2. antzinaroaantzinaroa
• Antzinaroa, lehenengo idatziak egin zirenean hasi
zen eta Erromatar Inperioaren erorketan amaitu zen.
Hasieran, Hispainian bi zibilizazio zeuden: Zeltak eta
Iberoak. Baina Antzinaroan, hiru herri kolonizatzaile
etorri ziren:
Feniziarrak
Greziarrak
Kartagotarrak
3. FEniziarraKFEniziarraK
• Asiatik eta Siziliatik etorritakoak ziren.
• Salmenta egiteko etorri ziren eta ere metalak bilatzeko. Bere
lurraldeetan zuten asmakizun batzuk ekarri zituzten esaterako:
eltzegilearen tornua.
• Marinel trebeak ziren eta ere merkatariak.
• Andaluziako kostaldean kokatu ziren eta Gadir eta Malaca bezalako
koloniak egin zituzten.
• K.a VII. Mendean etorri ziren.
4. GREZIARRAKGREZIARRAK
• Greziatik etorri ziren K.a VI. Mendean eta mediterraneoan kokatu
ziren.
• Gatzarekin eta espartzuarekin salerosketak egiten zituzten.
• Koloniak sortu zituzten, esaterako, Rodes eta Emporion.
5. KARtAGotARRAKKARtAGotARRAK
• Kartagotik etorri ziren, Afrikako iparraldetik.
• Ez ziren salerosketak egiteko edo metalak bilatzeko etorri. Izaera
militarra zuten eta Hispania konkistatu nahi zuten. Erromatar
Imperioa mundua konkistatu nahi zuenean entzun zutenean haien
aurka borrokatzera joan ziren eta 3 aldietan borrokatu zuten:
• 1º guda punikoan, K.a 264-tik 241-ra
• 2.guda, K.a 218-tik 201-ra
• 3. guda, Ka 149-tik 146-ra
• Kartagotarrak, Anibal izeneko jeneral famatua zuten.Romara
joateko bere ejerzitoa Alpetatik pasatu zen.
6. ERRomAtAR InpERIoAERRomAtAR InpERIoA
• Munduak ezagutu duen Inperiorik handiena da. Mediterranear
kostalde osoa konkistatu zuten. Konkistatzen zituzten lekuetan bere
kultura,txanpona , bizimodua eta hizkuntza (latina) bereganatzen
zituzten.Horri, erromanizazioa deitzen zaio.
•
• GIZARtEAGIZARtEA
• Gehien agintzen zuena enperadorea zen, gero, senatariak,
hurrengoz, jenerala eta legionarioak, ondoren, patrizioak, gutxi
zirenak baina diru asko zuten, plebeioak, asko ziren eta diru nahiko
zuten eta azkenik eskabloak, ez zituztenak herritar bezala tratatzen.
7. eraikinakeraikinak
• Antzinako erroman bi etxe mota zeuden: domus-ak eta insulaeak.
• Domusetan jende aberatza zegoen hala nola
enperadorea,senatariak eta patrizioak.
• Insulaetan plebeioak eta haien esklabuak bizi ziren.
eraikin PUBLikOakeraikin PUBLikOak
Eraikin mota asko zeuden:
Templuak: jendea jainkoak gurtzera joaten zen.
Antzerkia: eraikuntza erdizirkularra zen eta bertan antzerki lanak
egiten ziren.
Anfiteatroa: gladiadoreen borroketarako balio zuen.
Zirkua: eraikuntz luze bat zen eta zaldi lasterketak egiten ziren.
8. Termak: bainu publikoak ziren.
Erromatarrak oso eraikitzaile onak ziren eta akueduktuak, galtzadak
eta zubiak bezalako eraikuntzak egin zituzten.
hisPaniaren kOnkistahisPaniaren kOnkista
Erromatarrak K.a 218. urtean ailegatu ziren Augusto
emperadorearekin, urte berberan hasi zuten Iberiar penintsulako
konkista eta K.a 19.urtean amaitu zuten. Erromatarrei aurka egin
zion lehenengo ejerzitoa Viriatok zuzendutako Lusitaniena izan zen.
Erromatarrek, lehenengo, Mediterraneo aldea konkistatu zuten,
gero erdiko meseta eta azkenik iparraldea.
9. hisPaniaren antOLaketahisPaniaren antOLaketa
• Erromatarrak konkistatu eta gero Hispaniak 5 probintzia zituen:
Gallecia, Tarrakonensis, Lusitania, Kartagotarrak eta Betikoa.
• Erromatarrek landa bizimodu berria ekarri zuten. Batez ere
zerealak, olibondoak eta mahastiak.
• Hiriak sortzea Hispaniako erromanizazioaren ezaugarri bat da. Hiri
hauetako batzuk honakoak izan ziren: Cartago Nova (Cartagena),
Tarraco (Tarragona), Gades (Cadiz), Corduba (Kordoba), Emerita
Augusta (Merida), Cesaraugusta (Zaragoza) eta Legio (Leon).
• Erromatarrak egindako lege multzoari erromatar zuzenbidea esaten
zaio.
10. Hispaniaren antolaketaHispaniaren antolaketa
• Erromatarrak konkistatu eta gero Hispaniak 5 probintzia zituen:
Gallecia, Tarrakonensis, Lusitania, Kartagotarrak eta Betikoa.
• Erromatarrek landa bizimodu berria ekarri zuten. Batez ere
zerealak, olibondoak eta mahastiak.
• Hiriak sortzea Hispaniako erromanizazioaren ezaugarri bat da. Hiri
hauetako batzuk honakoak izan ziren: Cartago Nova (Cartagena),
Tarraco (Tarragona), Gades (Cadiz), Corduba (Kordoba), Emerita
Augusta (Merida), Cesaraugusta (Zaragoza) eta Legio (Leon).
• Erromatarrak egindako lege multzoari erromatar zuzenbidea esaten
zaio.