αρχείο παρουσίασης για την ενότητα 2 του πλατωνικού Πρωταγόρα

1. ΣΕΝΑΡΙΟ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
ΘΕΟΔΩΡΟΣ
ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ
ΖΕΦΥΡΙΟΥ
2013 – 2014
ΚΣΕ ΙΛΙΟΥ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ
ΚΩΝ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
1

2. Ιστορικός Χρόνος :
ο διάλογος ανήκει στα
πρώιμα έργα του
Πλάτωνα
[400 -387 π. Χ]
Δραματικός Χρόνος :
λίγο πριν από την
έκρηξη του
πελοποννησιακού
πολέμου
Θέμα του διαλόγου :
η πολιτική αρετή

3. ἦ ν γάρ ποτε χρόνος
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
3

4. ὅ τε θεοὶ μὲ ν ἦ σαν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
4

5. Θνητὰ δὲ γένη οὐ κ ἦ ν
Ρούμπενς
"Adam und Eva" im Florapark in Duesseldorf
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
5

6. ἐ πειδὴ δὲ καὶ τούτοις χρόνος ἦ λθεν εἱ μαρμένος
γενέσεως τυποῦ σιν αὐ τὰ οἱ θεοὶ γῆ ς ἔ νδον
Creation of man
Prometheus Berthelemy
Louvre
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
6

7. ἐ κ γῆ ς καὶ πυρὸ ς μείξαντες καί τῶ ν ὅ σα πυρὶ καί γῇ
κεράννυται
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
7

8. Ἦν γάρ ποτε χρόνος ὅτε
θεοὶ μὲν ἦσαν, θνητὰ δὲ
γένη οὐκ ἦν.
ἐπειδὴ δὲ καὶ τούτοις
χρόνος ἦλθεν εἱμαρμένος
γενέσεως,
τυποῦσιν αὐτὰ θεοὶ
γῆς ἔνδον
ἐκ γῆς καὶ πυρὸς μείξαντες
καὶ
τῶν ὅσα πυρὶ καὶ γῇ
κεράννυται.
Ήταν λοιπόν κάποτε εποχή
που υπήρχαν
βέβαια θεοί, δεν υπήρχαν
όμως ζώα.
Και όταν έφτασε και γι΄αυτά
ο ορισμένος
από τη μοίρα χρόνος για
τη γέννησή τους, οι θεοί τα
πλάθουν αυτά
στο εσωτερικό της γης,
αφού έκαναν μείγμα
από χώμα και φωτιά και
από εκείνα που μπορούν
να αναμειχθούν με
τη φωτιά και το χώμα.
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
8

9. ἐ πειδὴ δ’ ἄ γειν
πρὸ ς φῶ ς
ἔ μελλον
Ο Προμηθέας. Άγαλμα
του Άρνο Μπρέκερ
προσέταξαν
Προμηθεῖ
καὶ
Ἐ πιμηθεῖ
κοσμῆ σαί τε
καὶ νεῖ μαι
δυνάμεις
ἑ κάστοις
ὡ ς πρέπει
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
9

10. Προμηθέα δὲ παραιτεῖ ται Ἐ πιμηθεὺ ς αὐ τὸ ς νεῖ μαι
Νείμαντος δέ μου, ἔ φη, ἐ πίσκεψαι καὶ οὕ τω πείσας
νέμει
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
10

11. ἐπειδὴ δ’
ἄγειν αὐτὰ πρὸς φῶς ἔμελλον,
προσέταξαν Προμηθεῖ καὶ
Ἐπιμηθεῖ
κοσμῆσαί τε καὶ
νεῖμαι δυνάμεις ἑκάστοις ὡς
πρέπει.
Προμηθέα δὲ
παραιτεῖται Ἐπιμηθεὺς αὐτὸς
νεῖμαι,
«Νείμαντος δέ μου»,
ἔφη, «ἐπίσκεψαι»·
καὶ οὕτω
πείσας νέμει.
Και όταν επρόκειτο
να φέρουν αυτά στο φως,
διέταξαν τον Προμηθέα και
τον Επιμηθέα να τα στολίσουν
και να μοιράσουν στο καθένα
δυνάμεις όπως πρέπει.
Ο Επιμηθέας όμως παρακαλεί
τον Προμηθέα να κάνει μόνος του
τημοιρασιά
«και όταν εγώ μοιράσω»,
είπε, «κάνε εσύ επιθεώρηση».
Κι έτσι,αφού τον έπεισε,
κάνει τη μοιρασιά.
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
11

12. νέμων δὲ τοῖ ς μὲ ν ἰ σχὺ ν ἄ νευ τάχους προσῆ πτεν
τοὺ ς δ’ ἀ σθενεστέρους τάχει ἐ κόσμει
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
12

13. τοὺ ς δὲ ὥ πλιζε, τοῖ ς δ’ ἄ οπλον διδοὺ ς φύσιν
ἄ λλην τιν’ αὐ τοῖ ς ἐ μηχανᾶ το δύναμιν εἰ ς σωτηρίαν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
13

14. ἅ μὲ ν γὰ ρ αὐ τῶ ν σμικρότητι ἤ μπισχεν πτηνὸ ν φυγὴ ν
ἢ κατάγειον οἴ κησιν ἔ νεμεν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
14

15. ἃ δὲ ηὖ ξε μεγέθει τόδε αὐ τῷ αὐ τὰ ἔ σῳ ζεν
καὶ τἆ λλα οὕ τως ἐ πανισῶ ν ἔ νεμεν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
15

16. νέμων δὲ τοῖς μὲν
ἰσχὺν ἄνευ τάχους προσῆπτεν,
τοὺς δ’ ἀσθενεστέρους τάχει
ἐκόσμει·
τοὺς δὲ ὥπλιζε,
τοῖς δ’ἄοπλον διδοὺς φύσιν
ἄλλην τιν’ αὐτοῖς ἐμηχανᾶτο
δύναμιν εἰς σωτηρίαν.
ἃ μὲν
γὰρ αὐτῶν σμικρότητι
ἤμπισχεν,
πτηνὸν φυγὴν ἢ
κατάγειον οἴκησιν ἔνεμεν·
ἃ δὲ ηὖξε μεγέθει,
τῷδε αὐτῷ αὐτὰ
ἔσῳζεν· καὶ τἆλλα οὕτως
ἐπανισῶν ἔνεμεν.
Κάνοντας όμως τη διανομή, σε
άλλα έδινε δύναμη χωρίς
ταχύτητα, και τα πιο αδύναμα τα
εφοδίαζε με ταχύτητα.
Και άλλα εξόπλιζε, και σε άλλα
επειδή έδινε οργανισμό χωρίς
όπλα, επινοούσε γι΄ αυτά
κάποια άλλη ικανότητα
για τη σωτηρία τους.
Όσα δηλαδή από αυτά
περιόριζε σε μικρό σώμα,
τους μοίραζε φτερά για να
φεύγουν ή υπόγεια κατοικία.
Και όσα τα έκανε
μεγαλόσωμα, με αυτό το ίδιο
(δηλ. το μεγάλο σώμα) τα
έσωζε.
Και τα άλλα μοίραζε κάνοντάς τα
ισοδύναμα με αυτόν τον
τρόπο.
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
16

17. Ταῦ τα δὲ ἐ μηχανᾶ το
εὐ λάβειαν ἔ χων μή τι
γένος ἀ ϊστωθείη
ἐ πειδὴ δὲ αὐ τοῖ ς
ἀ λληλοφθοριῶ ν
διαφυγὰ ς ἐ πήρκεσεν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
17

18. πρὸ ς τὰ ς ἐ κ Διὸ ς ὥ ρας
εὐ μάρειαν ἐ μηχανᾶ το
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
18

19. ἀ μφιεννὺ ς αὐ τὰ πυκναῖ ς τε θριξὶ ν καὶ
στερεοῖ ς δέρμασι
ἱ κανοῖ ς μὲ ν ἀ μῦ ναι χειμῶ να, δυνατοῖ ς δὲ καὶ
καύματα
καὶ εἰ ς εὐ νὰ ς ἰ οῦ σιν, ὅ πως ὑ πάρχοι τὰ αὐ τὰ
ταῦ τα στρωμνὴ οἰ κεία τε καὶ αὐ τοφυὴ ς
ἑ κάστῳ
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
19

20. καὶ ὑ ποδῶ ν τὰ μὲ ν ὁ πλαῖ ς,
τὰ δὲ θριξὶ ν καὶ δέρμασιν στερεοῖ ς καὶ ἀ ναίμοις
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
20

21. ταῦτα δὲ ἐμηχανᾶτο
εὐλάβειαν ἔχων μή τι γένος
ἀϊστωθείη·
ἐπειδὴ δὲ αὐτοῖς ἀλληλοφθοριῶν
διαφυγὰς ἐπήρκεσε,
πρὸς τὰς
ἐκ Διὸς ὥρας εὐμάρειαν
ἐμηχανᾶτο
ἀμφιεννὺς αὐτὰ
πυκναῖς τε θριξὶν καὶ στερεοῖς
δέρμασιν,
ἱκανοῖς μὲν ἀμῦναι χειμῶνα,
Και επινοούσε αυτά,
επειδή έπαιρνε τα μέτρα του
μήπως εξαφανιστεί
κάποιο γένος.
Και αφού τα εφοδίασε
επαρκώς για να αποφύγουν την
αλληλοεξόντωση,
επινοούσε ευκολίες για τις
ατμοσφαιρικές μεταβολές που
προκαλούνται από τον Δία
ντύνοντας αυτά
και με πυκνά τριχώματα και με
γερά δέρματα,
ικανά βέβαια να αντιμετωπίσoυν
το κρύο,
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
21

22. δυνατοῖς δὲ καὶ καύματα,
καὶ εἰς εὐνὰς ἰοῦσιν
ὅπως ὑπάρχοι τὰ
αὐτὰ ταῦτα στρωμνὴ οἰκεία
τε καὶ αὐτοφυὴς ἑκάστῳ·
καὶ ὑποδῶν τὰ μὲν ὁπλαῖς,
τὰ δὲ [θριξὶν καὶ] δέρμασιν
στερεοῖς καὶ ἀναίμοις.
κατάλληλα όμως και
τις ζέστες
(να αντιμετωπίσουν),
και για να
χρησιμεύουν στο καθένα
αυτά τα ίδια σαν
σκεπάσματα ταιριαστά και
δοσμένα από τη φύση,
όταν αυτά πηγαίνουν στη
φωλιά τους.
Και υποδένοντας άλλα με
νύχια και άλλα
με [τριχώματα και] σκληρά
και χωρίς
αίματα δέρματα.
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
22

23. τοὐ ντεῦ θεν τροφὰ ς ἄ λλοις ἄ λλας ἐ ξεπόριζεν,
τοῖ ς μὲ ν ἐ κ γῆ ς βοτάνην,
ἄ λλοις δὲ δένδρων καρπούς,
τοῖ ς δὲ ῥ ίζας
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
23

24. ἔ στι δ’ οἷ ς ἔ δωκεν εἶ ναι
τροφὴ ν ζῴ ων ἄ λλων
βοράν
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
24

25. καὶ τοῖ ς μὲ ν ὀ λιγογονίαν
προσῆ ψε
τοῖ ς δ’ ἀ ναλισκομένοις ὑ πὸ
τούτων πολυγονίαν
σωτηρίαν τῷ
γένει πορίζων
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
25

26. τοὐντεῦθεν τροφὰς ἄλλοις
ἄλλας ἐξεπόριζεν,
τοῖς μὲν ἐκ γῆς βοτάνην,
ἄλλοις δὲ δένδρων καρπούς,
τοῖς δὲ ῥίζας·
ἔστι δ’ οἷς ἔδωκεν εἶναι τροφὴν
ζῴων ἄλλων βοράν·
καὶ τοῖς μὲν ὀλιγογονίαν
προσῆψε,
τοῖς δ’ ἀναλισκομένοις ὑπὸ
τούτων πολυγονίαν,
σωτηρίαν τῷ γένει
πορίζων.
Ύστερα από αυτό, εξασφάλιζε
τροφές
διαφορετικές για τα διάφορα είδη,
σε άλλα
χορτάρι από τη γη,
σε άλλα καρπούς δέντρων
και σε άλλα ρίζες.
Σε μερικά όμως όρισε να
είναι η τροφή τους το κρέας
άλλων ζώων.
Και σε αυτά (τα τελευταία)
έδωσε την δυνατότητα να γεννούν
λίγα,
ενώ σ΄ εκείνα που τρώγονταν από
αυτά
(έδωσε την δυνατότητα) να
γεννούν πολλά,
προσπαθώντας να εξασφαλίσει
την διατήρηση του είδους.
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
26

27. Θέμα : τα μέσα που δόθηκαν στα ζώα, για να προφυλάσσονται
από τους εχθρούς τους και από τις δυσμενείς καιρικές
συνθήκες, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους θα
εξασφάλιζαν την τροφή και τη διαιώνιση του είδους τους.
Δομή :
1. Η δημιουργία των ζώων
2. Η εντολή των θεών στον Προμηθέα και τον Επιμηθέα
3. Η διανομή των εφοδίων στα ζώα από τον Επιμηθέα μόνο
(αφού ζήτησε από τον Προμηθέα να το κάνει μόνος του κι
εκείνος να επιβλέψει μετά) :
α. για προφύλαξη από τους εχθρούς
β. για την προφύλαξη από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες
γ. για την εξασφάλιση τροφής
δ. για ισορροπία στη φύση
Θ. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΓΕΛ ΖΕΦΥΡΙΟΥ
27