Επαγγελματική συμβουλευτική και οργανωσιακή ψυχολογία

1. 1
Οργανωσιακή και Εργασιακή Ψυχολογία
Θέμα : Επαγγελματική Συμβουλευτική και Συμβουλευτική
Σταδιοδρομίας.Συνεδρίες Επαγγελματικής Συμβουλευτικής.
Ονοματεπώνυμο:ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΚΑΡΜΙΡΗΣ
Αριθμός μητρώου:1567201600046
Εξάμηνο σπουδών:9ο
Email:karmth@gmail.com
Αθήνα, Ακαδημαϊκό έτος 2020-2021

2. 2
Περιεχόμενα
Εισαγωγή....................................................................................................................................3
1. Πώς μπορεί η ηλικία (τα στάδια της ζωής) να επηρεάσει τα σχετιζόμενα με την
επαγγελματική συμβουλευτική θέματα των ανθρώπων;............................................................4
2. Τι προβλήματα λήψης απόφασης μπορεί να φέρνουν στην επαγγελματική
συμβουλευτική οι πελάτες και πως μπορεί να τους βοηθήσει ο σύμβουλος;............................ 8
3. Πώς μπορείτε να δομήσετε μια αρμονική σχέση με τον πελάτη σας;....................................9
4. Πως μπορείτε να προσφέρετε συνεχιζόμενη υποστήριξη στους πελάτες σας;....................10
5. Πως μπορείτε να δουλέψετε με τους σημαντικούς άλλους που είναι πιθανόν να
επηρεάσουν τη διαδικασία λήψης απόφασης του πελάτη σας;................................................11
6. Σε ποιες περιπτώσεις και πώς θα χρησιμοποιούσατε στους πελάτες σας τη τεχνική
«stepping stones»;.................................................................................................................... 12
Επίλογος...................................................................................................................................13
Βιβλιογραφικές Αναφορές....................................................................................................... 14

3. 3
Εισαγωγή
Η επαγγελματική συμβουλευτική είναι μια διά βίου διαδικασία, η οποία καλύπτει και
τις φάσεις της προετοιμασίας ενός ανθρώπου για τη μελλοντική του ζωή, δηλαδή τις
φάσεις πριν την έναρξη της σταδιοδρομίας αλλά και ζητήματα σταδιοδρομίας στη
συνέχεια του επαγγελματικού του βίου. Προσθέτει πληροφορίες εκπαιδευτικής και
επαγγελματικής φύσεως και για το λόγο αυτό ο σύμβουλος μπορεί να έχει γνώσεις
και εμπειρίες οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Αυτό το εκπαιδευτικό-
αναπτυξιακό πλαίσιο μπορεί να θεωρηθεί ο πυρήνας της επαγγελματικής
συμβουλευτικής. Δημιουργεί επαγγελματικά πρότυπα και αναπτύσσει την ωριμότητα
του ατόμου στον επαγγελματικό τομέα. Στην παρούσα εργασία θα δούμε τον
πολυπρισματικό ρόλο της μέσα από μια σειρά έξι ερωτημάτων. Στο πρώτο ερώτημα
θα μας απασχολήσει η επαγγελματική συμβουλευτική σε σχέση με την ηλικία των
ατόμων. Δηλαδή το τι προσφέρει και το πως προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικιακή
ομάδα στην οποία απευθύνεται. Το δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με τα προβλήματα
τα οποία έχουν τα άτομα που αναζητούν επαγγελματική συμβουλευτική και πως ο
εκάστοτε σύμβουλος μπορεί να συμβάλλει ώστε να ξεπεραστούν. Το τρίτο ερώτημα
αναφέρεται στη δημιουργία της αρμονικής σχέσης με τον πελάτη, δηλαδή το άτομο
που αναζητά βοήθεια. Το τέταρτο ερώτημα αφορά την συνεχιζόμενη υποστήριξη
προς τους πελάτες το πέμπτο το πως μπορούμε να δουλέψουμε με τους σημαντικούς
άλλους που είναι πιθανόν να επηρεάσουν τη διαδικασία λήψης απόφασης του πελάτη.
Τέλος το έκτο θα αναφερθούμε στις περιπτώσεις όπου θα γινόταν χρήση της τεχνικής
«stepping stones» στους πελάτες.

4. 4
1. Πώς μπορεί η ηλικία (τα στάδια της ζωής) να επηρεάσει
τα σχετιζόμενα με την επαγγελματική συμβουλευτική
θέματα των ανθρώπων;
Η επαγγελματική συμβουλευτική ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία
απευθύνεται χρειάζεται την κατάλληλη προσαρμογή. Άλλωστε ανάλογα με την
ηλικία της ζωής τους τα άτομα αντιμετωπίζουν διαφορετικά προβλήματα. Έτσι
ανάλογα με το στάδιο της ζωής που βρίσκεται το άτομο μπορούμε να διαχωρίσουμε
κάποιες ηλικιακές κατηγορίες (Nathan & Hill 2006)
Απόφοιτοι σχολείου (ηλικίας 18-20 ετών)
Το σημαντικό ερώτημα για τους απόφοιτους είναι «τι κάνω μετά;». Το εργασιακό
περιβάλλον είναι σχετικά άγνωστο για τα νεαρά άτομα καθώς η πλειοψηφία τους
επιλέγει τις σπουδές. Για αυτούς που δεν θα σπουδάσουν και θα εργαστούν οι θέσεις
εργασίας δεν φαίνονται να είναι άμεσα διαθέσιμες, έτσι οι νέοι δείχνουν λίγο
ενδιαφέρον να συνεχίσουν την αναζήτηση εργασίας. Αντ 'αυτού στρέφονται σε άλλες
δραστηριότητες αναψυχής, οι οποίες βοηθούν στη μείωση της πλήξης τους, αλλά δεν
κάνουν τίποτα περαιτέρω για να αυξήσουν τις πιθανότητες να βρουν δουλειά. Θα
στραφούν επίσης όλο και περισσότερο στους φίλους τους για υποστήριξη. Έχει
παρατηρηθεί ότι οι νέοι, συχνά αντιμετωπίζουν «μειωμένη οικογενειακή υποστήριξη
και αυξημένες οικογενειακές συγκρούσεις και εντάσεις» (Hess, Petersen & Mortimer,
1994).Χρειάζονται γνώση και καθοδήγηση, αλλά ταυτόχρονα θα κάνουν μία
σημαντική μετάβαση από τον δομημένο τρόπο ζωής του σχολείου στον λιγότερο
δομημένο εξωτερικό κόσμο. Έτσι η συμβουλευτική μπορεί να συμβάλλει στην
επιλογή των κατάλληλων σπουδών για το άτομο με βάσει τις προτιμήσεις του και τα
θέλω του η μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή μιας εργασίας που θα συμβάλλει στην
ανεξαρτητοποίηση του ατόμου.

5. 5
Η Δεκαετία των 20
Μεγάλος αριθμός από νεαρούς ενήλικες στα 20 τους αντιμετωπίζουν έντονες πιέσεις.
Μερικές από αυτές είναι: ανασφάλεια, δανεισμός και η έλλειψη εργασιακής
εμπειρίας. Επειδή δυσκολεύονται να ξεκινήσουν, περίπου το 35% αυτών ζουν με τους
γονείς τους. Μερικές φορές δεν καταλήγουν σε μια καριέρα που σχετίζεται με τις
σπουδές τους. Πολλοί δεν έχουν ιδέα τι θα κάνουν, πού θα ζουν ή ποιοι θα είναι μετά
από δύο ή πέντε χρονιά. Όσοι ανήκουν σε αυτή την ηλικιακή ομάδα αντιμετωπίζουν
το ζήτημα της αποχώρησης από το πατρικό σπίτι και της κατάκτησης της δικής τους
ατομικής ταυτότητας. Τα προβλήματα συνήθως προκύπτουν από κάποιες δυσκολίες
στην προσπάθειά να βρουν και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της δουλειάς.
Είναι πιθανό να θέσουν ερωτήσεις, όπως «έτσι είναι στην πραγματικότητα η
δουλειά;». Η απογοήτευση για τις αξίες και τις αντιλήψεις που επικρατούν στο
εργασιακό περιβάλλον μπορεί να συνδυάζεται με ένα συναίσθημα απώλειας της
«σιγουριάς» που παρείχε το σχολείο ή το πανεπιστήμιο. Σε αυτή την ηλικία γίνονται
φανερά τα αποτελέσματα των εκπαιδευτικών επιλογών που έγιναν σε ηλικία 15 ή 16
ετών. Η σύγχυση που έχουν αναφορικά με τα όρια των ικανοτήτων τους μπορεί να
οδηγήσει σε δηλώσεις όπως: «Ήμουν καλός στο σχολείο, όμως δεν είχα
προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο». Η επαγγελματική συμβουλευτική οφείλει να
περιστραφεί γύρω από αυτά τα θέματα και να εξηγήσει στα άτομα ότι η δουλειά δεν
είναι πάντα έτσι, αφού με την κατάλληλη προσαρμογή μπορεί να γίνει αρκετά πιο
ενδιαφέρουσα.
Η μετάβαση στην ηλικία των 30 (ηλικίες 27-30)
Αποτελεί την συνηθέστερη ηλικιακή ομάδα που αναζητά επαγγελματική τακτοποίηση
καθώς αποτελεί περίοδο αμφισβήτησης των αξιών και των αποφάσεων της δεκαετίας
των 20. Συχνά η σταδιοδρομία και οι σχέσεις επαναξιολογούνται. Υπάρχει μεγάλη
πιθανότητα τα άτομα να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν παρασυρθεί ή πιεστεί να
ακολουθήσουν κάποιο επάγγελμα. Είναι η στιγμή που θέλουν να έχουν περισσότερο

6. 6
έλεγχο στη ζωή και στη σταδιοδρομία τους. Υπάρχει η σκέψη για το αν θα πρέπει να
«νοικοκυρευτούν», να έχουν σύντροφο και οικογένεια. Η μετάβαση στην ηλικία των
30 μπορεί να αποτελέσει μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τις γυναίκες. Υπάρχουν
και πλεονεκτήματα. Γνωρίζουν αρκετά για τον κόσμο και μπορούν να δημιουργήσουν με
επιτυχία. Έχουν αποκτήσει αρκετές εμπειρίες και δεξιότητες για να είναι εξαιρετικά
βοηθητικοί. Έχουν μεγαλώσει με πολλές τεχνολογίες και αισθάνονται τεχνολογικά άνετα.
Αλλά επίσης είναι αρκετά μακριά από ανθρώπους των 40 και 50 ετών και έχουν δρόμο
μπροστά τους
Η δεκαετία των 30
Σε αυτό το στάδιο της ζωής τους οι άνθρωποι θέλουν να είναι κατασταλαγμένοι στη
σταδιοδρομία τους, σε μία σχέση και σε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Εκείνοι που
δεν συμμορφώνονται με αυτή την προσδοκία, είτε από επιλογή είτε για άλλο λόγο,
μπορεί να έχουν ένα επιπλέον συναίσθημα αποτυχίας το οποίο και θέτουν ως θέμα
στην επαγγελματική συμβουλευτική. Τα άτομα που έχουν αποκριθεί σε αυτές τις
προσδοκίες είναι πιθανόν να θέλουν βοήθεια για να κάνουν σταθερά σχέδια για το
μέλλον. Κάποιοι μπορεί να μη σημείωσαν πρόοδο στη σταδιοδρομία τους στο
χρονικό διάστημα που ήθελαν και χρειάζονται βοήθεια για να κατανοήσουν τα αίτια
αυτής της καθυστέρησης. Άλλοι ίσως να δυσκολεύονται στο να διαχειριστούν τις
σχέσεις στη δουλειά τους και θέλουν να επανεξετάσουν τις προσωπικές τους
δυνάμεις και αδυναμίες και όχι το αν είναι κατάλληλοι για συγκεκριμένα
επαγγέλματα.
Μετάβαση στη μέση ηλικία (ηλικία 40-45)
Πρόκειται ίσως για την πιο μπερδεμένη περίοδο της ζωής με περίπου 20 χρονιά
επαγγελματικής δραστηριότητας μπορεί να βρίσκεστε στους επιτυχημένους η στους
δυσαρεστημένους έχοντας κερδίσει την οικονομική σας ελευθερία η να έχετε δάνεια.
Αυτό μπορεί να προκαλέσει μία αίσθηση ψυχικής και σωματικής παρακμής μέχρι και
επαγγελματική εξουθένωση. Η Maslach λέει ότι το σύνδρομο αυτό δεν εμφανίζεται
ξαφνικά αλλά είναι το αποτέλεσμα παρατεταμένης εργασίας υπό πίεση (Maslach και
Jackson, 1986).Με την αύξηση της ηλικίας, με το χρόνο που απαιτείται για

7. 7
επανακατάρτιση, με τις οικονομικές και προσωπικές δεσμεύσεις και με τις δυσκολίες
προσαρμογής σε έναν καινούργιο τρόπο ζωής, όπως ο καθένας τις αντιλαμβάνεται, η
προοπτική μιας δεύτερης ή μιας τρίτης σταδιοδρομίας μοιάζει όλο και περισσότερο
δύσκολη. Παρά τα εξωτερικά σημάδια επιτυχίας, το άτομο που αναζητά
επαγγελματική συμβουλευτική είναι πιθανό να αισθάνεται ένα κενό, μία έλλειψη
πληρότητας. Είναι πιθανό να συνειδητοποιήσει έντονα το χάσμα που υπάρχει
ανάμεσα στις αρχικές του φιλοδοξίες και στα επιτεύγματά του. Μπορεί να επιθυμεί
να κάνει κάτι «πιο αξιόλογο», να ξαναβρεί τη «ζωντάνια» του. Για κάποιες γυναίκες
αυτή μπορεί να είναι η περίοδος που, αφού μεγάλωσαν τα παιδιά τους, επιθυμούν να
επιστρέψουν σε μία δουλειά πλήρους απασχόλησης. Μπορεί να ζητήσουν από τον
επαγγελματικό σύμβουλο να τις βοηθήσει στην αποτίμηση των δυνατοτήτων τους,
στην ανάκτηση της αυτοπεποίθησης και κυρίως στην απόκτηση βασικών δεξιοτήτων
σταδιοδρομίας.
Ηλικία 45 και άνω
Το πιο συχνό φαινόμενο στα άτομα αυτής της ηλικίας είναι η απόλυση. Οι συνέπειες
της εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως αν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία
απόλυσης, προσδοκία για εκ νέου πρόσληψη, αίσθημα μειωμένης αυτοαξίας, κάποιο
σχέδιο σταδιοδρομίας, υποστήριξη από κάποιον συνεργάτη ή άλλα άτομα,
οικονομικές πηγές, αλλά και οικονομική βοήθεια από τον εργοδότη. Οι ηλικιωμένοι
ενήλικες πρέπει να αντιμετωπίσουν μια σειρά από ανησυχίες, όπως απαξίωση των
δεξιοτήτων, έλλειψη εμπειρίας με την τρέχουσα τεχνολογία. Μετά τα 45, αρκετοί
ενήλικες χρειάζεται να αποκτήσουν νέα ενδιαφέροντα και να ανανεώσουν τα παλιά
τους. Οι σύμβουλοι μπορούν να τους βοηθήσουν να οραματιστούν και να σχεδιάσουν
τον μελλοντικό τρόπο ζωής τους και να τους κρατήσουν ανοιχτούς σε νέες ευκαιρίες.
Μια στρατηγική που έχει αποδειχθεί αποτελεσματική με τους ώριμους αναζητούντες
εργασία είναι το γραφείο εργασίας. Οι Rife και Belcher (1993) διαπίστωσαν ότι η
θετική κοινωνική υποστήριξη για την αναζήτηση εργασίας αύξησε την ένταση της
αναζήτησης ανέργων ενηλίκων άνω των 50 ετών.

8. 8
2. Τι προβλήματα λήψης απόφασης μπορεί να φέρνουν στην
επαγγελματική συμβουλευτική οι πελάτες και πως μπορεί
να τους βοηθήσει ο σύμβουλος;
Από την στιγμή που κάθε άνθρωπος έχει μια διαφορετική προσωπικότητα και μπορεί
να τον απασχολούν ποικίλα θέματα η συμβουλευτική έρχεται αντιμέτωπη με
διαφορετικά προβλήματα. Βασικό κομμάτι στη διαδικασία λήψης απόφασης είναι η
σωστή και πλήρης ενημέρωση και πληροφόρηση που μπορεί να δεχτεί ένας
ενδιαφερόμενος. Η λήψη επαγγελματικών αποφάσεων περιλαμβάνει τόσο την
επιλογή επαγγέλματος, όσο και τη δέσμευση στην επιλογή αυτή και τις ενέργειες
υλοποίησής της, ενώ "αγγίζει" τις υποκειμενικές και συναισθηματικές πλευρές της
προσωπικότητας του ατόμου (Klaczynski, Byrnes, Jacobs, 2001).
Τα άτομα που εκτιμούν αρνητικά το παρελθόν και επικεντρώνονται στην
ικανοποίηση στο παρόν, παρουσιάζουν μεγαλύτερη αναποφασιστικότητα,
περισσότερες δυσλειτουργικές σκέψεις στη διαδικασία λήψης επαγγελματικών
αποφάσεων, λιγότερη αυτογνωσία και αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετιζόμενα με
τη μη αξιόπιστη επαγγελματική πληροφόρηση, εσωτερικές συγκρούσεις για τις
επαγγελματικές προτιμήσεις και εξωτερικές συγκρούσεις με τους σημαντικούς
άλλους για τις επαγγελματικές επιλογές. Επίσης άτομα με δυσάρεστο παρελθόν
αισθάνονται περισσότερο ανήμπορα να ελέγξουν το μέλλον και δεσμεύονται σε
παροντικές προσπάθειες, αφού ο μελλοντικός σχεδιασμός είναι άνευ σημασίας.
Ταυτόχρονα η αρνητική εικόνα για το παρελθόν σχετίζεται με μεγαλύτερες δυσκολίες,
τόσο σε ζητήματα ετοιμότητας για δέσμευση στη λήψη απόφασης, όσο στη
διαδικασία την ίδια. Υπάρχουν άτομα με προσανατολισμό στο μέλλον και αίσθημα
προσωπικού ελέγχου, παρουσιάζονται περισσότερο κινητοποιημένα και
αποφασιστικά στη διαδικασία λήψης απόφασης. Τέλος μια πολύ σημαντική
κατηγορία είναι τα άτομα που αδυνατούν να βιώσουν ικανοποίηση στο παρόν και
είναι δυσαρεστημένα από το παρελθόν, μπορεί να έχουν, μεν, κίνητρο για λήψη
επαγγελματικής απόφασης, παρουσιάζουν, όμως, αναποφασιστικότητα και
στερούνται απαραίτητης πληροφόρησης για να το πράξουν. Ο σύμβουλος εδώ και με
βάση τα προβλήματα λήψης των αποφάσεων που παρατέθηκαν έχει τη δυνατότητα να
ακολουθήσει διάφορες στρατηγικές. Μπορεί να καθοδηγήσει το άτομο με τη χρήση
ερωτηματολογίων προσωπικότητας. Ανεξάρτητα με τα αποτελέσματα το άτομο θα

9. 9
γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και θα λάβει την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται για
την λήψη σημαντικών αποφάσεων. Επιπλέον μπορεί να βοηθήσει ώστε το άτομο να
προπονηθεί και να αποκτήσει δεξιότητες όπως η διεκδίκηση πραγμάτων από την
εργασία και η διαχείριση των επαγγελματικών συναντήσεων. Η προπόνηση αυτή
περιλαμβάνει ένα καθαρά πρακτικό σκέλος μέσω της πρόβας (Αργυροπούλου, 2016).
3. Πώς μπορείτε να δομήσετε μια αρμονική σχέση με τον
πελάτη σας;
Η αρμονική σχέση με τον πελάτη οφείλει να δομείτε από το πρώτο ραντεβού
προκειμένου η διαδικασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής να είναι αποδοτική
και να συμβάλλει στην λήψη ορθών αποφάσεων από τον πελάτη. Στόχο λοιπόν
πρέπει να αποτελεί ο πελάτης να μας εμπιστευθεί και να εκφράσει τα συναισθήματα
του ελεύθερα. Αυτό αρχικά μπορεί να ξεκινήσει από την χωροταξική διευθέτηση του
χώρου να είναι ο χώρος δηλαδή φυσικά διαρρυθμισμένος. Η επικοινωνία να είναι
άμεση και ισότιμη δηλαδή να μην υπάρχουν φυσικά εμπόδια μεταξύ Συμβούλου και
Πελάτη όπως πχ ένα γραφείο ,τα καθίσματα ίδια και για τους δυο. Ταυτόχρονα να
δίνονται τα κατάλληλα ερεθίσματα για επαγγελματική συμβουλευτική όπως είναι
διάφορα περιοδικά σχετικά με επαγγέλματα ή αποσπάσματα κειμένων περί
επαγγελματικής συμβουλευτικής αναρτημένα στον τοίχο. Από εκεί και έπειτα
χρειάζεται η κατοχή βασικών δεξιοτήτων συμβουλευτικής όπως είναι: η προσεκτική
ακρόαση, η ενσυναίσθηση, η γνησιότητα και ζεστασιά και η χρήση ανοικτού τύπου
ερωτήσεων. Μάλιστα μπορούν να προταθούν και κάποιες ερωτήσεις για να χτιστεί
αυτή η αρμονική σχέση από την πρώτη συνάντηση όπως είναι:
1.Πώς έμαθες για μας;
2.Γιατί επέλεξες αυτόν τον οργανισμό;
3.Τι ελπίζεις να κερδίσεις από την επαγγελματική συμβουλευτική;
4.Τι σε έκανε να αποφασίσεις να κάνεις επαγγελματική συμβουλευτική σε αυτή την
περίοδο της ζωής σου;

10. 10
Ένα καλογραμμένο έγγραφο, με οδηγίες, πληροφορίες και ερωτήσεις σε έντυπη ή σε
ηλεκτρονική μορφή, μπορεί να βοηθήσει τους πιθανούς πελάτες να
ελαχιστοποιήσουν τυχόν παρανοήσεις, σχετικά με τις προσδοκίες τους από τις
υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει η επαγγελματική συμβουλευτική Είναι
σημαντικό να υπάρξει μελέτη της γραπτής προετοιμασίας του πελάτη από την 1η
συνάντηση. Οι πελάτες θυμούνται και συνειδητοποιούν πράγματα και καταστάσεις
που στο παρελθόν τους δημιουργούσαν ευχαρίστηση ή δυσκολίες, ενώ δίνεται και η
απαραίτητη ώθηση του πελάτη για περαιτέρω διερεύνηση (ΕΚΕΠ, 2007).
4. Πως μπορείτε να προσφέρετε συνεχιζόμενη υποστήριξη
στους πελάτες σας;
Η επαγγελματική συμβουλευτική είναι μία σχετικά σύντομη διαδικασία. Οι
συναντήσεις συνιστούν μία υποστήριξη προς τους πελάτες ενόσω εκείνοι εργάζονται
και μόνοι τους πάνω στο ζήτημα που τους απασχολεί. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη
είναι σημαντική για τον πελάτη καθώς μπορεί να συζητήσει με κάποιον για τα
αποτελέσματα των ενεργειών, νιώθει πως υπάρχει κάποιος δίπλα του ο οποίος
πιστεύει σ’ αυτόν και τον σέβεται , ακόμα και όταν οι άλλοι τον αποδοκιμάζουν και
κυρίως τον ενθαρρύνει κάποιος, αναγνωρίζοντας ακόμα και τις μικρές επιτυχίες του.
Η συνάντηση ανασκόπησης αποτελεί σημαντικό εργαλείο της συνεχιζόμενης
υποστήριξης αφού εξυπηρετεί την ανάγκη του πελάτη για στήριξη και επιπλέον
αναγνωρίζει την αξία του συμβούλου και της προσφοράς του για την ανάπτυξή του
στο μέλλον. Επίσης παρέχει στον πελάτη τεχνικές εγρήγορσης και ολοκληρώνει έτσι
την διαδικασία της συμβουλευτικής. Στις συναντήσεις ανασκόπησης αναγνωρίζονται
οι μικρές επιτυχίες, γιορτάζεται η επίτευξη του σχεδίου δράσης, αναδιαμορφώνεται
το σχέδιο δράσης, γίνονται «πρόβες» στις τεχνικές αναζήτησης εργασίας, εξετάζεται
κάποια επίμονη αυτοπεριοριστική πεποίθηση. Ο σύμβουλος πρέπει να ενσωματώσει
την συνάντηση ανασκόπησης στο πρόγραμμα επαγγελματικής συμβουλευτικής και να
είναι σαφής σχετικά με το τι περιλαμβάνει η παροχή υποστήριξης. Μάλιστα αν κριθεί
απαραίτητο μπορεί να γίνει νέο συμβόλαιο για περισσότερες συναντήσεις από όσες
είχαν αρχικά συμφωνηθεί. Οι τεχνικές εγρήγορσης που θα βοηθήσουν τον πελάτη
μετά το πέρας της συμβουλευτικής είναι να ενθαρρυνθεί και να ενισχυθεί
προκειμένου να υλοποιήσει τα σχέδια δράσης του, να προλάβει μια κατάσταση

11. 11
αδράνειας, να αποφύγει παλαιότερες μορφές συμπεριφοράς (π.χ. αναβολή,
καθυστέρηση), να αμυνθεί απέναντι σε εξωτερικούς παράγοντες (π.χ. άτομα,
αντικείμενα αντικείμενα) που ενεργούν ανασταλτικά στην εφαρμογή των σχεδίων
δράσης του. Οι τεχνικές εγρήγορσης υλοποιούνται μέσω της πρόβας, της χρήσης
περίληψης, της υποστήριξης από άλλους, της επιβράβευσης και των φυσικών
παραγόντων που υπενθυμίζουν στο άτομο το σχέδιο δράσης του (Δημάκου κ.α.,
2015).
5. Πως μπορείτε να δουλέψετε με τους σημαντικούς άλλους που
είναι πιθανόν να επηρεάσουν τη διαδικασία λήψης απόφασης
του πελάτη σας;
Όπως είδαμε ο σύμβουλος επαγγελματικής συμβουλευτικής αποτελεί πάντα τον
υπεύθυνο για τον κάθε πελάτη. Όμως μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις κατά τις
οποίες μπορεί κάποιο άλλο πρόσωπο να αναμιχθεί στη διαδικασία λήψης απόφασης
του πελάτη, ασκώντας κριτική ή να επηρεαστεί από αυτήν (Δημητρόπουλος, 2002).
Αυτός μπορεί να είναι ένας εργοδότης, ένας συνάδελφος ή ακόμα και ένας γονέας.
Επίσης σημαντικό ρόλο θα παίξει και το ευρύτερο περιβάλλον κοινωνικό και
πολιτισμικό όπως διαμορφώνεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο, τον έντυπο τύπο και τις διάφορες άλλες
πηγές πληροφόρησης. Αρχικά οι γονείς λόγο του ότι γνωρίζουν καλύτερα από τον
καθένα το παιδί τους θέλουν να προσφέρουν στην συμβουλευτική και να βοηθήσουν.
Όμως για τους ίδιους λόγους μπορεί να αποτελέσουν και εμπόδιο στην όλη
διαδικασία. Υπάρχει περίπτωση να πιέζουν να ακολουθήσει ένα παιδί την παράδοση
της οικογένειας, δηλαδή να σπουδάσει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και να
ακολουθήσει μετέπειτα ένα συγκεκριμένο επάγγελμα, όπως επίσης να ασκούν πίεση
ώστε το παιδί να κάνει τα αντίθετα από όσα έκαναν εκείνοι με αποτέλεσμα συνήθως
τα παιδιά να μην ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών τους έχοντας βιώσει τις
δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι γονείς τους στον επαγγελματικό τους βίο. Σε
κάποιες περιπτώσεις μάλιστα συμβουλεύουν το παιδί να μην σπουδάσει, αφού το
θεωρούν σπατάλη χρόνου και χρήματος. Ένα πολύ σημαντικό εργαλείο ώστε να
δουλέψει ο σύμβουλος με τους λεγόμενους σημαντικούς άλλους είναι οι κοινές

12. 12
συναντήσεις όπου προβάλλονται οι αντιθέσεις του νεαρού ατόμου μαζί τους και
επιτρέπει στις σκέψεις και τα συναισθήματα να εξωτερικευτούν με τρόπο που δεν
είχε γίνει στο παρελθόν. Πέρα όμως από τους γονείς υπάρχουν και σημαντικά άλλα
πρόσωπα που εμπλέκονται στην διαδικασία χωρίς να είναι παρόν όπως συνάδελφοι,
εργοδότες ή ακόμα και ο/η σύντροφος. Οι συμβουλές τους μοιάζει να κυριαρχούν
στις σκέψεις του ατόμου. Σε αυτή την περίπτωση ο σύμβουλος δομεί από την αρχή
μια στέρεη σχέση εμπιστοσύνης με τον πελάτη και τον κάνει να δεσμευτεί με την
επαγγελματική συμβουλευτική απαλλασσόμενος από τυχόν προτροπές των άλλων. Σε
όλα αυτά ο σύμβουλος πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του και το πολιτιστικό υπόβαθρο
από το οποίο προέρχεται ο πελάτης και να προσαρμόζει την διαδικασία ώστε να του
είναι περισσότερο κατανοητή και οικεία.
6. Σε ποιες περιπτώσεις και πώς θα χρησιμοποιούσατε στους
πελάτες σας τη τεχνική «stepping stones»;
Η τεχνική stepping stones αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του συμβούλου
την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει σε οποιοδήποτε σημείο της επαγγελματικής
συμβουλευτικής κρίνει απαραίτητο. Αποτελεί µία επαναληπτική διαδικασία για τον
προσδιορισμό της βέλτιστης λύσης σε ένα πρόβλημα στην εύρεση εργασίας. Δηλαδή
ο αριθμός των διαδρομών στις βασικές εφικτές λύσεις του προβλήματος είναι
μικρότερος ή ίσος από το άθροισμα του αριθμού των "πηγών προέλευσης" συν τον
αριθμό των "προορισμών" μειωμένο κατά 1 (Nathan & Hill, 2006). Σε κάθε βήμα
αυτής της μεθόδου εξετάζεται η δυνατότητα εύρεσης μιας καλύτερης λύσης µε
αλλαγή μιας εκ των διαδρομών που χρησιμοποιούνται µε µία από αυτές που δεν
χρησιμοποιούνται. Η συγκεκριμένη τεχνική χρησιμοποιείται όταν ο πελάτης φαίνεται
να μην μπορεί να βρει λύση σε κάποιο του πρόβλημα. Έτσι μέσω αυτής της τεχνικής
και αλλάζοντας συνεχώς διαδρομές κατά την διαδικασία της συμβουλευτικής μπορεί
να φτάσει στην εξεύρεση της καλύτερης δυνατής λύσης. Δηλαδή αφού δει το
πρόβλημα από πολλές οπτικές να μπορέσει να φτάσει σε μια λύση που τον ικανοποιεί.
Μάλιστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις όπου ο πελάτης έχει δεχθεί πολύ
ισχυρές επιρροές από σημαντικούς άλλους και δεν μπορεί να ακολουθήσει κάποια
άλλη πορεία για να επιλύσει ένα του πρόβλημα. Επιπλέον είναι κατάλληλο να
χρησιμοποιηθεί σε άτομα που χρειάζονται την κατάλληλη παρακίνηση για να

13. 13
αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν στον επαγγελματικό τομέα. Δηλαδή
σε άτομα που χρειάζεται να προπονηθούν ώστε να διεκδικήσουν αυτό που θέλουν
από μια επαγγελματική συνάντηση. Με απλά λογία το «stepping stones» λέει ότι εάν
ένα άτομο αποτύχει μία φορά, δεν πρέπει να χάσει το σθένος του. Πρέπει να
παρατηρήσει τα λάθη που τον οδήγησαν στην αποτυχία και να προσπαθήσει να τα
ξεπεράσει στην επόμενη προσπάθειά του. Οι επαναλαμβανόμενες προσπάθειες
οδηγούν σε επιτυχία, αφού σταδιακά και βηματικά εξαφανίζουν το σφάλμα και
οδηγούν στη λύση.
Επίλογος
Όπως είδαμε από την παρουσίαση των απαντήσεων στην παρούσα εργασία η
επαγγελματική συμβουλευτική μπορεί να είναι μια διαδικασία βραχυχρόνια, ωστόσο
με την κατάλληλη συνεχιζόμενη υποστήριξη συμβάλλει στην ανάπτυξη του ατόμου
καθημερινά. Δεν υπάρχουν άλλωστε ηλικιακά κριτήρια για να αναζητήσει κάποιος
βοήθεια στον επαγγελματικό τομέα. Κάθε ηλικιακή ομάδα αντιμετωπίζει τα δικά της
επαγγελματικά προβλήματα και σε αυτά εστιάζει η συμβουλευτική. Μέσω αυτής της
διαδικασίας το άτομο αποκτά ικανότητες και δεξιότητες στην λήψη αποφάσεων οι
οποίες έχουν θετικό αντίκτυπο στο μέλλον του. Ο σύμβουλος χτίζοντας μια αρμονική
σχέση με τον πελάτη που βασίζεται στην εμπιστοσύνη μπορεί να του δώσει στο τέλος
της συμβουλευτικής την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Σε αυτό συμβάλλει και το
να απαλλαγεί από τυχόν πεποιθήσεις που έχει από σημαντικά άλλα πρόσωπα τα
οποία και δεν μπορούν να γνωρίζουν το τι πραγματικά θέλει. Τέλος με την μέθοδο
stepping stones το άτομο ανοίγει τους ορίζοντες του και σκέφτεται πολυδιάστατα,
αποκτώντας έτσι περισσότερες λύσεις στα προβλήματά του.

14. 14
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Ελληνική
• Αργυροπούλου Κ., (2016). Η λήψη επαγγελματικών αποφάσεων στη διαχείριση της
σταδιοδρομίας: Νέες θεωρητικές προσεγγίσεις και μέθοδοι συμβουλευτικής
παρέμβασης. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού
•Δημάκου Δ., Ασβεστάς Α., Κουμουνδούρου Γ., Μυλωνά-Καλαβά Α., (2015).
Σύγχρονα θέματα Επαγγελματικής Συμβουλευτικής, Εκδόσεις Γρηγόρη
•Δημητρόπουλος, Ε. (2002). Η επαγγελματική ανάπτυξη του ατόμου και οι σχετικές
θεωρίες. Στο Κασσωτάκης, Μ.Ι. (Επιμέλεια), Συμβουλευτική και επαγγελματικός
προσανατολισμός, Εκδόσεις Τυπωθήτω
•ΕΚΕΠ, (2007). Οδηγός συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού στον
τομέα της απασχόλησης, Εκδόσεις Επτάλοφος
Ξένη
•Hess, L. E., Petersen, A. C., & Mortimer, J. T., (1994). Youth, unemployment and
marginality: The problem and the solution. In A. C. Petersen & J. T. Mortimer (Eds.),
Youth unemployment and society (p. 3–33). Cambridge University Press
•Klaczynski, P. A., Byrnes, J. P., & Jacobs, J. E. (2001). Introduction to the special
issue. The development of decision making. Journal of Applied Developmental
Psychology
•Maslach, C., & Jackson, S. E. (1986). Maslach burnout inventory manual (2nd ed.).
Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press
•Nathan, R., & Hill, L., (2006). Επαγγελματική Συμβουλευτική: Η Συμβουλευτική
Προσέγγιση της Επαγγελματικής Επιλογής και Σταδιοδρομίας (Μετ.-Επιμ.
Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ.), Εκδόσεις Μεταίχμιο

15. 15
•Rife, J. C., & Belcher, J. R. (1993). Social support and job search intensity among
older unemployed workers: Implications for employment counselors. Journal of
Employment Counseling