Buku mmi 3 amalan terbaik guru

KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
MALAYSIA

MELINDUNGI MASA
INSTRUKSIONAL
Kembali Kepada Yang Asas
Pemimpin Instruksional, Guru Mengajar dan
Murid Belajar

AMALAN TERBAIK GURU

Kementerian Pendidikan Malaysia
2013

i

MELINDUNGI MASA INSTRUKSIONAL
KEMBALI KEPADA YANG ASAS : PEMIMPIN INSTRUKSIONAL, GURU
MENGAJAR DAN MURID BELAJAR

Diterbitkan oleh
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

ii

CETAKAN PERTAMA NOVEMBER 2013
© KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

Hak Cipta Terpeliharakecuali untuk tujuan pendidikan yang tidak ada kepentingan komersil.
Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran
atau ditukarkan dalam apa-apa bentuk atau dengan apa alat jua pun, sama ada dengan cara
elektronik, mekanik, gambar, rakaman atau sebagainya, tanpa kebenaran terlebih dahulu
daripada Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia, Kementerian Pendidikan Malaysia.
Perundingan tertakluk kepada perkiraan royalti atau honorarium.

iii

Isi Kandungan
KATA ALU-ALUAN
KETUA PENGARAH PELAJARAN MALAYSIA

vi

KATA ALU-ALUAN
TIMBALAN KETUA PENGARAH PELAJARAN MALAYSIA
(SEKTOR OPERASI PENDIDIKAN)

vii

Kandungan

1
2
3
4
5
6

Pengenalan

Muka Surat

2

Pengajaran dan Pembelajaran Berkesan untuk Keberhasilan
Pembelajaran Murid Formula Sejarah
Mohd Jamil Bin Rosli
SMA Al Madrasah Al Alawiyah Ad Diniah, Arau, Perlis

5

Kit Pembelajaran Bijak Matematik Tambahan(Bidang
Pembelajaran: Pilih atur dan Gabungan)
Suhaimi bin Mohd Tabiee
SMK Datuk Haji Abdul Kadir, Kepala Batas, Pulau Pinang

20

Memelihara Masa InstruksionalMata Pelajaran: Biologi,
Strategi : ‘Guru Muda’
Roziah Ayub
SMK Raja Permaisuri Bainun, Ipoh, Perak

26

Blog
Modul
Pembelajaran
Kendiri
Gempurbio.Blogspot:Alternatif kepada Pengajaran dan
Pembelajaran Tanpa Guru
Mahadiah binti Muda
SM Sains Seri Puteri Kuala Lumpur

33

Intergrasi Idea Kreatif, Inovatif Melindungi Masa
Instruksional di Sekolah
Muhamad Shahlyme binAbd Wahid
Haryani binti Ismail
SK Yamtuan Lenggang, Tanjung Ipoh, Negeri Sembilan

47

iv

7

Pengurusan
Melindungi Masa Instruksional (Protecting
Instructional Time) Yang Berkesan di Sekolah
Katherine Tan Teck Neo
SK Convent Infant Jesus 1 (M), Melaka

67

8

Guru Sekolah Kebangsaan Convent Infant Jesus(2)Unik dan
Cemerlang
Hamimah binti Hamid
Jamilah binti Osman
Norrehan binti Mohamad
Nuur Hidayah binti Ab Hamid
SK Convent Infant Jesus 2, Melaka

76

9

Meningkatkan Kemahiran Murid Menjawab Soalan Geografi
PMRBerdasarkan Peta dengan Menggunakan Teknik, “Tak
Kenal Maka Tak Cinta”
Rohani binti Hamzah
SMK Durian Daun,Melaka

94

10

Kepimpinan Instruksional: Melindungi Masa Pembelajaran
Miracle Fingers (Matematik Sekolah Rendah Tahap 2)
Shahril bin Othman
Azmi bin Abd Rahim
Rahim bin Hassan
SK Maran, Maran, Pahang

111

Team Teaching Sebagai Langkah
Instruksional
Noraini binti Ibrahim
SK Tengku Mahmud
Nurul Syafinaz binti Ishak
SM Imtiaz Yayasan Terengganu Besut

129

11
12
13

Melindungi

Masa

Pengajaran Berkesan Penggunaan Wazan Board dalam
Pembelajaran dan Pengajaran Bahasa Arab
Andi Kaswia binti Abdul Kadir
SMKA Kota Kinabalu, Sabah

148

HUBAGAM: Pendekatan Kontekstual
Pembelajaran dan Pengajaran (PdP) Iqra’
Farida binti Abdul Rahman
SK Pekan Satu, Wilayah Persekutuan Labuan

158

Visual

dalam

v

14

Pengajaran Dan Pembelajaran YangBerkesan Di Sekolah
Untuk MeningkatkanKeberhasilan Pembelajaran Murid
Mohd Fauzi bin Hashim
SK Paya, Beseri, Perlis

169

15

Pengajaran Dan Pembelajaran Berkesan Di Bilik Darjah
Dapat Menjana Modal InsanYang Berpengetahuan,
Berkemahiran, Dan Menghayati Nilai-Nilai Murni
Ab. Aziz bin Omar
SMK Sultan Ibrahim 1, Pasir Mas, Kelantan

182

Glosari

208

Penyumbang

211

16
17

vi

Kata Alu-aluan
Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia

Syabas dan tahniah kepada Sektor Operasi Pendidikan, Kementerian Pendidikan
Malaysia atas inisiatif menerbitkan Buku Melindungi Masa Instruksional. Inisiatif ini
selaras dengan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013 – 2025 yang
melakarkan visi agar sistem pendidikan negara mampu menghadapi persaingan
ekonomi global dalam memenuhi keperluan negara pada masa hadapan.
Inti pati buku ini bersesuaian dengan aspirasi yang terkandung dalam
Gelombang 1 (2013 – 2015) PPPM iaitu mengubah sistem dengan memberikan
sokongan kepada guru dan penekanan kepada kemahiran teras. Pihak pengurusan
sekolah semestinya memastikan keberadaan guru di sekolah dan seterusnya
meningkatkan kualiti kemahiran pengajaran guru melalui kepimpinan instruksional.
Melindungi masa instruksional merupakan salah satu komponen fungsi pemimpin
instruksional dalam menjayakan pembelajaran secara berkesan di sekolah. Pemimpin
sekolah yang mengamalkan kepimpinan instruksional sewajarnya menyelaras dan
menentukan program pembangunan profesionalisme guru.
Penerbitan buku ini diharapkan dapat membantu pemimpin sekolah dan guru
untuk memberikan perhatian atas usaha melindungi masa instruksional di sekolah
supaya kualiti pembelajaran murid dapat ditingkatkan. Semua warga sekolah
seharusnya memanfaatkan buku ini sepenuhnya dengan menjadikannya sebagai
panduan dan rujukan utama bagi mencapai elemen kualiti dan memenuhi aspirasi
sistem pendidikan negara.

TAN SRI ABD GHAFAR BIN MAHMUD

vii

Kata Alu-aluan
Timbalan Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia
(Sektor Operasi Pendidikan)

Setinggi-tinggi penghargaan kepada pasukan petugas Sektor Operasi Pendidikan,
Kementerian Pendidikan Malaysia atas penerbitan Buku Melindungi Masa
Instruksional. Penerbitan buku ini diharapkan dapat membantu ke arah memantapkan
dan meningkatkan kualiti tahap profesionalisme kepimpinan pengurus sekolah serta
warga pendidik dalam menjayakan proses pengajaran dan pembelajaran (PdP). Saya
amat berkeyakinan bahawa buku ini dapat memberikan sumbangan yang amat
signifikan kepada usaha Kementerian Pendidikan Malaysia dalam mencapai sasaran
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013 – 2025.
Pengetua dan Guru Besar yang berperanan sebagai pemimpin instruksional perlu
memberikan tumpuan kepada tunjuk ajar, berkongsi bersama dalam membuat
keputusan, memelihara, dan mempertahankan perkara-perkara asas dalam
mengoptimumkan masa PdP. Kepimpinan sekolah seharusnya merancang dan
menyusun semula sumber-sumber untuk menyokong program perkembangan staf dan
aktiviti sekolah dalam mencipta satu iklim integriti dan penambahbaikan secara
berterusan. Di samping itu, kepimpinan sekolah perlu melibatkan pemimpin
masyarakat dan komuniti setempat bagi meningkatkan jaring profesionalisme inter
dan intra sekolah, daerah dan negeri dalam meningkatkan keberhasilan pembelajaran
dalam kalangan murid.
Guru merupakan sasaran utama dalam usaha membangunkan peningkatan kualiti
instruksional berdasarkan latihan semula dan meningkatkan kemahiran pengajaran
guru melalui kaedah pembangunan professional learning community (PLC) serta
profesionalsime guru yang lebih kontekstual. Semua pihak yang terlibat perlu
menggembleng tenaga dalam memainkan peranan masing-masing untuk memastikan
amalan melindungi masa instruksional dipraktiskan di sekolah. Senario ini, diharap
dapat memberikan sumbangan yang bermakna kepada pencapaian matlamat PPPM
2013 – 2025.
Sesungguhnya buku ini telah berjaya mengupas secara meluas dan mendalam
tentang tanggungjawab kepimpinan pendidikan dalam konteks melindungi masa
instruksional yang menjadi tunjang utama kepimpinan instruksional. Semoga pihak
pengurusan sekolah berupaya memastikan peningkatan masa pembelajaran berkesan
atau academic learning time dalam kalangan murid di semua sekolah.
HAJI SUFA’AT BIN TUMIN

Melindungi Masa Instruksional (MMI)
Kembali Kepada Yang Asas : Pemimpin Instruksional, Guru Mengajar dan Murid Belajar

1

PENGENALAN

Muka Surat

| 1


PENGENALAN

Pendidikan memainkan peranan utama bagi perkembangan ekonomi dan
pembangunan sesebuah negara. Proses pengajaran dan pembelajaran (PdP)
yang berlaku di dalam bilik darjah merupakan petunjuk utama yang dapat
mengukur dengan tepat kemajuan masa depan sesebuah negara. Di negara kita,
isu kemenjadian murid menjadi perhatian di semua peringkat lapisan
masyarakat dan menjadi fokus utama dalam sistem pendidikan di Kementerian
Pendidikan Malaysia (KPM). Bagi memastikan hasrat kerajaan untuk
memberikan pendidikan berkualiti kepada rakyat tercapai, maka semua
peringkat pengurusan pendidikan perlu melaksanakan peranan masing-masing
dengan berkesan.

Pemerhatian oleh Bahagian Jemaah Nazir dan Jaminan Kualiti, KPM
mendapati berlaku penurunan masa instruksional di sekolah atas sebab
ketidakhadiran guru kerana tugasan rasmi dan tidak rasmi di luar.
Kebarangkalian ini akan menjejaskan pengurusan sekolah, kualiti pengajaran
guru dan pembelajaran murid. Maka, amalan Melindungi Masa Instruksional
(MMI) merupakan salah satu komponen fungsi pemimpin instruksional dalam
menjayakan pembelajaran secara berkesan di sekolah. Komponen ini perlu
diberi perhatian bagi membangunkan modal insan yang seimbang dari segi
intelek, rohani, emosi dan jasmani serta mengasah potensi murid menjadi kritis,
kreatif dan inovatif. Senario ini akan memberikan impak positif kepada
pelaksanaan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025.

Sehubungan dengan itu, penerbitan buku ini diharapkandapat membantu
guru

dan

semua

pihak

yang

bertanggungjawab

menguruskan

masa

instruksional di sekolah, memastikan pengamalan MMI terlaksana seperti yang
dikehendaki. Perkongsiankepakaran guru-guru yang terhimpun ini semestinya
menjadi rujukan, panduan, serta berupaya meningkatkan motivasi kepada
Muka Surat

| 2


semua pengamal MMI. Keberkesanan pengamalan MMI akan memantapkan
kualiti penyampaian dan penyaluran ilmu pendidik kepada anak-anak didik
mereka merentasi semua aspek di sekolah masing-masing.

Objektif pelaksanaan program MMI ialah:

a)

memastikan semua peringkat pengurusan pendidikan memahami
konsep MMI,

b)

memastikan semua peringkat pengurusan pendidikan dapat
meningkatkan usaha MMI di sekolah untuk meningkatkan
keberhasilan pembelajaran murid,

c)

semua Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) dan Pejabat Pendidikan
Daerah (PPD) dapat menyebarluaskan konsep MMI ke semua
sekolah di bawah pentadbiran mereka,

d)

memastikan peningkatan masa pembelajaran berkesandalam
kalangan murid di semua sekolah, dan

e)

memastikan guru mesti berada di dalam kelas dan melaksanakan
pembelajaran dengan berkesan.

Keseluruhannya, adalah penting bagi semua guru membudayakan
MMIbagi memastikan pendidikan berkualiti dicapai dengan berkesan di
peringkat sekolah demi meningkatkan keberhasilan pembelajaran murid. Faktor
keberadaan guru di sekolah perlu diutamakan supaya semua murid memperoleh
pendidikan yang terbaik dan berkualiti. Penyediaan pendidikan yang berkualiti

Muka Surat

| 3


akan melahirkan modal insan yang berpotensi untuk memajukan ekonomi,
sosial, dan kesejahteraan negara pada masa akan datang.

Muka Surat

| 4


2

PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
BERKESAN UNTUK KEBERHASILAN
PEMBELAJARAN MURID FORMULA
SEJARAH

Muka Surat

| 5


PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN BERKESAN UNTUK
KEBERHASILAN PEMBELAJARAN MURID
FORMULA SEJARAH

oleh
MOHD JAMIL BIN ROSLI
SMA Al Madrasah Al Alawiyah Ad Diniah
Jalan Besar, Arau, Perlis

Abstrak
Kertas kerja ini bertujuan untuk mengatasi masalah pengajaran dan pembelajaran guru
dalam melindungi masa instruksional (protecting instruksional time)khususnya
berkaitan dengan kaedah mengingat fakta dalam mata pelajaran Sejarah SPM.
Berdasarkan analisis daripada peperiksaan pertengahan tahun dan latihan yang dibuat,
murid didapati belum menguasai beberapa kemahiran khususnya berkaitan dengan
kefahaman sesuatu peristiwa sejarah yang berlaku. Hal ini seterusnya, menyukarkan
mereka mengingati peristiwa tersebut. Isu ini menyebabkan guru sejarah kesuntukan
masa menyelesaikan sukatan pelajaran. Bagi menangani masalah ini dan pada masa
yang sama dapat melindungi masa instruksional kaedah newnomek (yang berasaskan
pencarian kata kunci bagi setiap ayat diubah kepada perkataan lain yang sangat
menarik) telah digunakan. Kaedah ini gelarkan sebagai Formula Sejarah. Modul
pembelajaran dan penilaian kendiri dijadikan bahan pengukuhan pembelajaran pada
akhir tiap-tiap sesi pembelajaran. Langkah yang diambil telah membantu murid
meningkatkan kemahiran mengingat fakta sejarah serta menarik minat mereka untuk
terus mempelajari mata pelajaran Sejarah. Seterusnya, penguasaan dan kefahaman
murid tentang kandungan tajuk yang dipelajari turut meningkat.

Muka Surat

| 6


PENGENALAN

Selaras dengan Surat Pekeliling Lembaga Peperiksaan Bil. 3 Tahun 2011:
Pelaksanaan Mata Pelajaran Sejarah Sebagai Mata Pelajaran Wajib Lulus Sijil
Pelajaran Malaysia (SPM) Mulai Tahun 2013, Formula Sejarah dicipta
bertujuan untuk meningkatkan keputusan peperiksaan mata pelajaran Sejarah
terutamanya di peringkat SPM dan formula ini juga dapat melindungi masa
instruksional mata pelajaran ini serta sukatan pelajaran dapat diselesaikan
mengikut masa yang ditetapkan. Bagi mata pelajaran Sejarah, murid sering
merungut bahawa mata pelajaran ini membosankan kerana banyak yang perlu
dibaca dan banyak fakta yang perlu diingat. Hal ini akan menyukarkan mereka
untuk menghafal dan menjadikan mata pelajaran Sejarah kurang diminati. Hal
ini juga menyebabkan peratus kelulusan bagi mata pelajaran Sejarah merosot
setiap tahun. Justeru, satu teknik dalam mengingat fakta sejarah dicipta
berdasarkan kaedah ‘newnomek’, iaitu pencarian kata kunci bagi setiap ayat
dan diubah kepada perkataan lain yang sangat menarik. Kaedah ini digelarkan
sebagai Formula Sejarah.

Pendekatan Formula Sejarah

Terdapat 4 Pendekatan dalam mengingat fakta sejarah iaitu:
i.

Menggunakan huruf awal dalam ejaan
 Raja Berpelembagaan = Ramli Burger

ii.

Menggunakan sebutan awal dalam perkataan
 Singapura = Singa

iii.

Menggunakan sebutan akhir dalam perkataan
 Raja = Kerja


Menggunakan perkataan lain yang hampir sama sebutannya / sama
maksudnya



Harold = Herot
Muka Surat

| 7


Huruf awal

Contoh 1

SAYA

Sebutan
akhir

Sebutan awal

Bab 4: Pembinaan Negara dan Bangsa Malaysia (Tingkatan 5)
1. Ciri-ciri Malayan Union
i. Semua NNS, NMB, dan NMTB disatukan
ii. Singapura diasingkan sebagai tanah jajahan Mahkota British
iii. Pemerintah tertinggi Malayan Union (MU) ialah
Gabenor British
iv. Raja-raja Melayu menjadi ahli Majlis Raja-Raja
Melayu dan boleh berbincang berkaitan Agama
Islam dan Adat Istiadat Melayu
v. Negeri ditadbir oleh Pesuruhjaya British

Kata Kunci
Semua
= Semua
Singapura = Singa
MU
= Malu
Raja
= Kerja
Negeri
= Curi
Soli
= Cili

vi. Kerakyatan Jus Soli diwujudkan.
Formula: Semua Singa Malu Kerja Curi Cili

Contoh 2
Bab 4: Pembinaan Negara dan Bangsa Malaysia (Tingkatan 5)
1. Ciri-ciri PTM 1948
Kata Kunci
11 Buah
= 11 Bulan
Senarai
= Se
11 buah negeri
Persekutuan
= Puluh
= Hari
ii. Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri dibentuk Negeri
Pesuruhjaya
= Berjaya
= Melahirkan
iii. Pesuruhjaya Tinggi British mengetuai Persekutuan Melayu
Raja
= Ramli
Tanah Melayu
Berpelembagaan = Burger

i. Sebuah Persekutuan dibentuk dengan gabungan

iv. Pesuruhjaya Tinggi British memelihara kedudukan
istimewa orang Melayu
v. Konsep Raja Berpelembagaan diwujudkan

Formula: 11 bulan Sepuluh Hari Berjaya Melahirkan Ramli Burger
Muka Surat

| 8


Sebelum diperkenalkan
Tahun

1A

2A

3B

4B

5C

6C

7D

8E

9G

Peratus
Lulus

GPK

Jumlah
Murid

2006

1

7

10

8

9

7

10

10

2

97

4.81

69

2007

3

4

12

9

11

17

7

7

4

95

5.15

74

2008

4

5

7

10

11

8

11

3

4

94

5

63

Analisis Keputusan SPM 2006 Hingga 2008

Tumpuan keputusan Sejarah dalam SPM 2006 dilihat lebih dalam gred 3B, 7D,
dan 8E serta tidak ramai yang mendapat gred 1A dan 2A.

Keputusan Sejarah dalam SPM 2007 pula dilihat lebih dalam gred 3B, 4B, 5C,
dan 6C berbanding dengan gred 1A dan 2A yang paling sedikit.
Muka Surat

| 9


Manakala keputusan Sejarah dalam SPM 2008 dilihat lebih dalam gred 4B, 5C,
6C, dan 7D berbanding dengan gred 1A dan 2A.

Secara keseluruhannya, keputusan mata pelajaran Sejarah dari segi GPK dan
peratus kelulusan dalam SPM dari tahun 2006 hingga 2008 tidak memuaskan
Muka Surat

| 10


kerana keputusan semakin menurun dari tahun ke tahun. Malahan banyak gred
tertumpu kepada gred 5C hingga 8E dan bukannya di gred 1A dan 2A. Hal ini,
menunjukkan bahawa murid-murid tidak berminat terhadap mata pelajaran
Sejarah.

STRATEGI PELAKSANAAN
Dalam proses PdP, Formula Sejarah digunakan melalui tiga langkah yang
mudah:

Langkah 1
Murid-murid diajar dan diberikan nota terlebih dahulu berkenaan dengan
sesuatu tajuk.
Contoh
Bab 5 : Pembinaan Negara dan Bangsa Yang Merdeka
1. Cadangan Suruhanjaya Reid
i. Pembentukan sebuah kerajaan Persekutuan
ii. Pemberian kuasa penuh kepada kerajaan negeri dalam bidang tertentu
iii. Hak istimewa orang Melayu
iv. Kedudukan Raja-Raja Melayu
v. Membentuk satu bangsa PTM
vi. Kerakyatan Jus Soli
vii. Agama Islam sebagai agama rasmi
viii. Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan

2. Kandungan PTM 1957
ii. Pembahagian kuasa antara kerajaan negeri dan Persekutuan dalam Senarai
Negeri dan Senarai Persekutuan
iii. Hak istimewa orang Melayu dikekalkan
Muka Surat

| 11


iv. Kedudukan Raja-Raja Melayu sebagai Raja Berpelembagaan
v. Kerakyatan dibahagikan kepada 3, iaitu permohonan, kuat kuasa undangundang, dan naturalisasi
vi. Kerakyatan Jus Soli diterima
viii. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

Langkah 2
Formula Sejarah diberikan untuk memudahkan murid mengingat peristiwa /
fakta dalam tajuk tadi.
1. Isu / cadangan Suruhanjaya Reid
ii. Pemberian kuasa penuh kepada kerajaan negeri dalam
bidang tertentu
iii. Hak istimewa orang Melayu
iv. Kedudukan Raja-raja Melayu
v. Membentuk satu bangsa PTM
vi. Kerakyatan Jus Soli

Kata Kunci
Persekutuan = Satu
Negeri
= Hari
Istimewa = Isteri
Raja
= Ramli
Bangsa
= Basuh
Soli
= Cili
Islam
= Dalam
Melayu
= Mesin

viii. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan
(Formula: Satu Hari Isteri Ramli Basuh Cili Dalam Mesin)

2. Kandungan PTM 1957
ii. Pembahagian kuasa antara kerajaan negeri dan Persekutuan dalam Senarai
Negeri dan Senarai Persekutuan
iii. Hak istimewa orang Melayu dikekalkan
iv. Kedudukan Raja-Raja Melayu sebagai Raja
Berpelembagaan
ix. Kerakyatan dibahagikan kepada tiga iaitu
Muka Surat

| 12


Kata Kunci
Persekutuan = Satu
naturalisasi
Negeri
= Hari
Istimewa = Isteri
v. Kerakyatan Jus Soli diterima
Raja
= Ramli
Kerakyatan = Keringkan
vi. Agama Islam sebagai agama rasmi
Tiga
= Tiga
vii. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan
Soli
= Cili
Islam
= Dalam
Melayu
=
(Formula: Satu Hari Isteri Ramli Keringkan Tiga Cili Dalam Mesin)
Mesin

permohonan, kuat kuasa undang-undang dan

Langkah 3
Soalan berbentuk SPM sebenar dan skema jawapan:
Contoh:
Percubaan SPM SBP 2011
7. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 telah ditandatangani oleh RajaRaja Melayu dengan pihak British pada 15 Ogos 1957.

(a) Nyatakan isu penting yang menjadi panduan Suruhanjaya Reid dalam
membentuk perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka.
[6 markah]
(b) Jelaskan isi-isi penting perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957.
[8 markah]
(c) Pada pendapat anda, mengapakah kita mesti menghargai kemerdekaan
yang telah kita capai selama ini ?
[6 markah]
Selepas Diperkenalkan
Peratus

A+

A

A-

B+

B

C+

C

D

E

G

2009

0

9

21

27

21

11

12

3

1

0

100

3.81

105

2010

3

12

10

19

13

11

5

4

1

0

100

3.36

78

2011

8

25

21

17

6

3

1

0

0

0

100

2.01

81

Lulus

GPK

Jumlah

Tahun

Muka Surat

Murid

| 13


Analisis Keputusan SPM 2009 Hingga 2011

Pada tahun 2009 didapati tidak ada murid yang gagal dalam keputusan Sejarah
peringkat SPM. Tumpuan keputusan Sejarah dalam SPM 2009 dilihat lebih
dalam gred A, A-, B+, B, dan C+.

Pada tahun 2010 juga tidak ada murid yang gagal dalam SPM. Malah terdapat
3 orang murid yang mendapat A+ dalam mata pelajaran Sejarah. Tumpuan

Muka Surat

| 14


keputusan Sejarah dalam SPM 2010 dilihat lebih dalam gred A, A-, B+, B, dan
C+.

Pada tahun 2011 tidak ada murid yang gagal dalam SPM. Tumpuan keputusan
Sejarah dilihat lebih dalam gred A+, A, A-, dan B+.

Muka Surat

| 15


Secara keseluruhannya, keputusan mata pelajaran Sejarah dari segi GPK dan
peratus kelulusan dalam SPM dari tahun 2009 hingga 2011 adalah baik kerana
keputusan semakin meningkat dari tahun ke tahun. Malah banyak tumpuan
kepada gred A+ hingga B bukannya di gred C+ hingga G. Hal ini,
menunjukkan bahawa murid-murid berminat terhadap mata pelajaran Sejarah
dan memperoleh skor yang baik dalam SPM.
Formula Sejarah di Sekolah Lain

Murid

Jumlah

GPK

Lulus

Peratus

Formula sejarah di SMA Al-Islahiah, Behor Mali, Perlis diperkenalkan pada
tahun 2011
Tahun

A+

A

A-

B+

B

C+

C

D

E

G

2010

0

0

2

4

5

6

8

9

4

13

75

6.29

51

2011

1

6

4

5

3

1

6

10

5

7

85

5.31

48

Muka Surat

| 16


Keputusan mata pelajaran Sejarah dari segi GPK dan peratus kelulusan dalam
SPM tahun 2011 adalah lebih baik berbanding tahun 2010. Tumpuan
pencapaian murid banyak kepada gred A, B, dan C pada tahun 2011
berbanding pada tahun 2010 yang tertumpu di gred D, E, dan G. Hal ini,
menunjukkan bahawa murid-murid semakin berminat terhadap mata pelajaran
Sejarah selepas Formula Sejarah diperkenalkan.

Tahun

A+

A

A-

B+

B

C+

C

D

E

G

Peratus
Lulus

GPK

Jumlah
Murid

2. Formula Sejarah di SM Arab (JAIM) Al-Asyraf, Pekan Pulau Sebang, Alor
Gajah, Melaka diperkenalkan pada tahun 2011

2010

0

2

2

3

11

9

3

9

7

0

100

5.24

46

2011

1

4

6

10

7

5

5

2

1

0

100

3.71

41

Muka Surat

| 17


Keputusan mata pelajaran Sejarah dari segi GPK dan peratus kelulusan dalam
SPM tahun 2011 adalah lebih baik berbanding tahun 2010. Tumpuan
pencapaian murid banyak kepada gred A dan B pada tahun 2011 berbanding
pada tahun 2010 yang tertumpu di gred C, D, dan E. Hal ini juga, turut
menunjukkan bahawa murid-murid semakin berminat terhadap mata pelajaran
Sejarah selepas Formula Sejarah diperkenalkan.

CADANGAN

Antara cadangan ialah:
1.

Memperkenalkan Formula Sejarah di semua Sekolah Menengah negeri
Perlis untuk meningkatkan pencapaian subjek Sejarah dalam SPM
negeri Perlis.

2.

Pendekatan Formula Sejarah juga dapat digunakan untuk subjek lain
seperti Perdagangan, Ekonomi Asas, Geografi, Pendidikan Islam, Fizik,
Kimia, Biologi, Pendidikan Syariah Islamiah, dan lain-lain lagi.

Muka Surat

| 18


3.

Memperkenalkan Formula Sejarah kepada KPM untuk diuar-uarkan
kepada semua sekolah berkaitan dengan pendekatan Formula Sejarah ini
yang berkesan kepada PdP dalam meningkatkan prestasi murid.

PENUTUP

Pendekatan

Formula

Sejarah

yang

diperkenalkan

ternyata

berjaya

meningkatkan prestasi pencapaian murid dalam matapelajaran Sejarah SPM
dan pada masa yang sama dapat melindungi masa instruksional (protecting
instructional time) dengan berkesan. Hal ini demikian kerana masa yang
diperuntukkan bagi PdP Sejarah berjaya dioptimumkan, sukatan dapat
diselesaikan lebih awal dan guru ada waktu untuk mengulang kaji malahan
dapat menarik minat dan menambah keyakinan murid untuk menghadapi SPM.
Diharap pendekatan Formula Sejarah ini dapat diperkenalkan di semua sekolah
terutamanya di negeri Perlis seterusnya dapat meningkatkan pencapaian SPM
bagi negeri tersebut.

Rujukan
Formula Sejarah, Pertandingan Inovasi Konvensyen Kebangsaan 2011,
Anjuran Bahagian Pendidikan Guru dan Institut Pendidikan Guru,
Kementerian Pelajaran Malaysia, pada 30 Oktober hingga 2 November
2011 di A’Famosa Resort, Alor Gajah, Melaka.
Yasmi Yahya, Setiausaha Peperiksaan, SMA Al Madrasah Al Alawiyah Ad
Diniah, Jalan Besar, 02600 Arau, Perlis.
Nor Suzila Sarmani, Guru Sejarah, SM Arab (JAIM) Al-Asyraf, Pekan Pulau
Sebang, Alor Gajah, Melaka
Kairul Fahmey Hashim, Guru Sejarah, SMA Al-Islahiah, Behor Mali, Perlis

Muka Surat

| 19


3

KIT PEMBELAJARAN BIJAK MATEMATIK
TAMBAHAN (Bidang Pembelajaran : Pilih Atur
dan Gabungan)

Muka Surat

| 20


KIT PEMBELAJARAN BIJAK MATEMATIK TAMBAHAN
(Bidang Pembelajaran: Pilih Atur dan Gabungan)

oleh
SUHAIMI BIN MOHD TABIEE
SMK Datuk Haji Abdul Kadir, Kepala Batas, Pulau Pinang

Abstrak
Kit Pembelajaran Bijak Matematik Tambahan ( KPBMT ) ini merupakan set bahan
bantu mengajar yang akan digunakan oleh murid-murid secara individu ataupun
berkumpulan dengan bimbingan guru untuk mempelajari konsep Pilih Atur dan
Gabungan (Permutation and Combination) yang dijalankan secara penerokaan kendiri
(hands on). Kit Pembelajaran ini mengandungi satu kotak terbuka, satu kotak peti
terbuka lima ruang sebaris, lima keping kad bertanda A, B, C, D, dan E, Modul
Aktiviti Murid dan Lampiran Aktiviti Murid. Murid-murid akan menjalani aktiviti
penerokaan untuk mencari dan memahami konsep Pilih Atur dan Gabungan dengan
cara menyusun kad-kad yang disediakan mengikut arahan berpandukan Modul
Aktiviti Murid yang disediakan. Hasil susunan yang dibuat disenaraikan dalam
Lampiran Aktiviti. Berdasarkan dapatan yang diperoleh, murid-murid akan membuat
perbandingan antara Pilih Atur dan Gabungan. Akhirnya, murid-murid akan cuba
menerbitkan sendiri definisi Pilih Atur dan Gabungan. Aktiviti diteruskan lagi dengan
mencari bilangan susunan pilih atur yang melibatkan bilangan kad yang lebih banyak.
Murid akan diberikan cabaran untuk memikirkan kaedah-kaedah lain yang lebih
mudah. Kaedah-kaedah lain akan ditemukan setelah menjalani aktiviti-aktiviti yang
seterusnya. Aktiviti akan diteruskan di peringkat yang lebih mencabar iaitu dengan
meneroka masalah yang diberikan dalam pelbagai situasi. Murid akan mula cuba
mengaplikasi konsep yang telah ditemukan untuk menyelesaikan masalah tersebut.
Pada peringkat lanjutan, aktiviti dijalankan tanpa perlu lagi menggunakan kit
pembelajaran. Diharapkan pada peringkat ini, konsep pilih atur itu telah pun dikuasai.
Isi pendidikan di peringkat ini lebih berfokus kepada penyelesaian masalah yang
berkaitan. Aktiviti penerokaan yang sama dijalankan untuk konsep gabungan.

Muka Surat

| 21


PENGENALAN
Kaedah pembelajaran secara ‘penerokaan kendiri’ agak sukar diamalkan
khususnya untuk subjek Matematik Tambahan. Kekurangan bahan bantu
mengajar yang khusus untuk topik-topik dalam mata pelajaran ini
menyebabkan guru-guru ketandusan idea untuk mengamalkan kaedah tersebut.
Atas sebab itulah, maka Kit Pembelajaran Bijak Matematik Tambahan ini
direka cipta untuk memenuhi keperluan yang dinyatakan. Penggunaan Kit
Pembelajaran Bijak yang dijalankan secara penerokaan kendiri ini diharapkan
akan memberikan impak yang positif ke arah meningkatkan kefahaman murid
dalam tempoh yang lebih cepat dan berkesan sejajar dengan matlamat program
‘Melindungi Masa Instruksional (MMI)’.

PERNYATAN ISU / CADANGAN

Tidak mudah untuk mengajarkan konsep Pilih Atur dan Gabungan.
Penerangan guru menggunakan bahan bantu mengajar yang hanya boleh dilihat
dan ditonton oleh murid boleh menyebabkan murid membuat tanggapan yang
salah. Masalah utama semasa mengajarkan topik ini ialah murid-murid tidak
dapat membezakan sama ada suatu masalah yang diberikan itu suatu masalah
pilih atur ataupun masalah gabungan. Murid-murid akan mencari kata kunci
bagi menyatakan pendirian mereka. Kesilapan dalam menentukannya akan
menyebabkan kesalahan yang besar.

Menyedari situasi ini, maka kit pembelajaran bijak ini direka cipta
supaya pembelajaran murid dapat dibuat secara penerokaan kendiri (hands on).
Diharapkan dengan menggunakannya, murid akan dapat berfikir dengan lebih
matang dan bijak dalam membuat tanggapan yang tepat supaya masalah yang
dinyatakan tidak berlaku lagi.
Muka Surat

| 22


CADANGAN TINDAKAN

Untuk mendapatkan kesan yang maksimum, perkara-perkara berikut perlu
diberikan perhatian:
(a)

kaedah belajar secara penerokaan kendiri perlu diamalkan,

(b)

kit Pembelajaran Bijak perlu dijadikan bahan bantu mengajar ke
arah penerokaan ilmu yang lebih efektif, dan

(c)

mengamalkan pembelajaran secara berfikir bukan belajar secara
menghafal.

KESIMPULAN

Pembelajaran secara penerokaan kendiri ialah satu amalan pembelajaran yang
perlu diamalkan sesuai dengan kemajuan teknologi maklumat terkini. Sumber
ilmu pengetahuan sudah semakin luas dan konsep-konsep yang dipelajari sudah
tidak lagi terbatas. Kini, Sukatan pelajaran perlu dilihat sebagai panduan dan
bukan sebagai acuan. Murid-murid perlu digalakkan untuk mendalami sesuatu
ilmu itu lebih daripada jangkauan mereka.

CADANGAN

Dicadangkan supaya Kit Pembelajaran Bijak ini disebarluaskan kepada semua
murid di seluruh negara. Ciptaan dan rekaan baharu perlu dihasilkan ke arah
memperkaya khazanah bahan bantu mengajar yang lebih efektif dari semasa ke
semasa.

Muka Surat

| 23


Rujukan
Kit Pembelajaran Bijak Matematik Tambahan ini ialah rekaan asli oleh :
SUHAIMI BIN MOHD TABIEE
Guru Cemerlang Matematik Tambahan
SMK Datuk Haji Abdul Kadir,
Kepala Batas, Pulau Pinang.

Muka Surat

| 24


BAHAN-BAHAN BANTU MENGAJAR
DALAM KIT PEMBELAJARAN BIJAK MATEMATIK TAMBAHAN
( Pilih Atur dan Gabungan )

Kotak peti terbuka 5 ruang sebaris

5 keping kad bertanda A, B, C, D, dan E

Satu kotak kosong

Kalkulator Saintifik 570

Modul Aktiviti Murid

Muka Surat

| 25


4

MEMELIHARA MASA INSTRUKSIONAL
MATA PELAJARAN BIOLOGI – STRATEGI :
‘GURU MUDA’

Muka Surat

| 26


MEMELIHARA MASA INSTRUKSIONAL
MATA PELAJARAN BIOLOGI
STRATEGI : ‘GURU MUDA’

oleh
ROZIAH BINTI AYUB
SMK Raja Permaisuri Bainun, Ipoh, Perak

Abstrak

Pembangunan modal insan merupakan kerangka hala tuju pendidikan negara yang
memberikan keutamaan bagi memastikan pendidikan berkualiti disediakan untuk
semua murid. Keberhasilan pembelajaran murid merupakan fokus utama dalam semua
program dalam rancangan yang dirangka oleh Kementerian Pendidikan Malaysia
(KPM). Oleh itu, memelihara masa instruksional ialah aspek penting yang perlu
diambil kira. Bagi mata pelajaran Biologi, konsep Guru Muda didapati berjaya
meningkatkan kualiti dalam kalangan calon SPM di SMK Raja Permaisuri Bainun,
Ipoh. Kaedah ini berfokus kepada penyelesaian masalah murid yang tidak dapat
mempamerkan jawapan berkualiti dalam menjawab soalan berbentuk esei kerana
tidak ada keyakinan diri untuk menyampaikan isi kandungan pelajaran yang telah
diterima. Tiga kategori murid diambil kira iaitu kumpulan cemerlang, sederhana, dan
lemah. Konsep Guru Muda melibatkan semua murid secara aktif kerana mereka
berada dalam kalangan rakan sebaya dan bebas memberikan pendapat dalam isu yang
dibincangkan. Kumpulan guru muda ini akan dapat memperkukuh kefahaman mereka
dan memperoleh keyakinan diri yang tinggi lantas memantapkan pencapaian
kumpulan cemerlang mata pelajaran. Kumpulan sederhana dan lemah pula dapat
memanfaatkan guru muda untuk menghasilkan pembelajaran berkesan melalui
komunikasi yang baik dengan pemantauan berterusan daripada pihak guru. Konsep
kecerdasan pelbagai dan kemahiran berfikir menjadi tunjang kepada strategi ini.

Muka Surat

| 27


PENGENALAN
“Hakikatnya, masa instruksional mempunyai status saintifik yang sama seperti
Konsep Homeostasis dalam biologi, pengukuhan dalam psikologi atau graviti
dalam fizik. Seperti konsep yang lebih digemari ini, masa instruksional juga
membenarkan ruang untuk kefahaman, ramalan dan kawalan, lantas
menjadikan ia konsep yang berbaloi untuk diambil perhatian secara serius
dalam pendidikan.” (Berliner, 1990).

Masa instruksional ialah masa konteks guru dengan murid dalam
persekitaran instruksional semasa hari persekolahan, sebagai contoh, semua
kelas yang dihadiri dalam satu hari persekolahan. Waktu rehat murid dan masa
peralihan mata pelajaran terkecuali daripada masa instruksional.

Guru perlulah ada perancangan yang mantap untuk mewujudkan masa
instruksional yang berkualiti supaya semua murid mendapat peluang yang sama
untuk mempertingkatkan pembelajaran. Terdapat dua elemen yang penting
dalam PdP yang berkesan iaitu guru mesti mempunyai idea yang jelas tentang
objektif pembelajaran dan guru menyediakan pengalaman pembelajaran yang
kreatif untuk mencapai objektif berkenaan. Murid yang telah didedahkan
kepada masa instruksional yang berkualiti akan dapat menyumbang kepada
pembentukan modal insan yang dinamik dan progresif bagi menggerakkan
kemajuan dan pembangunan negara. Pendekatan PdP yang digunakan oleh
guru haruslah meliputi berbagai-bagai strategi yang menerapkan kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif dalam suatu pembelajaran yang aktif dan
konstruktif. Murid perlu mengalami perubahan pemikiran, kebolehandan sikap,
kesan daripada proses pengajaran (Gagne, 1974).

Muka Surat

| 28


PERNYATAAN ISU

Guru sering berpuas hati apabila isi kandungan mata pelajaran dapat
disampaikan kepada murid tanpa mengambil kira sama ada pengajarannya
memberikan impak kepada penguasaan murid atau tidak. Hakikatnya, murid
sering berasa bosan dengan kaedah pengajaran dan pembelajaran yang bersifat
chalk and talk dan sudah pasti hasil pembelajaran yang diperoleh tidak
mencapai matlamat. Tidak banyak berlaku perubahan pemikiran, kebolehan,
dan sikap yang dialami oleh murid. Keputusan peperiksaan tidak menunjukkan
peningkatan. Keputusan peperiksaan ialah fokus utama kerana keberkesanan
pengajaran guru sentiasa diukur berdasarkan tahap kejayaan yang dicapai oleh
murid dalam peperiksaan.

CADANGAN TINDAKAN DAN PENYELESAIAN

Pendekatan Kaedah Guru Muda merupakan salah satu cara yang berkesan
dalam menyampaikan isi kandungan mata pelajaran Biologi terhadap calon
mata pelajaran Biologi SMK Raja Permaisuri Bainun, Ipoh. Fokusnya ialah
menjawab soalan esei Kertas 2 dengan peruntukan markah 40% daripada
markah keseluruhan kertas tersebut dengan berkesan. Soalan yang dipilih ialah
soalan-soalan sebenar peperiksaan SPM yang terdahulu dan soalan-soalan lain
yang dikenal pasti oleh guru sebagai soalan popular dan kekerapan dalam
peperiksaan SPM. Keupayaan menjawab soalan esei juga akan membantu dan
meningkatkan kemampuan murid menjawab Kertas 1 dan Bahagian A bagi
Kertas 2.

Persediaan awal untuk mengklasifikasi murid mengambil kira tiga
kumpulan iaitu kumpulan cemerlang, sederhana, dan lemah yang boleh
ditentukan melalui keputusan Peperiksaan Akhir Tahun Tingkatan 4 (TOVMuka Surat

| 29


Take off value). Murid-murid yang tergolong dalam kumpulan cemerlang akan
dilatih sebagai Guru Muda. Sekiranya ada murid lain yang menunjukkan
peningkatan pencapaian dalam peperiksaan pertengahan tahun dan percubaan,
mereka juga akan dilantik menjadi Guru Muda. Secara tidak langsung akan
mewujudkan persaingan yang sihat dalam kalangan mereka. Di samping itu,
Guru Muda dapat memantapkan dan perlu menguasai isi kandungan mata
pelajaran apabila sesi pengajaran dilaksanakan. Murid dalam kumpulan
sederhana dan lemah akan menjadi anak didik Guru Muda ini dan didapati
mereka lebih bersemangat mengemukakan soalan dan memberikan pendapat
dalam kalangan rakan sebaya semasa sesi ini dilaksanakan. Guru bertindak
sebagai fasilitator sekiranya terdapat sebarang masalah yang tidak dapat
diselesaikan oleh Guru Muda.

Prosedur strategi adalah seperti yang berikut :

1.

Soalan-soalan yang telah dipilih ditaip semula oleh guru berserta
jawapannya sekali dan diperbanyak untuk setiap murid. Guru perlu
mengambil inisiatif untuk mengumpulkan murid-murid dalam kumpulan
cemerlang dan berbincang terlebih dahulu tentang soalan dan jawapan
untuk

kefahaman.

Seterusnya,

perbincangan

berkaitan

strategi

penyampaian kepada rakan-rakan kumpulan sederhana dan lemah
dilakukan. Mereka haruslah diberi motivasi untuk memperoleh keyakinan
yang tinggi sebelum diberi mandat untuk mengajar rakan-rakan yang lain.

2.

Selepas membaca soalan dan jawapan serta memperoleh kefahaman, Guru
Muda diminta mengenal pasti kata kunci yang mesti dipamerkan oleh
murid untuk mendapat markah. Daripada kata kunci ini, mereka diminta
untuk membina peta minda atau carta alir yang ringkas berkaitan jawapan.
Langkah ini dapat membina kemahiran berfikir yang kreatif dan kritis
berkaitan isu yang telah ditimbulkan dalam soalan. Guru boleh
Muka Surat

| 30


memberikan contoh penggunaan peta minda dan carta alir menggunakan
ICT.

3.

Semua soalan yang telah disediakan oleh guru perlu diselesaikan.

4.

Semasa sesi pengajaran dan pembelajaran bersama rakan sebaya dalam
kumpulan kecil, Guru Muda ini melaksanakan kaedah yang sama seperti
yang telah didedahkan kepada mereka.

5.

Guru akan sentiasa memantau pelaksanaan aktiviti supaya matlamat
tercapai. Dalam tempoh masa yang diperuntukkan, guru haruslah
menetapkan jumlah soalan esei yang dapat diselesaikan oleh kumpulan
murid ini.

KESIMPULAN

Guru Muda ialah modal insan yang dapat membantu dalam melindungi masa
instruksional dalam PdP sekiranya mereka ini dilatih secara sistematik oleh
guru. Guru Muda juga dapat menggantikan guru sekiranya berlaku keadaan
yang memang tidak dapat dielakkan apabila guru terpaksa meninggalkan kelas.
Murid yang memainkan peranan sebagai Guru Muda ini, sudah dilengkapkan
dengan kemahiran komunikasi berkesan, ciri-ciri kepimpinan berwibawa dan
kebolehan

menggunakan

teknologi

maklumat.

Berbekalan

kemahiran

tersebutGuru Muda boleh bertindak sebagai pengajar dan pembantu untuk
rakan-rakan mereka yang masih bercelaru mindanya dalam PdP yang
sebenarnya.

Di samping itu, diharapkan dalam membangunkan negara, Guru Muda
ini boleh dibentuk sebagai pemimpin masa depan bagi penyediaan guna tenaga
dalam pelbagai bidang dan kepakaran yang tinggi. Sokongan padu daripada
Muka Surat

| 31


pihak pengurusan sekolah merupakan faktor utama bagi menjayakan program
Guru Muda ini.

CADANGAN

Untuk melindungi masa instruksional, pihak pengurusan sekolah haruslah
merencanakan pelbagai program dalam membantu keberhasilan murid sama
ada dalam PdP ataupun menjadi modal insan yang memenuhi hasrat negara.
Program Guru Muda boleh dijadikan program yang utama dalam mengatasi
salah satu masalah yang dijelmakan dalam masa instruksional. Pengurusan
sekolah dan guru mestilah menjadi agen utama dalam pengendalian program
Guru Muda. Di samping itu, Guru Muda ini perlu diberi latihan secara
berterusan bagi meningkatkan kefasihan dalam penyampaian kepada rakanrakan sebayanya. Pelaksanaan program ini mestilah dijalankan pada masa yang
relevan dalam melindungi masa instruksional supaya PdP Guru Muda ini tidak
terganggu. Dalam masa yang sama, pihak pengurusan sekolah perlu
merangsang dan menggerakkan guru dalam menyesuaikan kaedah-kaedah
terkini dalam PdP supaya keberhasilan murid dapat ditingkatkan dan gangguan
untuk masa instruksional dapat dikurangkan.

Rujukan
Berliner. (1990). “What's all the fuss about instructional time?”
Gagne. (1974). “Implikasi PdP Teori Pemprosesan Maklumat“ oleh
Muhammad Aminul Khalil Bin Zaini

Muka Surat

| 32


5

BLOG MODUL PEMBELAJARAN KENDIRI
gempurbio.blogspot: ALTERNATIF KEPADA
PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
TANPA GURU

Muka Surat

| 33


BLOG MODUL PEMBELAJARAN KENDIRI gempurbio.blogspot:
ALTERNATIF KEPADA PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
TANPA GURU

oleh
MAHADIAH BINTI MUDA
SM Sains Seri Puteri, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur,
Jabatan Pendidikan Negeri Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur

Abstrak
Penggunaan aplikasi Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) dalam pendidikan
ialah satu alternatif menarik dalam usaha mempelbagaikan kaedah pengajaran dan
pembelajaran (PdP). Penggunaan blog, Google Docs, Twitter dan Skype telah mula
mengambil tempat dan menjadi popular dalam bidang pendidikan era kini. Dalam
kajian ini, inovasi blog pendidikan iaitu gempurbio.blogspot telah membuktikan
bahawa kaedah alternatif ini berjaya meningkatkan minat murid terhadap mata
pelajaran Biologi. Penggunaan blog ini amat praktikal kerana percuma, mudah dibina
kerana tapaknya sedia ada, bersifat global, mudah digunakan, mudah diselenggara
serta mudah diakses kerana tidak terikat kepada masa dan tempat. Kaedah ini bukan
sahaja boleh diaplikasikan semasa PdP secara formal di dalam bilik darjah, malah
juga boleh digunakan sebagai sumber gantian semasa ketiadaan guru sebagai satu alat
PdP pada bila-bila masa dengan syarat terdapat keperluan kemudahan ICT. Hasil
soal selidik mendapati bahawa murid seronok dan teruja belajar menggunakan laman
blog kerana di dalam blog ini terdapat banyak gambar foto, bahan-bahan animasi, dan
video yang interaktif. Hal ini, memudahkan murid mevisualisasikan konsep abstrak
yang sukar digambarkan dalam mata pelajaran Biologi. Penggunaan blog dalam
proses PdP juga didapati berjaya melindungi masa instruksional dan meningkatkan
masa pembelajaran berkesan di dalam bilik darjah. Di samping itu, kaedah PdP lebih
santai dan lebih selesa, lantas mengukuhkan kefahaman mereka tentang konsep
Biologi.

Muka Surat

| 34


PENGENALAN

Seiring dengan perkembangan era globalisasi dan keperluan semasa, teknologi
maklumat dan komunikasi (ICT) memainkan peranan yang amat penting dalam
bidang pendidikan. Hal inikerana, masyarakat Malaysia pada abad ke-21
merupakan masyarakat yang hidup dalam era globalisasi yang berorientasikan
sains dan teknologi. Masyarakat kini sangat bergantung kepada penggunaan
sains dan teknologi dalam semua aspek kehidupan. Pembaharuan dan
penggunaan unsur-unsur kreatif adalah sangat penting dalam PdP. Penggerak
utama kemajuan dan pembaharuan ialah ilmu pengetahuan dan penyebarannya
menerusi ICT. Kamus Dewan Edisi Keempat memberikan definisi teknologi
maklumat dan komunikasi sebagai teknologi yang berkaitan dengan
pemerolehan, penyimpanan, pemprosesan, dan penyebaran maklumat melalui
penggunaan teknologi komputer dan telekomunikasi. Khalili dan Shashoani
(1994) dan Moore dan Kearsley (1996), menyatakan bahawa penggunaan
teknologi dalam proses PdP mampu meningkatkan hasil pembelajaran.
Pengajaran berasaskan teknologi lebih interaktif dan mampu menjadikan murid
lebih berfikiran kreatif dan inovatif.

Pada hari ini, banyak bahan PdP dapat diperoleh daripada internet sama
ada untuk diguna pakai dalam PdP ataupun untuk dijadikan rujukan bagi
menambah maklumat kita sendiri. Semua bahan ini boleh dimuat turun melalui
laman web yang tertentu. Antara aplikasi ICT tersebut ialah blog. Blog ialah
sejenis laman web yang dikendalikan oleh individu dengan entri yang kerap
dan sentiasa dikemas kini oleh pemilik blog. Entri blog selalunya berbentuk
komentar, penerangan mengenai sesuatu peristiwa, bahan-bahan grafik atau
video. Kebanyakan entri disusun mengikut urutan masa. Kebanyakan blog
bersifat interaktif, membenarkan pelawat meninggalkan komen dan boleh juga
berbalas pesanan melalui ‘widgets’ yang ada pada blog. Sifatnya yang interaktif
membezakannya daripada laman web statik yang lain. Perkongsian maklumat
Muka Surat

| 35


paling berguna untuk pengguna blog. Pengguna boleh membaca apa saja
maklumat, kemudian boleh berinteraksi dengan pemilik blog yang memberikan
maklumat melalui teks, gambar, dan video serta cara interaktif yang lain.
Banyak blog menyediakan komentar atau berita mengenai sesuatu perkara yang
lebih berfungsi sebagai catatan peribadi di atas talian. Umumnya, blog
menggabungkan teks, imej, dan pautan kepada blog yang lain. Penggunaan
teknologi menerusi blog dapat membantu murid berhubung secara atas talian
(on-line) dengan guru atau rakan-rakan. Murid juga boleh menggunakan blog
sebagai medium untuk belajar dengan cara mencari maklumat ataupun
berkongsi maklumat dengan pengguna blog yang lain.

ISI KANDUNGAN

Blog pendidikan gempurbio ini dibina berdasarkan keperluan bahan bantu
mengajar (BBM) yang bercirikan ICT. Hal sedemikian ini, selaras dengan
keperluan sekolah yang memberikan keutamaan kepada penggunaan ICT
dalam PdP. Blog ini juga merupakan bahan sokongan untuk kegunaan guru
dalam PdP serta bahan rujukan para murid untuk memperkukuh pengetahuan
Biologi mereka. Oleh sebab mudah penggunaannya dan bersifat mesra
pengguna, blog ini menjadi pilihan murid untuk mendapatkan bahan-bahan
pembelajaran Biologi. Kelebihan blog ini ialah perbincangan boleh dibuat
dalam ruang komen atau chat box/shout box di seluruh dunia secara atas talian
dan merupakan tempat untuk menyampaikan idea serta berkongsi maklumat.
Perkataan ‘gempur’ yang digunakan sebagai nama blog ini bermaksud
‘menggerakkan segala daya usaha’ untuk menguasai isi kandungan mata
pelajaran Biologi sebagai persediaan akhir bagi menghadapi peperiksaan,
khususnya peperiksaan SPM. Bahan yang terdapat dalam blog ini bukan hanya
tertumpu kepada murid-murid tetapi boleh juga digunakan oleh para guru.
Muka Surat

| 36


Pengisian laman blog ini antaranya, contoh soalan topikal berserta skema
pemarkahan yang dipilih khas oleh pemilik blog, nota mata pelajaran yang
ringkas dan padat berserta gambar foto, dan gambar rajah. Blog ini dilengkapi
dengan sokongan imej dan animasi yang menarik dan dipetik daripada sumbersumber yang boleh dipercayai dari internet dan dikemukakan supaya dapat
membantu proses PdP agar menjadi lebih berkesan dan interaktif.

Seterusnya, blog ini turut mengandungi panduan untuk menjawab soalansoalan peperiksaan Biologi. Pengunjung dalam kalangan murid juga dapat
berinteraksi dengan guru melalui kotak sembang yang disediakan. Soalansoalan yang dikemukakan melalui kotak sembang akan dijawab oleh guru
melalui ‘posting’ blog. Situasi ini secara tidak langsung mewujudkan interaksi
antara guru dan juga pengunjung untuk menyelesaikan atau menjawab sebarang
soalan

khususnya

berkaitan

mata

pelajaran

Biologi.

Blog

gempurbio.blogspot.com ini telah disebar luas melalui guru-guru, ceramahceramah di sekolah, dan laman sosial Facebook.

Blog ini sentiasa dikemas kini setiap minggu dengan bahan-bahan PdP
yang disusun mengikut label semua bab dalam mata pelajaran Biologi. Respon
melalui ‘live traffic’ dan statistik menunjukkan ramai pengunjung mengunjungi
blog ini dan memuat turun bahan-bahan untuk kegunaan persediaan
peperiksaan masing-masing. Selaras dengan perkembangan ICT yang pesat
dalam bidang pendidikan, kewujudan blog ini sedikit sebanyak menambah
BBM untuk kegunaan guru manakala bagi murid pula sebagai sumber bahan
rujukan dan pembelajaran dalam mata pelajaran Biologi.

Muka Surat

| 37


PERNYATAAN ISU & CADANGAN

Sesungguhnya sukar untuk mencari satu laman web atau laman blog Biologi
yang mudah difahami, menarik, kaya maklumat, dan aktiviti serta mesra
pengguna. Laman blog ini dapat membantu murid untuk memahami konsep
Biologi malah turut memberikan panduan dan bimbingan bagi persediaan
menghadapi peperiksaan SPM.

Didapati bahawa pengaplikasian blog dalam kalangan murid terutamanya
dalam bidang pendidikan semakin berkembang pesat. Penggunaan blog dalam
pendidikan memberikan faedah kepada murid. Kehadiran blog merupakan satu
revolusi yang muncul apabila ramai pembangun teknologi berasaskan web
merasakan maklumat terkini perlu dikemas kini secara berkala dan disusun
mengikut sisipan terkini. Justeru, inovasi ini dijalankan bagi mengenal pasti
keberkesanan penggunaan blog sebagai alternatif dalam proses PdP.

1.

Pengisian Blog

(a)

Pengenalan kepada blog dan sinopsis mengenai kepentingan blog ini
ditulis pada bahagian paling atas untuk memperkenalkan blog
kepada

pengunjung.

Pilihan

warna

latar

blog

iaitu

hijau

menggambarkan konsep alam semula jadi iaitu sesuai dengan mata
pelajaran Biologi atau kaji hayat.
(b)

Isi kandungan mata pelajaran dilabelkan mengikut bab-bab dalam
silibus Biologi sekolah-sekolah di Malaysia iaitu terdiri daripada 15
bab.

(c)

Pengunjung boleh memilih bab untuk mengulang kaji dengan
menekan ikon yang menunjukkan tajuk bab dan seterusnya masuk
ke bab yang dikehendaki.

Muka Surat

| 38


(d)

Beberapa label tambahan disediakan seperti Bio Books, Bio CD, Bio
Lesson, Bio SPM, Bio Talk yang mempamerkan pelbagai maklumat
tambahan yang berkaitan.

(e)

Bahan-bahan yang ada dalam setiap label bab ialah nota ringkas dan
padat dengan ilustrasi yang pelbagai seperti gambar rajah, gambar
foto, video animasi, dan video interaktif. Bahan-bahan ini dipetik
daripada pelbagai sumber atas talian bertujuan untuk menjadikan
blog lebih menarik dan bermaklumat.

(f)

Terdapat ikon ‘link’ yang disediakan untuk pengunjung supaya
dapat terus ke pautan yang dicadangkan . Link ke tapak-tapak
berguna dan berkaitan dengan pendidikan seperti, ‘Eduweb TV’,
GCBio Malaysia, Koleksi soalan, MGC Malaysia, dan laman
sesawang Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM).

(g)

Terdapat pelbagai tambahan gajet seperti: ‘SPM countdown’ untuk
memberikan peringatan kepada calon SPM tentang hari peperiksaan
mereka; ‘Time waits for no man’, iaitu jam dan kalendar untuk
rujukan masa; ‘Owner introduction’, untuk memperkenalkan
pemilik blog; ‘What do you think of Gempurbio blogspot’, untuk
meminta pendapat melalui undian; muzik untuk latar belakang blog;
‘Bio chapters’, untuk memudahkan pencarian bab; ’Contact me’,
untuk berinteraksi dengan pemilik blog; ‘Blog counter’, untuk
mengetahui

bilangan

pelawat

yang

mengunjungi

blog

ini;

‘Followers,’ merekod bilangan pengunjung yang mengikuti blog
yang bertambah dari semasa ke semasa; ‘Who’s here’, untuk
mengetahui dari manakah datangnya pengunjung blog; ‘Reminder’,
untuk memberi peringatan kepada pengunjung; ‘chat box’ yang
dinamakan ‘Get connected’,

untuk memberikan ruang kepada

pengunjung berinteraksi dengan pemilik blog. Maklum balas dan
cadangan juga dapat dicapai melalui ‘chat box’ ini.

Muka Surat

| 39


(h)

Di bahagian bawah setiap ‘posting’, pula terdapat label, tarikh bahan
disiarkan, dan terdapat ruang untuk mencatat komen.

2.

Pengendalian Blog

Blog ini dikendalikan oleh pemilik blog sepenuhnya. Bahan-bahan dipilih
dengan teliti, sama ada daripada sumber buku rujukan, majalah, akhbar
ataupun dari internet. Sumber laman web pendidikan dari seluruh dunia
banyak didapati dengan percuma. Ucapan penghargaan disertakan, jika
dipetik daripada sumber yang mempunyai hak cipta. Blog dikemas kini
dari semasa ke semasa. Apabila terdapat soalan daripada pengunjung,
pemilik akan memberikan jawapan dengan segera dan menyediakan
‘posting’ yang khusus bagi menjawab persoalan yang diberikan.

3.

Pengurangan Kos Operasi

Tiada perbelanjaan diperlukan untuk membina blog ini kerana pemilik
blog menggunakan tapak blog secara percuma yang lazim disediakan oleh
beberapa

organisasi

blog

seperti,

http://blogspot.com/,

http://edublogs.org/, dan http://wordpress.org/ . Penyediaan blog ini tidak
melibatkan kos kerana pemilik blog telah mengekploitasi kemudahan
internet berwayar dan juga tanpa wayar yang disediakan di sekolah. Para
guru dan murid bebas mencapai laman blog ini pada bila-bila masa dan di
mana sahaja mereka berada di kawasan sekolah. Di samping itu, mereka
boleh membaca terus untuk mendapat bahan tanpa perlu mencetaknya.
Mereka juga boleh memuat turun bahan yang dikehendaki daripada blog
dan disimpan di dalam ‘pen drive’ bagi kegunaan seterusnya. Hal ini,
dapat mengurangkan kos penggunaan kertas. Petikan bahan daripada
internet pula diperoleh daripada sumber-sumber yang dipilih secara
percuma.
Muka Surat

| 40


4.

Penjimatan Masa

Kewujudan tiga buah makmal komputer di sekolah juga membolehkan
murid-murid mengunjungi blog ini pada masa PdP dan juga di luar waktu
persekolahan. Masa PdP juga dapat dijimatkan kerana murid lebih cepat
memahami sesuatu konsep selepas melayari blog ini.

5.

Ulasan Hasil Dapatan

Secara keseluruhan, 23 responden yang terdiri daripada murid-murid
Tingkatan Lima di sekolah pengkaji menunjukkan kecenderungan untuk
memilih skala ‘memuaskan’ dan ‘sangat memuaskan’. Tiada responden
yang memilih skala 1-3. (Sila rujuk kepada ulasan hasil daripada soal
selidik).

(a)

Cakupan Isi Kandungan

Hasil soal selidik mendapati sebanyak 96%daripada responden
bersetuju memilih skala ‘sangat memuaskan’ iaitu, “Blog ini
menambah minat saya untuk belajar Biologi”. Sebanyak 83%
daripada responden memilih skala ‘sangat memuaskan’ bagi item,
“Blog ini membantu saya untuk mengulang kaji tajuk-tajukdalam
Biologi”.Sebanyak 78%daripada responden memilih skala ‘sangat
memuaskan’, bagi item-item:“Saya seronok belajar Biologi
menggunakan

blog”,

“Sampel

soalan

dan

jawapan

yang

disediakanmembantu saya dalam peperiksaan dan bahan-bahan
dalam blog adalah sesuai dan

berguna untuk saya”.Sebanyak

74%daripada responden memilih skala ‘sangat memuaskan’, bagi
item-item:“Secara keseluruhannya, blog ini merangkumi semua bab
Muka Surat

| 41


yang dipelajari secara seimbang dan menyeluruh”. “Banyak bahan
pembelajaran yang berguna diperoleh dari blog ini”, dan “Blog ini
padat dengan maklumat Biologi yang saya perlukan.”
Kesimpulannya, cakupan isi kandungan blog ini merangkumi semua
bab dalam mata pelajaran Biologi. Blog ini membantu responden
untuk mengulang kaji bab-bab dalam Biologi dengan adanya nota
dan sampel soalan serta jawapan yang telah disediakan sebagai
persediaan peperiksaan.

(b)

Reka Bentuk Blog

Hasil soal selidik mendapati sebanyak 87% daripada responden
bersetuju memilih skala ‘sangat memuaskan’, iaitu “Bahan animasi
dan video dalam blog ini membantu saya memahami sesuatu proses
dengan lebih jelas”, dan “Petikan rajah dan gambar foto dalam
blog ini membantu sayamemahami dengan mudah sesuatu perkara.”
Sebanyak 83% daripada responden memilih skala, ‘sangat
memuaskan’ bagi item,“ Pautan/link yang disediakan membantu
saya mencapai blog-blog laindengan lebih cepat”. Hal sedemikian
ini sedikit sebanyak telah membantu responden untuk melawat
pautan-pautan lain secara terus dengan cepat dan mudah.
Kesimpulannya, secara keseluruhan responden telah berpuas hati
dengan reka bentuk blog ini. Ada beberapa penambahbaikan yang
dicadangkan seperti menambah video dan bahan-bahan yang bersifat
interaktif.

(c)

Pendapat Responden

Hasil soal selidik mendapati sebanyak 91% daripada responden
bersetuju memilih skala, ‘sangat memuaskan’ iaitu, “Saya akan
Muka Surat

| 42


mencadangkan kawan-kawan lain untuk menggunakan blog ini
untuk pembelajaran mereka”. Sebanyak 87%daripada responden
memilih skala ‘sangat memuaskan’ bagi item-item, “Penggunaan
blog ini sebagai tambahan yang baik kepada kaedah lain dalam
pembelajaran”,dan “Sila nyatakan skala kepuashatian anda selepas
melawat blog ini“.
Kesimpulannya, secara keseluruhan responden berpuas hati dengan
penggunaan blog ini sebagai satu kaedah alternatif kepada kaedahkaedah pembelajaran yang sedia ada. Responden bersetuju untuk
mencadangkan kawan-kawan lain untuk menggunakan blog ini
dalam pembelajaran mereka.

KESIMPULAN

Oleh sebab blog ini merupakan satu aplikasi ICT, didapati murid-murid
mempunyai minat yang tinggi untuk menggunakannya dalam pembelajaran
mereka. Penggunaannya yang meluas menyebabkan terdapat peningkatan
dalam penguasaan isi kandungan dalam bidang Biologi. Bukan itu sahaja,
malah dapat juga meningkatkan prestasi penulisan dalam kalangan murid.
Selain itu, penggunaan blog banyak memberikan faedah lain seperti mampu
menjana kemahiran pemikiran secara kritis, melahirkan sikap positif tentang
pembelajaran,

membangunkan

kemahiran

sosial,

dan

menggalakkan

perkongsian idea di samping meningkatkan tahap motivasi murid-murid .

Para guru pula mendapati lebih mudah untuk menerangkan sesuatu
konsep dengan adanya sokongan bahan-bahan interaktif dan animasi yang
diperoleh daripada blog ini. Blog kini telah menjadi dimensi baharu untuk para
guru dan murid-murid bagi membentuk satu alat penerbitan yang interaktif dan
segera. Blog juga boleh menjadi medium yang membolehkan kerja murid
Muka Surat

| 43


dikutip, disunting, ditaksir dan seterusnya diterbitkan untuk penonton atau
pembaca maya. Dari ‘chat box’ dan ‘comment box’ yang terdapat pada blog,
didapati ramai yang bersetuju bahawa blogspot ini sangat berguna kepada
mereka. Antara faedah lain ialah blog ini membantu para guru dalam
penyediaan sampel-sampel soalan berserta skema pemarkahan untuk mata
pelajaran Biologi, memperkembang dan memperkaya isi kandungan mata
pelajaran Biologi secara meluas, bukan sekadar skop silibus Biologi sekolahsekolah di Malaysia sahaja, mewujudkan jalinan dan jaringan dalam kalangan
guru Biologi seluruh negara khususnya, dan seluruh dunia amnya. Penggunaan
kemahiran ICT pula didapati dibuat secara maksimum untuk memperoleh
bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran daripada sumber blog ini bersama
pautan yang dicadangkan. Pautan-pautan yang berguna yang dicadangkan dapat
digunakan terus oleh pengguna dengan hanya menekan ikon pautan. Situasi ini
membolehkan mereka membuat penerokaan seterusnya melepasi dunia tanpa
sempadan.

CADANGAN

Berdasarkan soal selidik yang dijalankan, didapati bahawa terdapat perubahan
yang positif atas mata pelajaran Biologi dengan penggunaan kaedah belajar
menggunakan blog. Kaedah ini didapati menambah minat murid kepada mata
pelajaran ini. Murid seronok dan teruja belajar kerana terdapat bahan-bahan
animasi, video dan gambar foto. Di samping itu juga, mereka dapat berinteraksi
dengan guru dengan mengemukakan soalan-soalan berkaitan mata pelajaran
melalui blog. Murid juga menggunakan blog sebagai sumber untuk mendapat
maklumat mata pelajaran Biologi yang selaras dengan keperluan peperiksaan.
Sesi PdP menggunakan blog agak menarik kerana sesi tersebut bukan sahaja
boleh dijalankan dalam waktu PdP secara formal. Penggunaan blog ini juga
dapat menyelesaikan masalah, “Kelas Tanpa Guru” kerana pembelajaran
Muka Surat

| 44


kendiri dapat dijalankan pada setiap masa, dan di mana sahaja tempat yang
mempunyai kemudahan ICT.

Bagi pihak guru pula, keberkesanan kaedah ini bergantung kepada
kebijaksanaan masing-masing untuk menyesuaikannya dengan murid yang
dihadapi setiap hari. Pihak guru dicadangkan untuk memiliki blog mata
pelajaran masing-masing sebagai usaha mempelbagaikan kaedah pengajaran
dan pembelajaran di dalam bilik darjah. Pihak sekolah pula hendaklah
memberikan sokongan penuh dengan menyediakan keperluan asas kemudahan
ICT supaya PdP alternatif melalui penggunaan blog ini menjadi lebih mudah.
Penggunaan blog dilihat mampu menyelesaikan masalah dan kesukaran yang
dihadapi oleh murid-murid dan guru dalam komunikasi dua hala yang interaktif
berbanding dengan forum maya yang lain.

Dengan peningkatan minat murid-murid dalam mata pelajaran Biologi
menerusi kaedah penggunaan blog pendidikan ini, diharapkan dapat
meningkatkan tahap kecemerlangan murid dalam peperiksaan sekali gus
melonjakkan prestasi peperiksaan SPM di sekolah khususnya, dan prestasi
negara amnya.

Rujukan
Khalili, A., & Shashoani, L. (1994). The effectiveness of computer
applications: a meta-analysis. Journal of Research on Computing in
Education, 27, 48-61.
Moore, M. G., & Kearsley, G. (1996). Distance education: A systems
view. Belmont, CA: Wadsworth Publishing Company.
http://en.wikipedia.org/wiki/Edublog
Top 100 Education Blog : http://oedb.org/library/features/top-100-educationblogs

Muka Surat

| 45


http://educational-blogging.wikispaces.com/
http://edublogs.org/10-ways-to-use-your-edublog-to-teach/
http://www.onlineclasses.org/2010/12/08/100-seriously-cool-classroom-blogsfor-teaching- ideas-inspiration/

Muka Surat

| 46


6

INTEGRASI IDEA KREATIF, INOVATIF
MELINDUNGI MASA INSTRUKSIONAL DI
SEKOLAH

Muka Surat

| 47


INTERGRASI IDEA KREATIF, INOVATIF MELINDUNGI
MASA INSTRUKSIONAL DI SEKOLAH

oleh
MUHAMAD SHAHLYME BIN ABD WAHID
HARYANI BINTI ISMAIL
SK Yamtuan Lenggang, Tanjung Ipoh, Negeri Sembilan

Abstrak
Kertas kerja ini membincangkan kepentingan melindungi masa instruksional di setiap
sekolah yang juga merupakan komponen fungsi pemimpin instruksional dalam
menjayakan pembelajaran secara berkesan di sekolah. Hal ini perlu diberi perhatian
dalam memastikan keberhasilan pembelajaran murid bagi membangunkan modal
insan yang kritis, kreatif, dan inovatif. Di samping itu, keberhasilan pembelajaran
murid bukan hanya dinilai dari segi “output” iaitu mendapatkan “A” tetapi murid
yang boleh memberikan faedah kepada negara dengan mengutamakan sahsiah murid.
Oleh itu, sekolah boleh merangka masa instruksional yang ideal (jadual waktu dan
perancangan) namun masa berkenaan tidak sepenuhnya menjanjikan pembelajaran
berkualiti atau pembelajaran berkesan disebabkan oleh dua faktor gangguan iaitu
faktor pengurusan sekolah dan faktor instruksional guru itu sendiri. Impak daripada
masalah ini, pendekatan melalui kreativiti dan inovasi dalam sesebuah organisasi
sekolah perlu diterapkan sebagai pencetus kepada lonjakan perubahan sistem
pendidikan di negara kita, seterusnya menjadi pemangkin dalam mencapai status
negara maju.

Muka Surat

| 48


PENGENALAN

Pembangunan modal insan merupakan kerangka hala tuju pendidikan negara
yang memberikan keutamaan untuk memastikan pendidikan berkualiti
disediakan bagi semua murid. Keberhasilan pembelajaran murid merupakan
fokus utama dalam semua program dan rancangan yang dirangka oleh
Kementerian Pelajaraan Malaysia. Justeru, pihak kementerian memastikan PdP
dapat dilaksanakan tanpa halangan bagi mencapai objektif yang disasarkan
untuk meningkatkan keberhasilan pembelajaran murid. Oleh itu, kepentingan
melindungi masa instruksional melalui kepimpinan instruksional yang
bermatlamat mengurangkan gangguan masa instruksional bagi memastikan
pembelajaran berlaku secara bermakna di setiap sekolah memerlukan suatu
wadah baharu dalam dunia pendidikan negara supaya segala masalah dan isu
yang diperkatakan dapat dibendung secara optimum dan bermatlamat.

Sedia dimaklumi pendidikan negara merupakan tonggak perkembangan
ekonomi negara. Pelbagai dasar dan program telah direncanakan serta
dilaksanakan di bawah Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) bagi
memastikan Pencapaian Petunjuk Prestasi Utama (KPI) tercapai seterusnya
dapat merealisasikan Wawasan 2020. Namun, dalam mengorak langkah
mencipta dan mencorak sistem pendidikan yang mampan dan holistik, banyak
cabaran dan rintangan perlu dihadapi terutamanya dalam organisasi sebuah
sekolah, guru-guru dan murid-murid serta komuniti setempat yang merupakan
elemen penting dalam membangunkan modal insan yang berdaya maju.
Justeru, Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) menyarankan semua pihak
supaya melaksanakan inovasi dalam semua bidang utama termasuklah PdP di
sekolah bagi tujuan meningkatkan kualiti sistem pendidikan di negara ini.

Muka Surat

| 49


PERNYATAAN ISU

1.

Beban Tugas dan Tanggungjawab Guru
Isu keluhan guru yang terbeban dengan pelbagai tugasan dalam
memastikan kelancaran dan keberkesanan organisasi sekolah telah
dipandang serius oleh YAB Tan Sri Muhyiddin Yassin, Menteri
Pendidikan Malaysia yang menegaskan, “Kualiti guru perlu dimantapkan,
mutu kepimpinan sekolah perlu ditingkatkan, kurikulum dan sistem
pentaksiran perlu diperkemas, prasarana sekolah perlu ditambah baik serta
sumber penyampaian pendidikan perlu diurus dengan cekap. Pendek kata,
keseluruhan sistem pendidikan kita perlu disemak dan dimantapkan
kualitinya secara bersepadu”.

Menurut kajian beban tugas guru, terdapat Pekeliling berkaitan tugas dan
tanggungjawab guru iaitu bagi kategori guru kelulusan Pegawai
Perkhidmatan

Pendidikan

Lepasan

Diploma

(PPPLD)

yang

menyenaraikan ringkasan tugas guru PPPLD berdasarkan Pekeliling
Perkhidmatan Bil. 11/2007 merangkumi 7 aspek iaitu:
(a)

PdP (Kurikulum)

(b)

Kokurikulum ( Sukan/Kelab/Persatuan/Badan Beruniform)

(c)

Pengurusan Hal Ehwal Murid (Keselamatan / Kebajikan / Kesihatan
/ Bina Insan / Sistem Maklumat Murid / Koperasi/Lawatan)

(d)

Pengurusan pejabat dan pentadbiran serta kewangan

(e)

Pembangunan Fizikal

(f)

Pembangunan Staf

(g)

Hubungan Komuniti

Muka Surat

| 50


2.

Faktor Gangguan di sekolah

Berdasarkan hasil dapatan kajian yang dijalankan terdapat 2 faktor yang
menyumbang kepada pengurangan masa instruksional bagi meningkatkan
keberhasilan pembelajaran murid ke arah membangunkan modal insan
yang kritis, kreatif, dan inovatif.

(a) Faktor Pengurusan Sekolah
i.

Guru tiada di sekolah, guru ada di sekolah tetapi tidak berada
di dalam kelas, tidak cukup guru, guru menghadiri kursus atau
tugas luar, guru menduduki peperiksaan, aktiviti kokurikulum/
sukantara,

ii.

Gangguan fizikal seperti pengumuman dari pembesar suara,
susun atur kelas atau sekolah, prasarana sekolah, dan
persekitaran,

iii.

Gangguan luar jangkaan seperti guru cuti sakit, cuti
kecemasan, hal-hal peribadi, kesediaan guru mengajar,
melaksana tugas sampingan, dan

iv.

Gangguan Adhoc seperti menghadiri mesyuarat, dipanggil ke
pejabat, menghadiri kursus, taklimat peperiksaan, menjalankan
tugas jurulatih utama, dan sambutan lawatan pelawat.

(b) Faktor Instruksional Guru
i. Kualiti pembelajaran murid seperti kesediaan murid belajar,
kualiti guru, proses pembelajaran dan pengajaran berkesan,
sikap guru, guru bukan opsyen, kompetensi guru dan kesediaan
guru mengajar, dan
ii.

Kualiti pengajaran guru seperti penggunaan bahan bantu
mengajar yang sesuai dan berkesan, strategi, kaedah serta
pendekatan.
Muka Surat

| 51


3.

Cadangan Intervensi Beban Tugas Guru

Hasil dapatan awal daripada isu beban tugas guru yang telah dilaksanakan
oleh Jawatankuasa Kerja Masalah Beban Tugas Guru (MMBTG) dalam
menangani isu ini merupakan satu langkah penambahbaikan dalam
membantu guru-guru dan murid-murid di sekolah agar lebih komited dan
berdedikasi terutamanya dalam melindungi masa instruksional di dalam
bilik darjah. Antara pendekatan awal yang diambil kira bagi melindungi
masa instruksional adalah seperti yang berikut:
(a)

ujian amali diadakan sekali sahaja semasa peperiksaan,

(b)

kecilkan saiz kelas,

(c)

tambah bilangan guru,

(d)

wujudkan jawatan pembantu bengkel/makmal,

(e)

kurangkan masa mengajar guru (termasuk guru disiplin),

(f)

adil dalam agihan tugas,

(g)

utamakan kebajikan guru,

(h)

sediakan kemudahan

yang sesuai mengikut spesifikasi

penjawat awam lain,
(i)

kurangkan aktiviti hari Sabtu/dikecualikan hari Sabtu,

(j)

jadikan Cuti Rehat Khas hak guru,

(k)

wujudkan jawatan khas untuk kokurikulum,

(l)

tingkatkan kerjasama komuniti/PIBG/Perkongsian Pintar, dan

(m)

wujudkan jawatan pembantu guru.

Namun begitu, sejauh mana intervensi ini dapat memastikan masa
instruksional guru dan murid dapat dioptimumkan secara berkesan bagi
mengelakkan situasai yang menyebabkan kelas tidak berlangsung seperti
yang dirancang serta memastikan kualiti masa instruksional yang
menjamin pembelajaran bermakna.
Muka Surat

| 52


4.

Kolerasi Kreativiti dan Inovasi dalam Sistem Pendidikan
Merujuk topik kertas kerja yang dibincangkan, “Integrasi Idea Kreatif,
Inovatif untuk melindungi Masa Instruksional” amat bertepatan dengan
dasar negara pada tahun 2012 yang bertemakan “Inovasi” bagi tujuan
memperkasakan Bidang Keberhasilan Utama Pendidikan di Malaysia.
Menurut Tan Sri Muhyiddin Yassin, Menteri Pendidikan Malaysia, kualiti
guru merupakan aspek penting dalam Kajian Semula Pendidikan Negara.
Berteraskan ilmu dan inovasi, maka guru yang berkualiti ialah guru yang
berinovasi, iaitu mempunyai kebolehan melengkapkan murid dengan
kemahiran alaf baharu seperti keupayaan berfikir secara kritis,
kebijaksanaan menyelesaikan masalah dan daya kreativiti yang tinggi.
Selain itu, guru yang berinovasi juga memberikan tumpuan kepada
kaedah pembelajaran dan pengajaran yang boleh merangsang daya fikir
dan kreativiti murid agar kemampuan mereka standing dengan penilaian
murid-murid di negara maju.

Sufean Hussin (2001) dalam kertas kerjanya, pada Seminar Dasar dan
Pengurusan Pendidikan menyatakan, inovasi bermaksud pembaharuan,
modifikasi atau membaiki idea, benda, ilmu dan ciptaan seni budaya
tamadun dengan tujuan memenuhi fungsi-fugsi tertentu atau memenuhi
cita rasa tertentu atau pasaran tertentu.

Berdasarkan pengertian yang telah diberikan, inovasi memainkan peranan
yang amat penting kepada keberhasilan pembelajaran murid kerana
inovasi merupakan Petunjuk Prestasi Utama (KPI) dalam rancangan
pembangunan pendidikan sesebuah negara termasuklah di Malaysia. Oleh
yang demikian, kerangka masa instruksional ideal yang telah diwujudkan
oleh sesebuah organisasi yang dikatakan tidak sepenuhnya menjanjikan
Muka Surat

| 53


pembelajaran berkualiti atau pembelajaran berkesan disebabkan faktor
gangguan tertentu yang berlaku di sekolah dan di dalam bilik darjah kini
boleh dibendung secara berkesan dengan adanya penerapan unsur inovasi
dan kreativiti kepimpinan, pengurusan organisasi, budaya, teknologi,
pemikiran, strategi pembelajaran, penyelesaian masalah, dan komunikasi
terbuka.

Oleh hal yang sedemikian, guru perlulah sedar bahawa untuk melindungi
masa instruksional itu berlangsung secara optimum (memastikan murid
belajar secara optimum dalam masa berkenaan sama ada dengan
kehadiran guru atau tanpa kehadiran guru dan berkesan) di sekolah
ataupun di bilik darjah dan haruslah bermula daripada peringkat individu.
Sebagai contoh, organisasi sekolah yang kreatif dan inovatif amat
memerlukan seorang guru yang berkemahiran, berpengetahuan, pakar,
dedikasi, profesional, dan mempunyai semangat kerja yang tinggi serta
berdaya maju. Mereka ini dianggap sebagai tenaga penggerak dan aset
kepada kemajuan organisasi pembelajaran untuk menjamin kualiti
pendidikan. Keutamaanya, keberhasilan pengajaran mereka mendorong
murid seronok dan minat belajar kerana mereka mudah memahami
pelajaran.

Menurut Majaro (1992), kreativiti didefinisikan sebagai proses pemikiran
yang mendorong mengeneralisasikan idea baharu. Mumford dan
Gustafson (1998), menyebut kreativiti ialah penghasilan produk-produk
dan dihargai oleh masyarakat. Irving Taylor (1959), pula membuat
analisis atas seratus definisi kreativiti dan mengkalsifikasikannya kepada
5 peringkat iaitu peringkat ekspresif, produktif, inventif, inovatif, dan
imaginatif.

Muka Surat

| 54


Secara am, dapat diringkaskan bahawa kreativiti ialah kombinasi antara
idea baharu dan idea lama. Idea baharu diperlukan dan idea lama dikaji
dan dinilai semula. Hal ini juga merupakan proses melihat semula,
memilih, menukar ganti, gabungan antara maklumat idea baharu, dan
kemahiran. Dalam organisasi sesebuah sekolah, integrasi idea kreatif, dan
inovasi dilihat sebagai suatu kuasa atau force yang penting bagi
mencorakkan perkembangan dalam pengurusan sekolah. Pengurusan
organisasi sekolah

perlu kreatif bagi menjadikan sekolah sebagai

organisasi PdP yang dinamis untuk mengembangkan pengetahuan baharu,
budaya saintifik, penyebaran teknologi maklumat, dan pembangunan
potensi manusia. Cabaran sekolah dan pendidikan dalam era perubahan kEkonomi revolusi pengetahuan dan informasi maklumat memerlukan
sekolah mengadaptasikan pelbagai perubahan yang berlaku (Harman,
1998). Wawasan dan misi sekolah perlu bersifat kreatif dan inovatif bagi
menjadikan sekolah pembelajaran yang berkesan dan progresif (Wall,
1999).

Dalam organisasi sekolah terdapat beberapa jenis kreativiti yang
mendasari perkembangan pendidikan,
(a)

Kreativiti kurikulum - ini banyak berlaku dalam isi kandungan
pelajaran, tema dan aspek-aspek pembelajaran, reka bentuk,
dan gubahan bahan pembelajaran, strategi dan pelaksanaan
kurikulum.

(b)

Kreativiti pengajaran - menyentuh kaedah, pendekatan, cara,
pengurusan dan organisasi pembelajaran, perancangan, dan
pelaksanaan pengajaran di bilik darjah dan di sekolah.

(c)

Kreativiti profesional - mengenai perkembangan guru dari segi
personaliti, cara dan budaya profesional yang dikembangkan,
kecekapan dan kepakaran, amalan baharu, pemikiran baharu,

Muka Surat

| 55


adaptasi terhadap inovasi pendidikan yang berlaku, dan
dilaksanakan dalam profesion ini.
(d)

Kreativiti pemikiran - mencorakkan perkembangan minda,
pandangan yang progresif, berfikiran terbuka, pembacaan dan
pengetahuan yang kreatif, pencetusan idea baharu yang
mendorong kemajuan diri dan kemajuan pendidikan amnya.

(e)

Kreativiti persekitaran pembelajaran - iaitu kreativiti yang
mencorakkan suasana dan keadaan tempat belajar seperti bilik
darjah dan sekolah. Iklim sekolah dan bilik darjah yang
dinamik dan progresif boleh terbentuk jika ada pendekatan
kreatif berlaku dalam organisasi pembelajaran.

(f)

Kreativiti pengurusan - cara sekolah dikendalikan dan
beroperasi, inovasi dalam sistem pengurusan, hubungan,
sokongan, kemajuan pembelajaran, penyelesaian masalah
dalam hubungan, dan perkhidmatan yang ditawarkan.

(g)

Kreativiti teknologi - bagaimana teknologi digunakan untuk
pencetusan inovasi dalam pengajaran, pembelajaran, dan
pengurusan sekolah disamping inovasi teknologi maklumat
yang menyumbangkan kreativiti dan inovasi sekolah.

(h)

Sekolah perlu membangunkan sistem pendidikannya yang
kreatif bagi melahirkan individu dan masyarakat yang kreatif.
Pelbagai inovasi yang boleh mendorong perubahan dan
kemajuan kekreatifan perlu diperkenalkan dalam sistem
pengurusan pembelajaran sekolah. Unsur-unsur kreatif yang
dikembangkan di sekolah boleh menjadikan sekolah lebih
berinovasi dan berdaya maju bagi menggilap potensi manusia.
Wawasan falsafah pendidikan sekolah perlu bersandarkan
kepada idea pemikiran progresif yang mementingkan kreativiti
dan inovasi untuk dikembangkan dalam sistem pembelajaran
sekolah.
Muka Surat

| 56


5.

Perkembangan Pembelajaran Kreatif dan Inovatif dalam Organisasi
Sekolah.

Terdapat beberapa langkah dan strategi penting bagi mencetuskan
kreativiti dan inovasi dalam sesebuah organisasi seperti mewujudkan
persekitaran

untuk

perkembangan

kreativiti,

menggalakkan

perkembangan idea dan pendapat, pengaliran dan kebebasan maklumat
untuk mendorong kreativiti, membina suasana dan iklim organisasi
tempat kerja yang menggalakkan kreativiti, dan membentuk struktur
kreatif penyelesaian masalah serta perkembangan pemikiran kepada
tindakan.

Namun

begitu,

kreativiti

dan

inovasi

hanya

boleh

dikembangkan dalam organisasi pembelajaran di sekolah melalui proses
perubahan seperti pengurusan berkesan, komunikasi terbuka, teknologi,
penyelesaian masalah, iklim budaya di sekolah, strategi dalam PdP,
kepimpinan, dan pemikiran. Perubahan atas elemen-elemen ini mampu
membawa kepada perkembangan organisasi sekolah yang kreatif dan
inovatif seterusnya mencapai keberhasilan pembelajaran murid. Terdapat
beberapa jenis kreativiti yang boleh diterapkan dalam sesebuah organisasi
sekolah, antaranya
(a)

Kreativiti Ekspresif - ekspresi yang berlaku secara bebas
originaliti dan kualiti tidak dipentingkan (contoh, cap jari
kanak-kanak).

(b)

Kreativiti Teknikal- kecekapan bagi menghasilkan sesuatu
produk (contoh, membuat biola).

(c)

Kreativiti Inventif - reka cipta baharu yang dihasilkan seperti
penemuan telefon bimbit dan penulisan novel.

(d)

Kreativiti Inovatif - kefahaman dan modifikasi andaian asas
dan prinsip-prinsip dengan pendekatan alternatif.

Muka Surat

| 57


(e)

Kreativiti imaginatif - kreativiti yang kompleks dan bentuk
yang jarang berlaku boleh merintis perubahan keseluruhan
prinsip atau andaian paling asas dan di peringkat abstrak.

Tambahan lagi, kreativiti dan inovasi dalam pengurusan sekolah juga
boleh menjadikan sekolah sebagai satu organisasi pembelajaran yang
bebas daripada belenggu birokrasi, malahan dapat menjadikan sekolah
lebih dinamik, terbuka, ceria, cekap dan dapat menangani serta
menyelesaikan masalah dengan lebih mesra dan berhemah. Dengan
meluaskan lagi unsur-unsur kreatif dan inovatif dalam pengurusan
sekolah, kebebasan dan demokrasi akan dapat berkembang dan
mencorakkan amalan hidup masyarakat sekolah. Sistem komunikasi yang
terbuka, pengaliran maklumat yang demokratik, kepimpinan sekolah yang
berhemah, dan falsafah pengurusan yang berasaskan hubungan dan
pembangunan insan yang harmoni boleh mencorakkan sekolah menjadi
sebuah institusi sekolah yang kreatif dan inovatif. Pengurusan yang
kreatif dan inovatif juga perlu dirangka berlandaskan perancangan
strategik perubahan. Perancangan yang dibuat adalah ke hadapan dan
bersifat progresif serta berpaksikan strategi kreatif dan inovatif untuk
meperjuangkan

organisasi

pembelajaran.

Pengurusan

organisasi

pembelajaran melibatkan:
(a)

Perancangan perubahan
Perancangan perubahan yang bersifat mikro dan makro yang
berasaskan penyelesaian masalah perlu dilakukan dengan lebih
kreatif dan inovatif. Sebagai contoh, rancangan pengajaran
tahunan dan mingguan perlu dirancang dengan lebih informatif
dan kreatif untuk meningkatkan kualiti pembelajaran guru.

(b)

Pengetahuan
Organisasi sekolah yang kreatif dan inovatif amat memerlukan
seorang guru yang berkemahiran, berpengetahuan, pakar,
Muka Surat

| 58


dedikasi, profesional dan mempunyai semangat kerja yang
tinggi dan berdaya maju. Mereka dianggap sebagai tenaga
penggerak dan aset kepada kemajuan organisasi pembelajaran
untuk menjamin kualiti pendidikan.
(c)

Strategi PdP yang berkesan adalah apabila strategi tersebut
dapat menyampaikan pengetahuan dengan lebih berkesan dan
serasi dengan wawasan yang diperjuangkan di samping dapat
mencetuskan suasana pembelajaran dan menggalakkan murid
untuk terus belajar serta dapat menambah baik apa yang sedia
ada pada murid.

(d)

Kaedah dan pendekatan PdP yang kreatif dan inovatif perlu
menjadi amalan guru-guru sekolah. Pembelajaran yang
dirangka dan dilaksanakan dapat mengembangkan potensi,
pembangunan minda, pemikiran kreatif, dan inovatif murid.
Stail dan pendekatan pengajaran juga perlu

menarik,

menyeronokkan dan bebas daripada tekanan dan kebimbangan.
Kaedah kreatif dan inovatif dapat mencorakkan suasana belajar
dan meningkatkan pencapaian positif murid tentang sesuatu
yang dipelajari.

Kreativiti dan inovasi juga dapat mencorakkan situasi pembelajaran yang
ceria dan berkesan. Murid juga bebas daripada sebarang tekanan emosi,
perasaan, dan mental. Pembelajaran kreatif dapat membebaskan murid
dan guru daripada stress, bimbang, dan takut. Guru juga tidak
mengamalkan pembelajaran yang bersifat autokratik dan pasif sebaliknya
lebih bersifat partisipatif dan aktif. Pengaruh kreativiti dan inovasi dalam
organisasi dapat mencorakkan sekolah sebagai institusi pembelajaran
yang menarik, kreatif, inovatif, produktif, fleksibel, dan efektif. Pengaruh
kreativiti dan inovatif menjadikan pembelajaran lebih mesra dan mudah
didekati.
Muka Surat

| 59


Strategi PdP yang bersifat kreatif dan inovatif juga menjadikan
pembelajaran sesuai dengan naluri perkembangan manusia. Iklim sekolah
yang mengutamakan kreatif dan inovatif dapat mendorong perubahan dan
kemajuan kognitif, efektif, dan psikomotor murid-murid. Sekolah juga
dapat berperanan sebagai organisasi pembelajaran yang efektif bagi
mengembangkan pelbagai kecerdasan (Multiple Intelligence) dengan
menyediakan pelbagai peluang pembelajaran yang dapat menggilap dan
mengembangkan potensi individu yang berbeza-beza dari segi kebolehan,
minat, kecerdasan dan, kecekapan mereka.

Sebagai

contoh

strategi

pembelajaran

kontekstual

ialah

kaedah

pembelajaran yang menggabungkan isi kandungan dengan pengalaman
harian individu, masyarakat, dan alam pekerjaan. Secara khususnya,
pembelajaran

kontekstual

melibatkan

aktiviti

menghubungkan,

mengalami, mengaplikasi, berkoperasi, dan pemindahan. Pengalaman
pembelajaran dalam konteks eksplorasi, penemuan, dan reka cipta
merupakan nadi pembelajaran konteksual. Walaupun murid-murid boleh
dimotivasikan dengan strategi PdP seperti video, naratif, atau aktiviti
berasaskan teks, tetapi situasi tersebut masih merupakan bentuk
pembelajaran yang pasif secara bandingannya. Pembelajaran akan lebih
berkesan sekiranya murid-murid dapat memanipulasi alatan dan bahan
serta melakukan bentuk penyelidikan yang aktif. (seperti dalam lampiran).

Pencetusan kreativiti dan inovasi dalam pelaksanaan kurikulum amat
penting bagi mencorakkan perubahan dan kemajuan pendidikan negara
yang sedang berhadapan dengan pelbagai perubahan baharu. Inovasi
kurikulum yang meliputi inovasi dan kreativiti dalam isi kandungan,
pengetahuan, dan jenis-jenis kemahiran yang perlu dikuasai oleh murid
boleh dinilai melalui cara pelaksanaannya di sekolah. Kurikulum yang
Muka Surat

| 60


berkesan ialah kurikulum yang dapat memenuhi kehendak individu atau
murid. Kurikulum tersebut juga dapat menyediakan murid dengan dunia
pekerjaan dan juga mengembangkan bakat, potensi, pemikiran, budaya,
daya cipta, pengetahuan, kemahiran, dan kebolehan murid.

Situasi ini memerlukan guru menggunakan pelbagai kaedah, strategi, dan
pendekatan yang sesuai dan berkesan dengan keperluan murid dan
keadaan serta kekangan yang wujud di sekolah. Pelaksanaan kurikulum
pada umumnya memerlukan guru mengaplikasi pengetahuan dan strategi
yang kreatif dan inovatif. Guru juga mestilah komited dan berdedikasi
untuk menjadikan pengajaran yang disampaikan lebih kreatif dan inovatif.
Strategi baharu dan kaedah pembelajaran kreatif perlu dikembangkan
dalam kalangan murid supaya murid dapat menguasai pembelajaran
dengan lebih kreatif, inovatif, dan berkesan. Bagi memantau dan
mengawal kualiti pengajaran di sekolah, pasukan pemantauan kurikulum
atau teamwork perlu dibentuk dengan tujuan menggalakkan inovasi dan
kreativiti dikembangkan dengan berkesan dalam pelaksanaan kurikulum
sekolah.

KESIMPULAN

Inovasi dan kreativiti merupakan penyumbang ke arah perubahan dalam
melindungi masa instruksional guru dan juga murid di sekolah, seterusnya
merangsang pembangunan yang efektif dalam sebuah organisasi dalam bidang
pendidikan khususnya. Bagi menghasilkan sebuah organisasi pembelajaran
yang kreatif dan inovatif faktor-faktor yang perlu diberi perhatian ialah
pengurusan organisasi, kepimpinan, budaya, teknologi, pemikiran, strategi
pembelajaran, penyelesaian masalah, dan juga komunikasi terbuka.

Muka Surat

| 61


Kreativiti dan inovasi yang dibentuk atau dibina perlulah bersesuaian
dengan keperluan dan kehendak guru, murid, dan ibu bapa. Kreativiti dan
inovasi juga hendaklah bebas daripada sebarang kebimbangan dan ketakutan
yang merupakan prasyarat untuk mengembangkan potensi murid yang
seharusnya mempunyai daya kreativiti dan inovasi yang aktif serta berdaya
maju. Individu yang bersifat kreatif dan inovatif perlu diberikan ganjaran
supaya bakat yang ada tidak dipersiakan.

Bagi guru yang kreatif dan inovatif pula, mereka perlulah sentiasa
mengkaji dan menyelidik apa yang berfungsi dan tidak berfungsi dalam
profesion mereka. Refleksi terhadap diri setiap guru perlu ada bagi menjamin
kualiti PdP di dalam bilik darjah seterusnya, membentuk modal insan yang
cemerlang serta bersahsiah terpuji selaras dengan Falsafah Pendidikan
Kebangsaan.

CADANGAN PENAMBAHBAIKAN MELINDUNGI MASA
INSTRUKSIONAL

1.

Aplikasi Teknologi

Teknologi maklumat ialah pemangkin atau alat inovasi dalam sesebuah
organisasi. Faktor ilmu dan pembelajaran merupakan penyumbang kepada
Teknologi Maklumat memainkan peranan sebagai to manage, innovate
and implement change. Oleh yang demikian,teknologi dalam pengurusan
organisasi sekolah boleh mencetuskan perkembangan dinamik kreativiti
dan

inovasi.

Teknologi

bukan

sahaja

suatu

alat

tetapi

boleh

mempengaruhi sistem pengurusan yang lebih efisien dan kreatif.
Pengurusan teknologi maklumat dan penggunaan ICT dapat membina
imej baharu organisasi inovatif. Di samping menjadikan organisasi
Muka Surat

| 62


pendidikan dan pembelajaran sekolah lebih berdaya saing dan lebih
produktif.

Penggunaan ICT menjadikan pengurusan lebih canggih dan moden.
Revolusi maklumat dan perubahan teknologi memberikan kesan yang
positif kepada inovasi perubahan pengurusan organisasi pembelajaran,
khususnya sekolah. Walau bagaimanapun, penggunaan teknologi sering
kali menimbulkan masalah dari segi cost effective, pembiayaan,
penjagaan,

dan

kewangan.

Masalah

kekurangan

infrastruktur

pembelajaran dan teknologi boleh dilihat sebagai penghalang kepada
kreativiti dan inovasi teknologi maklumat yang perlu disebarkan melalui
sistem persekolahan. Usaha bagi meningkatkan masyarakat celik
teknologi maklumat juga belum begitu tercapai, disebabkan jurang
perbezaan kemudahan teknologi yang wujud antara sekolah, terutamanya
disekolah luar bandar berbanding dengan sekolah bandar yang lebih
terdedah kepada kemudahan ini.
ICT telah banyak digunakan dalam organisasi khasnya dalam dunia
pendidikan dan organisasi dan individu yang menolak inovasi ini akan
ketinggalan. Persoalan yang timbul ialah bagaimana ICT dapat menangani
dan membantu inovasi sesebuah organisasi.

2.

Kepimpinan

Kepimpinan sekolah memainkan peranan penting ke arah pencetusan
inovasi organisasi pembelajaran di sekolah. Selain mempunyai latihan,
pengalaman, pendedahan dan pengetahuan yang luas dalam bidang
pendidikan, kepimpinan sekolah perlu mempunyai dorongan dan
komitmen bagi membawa perubahan kepada sekolah melalui pengamalan
kreativiti dan inovasi dalam seluruh aspek pengurusan dan pendidikan
organisasi sekolah.
Muka Surat

| 63


Pemimpin perlu merangka strategi yang berkesan bagi membawa
perubahan

dinamik

dan

menjadikan

sekolah

sebagai

organisasi

pembelajaran yang kreatif dan inovatif. Organisasi sekolah perlu
mempunyai dan membentuk kepimpinan kolektif bagi memimpin
perubahan berasaskan strategi dan pendekatan kreatif dan inovatif dalam
pengurusan pendidikan sekolah.

Kepimpinan sekolah perlu menunjukkan minat dan usaha bagi
membangunkan sekolah sebagai organisasi pembelajaran yang kreatif dan
inovatif. Ketandusan kreativiti dan inovasi dalam organisasi sekolah boleh
dilihat sebagai punca utama kelemahan institusi sekolah dalam
menghadapi perubahan dan cabaran inovasi yang berlaku dalam pelbagai
kehidupan manusia seperti inovasi teknologi, inovasi pengetahuan, dan
inovasi belajar. Kejayaan dan perkembangan organisasi pembelajaran
banyak bergantung kepada kepimpinan yang bersifat kreatif dan inovatif.
Pemimpin perlu berpandangan jauh, pemikiran terbuka, serta sedia
mendengar pandangan orang lain. Mereka juga perlu mempunyai
kewibawaan yang baik dalam mencorakkan berbagai-bagai pembaharuan
dalam organisasi terutama di sekolah. Dengan ciri-ciri yang ada, mereka
boleh mendorong dalam meningkatkan kualiti produk, kualiti intelektual,
dan kualiti prestasi pelajar di samping berkeupayaan memotivasikan
ahlinya serta dapat mengenal pasti kekuatan dan kelemahan ahli yang ada
dalam organisasinya.

3.

Budaya

Ciri budaya sekolah kreatif dan inovatif ialah wujudnya persekitaran
belajar yang mendorong semangat murid untuk belajar, membentuk minat
yang mendalam, kesedaran dan daya usaha, dedikasi, dan perkembangan
Muka Surat

| 64


potensi murid. Murid juga tidak menghadapi masalah bagi mendapatkan
bimbingan dan tunjuk ajar daripada guru-guru yang dedikasi, terlatih, dan
profesional.

Sekolah yang kreatif dan inovatif juga menonjolkan keceriaan fizikal,
keceriaan budaya serta keceriaan iklim sekolah. Penonjolan ini
menjadikan sekolah tempat belajar yang harmoni, ceria dan sesuai untuk
perkembangan psikologi kreativiti dan inovasi. Perasaan dan pemikiran
yang ceria juga boleh wujud dalam suasana dan iklim sekolah yang ceria.
Sekolah yang ceria, kreatif dan inovatif boleh mengurangkan pelbagai
gejala sosial dan moral yang tidak diingini.

Rujukan
Mohamad Kamil bin Abd Rahman. (1997). Inovasi dan Kreativiti dalam
Pendidikan.
Ibrahim Bin Abd.Rahman. (1992). Penggunaan Media Pendidikan dalam
Mempertingkatkan Keberkesanan Pengajaran dan Pembelajaran di
sekolah-sekolah, Jurnal Hari Guru Peringkat Negeri Sembilan.
Laman sesawang:
i.
http://pena-bonda.blogspot.com/2011/07/bagaimana-memupukpemikiran-kreatif.html
ii. http://www.mudahbelajar.com/?p=154
iii. http://www.bharian.com.my/bharian/articles/JawatankuasaKerjatang
aniisubebangurusedanglaksana28perakuan_Muhyiddin/Article
iv.
http://www.utusan.com.my/utusan/Forum/20120523/fo_04/Guruberinovasi-wajar-diberi-keutamaan
v. http://www.moe.edu.my/btp/wp-content/uploads/2012/05/TeksUcapan-YAB-Timbalan-Perdana-Menteri.pdf

Muka Surat

| 65


Lampiran 1
INOVASI LITERASI & NUMERASI DALAM PdP

Muka Surat

| 66


7

PENGURUSAN MELINDUNGI MASA
INSTRUKSIONAL (PROTECTING
INSTRUCTIONAL TIME) YANG BERKESAN
DI SEKOLAH

Muka Surat

| 67


PENGURUSAN MELINDUNGI MASA INSTRUKSIONAL
(PROTECTING INSTRUCTIONAL TIME) YANG BERKESAN DI
SEKOLAH

oleh
KATHERINE TAN TECK NEO
SK Convent Infant Jesus 1, Melaka

ABSTRAK
Melindungi masa instruksional (protecting instructional time) di sekolah amat penting
untuk meningkatkan keberhasilan PdP. Bagi menjayakan program yang dirangka oleh
Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM), peranan sebagai Guru Besar Cemerlang
yang menerajui Sekolah Kluster Kecemerlangan merangkumi penyeliaan dan
penilaian aktiviti sokongan pengajaran, pemantauan pengajaran dan juga amalanamalan di dalam bilik darjah. Usaha ini tidak akan berjaya sepenuhnya sekiranya
matlamat ini tidak difahami dan disokong oleh semua guru. Tiga fokus utama
pendidikan akan terlaksana dan berkesan ialah pembelajaran murid, guru, dan
kemenjadian murid.
Beberapa cadangan diutarakan dalam kertas kerja ini antaranya, PdP dijalankan secara
optimum, guru boleh ‘jual beli’ waktu pengajaran dan pembelajaran, menyediakan
latihan untuk murid sekiranya guru berkursus, kelas tambahan intensif, murid perlu
sentiasa berada di dalam bilik darjah sewaktu pengajaran dan pembelajaran, guru
bantuan LINUS, peranan ketua darjah, dan penolong ketua darjah.
Sehubungan dengan itu, peranan sebagai pentadbir perlu memastikan pengajaran dan
pembelajaran dapat dilaksanakan tanpa halangan atau kekangan bagi mencapai
objektif melindungi masa intruksional (MMI) yang disasarkan dalam usaha
meningkatkan keberhasilan pengajaran dan pembelajaran murid.

Muka Surat

| 68


PENGENALAN

MMI merupakan salah satu komponen fungsi pemimpin instruksional bagi
memastikan tempoh masa untuk pembelajaran secara berkesan berlaku tanpa
halangan. Selaku Guru Besar Cemerlang yang melalui fasa-fasa berbeza dan
MMI merupakan satu komponen utama dalam menjayakan pembelajaran
secara berkesan di sekolah.

Justeru, pelaksanaan berkesan dan optimum

memang menjadi satu tugasan yang mencabar.

Pemimpin kurikulum di sekolah bertanggungjawab memastikan peningkatan
masa pembelajaran berkesan ini atau academic learning time memberikan
kesan yang mendalam kepada murid-murid.

PERNYATAAN ISU

Profesion keguruan, antara profesion utama dalam pembangunan manusia,
masyarakat dan negara. Dalam hal ini, tidak disangkal lagi profesion ini
merupakan satu-satunya profesion yang penting dalam proses penyampaian
ilmu pengetahuan kepada individu dan juga masyarakat. Bagi merealisasikan
Misi Nasional ke arah negara maju, pelbagai usaha dilaksanakan dan perubahan
demi perubahan drastik telah memberikan tamparan hebat kepada para
pendidik di seluruh negara. Sikap amanah seorang guru terhadap muridnya
telah terhakis dengan kelalaian guru dalam mengejar arus perubahan. Nilainilai kemanusiaan seorang guru iaitu kepimpinan dan amanah bekerja terhadap
profesion mula berubah.

Guru-guru meninggalkan bilik darjah atas urusan seperti :
(a)

menghadiri mesyuarat/taklimat/bengkel,

(b)

berkursus,
Muka Surat

| 69

Buku mmi 3 amalan terbaik guru

Buku mmi 3 amalan terbaik guru

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (11)

Ähnlich wie Buku mmi 3 amalan terbaik guru

Ähnlich wie Buku mmi 3 amalan terbaik guru (20)

Mehr von Nadzari Baharom

Mehr von Nadzari Baharom (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Buku mmi 3 amalan terbaik guru