Bài giảng chia sẻ cho sinh viên Y tế công cộng, 2016

1. Truyền thông, phương
tiện truyền thông trong
lĩnh vực sức khỏe
Nói chuyện với sinh viên – năm 3 trường Đại học Y tế
công cộng

2. Các hoạt động truyền thông trong
lĩnh vực sức khỏe?

3. Thông tin
 Tùy theo từng đơn vị, cơ quan, chương trình sẽ có các hoạt
động thông tin khác nhau với các nhóm đối tượng khác nhau
 Cung cấp thông tin liên quan đến sức khỏe: vấn đề sức
khỏe, dịch vụ y tế, thông tin về đơn vị, cơ quan cung cấp dịch
vụ y tế, chăm sóc sức khỏe
 Thông tin về hoạt động/ chương trình/ chính sách y tế (bảo
hiểm, tiêm chủng, dinh dưỡng, an toàn thực phẩm, phòng
bệnh cấp tính, mạn tính, lây nhiễm/ không lây nhiễm…)

4. Truyền thông, giáo dục
 Tìm hiểu về các vấn đề sức khỏe, hành vi đặc biệt các yếu tố
thúc đẩy và cản trở hành vi
 Xác định các nội dung ưu tiên cần tác động (vấn đề sức
khỏe, hành vi…)
 Cung cấp kiến thức về sức khỏe và các vấn đề liên quan đến
sức khỏe
 Định hướng hành vi cần thực hiện
 Cung cấp kỹ năng thực hành hành vi sức khỏe
 Hỗ trợ đối tượng thay đổi hành vi...

5. Quảng bá, giới thiệu
 Giới thiệu về đơn vị/ ngành
 Hình ảnh: Ai/ đơn vị nào, năng lực chuyên môn, chất lượng
dịch vụ như thế nào, cảm xúc, tình cảm, thái độ, mối quan
hệ, hành động của người lãnh đạo và thành viên như thế
nào
 Giới thiệu sản phẩm, dịch vụ, quy trình dịch vụ, sản phẩm
 Giải pháp chăm sóc sức khỏe, nâng cao sức khỏe mà đơn vị
cung cấp
 …

6. Xây dựng, phát triển mối quan hệ
(PR)
 Thiết lập mối quan hệ và kênh thông tin đến công chúng
 Tạo niềm tin, xây dựng hình ảnh của đơn vị, ngành bằng
hình ảnh người đại diện, người phát ngôn chính của đơn vị,
sản phẩm, dịch vụ có chất lượng của đơn vị
 Giới thiệu hình ảnh của ngành/ đơn vị với công chúng
 Cập nhật thông tin mới của ngành, đơn vị đến công chúng
 Giải tỏa các khúc mắc về thông tin, truyền thông giữa đơn vị
với khách hàng và công chúng
 Xử lý các khủng hoảng mối quan hệ giữa ngành/ đơn vị với
khách hàng (công chúng, cộng đồng…)

7. Nghiên cứu
 Sản phẩm, truyền thông được sử dụng như một công cụ,
sản phẩm phục vụ nghiên cứu ví dụ:
 với hình ảnh, sử dụng hình ảnh trong ảnh kể chuyện (photovoice
để tìm hiểu và phân tích những vấn đề của nhóm đối tượng như
những nghiên cứu trường hợp, bằng chứng của quan sát đối
tượng đích, cộng đồng đích (participatory observation);
 với các audio/ video clip – được sử dụng như nghiên cứu trường
hợp, nghiên cứu nhân học, dân tộc học, khi đó những video clip
được ghi lại ở cộng đồng cũng được sử dụng để xây dựng các
nghiên cứu trường hợp phục vụ nghiên cứu

8. Vận động chính sách
 Truyền thông vận động chính sách là một trong 3 loại hình chính của
truyền thông: Truyền thông thay đổi hành vi, truyền thông huy động
cộng đồng và truyền thông vận động chính sách
 Hoạt động truyền thông vận động chính sách hướng vào việc thúc đẩy
các quyết định, chính sách của những nhà quản lý và lập chính sách có
liên quan đến vấn đề sức khỏe được quan tâm
 Các sản phẩm truyền thông sử dụng trong vận động chính sách sẽ giúp
đưa các bằng chứng thuyết phục cho các nhà lập chính sách cân nhắc,
đưa ra cam kết và giải pháp về chính sách để giải quyết vấn đề của
cộng đồng: ví dụ: cung cấp các bằng chứng về những hạn chế trong
CT Làm mẹ an toàn tại vùng dân tộc thiểu số, vùng núi để vận động
các chính sách hỗ trợ tập trung cho vùng dân tộc thiểu số, vùng núi khó
khăn

9. Truyền thông bệnh viện
 Là tổng hợp nhiều loại hình hoạt động truyền thông bao gồm:
 Thông tin về đơn vị, dịch vụ, sản phẩm của đơn vị
 Truyền thông giáo dục sức khỏe cho đối tượng đích, khách hàng
 Chăm sóc khách hàng và tư vấn sức khỏe
 Truyền thông nội bộ
 Quảng bá hình ảnh, tiếp thị dịch vụ
 Quan hệ công chúng/ khách hàng
 …

10. Truyền thông thế nào là hiệu quả?
 Tác đông được đến nhóm đích và đạt được mục tiêu truyền
thông. Ví dụ:
 Truyền thông chuyển đổi hành vi  thay đổi được hành vi của
nhóm đối tượng đích
 Truyền thông vận động chính sách: lấy được cam kết, có được
quyết định, chính sách, giải pháp của nhà quản lý, lập chính sách
về vấn đề được quan tâm
 Truyền thông y tế: cung cấp thông tin một cách hiệu quả đến với
khách hàng, cộng đồng, công chúng, giúp đối tượng đích hiểu
đúng về tổ chức…

11. Những bài học về truyền thông
không hiệu quả trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe?
 Vấn đề tử vong trẻ sơ sinh và vắc xin:
 Giải thích chuyên môn
 Giải thích và hóa giải xung đột với công chúng như thế nào cho
hiệu quả?
 Các trường hợp có tử vong trong quá trình điều trị
 Vấn đề chuyên môn: là lĩnh vực chuyên sâu, người bệnh/ người
dân không thể hiểu rõ được nhưng những vấn đề về thái độ,
chăm sóc người bệnh, xử lý nhanh/ chậm là những vấn đề mà
họ có thể nhận thấy và phản ứng
 Vấn đề phát ngôn của người đứng đầu đơn vị, tổ chức,
ngành và hình ảnh đơn vị, tổ chức, ngành

12. Các bạn tổ chức “thực hiện” và sử
dụng các sản phẩm truyền thông
như thế nào?
 Không nên: Nhảy thẳng vào sản phẩm: clip, bài viết… hình
ảnh?
 Xác định vấn đề, đối tượng và mục tiêu truyền thông của
chương trình chúng ta định làm
 Xác định nội dung cần truyền thông theo từng mục tiêu cụ
thể
 Xác định kênh truyền thông
 Sản xuất sản phẩm (bao gồm cả thử nghiệm)
 Thực hiện truyền thông

13. Xây dựng một sản phẩm truyền
thông như thế nào?
Một số sản phẩm sẽ được trao đổi và giới thiệu
 Photo-voice
 Film/ clip

14. Photovoice - ảnh kể chuyện
 Ví dụ: Human of Hanoi, Human of Saigon
 Một số khái niệm và cách làm:
http://www.slideshare.net/thienvu_pham/photovoice-
ethnographic-film-10633625
 Ví dụ về sản phẩm photovoice:
http://www.slideshare.net/thienvu_pham/phu-nu-gioi-40630309
 Sử dụng photovoice để: triển lãm, truyền thông cộng đồng, vận
động chính sách: nhóm phụ nữ dân tộc tại A Lưới, Thừa Thiên
Huế: https://www.facebook.com/groups/weseewesay/
 Nhóm phụ nữ khuyết tật tại Thái Bình:
https://www.facebook.com/groups/688781464580680/
 Nhóm phụ nữ nhặt rác, bán rong tại Hà Nội:
https://www.facebook.com/groups/1633831113562417/

15. Phim ethnographic film/ phim nhân
học
 Giới thiệu chung:
http://www.slideshare.net/thienvu_pham/photovoice-
ethnographic-film-10633625
 Ví dụ: https://www.youtube.com/watch?v=znWs0GIquA0
 Chuyện của Hải: là một câu chuyện về cuộc sống với HIV và
nỗ lực của các bạn trong việc giúp đỡ cộng đồng phòng
chống lại bệnh tật
https://www.youtube.com/watch?v=RqBcxokgsG0
 với ethnographic film có thể sử dụng như một nghiên cứu
trường hợp, có thể được dùng để nêu vấn đề, vận động
cộng đồng, xã hội, vận động chính sách

16.  Trai H’mong giúp vợ làm việc nhà:
https://www.youtube.com/watch?v=8qU9-Qtimy0
 Lấy vợ lấy chồng sớm:
https://www.youtube.com/my_videos?o=U

17. Phim tình huống
 Cách làm như phim truyện, có kịch bản, câu chuyện, có diễn
viên: https://www.youtube.com/watch?v=Z_iuODYdDPA
 Tiến trình làm film: https://www.youtube.com/my_videos?o=U
(tại Quế Phong về chủ đề làm mẹ an toàn)
 Phim tình huống tại Quế Phong:
https://www.youtube.com/watch?v=ELp9a_WVNsI
 Sử dụng film: để truyền thông, theo cách nêu vấn đề, rồi thảo
luận theo các câu hỏi được chuẩn bị sẵn

18. Phim quảng cáo
 https://www.youtube.com/watch?v=UVI-uXDPDbs
 https://www.youtube.com/watch?v=OYRj_6nvg2I

19. Phim phóng sự tài liệu
 https://www.youtube.com/watch?v=2EEixyNfFr8 – film làm về
trẻ vi phạm pháp luật và can thiệp của tổ chức Plan –
changing lives

20. Một số nội dung tham khảo
 Tổng quan về truyền thông:
http://www.slideshare.net/thienvu_pham/tng-quan-v-truyn-
thng-15269551
 Cải thiện kỹ năng truyền thông:
http://www.slideshare.net/thienvu_pham/k-nng-truyn-thng-
gdsk-16817584

21. Tham khảo về chụp ảnh – ghi hình
 http://www.slideshare.net/thienvu_pham/kythuatchupanh1-
9599022
 http://www.slideshare.net/thienvu_pham/b-cc-trong-chp-nh-v-
quay-phim
 http://www.slideshare.net/thienvu_pham/ghi-hnh-
cinematography
 http://www.slideshare.net/thienvu_pham/lesson-
1acompositionandimpact