Suche senden
Hochladen
Оддын үүсэл
•
Als PPTX, PDF herunterladen
•
1 gefällt mir
•
8,491 views
Tuvshinsanaa Baasanjav
Folgen
Follow me ;)
Weniger lesen
Mehr lesen
Bildung
Melden
Teilen
Melden
Teilen
1 von 12
Jetzt herunterladen
Empfohlen
гэрэл шулуун тарах
гэрэл шулуун тарах
gegee_loll
Дэлхийн хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Дэлхийн хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Baterdene Tserendash
Kinetik energy physics
Kinetik energy physics
Maa Goo
нарны аймаг
нарны аймаг
Baterdene Tserendash
гэрэл хугарах
гэрэл хугарах
gegee_loll
урлагын үзлэгт 7б
урлагын үзлэгт 7б
chemistry teacher
ажил чадал энерги
ажил чадал энерги
bulgaa gs
лекц 2 нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн
лекц 2 нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн
Davaa-Ochir Azzaya
Empfohlen
гэрэл шулуун тарах
гэрэл шулуун тарах
gegee_loll
Дэлхийн хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Дэлхийн хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Baterdene Tserendash
Kinetik energy physics
Kinetik energy physics
Maa Goo
нарны аймаг
нарны аймаг
Baterdene Tserendash
гэрэл хугарах
гэрэл хугарах
gegee_loll
урлагын үзлэгт 7б
урлагын үзлэгт 7б
chemistry teacher
ажил чадал энерги
ажил чадал энерги
bulgaa gs
лекц 2 нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн
лекц 2 нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн
Davaa-Ochir Azzaya
Phys
Phys
Baterdene Tserendash
Tavan saihan1
Tavan saihan1
aajuu79
гэрэл. 7 анги
гэрэл. 7 анги
Anji25
8анги
8анги
bagana_s
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
Shagaishuu Xoo
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Baterdene Tserendash
ургамлын үржил
ургамлын үржил
Gulmanat Cagshan
гэрэл ойх
гэрэл ойх
gegee_loll
Соронзон
Соронзон
Bilguun Ochirbat
Hieh
Hieh
dajaaaaaa
8ш статистик характеристик
8ш статистик характеристик
naraa_0714
механик энерги
механик энерги
nsuren1
Молекул кинетик онол
Молекул кинетик онол
Bazarragchaa Erdenebileg
9 р анги цахим
9 р анги цахим
ganzorig_od
салхи ба даралт 4
салхи ба даралт 4
Baterdene Solongo
механик хөдөлгөөн
механик хөдөлгөөн
mendsaikhan
хонхны баяр
хонхны баяр
Erdenejargal Narantuya
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
zayaha
9 r angi-narny_tusgal
9 r angi-narny_tusgal
enkhsaruulsukhochir
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
BaigalBaigalmaa
Od ba nar 4r angi
Od ba nar 4r angi
Zuunaa
одон орон
одон орон
Баяраа Х.
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
Phys
Phys
Baterdene Tserendash
Tavan saihan1
Tavan saihan1
aajuu79
гэрэл. 7 анги
гэрэл. 7 анги
Anji25
8анги
8анги
bagana_s
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
Shagaishuu Xoo
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Baterdene Tserendash
ургамлын үржил
ургамлын үржил
Gulmanat Cagshan
гэрэл ойх
гэрэл ойх
gegee_loll
Соронзон
Соронзон
Bilguun Ochirbat
Hieh
Hieh
dajaaaaaa
8ш статистик характеристик
8ш статистик характеристик
naraa_0714
механик энерги
механик энерги
nsuren1
Молекул кинетик онол
Молекул кинетик онол
Bazarragchaa Erdenebileg
9 р анги цахим
9 р анги цахим
ganzorig_od
салхи ба даралт 4
салхи ба даралт 4
Baterdene Solongo
механик хөдөлгөөн
механик хөдөлгөөн
mendsaikhan
хонхны баяр
хонхны баяр
Erdenejargal Narantuya
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
zayaha
9 r angi-narny_tusgal
9 r angi-narny_tusgal
enkhsaruulsukhochir
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
BaigalBaigalmaa
Was ist angesagt?
(20)
Phys
Phys
Tavan saihan1
Tavan saihan1
гэрэл. 7 анги
гэрэл. 7 анги
8анги
8анги
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
10 r angi awiyas duunii dolgion duu awia
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
ургамлын үржил
ургамлын үржил
гэрэл ойх
гэрэл ойх
Соронзон
Соронзон
Hieh
Hieh
8ш статистик характеристик
8ш статистик характеристик
механик энерги
механик энерги
Молекул кинетик онол
Молекул кинетик онол
9 р анги цахим
9 р анги цахим
салхи ба даралт 4
салхи ба даралт 4
механик хөдөлгөөн
механик хөдөлгөөн
хонхны баяр
хонхны баяр
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
урлагын үзлгийн хөтөлбөр
9 r angi-narny_tusgal
9 r angi-narny_tusgal
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
10 анги уран зохиолын хичээл 4 цаг шүлэг
Andere mochten auch
Od ba nar 4r angi
Od ba nar 4r angi
Zuunaa
одон орон
одон орон
Баяраа Х.
од, нарны зарим шинж чанар
од, нарны зарим шинж чанар
Gantuya_Enhbat
хамгийн
хамгийн
enkhee lkhagwae
9. bagshiin hogjil
9. bagshiin hogjil
Tuvshintugs Ragchaasuren
Shigen deh tsahilgaan guidel 10 2011
Shigen deh tsahilgaan guidel 10 2011
naak_0204
уулын үйлдвэрийн технологийн үндэс лк-10
уулын үйлдвэрийн технологийн үндэс лк-10
nominbyambadorj
монголын гайхамшиг
монголын гайхамшиг
enkhee lkhagwae
Dulaan
Dulaan
bayja
дэлхийн хөдөлгөөн
дэлхийн хөдөлгөөн
ontuul
Zug chig oloh argud
Zug chig oloh argud
Uyanga88
бие даалт 1
бие даалт 1
Баяраа Х.
оптик
оптик
nsuren1
Uul
Uul
Tsedev Bat-erdene
нарны аймаг
нарны аймаг
tungalag
бодисын төлөв
бодисын төлөв
ganzorig_od
Tsahilgaan soronzon dolgion 11 angi
Tsahilgaan soronzon dolgion 11 angi
Chuluunbaatar Oyun-erdene
Lecture 3
Lecture 3
dorjgarav
омын хууль хэр
омын хууль хэр
Otgonbayar Uuganaa
9р анги
9р анги
tsets_2
Andere mochten auch
(20)
Od ba nar 4r angi
Od ba nar 4r angi
одон орон
одон орон
од, нарны зарим шинж чанар
од, нарны зарим шинж чанар
хамгийн
хамгийн
9. bagshiin hogjil
9. bagshiin hogjil
Shigen deh tsahilgaan guidel 10 2011
Shigen deh tsahilgaan guidel 10 2011
уулын үйлдвэрийн технологийн үндэс лк-10
уулын үйлдвэрийн технологийн үндэс лк-10
монголын гайхамшиг
монголын гайхамшиг
Dulaan
Dulaan
дэлхийн хөдөлгөөн
дэлхийн хөдөлгөөн
Zug chig oloh argud
Zug chig oloh argud
бие даалт 1
бие даалт 1
оптик
оптик
Uul
Uul
нарны аймаг
нарны аймаг
бодисын төлөв
бодисын төлөв
Tsahilgaan soronzon dolgion 11 angi
Tsahilgaan soronzon dolgion 11 angi
Lecture 3
Lecture 3
омын хууль хэр
омын хууль хэр
9р анги
9р анги
Ähnlich wie Оддын үүсэл
Орчлон ертөнц
Орчлон ертөнц
Х. Гэрэлчимэг
сар бол дэлхийн дагуул мөн
сар бол дэлхийн дагуул мөн
Ganbat Narantsetseg
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
tungalag
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
tungalag
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
tungalag
Нарны аймгийн тухай сонирхолтой баримтууд
Нарны аймгийн тухай сонирхолтой баримтууд
juliana_uka
нарны
нарны
juliana_uka
Narnii aimag 4tag
Narnii aimag 4tag
Lhagvaa Byambka
Narnii aimag
Narnii aimag
Batdelger Oyungerel
нарны аймаг
нарны аймаг
Baterdene Tserendash
нарны аймаг
нарны аймаг
Baterdene Tserendash
Nar2,1
Nar2,1
BTungalag
Galaxy converted
Galaxy converted
Enkh Tseba
Нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн хичээл
Нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн хичээл
purewdorjoo
батчимэг44
батчимэг44
chimgee5568
дэлхий ба сар
дэлхий ба сар
Gantuya_Enhbat
Tuwshintugs 33 r surguuli
Tuwshintugs 33 r surguuli
panidaa
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtots
Lhagvaa Byambka
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtots
Lhagvaa Byambka
Хамгийн том од
Хамгийн том од
juliana_uka
Ähnlich wie Оддын үүсэл
(20)
Орчлон ертөнц
Орчлон ертөнц
сар бол дэлхийн дагуул мөн
сар бол дэлхийн дагуул мөн
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
сарны хөдөлгөөн түүний үр дагавар
Нарны аймгийн тухай сонирхолтой баримтууд
Нарны аймгийн тухай сонирхолтой баримтууд
нарны
нарны
Narnii aimag 4tag
Narnii aimag 4tag
Narnii aimag
Narnii aimag
нарны аймаг
нарны аймаг
нарны аймаг
нарны аймаг
Nar2,1
Nar2,1
Galaxy converted
Galaxy converted
Нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн хичээл
Нарны аймаг, дэлхийн хөдөлгөөн хичээл
батчимэг44
батчимэг44
дэлхий ба сар
дэлхий ба сар
Tuwshintugs 33 r surguuli
Tuwshintugs 33 r surguuli
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtots
Хамгийн том од
Хамгийн том од
Mehr von Tuvshinsanaa Baasanjav
Ac dc converter
Ac dc converter
Tuvshinsanaa Baasanjav
1992 оны үндсэн хууль.
1992 оны үндсэн хууль.
Tuvshinsanaa Baasanjav
нийгмийн улс төрийн амьдрал.
нийгмийн улс төрийн амьдрал.
Tuvshinsanaa Baasanjav
Windows7operationsystem.
Windows7operationsystem.
Tuvshinsanaa Baasanjav
7 wonders "Chichen Itza"
7 wonders "Chichen Itza"
Tuvshinsanaa Baasanjav
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Tuvshinsanaa Baasanjav
Мал амьтны гоц халдварт өвчин /Animal infectious diseases/
Мал амьтны гоц халдварт өвчин /Animal infectious diseases/
Tuvshinsanaa Baasanjav
Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?
Tuvshinsanaa Baasanjav
эрүүгийн эрх зүй
эрүүгийн эрх зүй
Tuvshinsanaa Baasanjav
Mehr von Tuvshinsanaa Baasanjav
(9)
Ac dc converter
Ac dc converter
1992 оны үндсэн хууль.
1992 оны үндсэн хууль.
нийгмийн улс төрийн амьдрал.
нийгмийн улс төрийн амьдрал.
Windows7operationsystem.
Windows7operationsystem.
7 wonders "Chichen Itza"
7 wonders "Chichen Itza"
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Мал амьтны гоц халдварт өвчин /Animal infectious diseases/
Мал амьтны гоц халдварт өвчин /Animal infectious diseases/
Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?
эрүүгийн эрх зүй
эрүүгийн эрх зүй
Оддын үүсэл
1.
2.
Од гэж юу
вэ? Од гэдэг нь плазмаас тогтох гэрэлтэгч, цул бөмбөлөг юм. Нар нь Дэлхийд хамгийн ойр орших од бөгөөд Дэлхийн энергийн гол үүсгүүр болно. Харин бусад одыг шөнө харах боломжтой. Од нь түүний цөмд явагдаж буй цөмийн нэгдэх урвалаас (устөрөгч гели рүү хувирах) ялгарч буй энергиэс шалтгаалан гэрэлтдэг байна. Устөрөгч ба гелигээс хүнд элементүүд бараг бүгд оддын цөмд явагдах энэхүү урвалын үр дүнд үүссэн болно.Одны масс, нас, химийн найрлага зэрэг олон шинж чанарыг, түүний спектр, гэрэлтэлт, хөдөлгөөн дээр тулгуурлан тогтоож болно. Одны нийт масс нь түүний хөгжлийн үе шатыг тодорхойлдог үндсэн үзүүлэлт юм. Бусад шинжүүд жишээлбэл, диаметр, эргэлт, хөдөлгөөн, температур зэрэг нь түүний хөгжлийн үе шатаар тодорхойлогдоно. Одны температур ба гэрэлтэлтийг нь ашиглан (Херцсбрунг-Расселийн диаграмм, H-R диаграмм) одны хөгжил, насыг тодорхойлж болно
3.
Од нь үндсэндээ
устөрөгчөөс тогтсон (маш бага хэмжээний гели болон бусад хүнд элемент бүхий) мананцараас үүсэх ба үүний төв нь хангалттай нягт болоход, устөрөгчийн зарим нь цөмийн нэгдэх урвалаар гели рүү шилжиж эхлэнэ. Энэ урвалын үр дүнд ялгарч буй энергийг, үлдсэн хэсэг нь радиац ба конвекцийн процессоор тогтоон барина. Энэ процесс нь тухайн одыг богино хугацаанд мөхөхөөс хамгаалана. Ялгарах энергийн нөлөөгөөр одны гадаргуу орчимд стеллар салхи үүснэ, мөн задгай сансарт энерги цацагдана Цөм дэх устөрөгч шавхагдаж дуусахад тухайн одны масс нарны массаас дор хаяж 0.4 дахин их болох ба цөм нь, эсвэл цөмийн гадаад хэсэг нь хүнд элементүүдээс тогтсон ийм одыг аварга улаан од гэж нэрлэнэ. Энэ төрлийн од нь мөхөж буй од бөгөөд улмаар хүнд элементүүдийг харьцангуй их хэмжээгээр агуулсан шинэ од үүсгэнэ.Хос болон олон-одны систем нь хоёр ба түүнээс дээш одноос бүрдэх бөгөөд эдгээр однууд хоорондоо таталцлын хүчээр харилцан үйлчлэлцэж, биесээ тодорхой орбитоор тойрон эргэнэ. Хэрэв хоёр од хоорондоо ойрхон бол таталцлын хүчний харилцан үйлчлэл тэдгээр одны хөгжилд их хэмжээгээр нөлөөлнө
4.
Хэмжих нэгж:
Ихэнхи тохиолдолд СИ системийн нэгжүүдийг ашиглана. Ихээхэн хэмжээний урт, радиус зэргийг хэмжихдээ астрономийн нэгж ашиглана. Шинж чанар: Одны бараг бүх шинжийг түүний масс дээр тулгуурлан тодорхойж болно. Өөрөөр хэлбэл гэрэлтэлт, хэмжээ, хөгжлийн үе, нас зэргийг түүний масс дээр тулгуурлан тогтоож болно. Нас Ихэнхи одны нас 1 тэрбумаас 10 тэрбумын хооронд байдаг ба одоо мэдэгдэж буй хамгийн хөгшин од бол 13.2 тэрбум жилийн настай HE 1523-0901 од юм. Их нягттай, цул од богино хугацаанд мөхнө. Учир нь эдгээр одны цөм нь өндөр даралтдор орших тул устөрөгч нь богино хугацаанд шавхагдаж дуусдаг байна. Иймэрхүү цул од дунджаар 1 тэрбум жилийн дараа мөхдөг бол, жижиг од (улаан одой од) 10 тэрбумаас хэдэн зуун тэрбум жил орших боломжтой Химийн найрлага Од үүсэж эхлэх үед тухайн одны массын 70% нь устөрөгч, 28% нь гели, үлдэх хэсэг нь бусад хүнд элементүүд байна. Төмөр нь өргөн тархалттай, хэмжихэд харьцангуй хялбар тул одны найрлага дахь хүнд элементийг тухайн одны агаар мандал дахь төмрийн агуулгатай харьцуулан тооцдог байна. Од үүсгэдэг мананцар нь супернова тэсрэлтийн улмаас хүнд элементээр тасралтгүй баяжиж байгаа тул одны химийн элементийн найрлагаар тухайн одны насыг тодорхойлох боломжтой. Хамгийн бага төмрийн агуулгатай од нь HE1327-2326 одой од бөгөөд Нар дахь төмрийн агуулгын 1/200,000-тэй тэнцэнэ. Харин хамгийн их төмрийн агуулгатай од нь 14 Геркулус бөгөөд Нарнаас 3 дахин их төмрийн агуулгатай
5.
Соронзон орон
Соронзон орон нь одны дотоодод конвекцийн хөдөлгөөн үүсэж буй хэсэгт бий болно. Соронзон орны хэмжээ нь одны масс, найрлагаас, харин гадаргуугийн соронзон идэвхижилт нь одны эргэлтийн зэргээс хамаарна. Энэ гадаргуугийн идэвхижилт нь одны толбыг үүсгэнэ. Одны толбо гэдэг нь бусад гадаргуугийн хэсэгтэй харьцуулахад харьцангуй бага температуртай, хүчтэй соронзон орон бүхий талбайнууд юм.Залуу, хурдан эргэлдэх однууд нь ихээхэн соронзон оронтой байх тул гадаргуугийн өндөр идэвхижилттэй байна. Харин удаан эрлгэлттэй, хөгшин однууд нь гадаргуугийн соронзон идэвхижилт бага байна Масс Одоогоор мэдэгдэж буй хамгийн хүнд, цул од бол Эта Карини] бөгөөд Нарнаас 100-150 дахин хүнд юм. Ийм одны нас нь хэдэн сая жил байна. Нумын ордны оддод хийсэн сүүлийн үеийн судалгааны үр дүнгээр, одны массын хамгийн дээд хэмжээг 150 нарны масс гэж тооцсон байна. Их тэсрэлтийн дараагаар үүссэн анхны однуудын масс >300 нарны масс байсан байж болох юм
6.
Эргэлт Одны
тэнхлэгийн эргэлтийг спектроскопийн тусламжтайгаар ойролцоогоор, эсвэл одны толбын шилжилтээр харьцангуй нарийвчлалтайгаар тодорхойлж болно. Залуу одны эргэлт хурдан, ойролцоогоор >100 км/сек байна. Жишээлбэл, B-ангийн од болохАчернарын эргэлт 225 км/сек байдаг. Энэ одны экваторын болон туйлын диаметрийн зөрүү >50% байна. Хэрэв одны эргэлтын хурд 300 км/сек-ээс их болвол тухайн од сөнөх (задрах) болно. 300 км/сек нь од задралгүйгээр эргэх хурдны дээд хязгаар юм. Нар нь тэнхлэгээ 25-35 хоногт нэг бүтэн эргэдэг ба хурд нь 1.994 км/сек байдаг. Температур Одны гадаргуугийн температур нь одны радиус, цөмөөс ялгарч буй энергийн хэмжээнээс хамаарна. Одны гадаргуугийн температурыг одны өнгөний индексээр тодорхойлно.Цул оддын хувьд гадаргуугийн температур нь 50,000 K байна. Нартай ойролцоо жижгэвтэр одны гадаргуугийн температур хэдэн мянган К, харин Аварга улаан одны температур харьцангуй бага ойролцоогоор 3,600 K байна.
7.
Диаметр Однууд
нь Дэлхийгээс асар хол зайд орших тул шөнө цэг шиг жижиг, мөн Дэлхийн агаар мандлаас болж анивчиж буй мэт харагддаг байна. Одны хэмжээ нь 20-40 км-ээс (нейтрон од) эхлээд Нарны диаметрээс 650 дахин их буюу ойролцоогоор 0.9 тэрбум км (жишээлбэл,Бетелгейз) хүртэл хэлбэлзэнэ Химийн найрлага Од үүсэж эхлэх үед тухайн одны массын 70% нь устөрөгч, 28% нь гели, үлдэх хэсэг нь бусад хүнд элементүүд байна. Төмөр нь өргөн тархалттай, хэмжихэд харьцангуй хялбар тул одны найрлага дахь хүнд элементийг тухайн одны агаар мандал дахь төмрийн агуулгатай харьцуулан тооцдог байна. Од үүсгэдэг мананцар нь супернова тэсрэлтийн улмаас хүнд элементээр тасралтгүй баяжиж байгаа тул одны химийн элементийн найрлагаар тухайн одны насыг тодорхойлох боломжтой.Хамгийн бага төмрийн агуулгатай од нь HE1327-2326 одой од бөгөөд Нар дахь төмрийн агуулгын 1/200,000-тэй тэнцэнэ. Харин хамгийн их төмрийн агуулгатай од нь 14 Геркулус бөгөөд Нарнаас 3 дахин их төмрийн агуулгатай
8.
Сүүлт од
Огторгуйн үзэгдлүүдийн нэг бөгөөд шөнө тэнгэрт гэрлэн цэг бий болж, тодорхой зайг туулсныхаа дараа харагдахаа болих үзэгдэл юм. Үүний шалтгаан нь метеороид гэгдэх, нарыг тойрон эргэлдэх жижиг биетүүд дэлхийн (буюу бусад гариг эрхсийн)агаар мандалд орж шатсанаас болж гэрэл үүсдгээр тайлбарлагдана. Алтангадас Огторгуйн умард туйлд хамгийн ойр орших бөгөөд одоогийн умард туйлын од болно. Өөрөөр хэлбэл, хойд зүгийг заадаг. Алтан гадас нь Дэлхийгээс 434 гэрлийн жилийн зайд орших олон од болно. Долоон бурханы α ба β оддыг дайруулан татсан шулуун дээр эдгээр оддын хоорондох зайг 5 дахин авахад алтан гадас одыг олно. Алтан гадас бол Алтан мөнгөн шаргалын ордын хамгийн тод од юм.
9.
Од хүртэлх зайг
хэмжих Манай наранд хамгийн ойр орших од болох Өмнөд хаалганы гялаан од хүртэлх хүртэлх зай 41000 тэрбум километр. Хамгийн тод од болох Хөхдэй мэргэн нарнаас 85000 тэрбум километрээр илэрхийлэх нь тохиромжгүй байдаг. Нарны аймгийн гариг хоорондын зайг хэмжихэд нар ба дэлхийн хоорондох (1500000000 километр) зайг нэгж болгон авдаг. Түүнийг астрономын нэгж гэнэ. Од хүртэлх зайг хэмжихэд астрономын нэгж багаддаг.Иймд гэрлийн нэг бүтэн жилд туулах зайг од хүртэлх зайг хэмжих нэгж болгон авдаг.Түүнийг гэрлийн жил гэнэ. 1 гэрлийн жил (г.ж)=9.46*1012 км
10.
Долоон бурхан буюу
Шанага долоо гэж бидний нэрлэж заншсан сонирхолтой байрлалтай долоон од нь vнэн хэрэг дээрээ нэг дор оршдог одны чуулган биш тєдийгvй АСТЕРИЗМ гэж нэрлэгддэг зvйл юм байна. Бие биенээсээ асар хол зайд орших єєр єєр галактикт байдаг однуудын ойрхон мэт харагддаг vзэгдлийг АСТЕРИЗМ гэж нэрлэдэг ажээ. Єєрєєр хэлбэл манай гаригийн євєрмєц байрлал болоод, тухайн астеризмийн харагдах єнцгєєс нь шалтгаалаад хvн бид Долоон Бурхан Одыг бие биентэйгээ ойрхон байдаг однууд буюу одны чуулган хэмээн vздэг юм байна. Цаашилбал Долоон бурхан нь Ursa Major (Их Долоон Бурхан) хэмээх өөр одны чуулганд хяръяалагддаг ажээ.
11.
Одны орд гэж
юу вэ? Хилэнц, үхэр, арслан гэхчлэн одны ордууд байдаг. Эдгээр нь тэнгэрт оддоос бүтсэн том цагираг үүсгэн орд болдог. Ихэнх одны ордууд нь амьтны дүрстэй байдгаас Грекчүүд тэнгэрт байх оддын энэ хэсгийг “зодиакос киклос” буюу “амьтдын тойрог” хэмээн нэрлэжээ. Грекчүүдийн нэршилийг товчлон зодиак буюу орд хэмээн ашиглах болжээ. Нийт 12 орд байдаг. Эдгээр нь хүмүүсийн төсөөллөөс үүдсэн хэлбэр дүрстэй байдаг бөгөөд хүн бүхэн нэг одны ордод харъяалагдаж байдаг. Үүнд, Хонь (хуц), Үхэр (бух), Хамтатгах (ихрүүд), Мэлхий (хавч), Арслан (арслан), Охин (охин), Жинлүүр (жинлүүр, тэнцвэр), Хилэнц (хилэнц), Нум (харваач), Матар (ухна), Хумх (ус эзэгнэгч) болон загас (загас) хэмээх ордууд багтдаг. Нар жилийн өөр өөр хугацаанд ордны одуудыг дайран өнгөрдөг гэлцдэг ч бид дэлхий болон бусад гарагууд нарыг тойрон эргэдэг гэдгийг мэднэ. Нар 12 ордны оддоос гадна албан ёсны бус 13 дахь орд болох Офиукус буюу могой эзгэнэгчийн одыг мөн дайрч өнгөрдөг ч ихэнх хүмүүс Офиукусыг ордонд тооцдоггүй ажээ.
Jetzt herunterladen