slides ประกอบคำบรรยาย การแพทย์ฉุกเฉินในสถานการณ์พิเศษ ในการประชุมวิชาการเวชศาสตร์ฉุกเฉิน ครั้งที่ 19

1. การแพทย์ฉุกเฉินในสถานการณ์พิเศษ:
บทนา และ ระบบบัญชาการ
ศ. นพ. สันต์ หัตถีรัตน์
นายกสมาคมเวชศาสตร์ฉุกเฉินฯ

2. การแพทย์ฉุกเฉิน
• = การปฏิบัติการฉุกเฉิน + การศึกษา + การ
ฝึกอบรม + การค้นคว้า + การวิจัย
• เกี่ยวกับ : การประเมิน การจัดการ
การบาบัดรักษาผู้ป่ วยฉุกเฉิน และ
การป้ องกันการเจ็บป่ วยที่เกิดขึ้นฉุกเฉิน
• (พ.ร.บ.การแพทย์ฉุกเฉิน พ.ศ.2551)

3. สถานการณ์พิเศษ
• ใน ก. ภาวะทั่วไป เช่น
ก.1 ความขาด
แคลน
ก.2 ความแออัด
ระบบงาน สถานที่
บุคลากร เวชภัณฑ์
...

5.  ED should take all unwanted works.
 All patients walking into ED are emergency
patients.
 New graduates & externs are capable for
ED cares.
 Hospitalization is under the jurisdiction of
ward staff, not emergency staff.

6. 6

7. 7

8. 8
1st high-impact solution must at a
minimum be spread throughout the
hospital by moving patients out of ED
as soon as they are admitted.

9. 9

10. สถานการณ์พิเศษ
ก.3 ความขัดแย้ง :
ระหว่างบุคลากร
ระหว่างบุคลากร กับ ผู้ป่ วย/ญาติ
ก.4 ผู้ป่ วยพิเศษ :
คนเด่น-ดัง ดารา VIP
ผู้ป่ วยเมา / บ้า / อาชญากร
ญาติ / พวก อาละวาด

12. สถานการณ์พิเศษ
ข. สาธารณภัย
มาตรา 4 “สาธารณภัย” หมายความว่า อัคคีภัย วาตภัย
อุทกภัย ภัยแล้ง โรคระบาดในมนุษย์ /สัตว์ การระบาด
ของศัตรูพืช ตลอดจนภัยอื่นๆ อันมีผลกระทบต่อ
สาธารณชน ไม่ว่าเกิดจากธรรมชาติ มีผู้ทาให้เกิดขึ้น
อุบัติเหตุ หรือเหตุอื่นใด ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิต
ร่างกายของประชาชน หรือความเสียหายต่อทรัพย์สินของ
ประชาชน หรือของรัฐ และให้หมายถึง ภัยทางอากาศ และ
การก่อวินาศกรรมด้วย
(พ.ร.บ. ปภ. พ.ศ.2550)

13. ภัยพิบัติ
= สาธารณภัยที่เกินศักยภาพของ
ท้องถิ่น / จังหวัด / ประเทศ จะรับมือได้

14. ระบบบัญชาการในภาวะทั่วไป (ใน ร.พ.)
ผอ.ร.พ. สสจ.
หัวหน้างาน
ฉุกเฉิน
หัวหน้างาน
อื่นๆ
งานฉุกเฉิน
นอก ร.พ. ใน ร.พ.
เครือข่ายกู้คน
กู้ชีพ นอก ร.พ.

15. ระบบบัญชาการในสาธารณภัย
ที่เกิดขึ้นทั่วไปหรือมีขนาดเล็ก (ระดับ 1)
ผอ.ท้องถิ่น / ผอ.อาเภอ
ผอ.รพช.
Mini-
MERT

17. ระบบบัญชาการในสาธารณภัย
ขนาดกลาง (ระดับ 2)
ผอ.จังหวัด (ผู้ว่าฯ)
ผู้บัญชาการเหตุการณ์ด้านการแพทย์
และสาธารณสุขในจังหวัด (สสจ.)
ผอ.รพจ./ ผอ.รพช.
MERT

19. ระบบบัญชาการในสาธารณภัย
ขนาดใหญ่ (ระดับ 3)ผู้บัญชาการ / รองบัญชาการ / ผอ.กลาง
(รมว. มท.) (ปลัด มท.) (อธิบดี
ปภ.)
ศูนย์ปฏิบัติการเตรียมพร้อมด้าน
การแพทย์และสาธารณสุข
(ส่วนกลาง)
(รมว. สธ./ ปลัด สธ.)

21. ระบบบัญชาการในสาธารณภัย
ขนาดใหญ่
ผบ.ปภ.ช.
(รมว. มท.)
กปภ.ช.
กอ.รมน. สมช.
กก.เตรียมพร้อมฯ
ผอ.กลาง (อปภ.)
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ผอ.จังหวัด (ผวจ.)
ผอ.อาเภอ (นอภ.)
สตช.
บชน.
บชภ.
ภ.1-9
บช.ตชด.
รมว.กห.
ศบภ.กห.
บก.กองทัพ
ศบภ.กองทัพ

22. โครงสร้างการเตรียมพร้อมของ สธ.
นโยบาย + กก. + ศูนย์ประสานงาน
เตรียมพร้อมแห่งชาติ
1. คณะอนุกรรมการ...
(ปลัด ผอ.สานักยุทธฯ)
2. ศูนย์ปฏิบัติการ...
(รองปลัด เลขาฯ สพฉ.)
เตรียมพร้อมด้าน
การแพทย์และ
สาธารณสุข
ศูนย์ปฏิบัติการฯกรมต่างๆ
ศูนย์ปฏิบัติการฯส่วนหน้า
ศูนย์ปฏิบัติการจังหวัด
ระดับชาติ
ระดับกระทรวง
ระดับกรม
ระดับพื้นที่

23. ศูนย์ปฏิบัติการเตรียมพร้อมฯ กรม....
ศูนย์อานวยการส่วนกลาง
(สนง.เลขาฯ, สนง.ที่ปรึกษา กรม/
กองคลัง/กองจังหวัด และ...)
-ประสานงานในพื้นที่
-จัดทีมเคลื่อนที่ ทีมอาสาฯ
-กาหนดนโยบายร่วมกับพื้นที่
-กาหนดและปรับกลยุทธ
-สนับสนุนงบและอุปกรณ์
-พัฒนาระบบ IT
ศูนย์ปฏิบัติการส่วนหน้า
หน่วยงาน............ ...
-ประสานงานในพื้นที่
-เตรียมที่พัก ยานฯ บุคลากร
-จัดทาแผนที่การปฏิบัติงาน
-สรุปและรายงานผลทุกวัน
และค่าใช้จ่าย
-ปรับทีมให้เหมาะสม
ทีมเคลื่อนที่ / ทีมอาสาฯ

24. บทบาทหน้าที่ของทั้ง 2 ศูนย์ข้างต้น
1. กาหนดนโยบาย วางระบบและวางแผน เตรียมทีมงาน+
บุคลากร+เครื่องมือ-อุปกรณ์ + องค์ความรู้และสื่อต่างๆ
2. จัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการสาธารณภัยระดับกรม
3. จัดเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์
4. ดาเนินการให้ความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุ
5. จัดตั้งระบบการฟื้ นฟูบูรณะหลังเกิดภัย
6. สนับสนุนองค์ความรู้ด้านทักษะและวิชาการ

25. โครงสร้างศูนย์ปฏิบัติการเตรียมพร้อมฯ ระดับจังหวัด
ผู้บัญชาการเหตุการณ์
(ด้านการแพทย์และสาธารณสุข)
หัวหน้าผู้ประสานงาน
ห.สื่อสาร
ห.สวัสดิการ
ห.รักษาพยาบาล
ห.ประชาสัมพันธ์
ห.วัสดุอุปกรณ์
ห.เฝ้ าระวัง
สอบสวนและ
ควบคุมโรค
ห.ข้อมูล

26. วงจรภัยพิบัติ ทั่วไป
(disaster cycle)
ภัยพิบัติ
(disaster)
รับมือ
(response)
ฟื้ นฟู
(recovery)
ป้ องกัน + ลดผลกระทบ
(prevention &
mitigation)

27. สภาพท้องถิ่น
(situation)
ตระหนักว่า “เสี่ยง” (risk awareness)
เสี่ยงอะไร (all hazards)
วางแผน (1) ป้ องกัน
(2) รับมือ (3) ฟื้ นฟู
ฝึ กซ้อม + ปรับปรุงแผน
ป้ องกัน + ลดผลกระทบ
ภัยพิบัติ
(disaster)
เตือนภัยทัน
หา - กู้ - นาออก
บรรเทาภัย
เตรียมความพร้อม
(preparedness)
รับมือ
(response)
วงจรภัยพิบัติ
ที่พึงประสงค์
สารวจความเสียหาย
+ สิ่งที่ต้องการ
cvcvcvcv
ฟื้ นฟู
(reco-
very)
ฟื้ นฟูบูรณะสู่
สภาพเดิม
ประเมิน +
ปรับปรุงแผนฯ
ปรับปรุงท้องถิ่น
เพื่อป้ องกัน +ลด
ผลกระทบ
cvcvcvcv
ป้ อง
กันฯ
(pre-
ven-
tion &
mitiga-
tion)

28. แนวทางการวางแผนสู้ภัยพิบัติ
ตระหนักว่า “ภัยพิบัติ” เกิดได้ทุกเมื่อ
ศึกษาว่า ชนิดใดเกิดในถิ่นตน
ศึกษาแผนระดับชาติ/ ท้องถิ่น
ปรึกษาผู้นาชุมชนและหน่วยงานต่างๆ
ร่าง แผนรับภัยพิบัติของโรงพยาบาล
ประเมินและปรับปรุง
ฝึ กซ้อมแผนฯ
ฝึ กอบรมบุคลากร
เตรียมสถานที่
อุปกรณ์ เวชภัณฑ์

29. แผนสู้ภัยพิบัติของโรงพยาบาล
1. ระบบการรับ - แจ้งเหตุ และการตรวจสอบ
2. ระบบการประเมินและการประกาศใช้แผนฯ
3. ระบบการสื่อสาร ใน – นอก โรงพยาบาล
4. ระบบการจัดตั้งกองอานวยการ - สั่งการฯ
5. ระบบการจัดตั้งศูนย์ - หน่วยปฏิบัติการ

30. 6. ระบบการระดม - หมุนเวียนทรัพยากร
7. ระบบความปลอดภัย - จราจร - คุมฝูง
ชน8. ระบบประชาสัมพันธ์ และ ดูแลสื่อมวลชน
9. ระบบการดูแลญาติมิตรฯ
10. ระบบการเก็บข้อมูล วิเคราะห์ ประเมินผล และ
ปรับปรุงแผนฯ
แผนสู้ภัยพิบัติของโรงพยาบาล
(ต่อ)

31. การรับ - แจ้งเหตุภัยพิบัติ
ภัยพิบัติ
ไม่ทราบ ข่าวล่วงหน้า ทราบ ข่าวล่วงหน้า
ให้สงสัย “ภัยพิบัติ” ถ้ามี
ผู้ป่ วยจานวนมากที่อาการคล้ายกัน
หรือ มาจากที่เดียวกัน
ผู้ป่ วยมีลักษณะที่จะเป็ น
อันตรายต่อผู้อื่น
แจ้งผู้อานวยการ/ ผู้ที่ได้รับมอบหมาย
ตรวจสอบข่าวจากหลายที่
มีแนวโน้มว่าเกิดขึ้นจริง ??
มี ไม่มี
ติดตามข่าวต่อไป

32. ผู้อานวยการ/ ผู้ที่ได้รับมอบหมาย
พิจารณาว่าโรงพยาบาลจะได้รับอันตรายหรือไม่
ได้รับ ไม่ได้รับ
ประกาศใช้แผน “333”
รีบย้ายผู้ป่ วย - บุคลากรออก
ขอความช่วยเหลือ
พิจารณาความรุนแรงของภัยฯ
ประกาศใช้แผน 000/ 111/ 222
ประกาศยุติ/ เปลี่ยนแผน

34. การรับ-แจ้งเหตุ
• เหตุอะไร ที่ไหน เข้าอย่างไร
• มีภัยไหม เจ็บตายเท่าใด
• ใครช่วยอยู่ รู้ที่ติดต่อ
• METHANE = Major incident, Exact location,
Type of incident, Hazards, Access, Number of
casualties, Emergency services.