1. Teacher Training - Hogeschool Leiden
Sessie 2
Inspiring every child with our wonderful cosmos
Wouter Schrier, National Project Manager
Universe Awareness/Leiden University, NL
e. schrier@strw.leidenuniv.nl
t. @unawe | @unawe_nl
f. facebook.com/unawe
w. http://www.unawe.nl
4. MAAN
PLANEET
STER
vs.
vs.
‘Natuurlijke satelliet ’
Hemellichaam dat in een baan om
een planeet beweegt.
Reflecteert ster-licht, zend zelf niet uit.
‘Dwaal ster ’
Hemellichaam in baan om een ster dat
zwaar genoeg is om onder zijn eigen
zwaartekracht bolvormig te worden.
Reflecteert ster-licht, zend zelf niet uit.
Massieve, lichtgevende bol plasma die
bijeengehouden wordt door zijn eigen
zwaartekracht. Uitgezonden energie
wordt opgewekt door kernfusie.
5. 1
Onderzoekend
leren
Helpen zelf een antwoord te vinden op hun vragen:
* Niet losstaande feiten: leer verbanden te zien
* Laat leerling zelf het probleem structureel benaderen
* Gebruik operationele vragen
* Stimuleer kritisch nadenken
Werkvorm die kinderen aanspoort de wereld om zich heen op een
actieve manier te onderzoeken/ontdekken
7. “Waarom is de Maan rood
tijdens een
maansverduistering?”
WAT zien we?
WELKE factoren/elementen spelen een rol?
WAT weten we over deze factoren/elementen?
Verdonkerde Maan, rode
bol
Aarde, Zon, Maan, schaduw
8. “Waarom is de Maan rood
tijdens een
maansverduistering?”Schaduw van de Aarde
Waarom is de Maan
niet donker?
9. “Waarom is de Maan rood
tijdens een
maansverduistering?”
WAT zien we?
WELKE factoren/elementen spelen een rol?
WAT weten we over deze factoren/elementen?
Verdonkerde Maan,
rode bol
Aarde, Zon, Maan, schaduw
Zon fungeert als achtergrondlicht, Maan is
in de schaduw van de Aarde, de Aarde
heeft een atmosfeer
12. “Waarom is overdag
de lucht blauw?”
WAT zien we?
WELKE factoren/elementen spelen een rol?
- Blauw licht vanuit elke richting
-Zonlicht
-Lucht / Atmosfeer
-Onze ogen
13. “Waarom is overdag
de lucht blauw?”
WAT weten we over deze
factoren/elementen?
Zonlicht
Bestaat uit meerdere kleuren, die samen
optellen tot wit
14. “Waarom is overdag
de lucht blauw?”
WAT weten we over deze
factoren/elementen?
Atmosfeer
Laag van verschillende gassen (deeltjes
van stikstof, zuurstof, ........)
15. “Waarom is overdag
de lucht blauw?”
De zonnestralen worden verstrooid door de lucht en door stofdeeltjes in
de atmosfeer
O2
O2
O2
O2
O2
O2
O2
O2
O2
O2
O2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
N2
16. Blauw licht wordt verstrooid in alle
richtingen, en lijken daarom vanuit
alle kanten te komen: blauwe
hemel
17. 18
“Dus: Waarom wordt
de hemel rood bij
zonsondergang?”
De zon staat veel lager aan de hemel. Zijn stralen
leggen een langere afstand af door de atmosfeer:
Alle kleuren, behalve rood, worden zo erg
verstrooid, dat alleen het rode licht overblijft: rode
lucht.
18. “Dus: Hoe vertalen we dit naar
een rode maansverduistering?”
Atmosfeer van de Aarde
Mysterie
opgelost!
24. MERCURIUS
Geen atmosfeer
- Veel impact-kraters
- Extreme temperatuursverschillen
+ Overdag ~ 380 ºC
+ Nacht ~ -180 ºC
1e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
88 Aarde-dagen
AFSTAND TOT ZON
~50.000.000 km (0.3-0.5 A.E.)
DIAMETER
4.880 km (0.38x Aarde)
25. VENUS
- ‘Zuster’ planeet van de Aarde
- Geologisch zeer actief: Vulkanen
- Dik wolkendek: Extreem broeikaseffect
+ Koolstofdioxide: ~500 ºC
2e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
~225 Aarde-dagen
AFSTAND TOT ZON
~108.000.000 km (0.71 A.E.)
DIAMETER
12.102 km (0.95x Aarde)
f de Zon
26. DE AARDE
Leven
DIAMETER
12.400 km
3e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
365,24 dagen
AFSTAND TOT ZON
~150.000.000 km (1 A.E.)
- Vloeibaar water
- Atmosfeer met zuurstof
- Broeikaseffect
SCHRIKKELJAAR
Elke 4 jaar een
27. MARS
DIAMETER
6.800 km (0.53 aarde)
4e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
687 Aarde-dagen
AFSTAND TOT ZON
~228.000.000 km (1.7 A.E.)
Rode kleur door ijzeroxide (roest!)
Olympus: hoogste berg op een
planeet in zonnestelsel - 22.000 meter
In het verleden misschien vloeibaar
water?
28. JUPITER
5e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
11.9 Aarde-jaren
AFSTAND TOT ZON
~779.000.000 km (5.2 A.E.)
Grootste planeet in Zonnestelsel
Gasreus
‘Rode vlek’: gigantische storm die al
meer dan 400 jaar rondraast
60+ manen DIAMETER
140.000 km (~10x Aarde)
30. SATURNUS
- Draait snel rond eigen as
(~11 uur)
DIAMETER
120.500 km (~9x Aarde)
6e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
~30 Aarde-jaren
AFSTAND TOT ZON
~1.400.000.000 km (9.5 A.E.)
- Ringen
- Lage dichtheid (< water)
32. URANUS
DIAMETER
~50.000 km (4x Aarde)
7e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
~84 Aarde-jaren
AFSTAND TOT ZON
~2.900.000.000 km (19 A.E.)
- Ligt op zijn zij
- Koudste planeet (min -224 ºC)
33. NEPTUNUS
8e planeet vanaf de Zon
LENGTE JAAR
~165 Aarde-jaren
AFSTAND TOT ZON
~4.500.000.000 km (30 A.E.)
- ‘Zusterplaneet’ van Uranus
- Voorspeld a.d.h.v. berekeningen, NIET
observatie
- Extreem weer: wind > 2.100 km/u
DIAMETER
49.400 km (~4x Aarde)
35. There is one very special experiment that an astronaut carried out during a
moon landing more than 40 years ago. He held a feather in one hand and a
hammer in the other, and then released both objects simultaneously. Which
one reached the ground first? They both hit the floor at the same time! If
there’s no atmosphere, the feather doesn’t experience any air friction, just like
the hammer would barely feel any on earth. In a vacuum, all objects fall at the
same speed, regardless of their mass.
When astronauts landed on the Moon, they had a lot of fun jumping on the
lunar surface. Due to the weak gravitation, they could effortlessly jump very
far and high. They felt extremely light.
How much an object weighs on another celestial body depends on the so-called
gravity acceleration. The higher this value, the stronger the celestial body
attracts this object, i.e. the more it weighs. Note that the ‘mass’ of an object is
always the same anywhere in the universe. One kilogram of sugar remains one
kilogram of sugar. It just appears as if it had less mass on the Moon, because it
weighs less there. The Moon attracts one kilogram of sugar with less force than
the Earth does.
To see how much one kilogram of sugar and a child of 30 kilograms weigh on
the surface of each planet, see the table below.
Celestial
body
Gravity
acceleration
at the equator
[m/s2]
Multiplier
Example 1 kg
sugar
[apparent kg]
Example 30 kg
child
[apparent kg]
Sun
Mercury
Venus
Earth
Moon
Mars
Jupiter
Saturn
Uranus
Neptune
Pluto
273.7
3.7
8.87
9.81
1.62
3.71
24.79
10.44
8.69
11.15
0.7
27.9
0.38
0.9
1
0.17
0.38
2.53
1.06
0.89
1.14
0.07
27.9
0.38
0.9
1
0.17
0.38
2.53
1.06
0.89
1.14
0.07
837
11.4
27
30
5.1
11.4
75.9
31.8
26.7
34.2
2.1
ACTIVITEIT 4.8
LIGHTER OR HEAVIER
Gewicht is afhankelijk van zwaartekracht
Zwaartekracht hangt af van:
- Massa van het object
- Afstand tot het object
Hoe zwaarder, hoe sterker de zwaartekracht
Hoe dichterbij, hoe sterker de zwaartekracht
36. Afstanden
- Constante snelheid gebruiken in afstandsmaat
- Snelheid van het licht ≈ 300.000 km per seconde
8 rondjes om de Aarde in 1 seconde
Aarde - Maan ≈
Aarde - Zon ≈
Zon - Neptunus ≈
Astronomische afstanden zijn GIGANTISCH
~1.1 lichtseconde
~8.5 lichtminuten
~4.25 lichtuur
1 lichtseconde
1 lichtminuut
1 lichtuur
1 lichtjaar
≈
≈
≈
≈
300.000 km
18.000.000 km
1.080.000.000 km
9.460.000.000.000 km
38. EEN HEMEL VOL STERREN
Afstand tot de meest nabije ster - Proxima Centauri :
4,4 LICHTJAAR (!!)
1 lichtjaar ≈ 9.460.000.000.000 km
Extreem VEEL lege ruimte tussen sterren!
http://workshop.chromeexperiments.com/stars/
43. ORIENTATIE
Net als de zon bewegen de sterren ook over de nachthemel
..
Behalve de Poolster
- Staat in het verlengde van de Aard-as
- Staat dus altijd in het NOORDEN
