procenat građana koji kažu da su informisani o
djeci sa smetnjama u razvoju u odnosu na prethodni talas istraživanja, i to su češde od drugih oni
koji su primjetili kampanju UNICEF-a, kao i oni sa visokim obrazovanjem.
 U odnosu na period prije sprovođenja kampanje “Govorimo o mogudnostima” značajno je
porastao procenat građana koji smatraju da u populaciji djece do 18 godina ima do 10% djece sa
smetnjama u razvoju. Takođe, značajno je smanjen procenat građana koji nemaju jasnu predstavu
o tome koliko ima djece sa smetnjama u razvoju (sa 30% 2010. godine na 15% 2013. godine). U
odnosu na prošlu godinu, ovog puta nijesu registrovane značajne razlike.
 Da bi dijete sa smetnjama u razvoju jednoga dana moglo da postane poznati umjetnik, biznismen,
uspješan političar ili državnik u Crnoj Gori smatra 75% građana Crne gore, što je 13 procentnih
poena više nego u prethodnom talasu istraživanja koje je sprovedeno u decembru 2012. godine.
2

25. Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju

26. Kada govorimo o osobama sličnim Vama (osobama sa kojima radite, iz Vašeg
komšiluka...), da li biste rekli da kakvo mišljenje bi vedina njih imalo o slededim
tvrdnjama.
% Vedina se ne bi složila
Država i društvo bi
trebalo da učine sve što je
u njihovoj modi, kako bi
obezbijedili jednake
mogudnosti i šanse za
djecu sa smetnjama u
razvoju, bez obzira na
troškove
Djeca sa smetnjama u
razvoju su jednako
vrijedni članovi društva
kao i svi ostali građani
8
2
13
% Ne zna
% Vedina bi se složila
90
3
84
Baza: Ukupna ciljna populacija
26

27. Odnos društva prema djeci sa smetnjama u razvoju
% Ne slažem se
Država i društvo bi
trebalo da učine sve što je
u njihovoj modi, kako bi
obezbijedili jednake
23
mogudnosti i šanse za
djecu sa smetnjama u
razvoju, bez obzira na
troškove
Djeca sa smetnjama u
razvoju su jednako
vrijedni članovi društva
kao i svi ostali građani.
3 5
% Niti se slažem niti se ne slažem
% Ne znam
% Slažem se
95
92
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
27

28. Država i društvo bi trebalo da učine sve što je u njihovoj modi, kako bi
obezbijedili jednake mogudnosti i šanse za djecu sa smetnjama u razvoju,
bez obzira na troškove.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% Ne slažem se
4 4
Avgust 2010
% Niti se slažem/niti se ne slažem
% Ne znam
% Slažem se
92
Decembar 2010
14
95
Novembar 2011
2 4
94
Decembar 2012
1
Decembar 2013
23
9
90
95
Baza: Ukupna ciljna populacija
Sada du Vam pročitati nekoliko tvrdnji. Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U
potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji.
28

29. Djeca sa smetnjama u razvoju su jednako vrijedni članovi društva kao i
svi ostali građani.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
% Ne slažem se
11
Avgust 2010
Decembar 2010
% Niti se slažem/niti se ne slažem
4
16
% Slažem se
74
12
Novembar 2011 1 6
Decembar 2012 2
% Ne znam
84
92
8
Decembar 2013 3 5
90
92
Baza: Ukupna ciljna populacija
Sada du Vam pročitati nekoliko tvrdnji. Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U
potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji.
29

30. Koja od slededih tvrdnji je bliža Vašim stavovima?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% Pružanjem stručne pomodi i posebnim odnosom društva i institucija, mogude je dijete sa smetnjama u razvoju U POTPUNOSTI
osposobiti za život u društvu
% Ne zna / bez odgovora
% Pružanjem stručne pomodi i posebnim odnosom društva i institucija, mogude je dijete sa smetnjama u razvoju DONEKLE
osposobiti za život u društvu
% Bez obzira na stručnu pomod i poseban odnos države i društva, nije mogude učiniti NIKAKAV IOLE ZNAČAJAN NAPREDAK kada
je riječ o osposobljavanju djece sa smetnjama u razvoju za život u društvu.
Avgust 2010
Decembar 2010
Novembar 2011
Decembar 2012
Decembar 2013
15
5
80
21
18
19
26
Baza: Ukupna ciljna populacija
Koja od slededih tvrdnji je bliža Vašim stavovima?
71
7
3
78
69
71
9
9
30

31. Stav prema inkluzivnom obrazovanju
% Ne slažem se
% Ne zna
% Niti se slažem niti se ne slažem
Dobro je da djeca sa smetnjama u
razvoju pohađaju redovne škole, jer
se na taj način razvijaju i društvene
vještine i tolerancija druge djece
12
16
71
Pohađanje nastave u redovnim
školama djece sa smetnjama u
razvoju pozitivno utiče na njihov
razvoj
12
16
% Slažem se
71
Za razvoj djece sa smetnjama u
razvoju mnogo je bolje da pohađaju
specijalizovane ustanove za
obrazovanje nego da idu u redovne
škole
Pohađanje nastave u redovnim
školama djece sa smetnjama u
razvoju dovodi do toga da nastavnici
njima posveduju previše pažnje, pa
druga djeca ostaju pomalo uskradena
28
30
30
39
35
32
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
31

32. Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji? – Slažem se
(4+5)
59%
64%
Dobro je da djeca sa smetnjama u
razvoju pohađaju redovne škole, jer
se na taj način razvijaju i društvene
vještine i tolerancija druge djece.
66%
67%
71%
57%
64%
Pohađanje nastave u redovnim
školama djece sa smetnjama u
razvoju pozitivno utiče na njihov
razvoj.
66%
71%
71%
50%
Za razvoj djece sa smetnjama u
razvoju mnogo je bolje da pohađaju
specijalizovane ustanove za
obrazovanje nego da idu u redovne
škole.
45%
42%
37%
39%
Pohađanje nastave u redovnim
školama djece sa smetnjama u
razvoju dovodi do toga da nastavnici
njima posveduju previše pažnje, pa
druga djeca ostaju pomalo
uskradena.
41%
41%
34%
Avgust 2010
Decembar 2010
Novembar 2011
Decembar 2012
Decembar 2013
32%
32%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
32

33. Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji? – Ne slažem
se (1+2)
24%
Pohađanje nastave u redovnim školama
djece sa smetnjama u razvoju dovodi do
toga da nastavnici njima posveduju
previše pažnje, pa druga djeca ostaju
pomalo uskradena.
24%
26%
25%
30%
23%
27%
Za razvoj djece sa smetnjama u razvoju
mnogo je bolje da pohađaju
specijalizovane ustanove za obrazovanje
nego da idu u redovne škole.
19%
26%
28%
18%
Pohađanje nastave u redovnim školama
djece sa smetnjama u razvoju pozitivno
utiče na njihov razvoj.
14%
12%
10%
12%
18%
Dobro je da djeca sa smetnjama u
razvoju pohađaju redovne škole, jer se
na taj način razvijaju i društvene vještine
i tolerancija druge djece.
14%
10%
11%
Avgust 2010
Decembar 2010
Novembar 2011
Decembar 2012
Decembar 2013
12%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
33

34. Šta mislite kakav je stav ljudi koji žive u vašem
mjestu o tome da li roditelji djece sa smetnjama
u razviju treba da kriju svoju djecu kod kude?
Šta mislite, da li u mjestu u kom živite ima
roditelja koji kriju kod kude svoju djecu sa
smetnjama u razvoju?
Verujem da u mjestu u kom
živim, ima mnogo roditelja koji
kriju kod kude svoju djecu sa
smetnjama u razvoju
Verujem da u mjestu u kom
živim, ima mnogo ljudi koji
misle da djecu sa smetnjama u
razvoju treba kriti kod kude
10%
Vjerujem da ima takvih
roditelja, ali malo
37%
Vjerujem da mjestu u kom
živim, niko od roditelja ne krije
kod kude svoju djecu sa
smetnjama u razvoju
47%
Ne znam
5%
Baza: Ukupna ciljna populacija.
7%
Vjerujem da ima takvih ljudi,
ali malo
37%
Vjerujem da mjestu u kom
živim, nema ljudi koji misle da
djecu sa smetnjama u razvoju
treba kriti kod kude
Ne znam
52%
5%
34

35. Uopšteno gledano, šta mislite u kojoj mjeri stav okoline utiče na to da li de roditelji
djece sa smetnjama u razvoju tu svoju djecu kriti u kudi, ili ne?
5.1
Uopšte ne utice
Utice, ali ne previše
26.5
30.5
Veoma mnogo utice
Ne znam
37.9
Baza: Ukupna ciljna populacija
Uopšteno gledano, šta mislite u kojoj mjeri stav okoline utiče na to da li de roditelji djece sa smetnjama u
razvoju tu svoju djecu kriti u kudi, ili ne?
35

36. Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji?
% Ne slažem se
Ako je dijete sa smetnjama u
razvoju ostalo bez roditeljskog
staranja, bolje je smestiti ga u
hraniteljsku porodicu nego u
dom
% Ne znam
8
% Niti se slažem niti se ne slažem
18
Za djecu sa smetnjama u razvoju
bolje je da borave u
specijalizovanim ustanovama
nego da žive u svojim
porodicama, jer se tamo nalaze
stručnjaci koji su posebno
obučeni za rad sa njima
39
U porodicama u kojima odrasta
dijete sa smetnjama u razvoju,
druga djeca obično bivaju
zapostavljena
40
% Slažem se
73
22
38
31
28
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
36

37. Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji? – Slažem se
(4+5)
51%
Ako je dijete sa smetnjama u
razvoju ostalo bez roditeljskog
staranja, bolje je smestiti ga u
hraniteljsku porodicu nego u
dom.
52%
53%
58%
73%
46%
Za djecu sa smetnjama u
razvoju bolje je da borave u
specijalizovanim ustanovama
nego da žive u svojim
porodicama, jer se tamo nalaze
stručnjaci koji su posebno
obučeni za rad sa njima.
40%
35%
36%
38%
43%
40%
U porodicama u kojima odrasta
dijete sa smetnjama u razvoju,
druga djeca obično bivaju
zapostavljena.
33%
39%
28%
Avgust 2010
Decembar 2010
Novembar 2011
Decembar 2012
Decembar 2013
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
37

38. Ocijenite stepen slaganja sa svakom od pročitanih tvrdnji? – Ne slažem
se (1+2)
29%
Za djecu sa smetnjama u razvoju
bolje je da borave u
specijalizovanim ustanovama nego
da žive u svojim porodicama, jer se
tamo nalaze stručnjaci koji su
posebno obučeni za rad sa njima.
34%
38%
39%
39%
22%
31%
U porodicama u kojima odrasta
dijete sa smetnjama u razvoju,
druga djeca obično bivaju
zapostavljena.
28%
25%
40%
18%
14%
Ako je dijete sa smetnjama u
razvoju ostalo bez roditeljskog
staranja, bolje je smestiti ga u
hraniteljsku porodicu nego u dom.
15%
9%
Avgust 2010
Decembar 2010
Novembar 2011
Decembar 2012
Decembar 2013
8%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Na skali od 1 do 5, pri čemu 1 znači Uopšte se ne slažem a 5 U potpunosti se slažem, ocijenite stepen slaganja
sa svakom od pročitanih tvrdnji.
38

39. Po vašem mišljenju, da li bi država trebala da pruži finansijsku pomod
porodicama sa djecom zaostalom u razvoju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na Avgust 2010.
% Da
% Ne zna / Bez odgovora
97
Avgust 2010
Decembar 2010
% Ne
89
3
1
8
4
Novembar 2011
93
5 2
Decembar 2012
94
42
Decembar 2013
95
5
Baza: Ukupna ciljna populacija
Po Vašem mišljenju, da li bi država trebalo da materijalno pomaže porodice djece sa smetnjama u razvoju?
39

40. Prava djece u Crnoj Gori
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na avgust 2010.
% Prava djece sa smetnjama u razvoju poštuju se u manjoj mjeri nego prava druge djece
% Ne zna / Bez odgovora
% Prava djece sa smetnjama u razvoju poštuju se podjednako kao prava druge djece
% Prava djece sa smetnjama u razvoju poštuju se u vedoj mjeri nego prava druge djece
Avgust 2010
Decembar 2010
40
51
43
Novembar 2011
47
Decembar 2012
48
Decembar 2013
47
10
44
13
41
41
40
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li se, po Vašem mišljenju, prava djece sa smetnjama u razvoju poštuju u vedoj, istoj ili manjoj mjeri od prava
druge djece?
12
11
12
40

41. Inkluzija djece sa smetnjama u razvoju
 95% građana smatra da država i društvo treba da učine sve što je u njihovoj modi da
obezbijede jednake mogudnosti za djecu sa smetnjama u razvoju. To je 5 procentnih
poena više nego u prethodnom talasu što je statistički značajno na nivou 0.05. Razlika je
značajna i u odnosu na početak kampanje.
 U odnosu na prethodni krug istraživanja procenat građana koji smatraju da su djeca sa
smetnjama u razvoju jednako vrijedni članovi društva kao i svi ostali građani nije
značajno promijenjen, ali u odnosu na period koji je prethodio kampanji „Govorimo o
mogudnostima“ registrovan je rast za 18 procentnih poena što je statistički značajno na
nivou 0.05 (sada to smatra 92% građana, a 2010. godine 74% građana).
 U ovom talasu je registrovano značajno povedanje onih koji smatraju da je pružanjem
stručne pomodi i posebnim odnosom društva i institucija, mogude dijete sa
smetnjama u razvoju U POTPUNOSTI osposobiti za život u društvu; sada to smatra
26% građana, dok je prošle godine ovo mišljenje dijelilo 19% građana.
 U odnosu na prethodni talas istraživanja (decembar 2012.) nisu nađene značajne razlike
u stavovima građana o inkluziji djece sa smetnjama u razvoju u sistem redovnih škola u
Crnoj Gori. Postignuti nivo promjene u odnosu na početak kampanje je ostao na istom
nivou.
4

42. Stavovi građana o Dnevnim
centrima i Grupnim kudama

43. Da li znate šta su Dnevni centri za djecu sa smetnjama u razvoju?
% Da
% Ne zna / Bez odgovora
% Ne
Novembar 2011.
57
41
Decembar 2012.
57
42
Decembar 2013.
61
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li znate šta su Dnevni centri za djecu sa smetnjama u razvoju?
39
43

44. Dnevni centri za djecu sa smetnjama u razvoju
U dnevnim centrima, djeca sa smetnjma u razvoju
svakodnevno učestvuju u raznim edukativnim i kreativnim
aktivnostima koje pospješuju njihov razvoj i organizovane
su od strane stručnjaka raznih profila.
Djeca borave u dnevnom centru nekoliko sati dnevno, što
njihovim roditeljima omogudava da budu zaposleni ili da za
to vrijeme završe neke od kudnih obaveza. Na ovaj
način, pruža se pomod porodicama djece sa smetnjama u
razvoju i sprečava se odvajanje djece od njihovih porodica.
Stvaranjem mreže dnevnih centara, koja de obuhvatiti
svaku opštinu u Crnoj Gori, spriječide se odvajanje djece sa
smetnjama u razvoju od njihovih porodica, pa de se tako i
smanjiti broj djece u institucijama.
44

45. Šta mislite da li bi vedina ljudi iz Vašeg bližeg okruženja imala nešto protiv ako bi se
u Vašem komšiluku otvorio Dnevni centar za djecu sa smetnjama u razvoju?
7
1
Da, vedina bi bila protiv
Ne znam
Ne, vedina ne bi bila
protiv
92
Baza: Ukupna ciljna populacija
Šta mislite da li bi vedina ljudi iz Vašeg bližeg okruženja imala nešto protiv ako bi se u Vašem komšiluku otvorio
Dnevni centar za djecu sa smetnjama u razvoju?
45

46. Da li biste Vi lično imali nešto protiv kada bi se u vašem neposrednom
komšiluku otvorio Dnevni centar za djecu sa smetnjama u razvoju?
% Da
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
3
5
3
% Ne zna / Bez odgovora
% Ne
94
93
94
Baza: Ukupna ciljna populacija
A da li biste Vi lično imali nešto protiv kada bi se u vašem neposrednom komšiluku otvorio Dnevni centar za
djecu sa smetnjama u razvoju?
46

47. Da li znate šta su Grupne kude za djecu sa smetnjama u razvoju?
% Da
% Ne zna / Bez odgovora
% Ne
Novembar 2011.
34
66
Decembar 2012.
33
66
Decembar 2013.
36
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li znate šta su Grupne kude za djecu sa smetnjama u razvoju?
64
47

48. Grupne kude za djecu sa smetnjama u razvoju
Grupne kude imitiraju porodično okruženje i predstavljaju
alternativu za djecu koja borave u instituciji, ali ne i
zamjenu za pravo djeteta da živi u porodici.
Radi se dakle, o privremenom smještaju dok se ne stvore
uslovi da se dijete vrati u biološku porodicu; da se za njega
nađe odgovarajuda hraniteljska porodica; da se dijete
usvoji ili pripremi za samostalan život.
U jednoj grupnoj kudi živi najviše petoro djece sa
stručnjacima koji im pružaju ljubav i stručnu pomod za
pravilan rast i razvoj u atmosferi u kojoj se imitira
porodično okruženje.
4

49. Šta mislite da li bi vedina ljudi iz Vašeg bližeg okruženja imala nešto protiv ako bi se
u Vašem komšiluku otvorila Grupna kuda za djecu sa smetnjama u razvoju?
6.6
2.5
Da, vedina bi bila protiv
Ne znam
Ne, vedina ne bi bila
protiv
90.9
Baza: Ukupna ciljna populacija
Šta mislite da li bi vedina ljudi iz Vašeg bližeg okruženja imala nešto protiv ako bi se u Vašem komšiluku
otvorila Grupna kuda za djecu sa smetnjama u razvoju?
49

50. Da li biste Vi lično imali nešto protiv kada bi se u vašem neposrednom
komšiluku otvorila Grupna kuda za djecu sa smetnjama u razvoju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na Novembar 2011.
% Da
Novembar 2011.
3
Decembar 2012.
Decembar 2013. 2
% Ne zna / Bez odgovora
% Ne
96
7
93
96
Baza: Ukupna ciljna populacija
A da li biste Vi lično imali nešto protiv kada bi se u vašem neposrednom komšiluku otvorila jedna mala Grupna
kuda za djecu sa smetnjama u razvoju?
50

51. Vidljivost kampanje “Govorimo o
mogudnosti”
51

52. Da li ste prethodnih mjeseci primijetili neke kampanje vezane za djecu sa smetnjama u
razvoju, bilo na televiziji, radiju, novinama, bilbordima, kroz promociju javnih ličnosti ili
intervjue?
% Da
Novembar 2011.
55
% Ne
45
Decembar 2012.
58
42
Decembar 2013.
58
42
Baza: Ukupna ciljna populacija
Da li ste u prethodnih mjeseci, primijetili neke kampanje vezane za djecu sa smetnjama u razvoju, bilo na
televiziji, radiju, novinama, kroz promociju javnih ličnosti ili intervjue?
52

53. Da li se sjedate ko je pokretač/ ko su pokretači inicijatori ove kampanje?
59%
60%
UNICEF
45%
19%
Vlada Crne Gore
24%
11%
8%
7%
7%
Udruženje roditelja
hendikepirane dece
Novembar 2011.
7%
6%
Evropska unija
Decembar 2012.
Decembar 2013.
3%
NVO
4%
6%
12%
Ne zna/Odbija
29%
27%
37%
Višestruki odgovori; Baza: Oni koji su primijetili neke kampanje vezane za djecu sa smetnjama u razvoju, bilo na
televiziji, radiju, novinama, bilbordima, kroz promociju javnih ličnosti ili intervjue (2011: 55% od ciljne
populacije, 2012,2013:: 58% od ciljne populacije)
Da li se sedate ko je pokretač/ ko su pokretači inicijatori ove kampanje?
53

54. Unicef, Vlada Crne Gore, Delegacija Evropske unije i Udruženja roditelja djece sa smetnjama u razvoju su
u prethodna 3 mjeseca, tj. od početka septembra imali kampanju vezanu za djecu sa smetnjama u
razvoju „Govorimo o mogudnostima“. Da li ste primijetili ovu Unicefovu kampanju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
% Da
Novembar 2011.
62
38
73
Decembar 2012.
Decembar 2013.
% Ne
61
26
39
Baza: Ukupna ciljna populacija
Unicef, Vlada Crne Gore, Delegacija Evropske unije i Udruženja roditelja djece sa smetnjama u razvoju su u
prethodnih mjeseci imali kampanju vezanu za djecu sa smatnjama u razvoju „Govorimo o mogudnostima“. Da
li ste primijetili ovu Unicefovu kampanju?
54

55. Gdje ste, na kojim mjestima i u kojim medijima, videli ili čuli za ovu
kampanju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
TV reklama (spot)
Bilbordi i ulični posteri
26%
Reklama u novinama
20%
TV emisija (vijesti, prilozi ili posebne emisije)
28%
12%
Članak u novinama
12%
Radio emisija (vesti, prilozi ili posebne emisije)
Bioskop Ster Cinema u Podgorici
72%
48%
78%
81%
31%
58%
40%
18%
1%
Muzički spot
43%
Na nekom događaju u lokalnoj zajednici - događaj u školi
6%
Fejsbuk stranici Unicef-a
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
4%
6%
Internet sajtu Unicef-a
10%
2%
2%
Online portalima 0%
1%
Drugo
Ne zna/Odbija
3%
5%
1%
1%
Višestruki odgovori; Baza: (2011: 65% od ciljne populacije;) 2012: 73% od ciljne populacije ; 2013: 61% od
ciljne populacije
Gdje ste, na kojim mjestima i u kojim medijima, vidjeli ili čuli za ovu kampanju?
55

56. Vidljivost kampanje “Govorimo o mogudnostima”
 Na pitanje da li su u prethodnih mjeseci primijetili neku kampanju vezanu za djecu sa
smetnjama u razvoju, 58% ukupne populacije je odgovorilo potvrdno – što je na istom
nivou kao i u prethodnom talasu. Kampanju su nešto ređe primjetili stariji od 65 i oni
koji imaju završeno osnovno obrazovanje, kao i oni koji žive na sjeveru zemlje. Međutim,
od svih njih 45% spontano navodi da je Unicef pokretač te kampanje (15 procentnih
poena manje nego u prethodnom talasu ). Gledano na nivou ukupne populacije to je
26%.
 I na promptno pitanje da li su vidjeli kampanju Unicefa, Vlade Crne Gore, Delegacije
Evropske unije i Udruženja roditelja djece sa smetnjama u razvoju registovan je
ZNAČAJNO MANJI procenat građana koji odgovoraju potvrdno, 12 procentnih poena
manje nego prethodnog talasa.
5

57. TV kampanja

58. TV kampanja
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
Da li ste primjetili TV reklamu, tj. animaciju u okviru kampanje
koju je pokrenuo Unicef, u kojoj djecak na stakama izlazi iz
izolacije u kuci kako bi igrao futbala sa drugarima na igralištu.
Poruku spota čita ANĐELA BULATOVID, članica ženske crnogorske
rukometne reprezentacije, i dobitnica srebrne medalje na
Olimpijskim igrama i evropska šampionka. U tom spotu, ona je
pozvala građane da podrže djecu sa smetnjama u razvoju da rastu
u porodici, idu u školu i igraju se sa vršnjacima.
Baza: ukupna ciljna populacija
45
Baza: Oni koji su primetili reklamu (2011: 55% od ciljne populacije; 2012: 67%
od ciljne populacije; 2013: 40% od siljne populacije)
Veoma loš
33
Sum -
60
Niti dobar
niti loš
55
Novembar
2011.
0%
0%
Uglavnom 1%
0%
loš
2%
% Ne
% Da
Kakav Vam je opšti utisak o ovoj reklami?
Decembar 2012
1%
0%
2%
Decembar 2013
17%
16%
13%
83%
84%
85%
Sum +
67
40
Decembar
2012.
Novembar 2011
Decembar
2013.
Uglavnom
dobar
Veoma
dobar
41%
37%
45%
41%
47%
40%
58

59. Zašto tako mislite? Šta je najviše uticalo na to da ova reklama ostavi
DOBAR utisak na vas?
4%
Skretanje pažnje/ angažovanje društva
10%
9%
8%
Uključivanje djece u društvo/ ravnopravnost u društvu
Pomod/ pažnja/ briga o toj djeci
Ubjedljiva, realna, edukativna poruka
3%
3%
Djeca koja učestvuju u kampanji
10%
Ne zna/Odbija
17%
12%
6%
Sportisti/ učesnici reklame
Ostali odgovori
22%
6%
Pozitivan utisak, dobro osmišljeno
Dirljivost/ sažaljenje
21%
19%
7%
Hrabrost, snaga, borbenost djece
Pozitivan primer/ podstrek drugim hendikepiranim licima
12%
8%
7%
Mogudnosti djece/ način da dokažu svoje sposobnosti
12%
12%
5%
2%
21%
5%
5%
8%
5%
2%
2%
3%
3%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
8%
6%
Decembar 2013.
14%
11%
Višestruki odgovori; Baza: oni čiji je generalni utisak o ovoj TV reklami bio dobar (2013: 34% ciljne populacije)
Zašto tako mislite. Šta je najviše uticalo na to da ova reklama ostavi dobar utisak na vas?
59

60. TV kampanja
 Ovogodišnju TV reklamu, u okviru kampanje koju je pokrenuo Unicef, primjetilo je
znatno manje građana (40%) u poređenju sa prethodnom godinom (27 procentnih
poena manje). Građani generalno iskazuju pozitivan stav o ovoj reklami; na 85% onih
koji su je vidjeli, reklama je ostavila pozitivan opšti utisak. Reklama je prvenstveno
ostavila pozitivan utisak jer govori o skretanju pažnje i angažovanju društva (21%).
6

61. Ključni događaji realizovani u okviru
kampanje

62. Upoznatost sa događajima u okviru kampanje
Čuveni britanski paraolimpijac, osvajača zlatne medjalje,
Piter Norfolk boravio je u dvodnevnoj posjeti Crnoj Gori u
junu 2013. Razgovarao je s djecom u Dnevnom centru u
Nikšidu i Resursnom centru u Podgorici o svom životu i
sportskoj karijeri, o volji i upornosti. Da li ste čuli za ovaj
događaj, vidjeli neku vijest na televiziji ili pročitali u
novinama?
Kakav Vam je opšti utisak o ovom događaju?
1%
Uglavnom loš
1%
Loš (1+2)
Da
17%
Veoma loš
1%
Niti dobar niti loš
9%
Dobar (4+5)
Uglavnom dobar
Ne
83%
Veoma dobar
89%
37%
52%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Čuveni britanski paraolimpijac, osvajača zlatne medjalje, Piter Norfolk boravio je u dvodnevnoj posjeti Crnoj Gori u junu 2013. Razgovarao je s djecom u
Dnevnom centru u Nikšidu i Resursnom centru u Podgorici o svom životu i sportskoj karijeri, o volji i upornosti. Da li ste čuli za ovaj događaj, vidjeli neku
vijest na televiziji ili pročitali u novinama?
Kakav Vam je opšti utisak o ovom događaju? Ocijenite na skali od 1 do 5, gde 1 znači da vam je utisak veoma loš, a 5 da vam je utisak veoma dobar.
62

63. Imidž kampanje

64. Generalno, koliko mislite da Vam je ova nedavna Unicefova kampanja „Govorimo o
mogudnostima“ koja se odnosila na djecu sa smetnjama u razvoju privukla pažnju?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
22%
Veoma mi je privukla
pažnju
15%
21%
41%
41%
Uglavnom mi je privukla
pažnju
50%
63%
Sum +
56%
71%
25%
24%
21%
Niti mi je privukla pažnju
niti nije
12%
Sum -
19%
8%
9%
12%
Uglavnom mi nije
privukla pažnju
Uopšte mi nije privukla
pažnju
6%
2%
6%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
2%
Baza: Oni koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“ (2011: 82% od ciljne populacije; 2012: 79%
od ciljne populacije; 2013: 68% od ciljne populacije)
Generalno, koliko mislite da Vam je ova nedavna Unicefova kampanja „Govorimo o mogudnostima“ koja se
odnosila na djecu sa smetnjama u razvoju privukla pažnju?
64

65. Koliko Vam se generalno dopala ova kampanja?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
31%
Veoma mi se dopala
24%
29%
45%
46%
49%
Uglavnom mi se dopala
76%
Sum +
70%
78%
20%
21%
19%
Niti mi se dopala, niti mi
se nije dopala
Sum Uglavnom mi se nije
dopala
Uopšte mi se nije dopala
4%
7%
4%
3%
5%
3%
1%
2%
1%
Nobembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Baza: Oni koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“( 2011: 82% od ciljne populacije; 2012: 79%
od ciljne populacije); 2013: 68% od ciljne populacije)
Koliko Vam se generalno dopala ova kampanja?
65

66. Da li ste tokom kampanje saznali nešto novo, o čemu ranije niste razmišljali ili što niste znali,
kada su u pitanju djeca sa smetnjama u razvoju i njihova uključenost u zajednicu?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
16%
Saznao/la sam dosta novih stvari
11%
10%
38%
38%
Saznao/la sam ponešto novo
47%
54%
Sum +
49%
57%
Niti sam saznao/la niti nisam saznao/la nešto novo
13%
12%
11%
33%
37%
32%
Sum -
Uglavnom nisam saznao/la ništa novo
Ništa novo nisam saznao/la
7%
9%
9%
Novembar 2011.
26%
28%
23%
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Baza: Oni koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“( 2011: 82% od ciljne populacije; 2012: 79%
od ciljne populacije); 2013: 68% od ciljne populacije)
Da li ste tokom kampanje saznali nešto novo, o čemu ranije niste razmišljali ili što niste znali, kada su u pitanju
djeca sa smetnjama u razvoju i njihova uključenost u zajednicu?
66

67. Šta je to novo što ste saznali iz ove kampanje?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
25%
Da im treba pridi i tretirati ih kao svu drugu djecu.
20%
Da mogu da pohađaju redovne škole.
14%
Da treba da im se omogudi da žive u porodici umjesto u
institucijama
15%
Saznao/la sam za grupne kude.
19%
27%
17%
9%
10%
Saznao/la sam da je najbolje za djecu da rastu u porodici.
10%
9%
Saznao/la sam kako da pomognem djeci sa smetnjama u razvoju.
Saznao/la sam o negativnim posljedicama boravka djece u
instucijama
O dobrobitima koje donosi druženje djece sa i bez smetnji u
razvoju
6%
1%
1%
2%
37%
37%
26%
29%
19%
Saznao/la sam za dnevne centre za djecu sa smetnjama u razvoju
Ne zna/Odbija
31%
31%
30%
31%
14%
Da je obaveza društva da im omogudi da rastu u porodici
34%
33%
24%
Saznao/la sam da djeca sa smetanjma u razvoju mogu da
napreduju
Da mogu da budu dobri prijatelji sa djecom koja nemaju smetnje
u razvoju
Ništa/ ništa što ved nisu znali
24%
19%
Da mogu da izrastu u uspješne umjetnike, sportiste, novinare
Drugo
31%
36%
25%
27%
22%
17%
14%
8%
13%
11%
9%
12%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
5%
8%
4%
Decembar 2013.
Višestruki odgovori; Baza: Oni koji su saznali nešto novo tokom kampanje (2011: 61% od ciljne populacije;
2012: 57% od ciljne populacije); 2013: 39% od ciljne populacije;
Šta je to novo što ste saznali iz ove kampanje?
67

68. Generalno, koliko mislite da je ova Unicefova kampanja uticala na ljude oko Vas da
ozbiljno razmisle o djeci sa smetnjama u razvoju i odnosu društva prema njima?
Veoma je uticala
10%
Uglavnom je uticala
46%
Sum +
55%
Niti je uticala niti nije
uticala
32%
Sum -
13%
Uglavnom nije uticala
Nije uopšte uticala
9%
4%
Baza: oni koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“(2013: 68% od ciljne populacije)
Generalno, koliko mislite da je ova Unicefova kampanja uticala na ljude oko Vas da ozbiljno razmisle o djeci sa
smetnjama u razvoju i odnosu društva prema njima?
68

69. Generalno, koliko mislite da je ova Unicefova kampanja uticala na Vas da ozbiljno
razmislite o djeci sa smetnjama u razvoju i odnosu društva prema njima?
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
Veoma je uticala
10%
20%
16%
Uglavnom je uticala
30%
59%
61%
29%
Niti je uticala niti nije
uticala
32%
30%
11%
Sum -
9%
6%
Uglavnom nije uticala
Ne zna / Bez odgovora
45%
40%
Sum +
Nije uopšte uticala
38%
6%
5%
4%
1%
2%
25%
13%
13%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Baza: oni koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“( 2011: 82% od ciljne populacije; 2012: 79%
od ciljne populacije); 2013: 68% od ciljne populacije)
Generalno, koliko mislite da je ova Unicefova kampanja uticala na Vas da ozbiljno razmislite o djeci sa
smetnjama u razvoju i odnosu društva prema njima?
69

70. Da li je ova kampanja uticala da promijenite neke vaše stavove kada su u
pitanju djeca sa smetnjama u razvoju?
% Nije uticala uopšte jer se sve što sam vidio u kampanji podudara sa mojim stavovima o
pravilnom odnosu prema
% Nije uticala, moji stavovi se donekle razlikuju ali ne mislim da treba da ih mijenjam
% Ne zna / Bez odgovora
% Uticala je da promijenim neke svoje stavove
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
56
22
58
63
22
1
21
19
3
18
0
20
Baza: Oni koji su primjetili kampanju UNICEF-a „Govorimo o mogudnostima“ (2011: 82% od ciljne populacije;
2012: 79% od ciljne populacije); 2013: 68% od ciljne populacije)
Da li je ova kampanja uticala da promijenite neke vaše stavove kada su u pitanju djeca sa smetnjama u
razvoju?
70

71. Možete li mi redi koje stavove ste promijenili?
33%
30%
Više vjerujem da je mogude obezbijediti kvalitetan život djece
sa smetnjama u razvoju u našem društvu
52%
20%
Više posmatram djecu sa smetnjama u razvoju kao i svu ostalu
djecu
31%
43%
30%
Manje su mi djeca sa smetnjama u razvoju nepoznata – bolje ih
razumijem
37%
40%
34%
33%
34%
Među djecom sa smetnjama u razvoju sada vidim i
potencijalne budude umjetnike i uspješne/istaknute članove
naseg društva
17%
22%
26%
Manje se plašim kontakta sa djecom sa smetnjama u
razvoju/osobama sa invaliditetom
24%
22%
18%
Više mi ne smeta druženje sa djecom sa smetnjama u razvoju
u školi, na igralištu i tome slično
Ne zna/Odbija
2%
4%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Višestruki odgovori; Baza: oni koji su promijenili stavove (2011: 22% ukupne ciljne populacije; 2012: 19% od
ciljne populacije; 2013: 13% od ciljne populacije)
Možete li mi redi koje stavove ste promijenili?
71

72. Da li je ova kampanja uticala da promijenite neko vaše ponašanje kada
su u pitanju djeca sa smetnjama u razvoju?
% Da
% Ne
Novembar 2011.
23
77
Decembar 2012.
25
74
Decembar 2013.
26
74
Baza: Oni koji su primjetili kampanju UNICEF-a „Govorimo o mogudnostima“ (2011: 82% od ciljne populacije;
2012: 79% od ciljne populacije; 2013: 68% od ciljne populacije))
Da li je ova kampanja uticala da promijenite neko vaše ponašanje kada su u pitanju djeca sa smetnjama u
razvoju?
72

73. Možete li mi redi koje ponašanje ste promijenili?
53%
58%
60%
Manje mi je nelagodno kada vidim dijete sa smetnjama u
razvoju/osobu sa invaliditetom
40%
41%
38%
Lakše komuniciram sa djecom sa smetnjama u razvoju /osobama
sa invaliditetom
15%
19%
15%
Počeo/la sam da podstičem/podržavam donacije za inkluzivno
obrazovanje i podršku porodicama sa djecom sa smetnjama u
razvoju
15%
14%
Počeo/la sam da podstičem/podržavam volontersku podršku
dnevnim centrima i udruženjima roditelja djece sa smetnjama u
razvoju
21%
13%
12%
15%
Više se družim/komuniciram sa djecom sa smetnjama u
razvoju/osobama sa invaliditetom
9%
Počeo/la sam da podsticem druženje sa djecom sa smetnjama u
razvoju
Ne zna/Odbija
14%
15%
2%
0%
2%
Novembar 2011.
Decembar 2012.
Decembar 2013.
Višestruki odgovori; Baza: oni koji su promijenili ponašanje (2011: 23% ukupne ciljne populacije; 2012: 25% od
ciljne populacije; 2013: 13% od ciljne populacije)
Koje/a ponašanje/a ste promijenili?
73

74. Imidž kampanje
 Sprovedena kampanja je uticala prije svega na to da se građani informišu o tome
da djeca sa smetnjama u razvoju mogu da napreduju (37% sa 30% 2011.
godine), zatim da mogu da budu uspješni sportisti, umjetnici (37% sa 24% prošle
godine), kao i da mogu ostvariti prijateljski odnos sa djecom koja nemaju
smetnje u razvoju (26% sa 14% 2011. godine).
 Pored toga, pozitivni uticaji kampanje ogledaju se u promjenama stavova
građana, prvenstveno u tome što oni izjavljuju da sada više posmatraju djecu sa
smetnjama u razvoju kao i svu ostalu djecu (31% sa 20% prošle godine). Teže je
uticati na promjenu stavova građana koji ne poznaju nijedno dijete sa
smetnjama u razvoju.
 Kada je riječ o promjenama u ponašanju, najvedi broj građana ističe da im je
posle kampanje manje nelagodno da budu u kontaktu sa djetetom sa
smetnjama u razvoju (58%), kao i da lakše komuniciraju sa njima (41%).
 Generalno gledano, najupečatljiviji segment kampanje bio je spot Ramba
Amadeusa koga se seda 17% građana Crne Gore.
7

75. Socijalna distanca prema djeci sa
smetnjama u razvoju

76. Kada govorimo o DJECI SA SMETNJAMA U RAZVOJU, molim Vas da mi
kažete koji od sljededih odnosa Vi vjerujete da bi bili prihvatljivi za osobe
slične Vama (osobe sa kojima radite, iz Vašeg komšiluka...).
Da živi u istom naselju / ulici sa vašim djetetom
89%
Da ide u istu školu / odbanište / vrtic sa Vašim
djetetom
81%
Da ide u isto odjeljenje / grupu sa Vašim djetetom
70%
Da se druži / igra sa Vašim djetetom
63%
Da je najbolji drug / drugarica sa Vašim djetetom
Da je u starijem uzrastu u emotivnoj vezi sa Vašim
djetetom
41%
Decembar 2013.
6%
Da u odraslom dobu stupa u brak sa Vašim djetetom
3%
Nijedan
2%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Kada govorimo o djeci sa smetnjama u razvoju, molim Vas da mi kažete koji od sljededih odnosa su za Vas
prihvatljivi. Nabrojte mi sve odnose koji su za Vas lično prihvatljivi.
76

77. Kada govorimo o djeci sa smetnjama u razvoju, molim Vas da mi kažete
koji od sljededih odnosa su za Vas prihvatljivi.
Statistički značajna razlika na nivou 0.05 u odnosu na decembar 2012.
88%
Da živi u istom naselju / ulici sa Vašim djetetom
91%
Da ide u istu školu / odbanište / vrtid sa Vašim
djetetom
71%
86%
61%
Da ide u isto odjeljenje / grupu sa Vašim djetetom
80%
57%
Da se druži / igra sa Vašim djetetom
75%
33%
Da je najbolji drug / drugarica sa Vašim djetetom
51%
Da je u starijem uzrastu u emotivnoj vezi sa Vašim
djetetom
Da u odraslom dobu stupa u brak sa Vašim djetetom
Nijedan
Ne znaOdbija
6%
10%
Decembar 2012.
Decembar 2013.
3%
6%
4%
1%
1%
Baza: Ukupna ciljna populacija
Kada govorimo o djeci sa smetnjama u razvoju, molim Vas da mi kažete koji od sljededih odnosa su za Vas
prihvatljivi. Nabrojte mi sve odnose koji su za Vas lično prihvatljivi.
77

78. Socijalna distanca prema djeci sa smetnjama u razvoju
 U osnosu na prethodni talas istraživanja, socijalna distanca prema djeci sa
smetnjama u razvoju se smanjuje posmatrano na svim testiranim.
 U ovom talasu nisu uočene značajne demografske razlike u odnosu na sovijalnu
distancu prema djeci sa smetnjama u razvoju.
7

79. Pozitivne promene u
stavovima prema djeci sa
smetnjama u razvoju

80. Pozitivne promene u stavovima prema djeci sa smetnjama u razvoju
Avgust 2010.
Decembar 2010.
Novembar 2011.
100
Decembar 2012.
90
80Decembar 2013.
50
40
46
54 52
40
35 36 38
30
84
74
67 65 67
64
70
60
84
77
92 90
49
39
20
20
10
0
% građana koji smatraju da je bolje da
djeca sa smetnjama u razvoju borave u
specijalizovanim ustanovama nego u
svojim porodicama
% građana kojima je neprihvatljivo da
dijete sa smetnjama u razvoju bude u
istom odjeljenju sa njihovim djetetom
% građana kojima je neprihvatljivo da % građana koji smatraju da su djeca sa
dijete sa smetnjama u razvoju bude
smetnjama u razvoju jednako vrijedni
najbolji drug/drugarica njihovom djetetu
članovi društva
80

81. Zaključak
• U ovom talasu je registrovana značajno manja vidljivost kampanje u odnosu na
prethodne talase istraživanja.
•
Postoji mogudnost da je kampanju „Govorimo o mogudnostima“ vidio manji procenat
građana nego što je to registrovano u ovom istraživanju, ali je eho drugih kampanja, poput
kampanje o hraniteljstvu, uticao na to da registrovana vidljivost i dalje bude visoka. Ovu
sinergiju kampanja, možda, najbolje ilustruje podatak da procenat građana koji se slažu da
je dijete sa smetnjama u razvoju koje je ostalo bez roditeljskog staranja, bolje smjestiti u
hraniteljsku porodicu nego u dom, u odnosu na prethodni talas istraživanja porastao za 15
procentnih poena.
• Ipak, niži intenzitet kampanje nije uticao na negativnu promjenu stavova građana
prema djeci sa smetnjama u razvoju. Naprotiv, ključni indikatori su ili ostali na istom
nivou kao u prethodnom talasu, ili ukazuju na značajno poboljšanje.
• Građani Crne Gore, nešto negativnije procjenjuju stavove svog okruženja prema djeci
sa smetnjama u razvoju u odnosu na vlastite stavove prema njima.
 Primjedeno je da građani koji su primjetili kampanju „Govorimo o mogudnostima“
pokazuju vedi stepen znanja o djeci sa smetnjama o razvoju, a da oni koji nemaju
kontakt sa djecom sa smetnjama u razvoju rjeđe imaju pozitivne stavove prema djeci
sa smetnjama u razvoju.
 Stoga je potrebno u vedoj mjeri ohrabrivati aktivnosti koje imaju za cilj kontakte opšte
populacije, a naročito djece sa vršnjacima koji imaju smetnje.

82. Uticaj
Građani Crne Gore koji
su promjenili svoje
ponašanje prema djeci
sa smetnjama u razvoju
43
43
20%
Građani Crne Gore koji
su tokom kampanje
saznali nešto novo
31
38%
31
57%
Građani Crne Gore
kojima se dopala
kampanju
Građani Crne Gore koji
su vidjeli kampanju
14%
24
53%
24
78%
16
68%
16
% u odnosu na populaciju koja je vidjela makar neki dio kampanja
82

83. Ipsos Strategic Puls
Rimski trg 50, PC Kruševac
Podgorica, Crna Gora
Tel. centrala: +382 20 411 610
Fax: +382 20 411 610
www.ipsos.com
Ipsos Strategic Marketing
Gavrila Principa 8
Beograd, Srbia
Tel. centrala: +381 11 328 40 75
Fax: +381 11 2626430
www.ipsos.com
83