Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng và thương tổn giải phẫu bệnh chấn thương động mạch chi dưới tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 – 2019.Thương tổn mạch máu ngoại vi chiếm trên 85% tổng số các chấn thương – vết thương mạch máu nói chung. Theo nghiên cứu gần đây tại bênh viện Hữu nghị Việt Đức, cấp cứu mạch máu ngoại vi chiếm 2% cấp cứu ngoại khoa chung, và 3,1% cấp cứu ngoại chấn thương; trong đó thương tổn mạch chi dưới chiếm 42,3%, với nguyên nhân chủ yếu là chấn thương mạch (74,4%) do tai nạn giao thông; phần lớn bệnh nhân là người trẻ đang ở độ tuổi lao động[1]. Theo tác giả nước ngoài khácthì tổn thương này chiếm 2,2% tổng số các cấp cứu do chấn thương, trong đó 1,6% ở người trường thành và 0,6% ở người dưới 18 tuổi [2]. Tỷ lệ chấn thương mạch máu chi dưới chiếm 80,8% chấn thương động mạch ngoại vi

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng và thương tổn giải phẫu bệnh chấn thương động
mạch chi dưới tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 – 2019.Thương tổn
mạch máu ngoại vi chiếm trên 85% tổng số các chấn thương – vết thương mạch máu
nói chung. Theo nghiên cứu gần đây tại bênh viện Hữu nghị Việt Đức, cấp cứu mạch
máu ngoại vi chiếm 2% cấp cứu ngoại khoa chung, và 3,1% cấp cứu ngoại chấn
thương; trong đó thương tổn mạch chi dưới chiếm 42,3%, với nguyên nhân chủ yếu là
chấn thương mạch (74,4%) do tai nạn giao thông; phần lớn bệnh nhân là người trẻ
đang ở độ tuổi lao động[1]. Theo tác giả nước ngoài khácthì tổn thương này chiếm
2,2% tổng số các cấp cứu do chấn thương, trong đó 1,6% ở người trường thành và
0,6% ở người dưới 18 tuổi [2]. Tỷ lệ chấn thương mạch máu chi dưới chiếm 80,8%
chấn thương động mạch ngoại vi [3].
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.2019.00635
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Hệ động mạch chi dưới liên quan đến chấn thương mạch máu thường bao gồm: động
mạch chậu ngoài, đùi chung, đùi nông, đùi sâu, động mạch khoeo, thân chày
mác,động mạch chày trước và chày sau [1],[2].
Cơ chế gây tổn thương mạch máu khá phức tạp và đa dạng, từ chấn thương gây đụng
dập, giằng xé, xoắn vặn do gãy xương hay trật khớp chi [4].
Nguyên nhân hay gặp nhất là các tai nạn giao thông, tai nạn lao động,tai nạn sinh hoạt
Các loại chấn thương này ngày càng gia tăng theo đà phát triển của xã hội [1],[5],[6].
Bệnh nhân bị tai nạn phần lớn đang trong độ tuổi lao động, nam giới chiếm ưu thế,
nơi xảy ra tai nạn thường xa các trung tâm phẫu thuật mạch máu [6],[7]. Nhìn chung
đối với các chấn thương động mạch chi, cần được chẩn đoán sớm và xử lý kịp thời tổn
thương mạch – tốt nhất là trong 6 giờ đầu sau khi bị thương, nhằm hạn chế các biến
chứng, di chứng của thiếu máu chi không hồi phục như: mất chức năng chi, hoại tử –
cắt cụt chi, thậm chí gây tử vong [2],[6].
Tuy nhiên ở Việt Nam, vì nhiều lý do khác nhau như: chẩn đoán chậm, sót thương tổn
mạch trong xử trí ban đầu, người bệnh ở xa các trung tâm phẫu thuật tim mạch…; nên
nghiên cứu gần đây vẫn cho thấy tỷ lệ bệnh nhân được phẫu thuật phục hồi lưu thông
mạch máu muộn sau bị thương 6 giờ chiếm 92,7-98,9%, và sau 24 giờ chiếm tới 21,3-
29,5% [7],[8]. Khi thương tổn động mạch chi được chẩn đoán và xử trí muộn, đa số sẽ
tiến triển dần dần thành thiếu máu chi không hồi phục một phần, rồi không hồi phục
hoàn toàn – phải cắt cụt chi, thậm chí hoại tử chi gây nhiễm độc, suy thận và tử vong
[1],[9].
Trên thực tế hiện nay tại tuyến cơ sở chúng tôi việc chẩn đoán và điều trị chấn thương

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
động mạchnói chung và động mạchchi dưới nói riêng còn rất nhiều hạn chế, để sảy ra
tình trạng chẩn đoán muộn, bỏ sót tổn thương dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Ý
thức và hiểu rõ được việc chẩn đoán – xử trí ban đầu là vấn đề quan trọng và cần thiết
ngay từ các tuyến cơ sở, nhằm nâng cao chất lượng chẩn đoán và xác định các thương
tổn giải phẫu bệnh động mạch chi dưới từ giai đoạn sớm, sẽ giúp cho người thầy
thuốc có một thái độ xử trí phù hợp. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trên chúng tôi thực
hiện đề tài: “Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng và thương tổn giải phẫu bệnh chấn
thương động mạch chi dưới tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 –
2019”,với 2 mục tiêu như sau:
1. Mô tả đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng chấn thương động mạch chi dướitại bệnh
viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 – 2019.
2. Nhận xét đặc điểm tổn thương giải phẫu bệnh trong mổ chấn thương động mạch
chi dưới được phẫu thuật tại bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 – 2019.
MỤC LỤC Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng và thương tổn giải phẫu bệnh chấn
thương động mạch chi dưới tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2017 –
2019
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Lịch sử phẫu thuật chấn thương mạch máu trên thế giới và Việt Nam 3
1.1.1. Trên thế giới 3
1.1.2. Ở Việt Nam 4
1.2. Đặc điểm dịch tễ học chấn thương động mạch chi dưới. 5
1.2.1. Tần suất gặp thương tổn mạch máu chi 5
1.2.2. Đặc điểm tuổi – giới – nghề ngiệp 6
1.2.3. Đặc điểm nguyên nhân – cơ chế chấn thương mạch máu ngoại vi 6
1.2.4. Tình hình sơ cứu và điều trị thực thụ cho bệnh nhân chấn thương động mạch chi
dưới. 7
1.3. Giải phẫu bệnh chấn thương động mạch chi dưới. 7
1.3.1. Đại thể 7
1.3.2. Vi thể 9
1.4. Giải phẫu ứng dụng hệ mạch chi dưới 10
1.4.1. Hệ động mạch chi dưới 10
1.4.2. Hệ tĩnh mạch chi dưới 14
1.5. Sinh lý bệnh chấn thương động mạch chi dưới 16
1.5.1. Cấu trúc của động mạch 16
1.5.2. Sinh lý bệnh chấn thương động mạch chi dưới 16
1.6. Các tổn thương phối hợp 18
1.6.1. Các tổn thương tại chỗ ngoài động mạch 18
1.6.2. Tổn thương phối hợp toàn thân 20
1.7. Đặc điểm chẩn đoán chấn thương động mạch chi dưới 20

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.7.1. Đặc điểm lâm sàng 20
1.7.2. Đặc điểm cận lâm sàng 21
1.8. Điều trị chấn thương động mạch chi dưới 24
1.8.1. Sơ cứu ban đầu 24
1.8.2. Điều trị phẫu thuật 24
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28
2.1. Đối tượng nghiên cứu 28
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 28
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 28
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 28
2.3. Phươngpháp nghiên cứu 28
2.4. Thiết kế nghiên cứu 29
2.4.1. Chọn mẫu 29
2.4.2. Biến số nghiên cứu 29
2.4.3. Phương pháp thu thập số liệu 34
2.5. Xử lý số liệu 34
2.6. Đạo đức nghiên cứu 34
2.7. Sơ đồ nghiên cứu 35
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36
3.1. Đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng 36
3.1.1. Đặc điểm tuổi bệnh nhân 36
3.1.2. Đặc điểm giới 37
3.1.3. Đặc điểm nghề nghiệp 37
3.1.4. Đặc điểm địa dư 38
3.1.5. Nguyên nhân gây tai nạn 38
3.1.6. Cơ chế chấn thương động mạch 39
3.1.7. Tình trạng xử trí trước khi vào viện 39
3.1.8. Thời gian từ lúc tai nạn đến khi vào viện 40
3.1.9. Thời gian từ khi vào viện đến khi được mổ 40
3.1.10. Thời gian từ khi tai nạn đến khi được phầu thuật 41
3.1.11. Dấu hiệu lâm sàng khi vào viện 41
3.1.12. Tổn thương phối hợp tại chỗ 42
3.1.13. Thương tổn toàn thân phối hợp 42
3.1.14. Các thăm dò cận lâm sàng 43
3.2. Thươngtổn trong mổ và phương pháp phẫu thuật 44
3.2.1. Thương tổn rách da trong mổ 44
3.2.2. Thương tổn dập nát phần mềm trong mổ 44
3.2.3. Vị trí động mạch tổn thương 45
3.2.4. Hình thái tổn thương động mạch trong mổ 45
3.2.5. Phương pháp phẫu thuật phục hồi lưu thông mạch máu 46

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
3.2.6. Phẫu thuật mở cân kết hợp 46
Chương 4: BÀN LUẬN 47
4.1. Đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng trước mổ 47
4.1.1. Đặc điểm dịch tễ học 47
4.1.2. Đặc điểm lâm sàng trước mổ 53
4.2. Đặc điểm thương tổn trong mổ và phương pháp phẫu thuật 58
4.2.1. Mức độ thương tổn rách da, dập nát phần mềm trong mổ 58
4.2.2. Vị trí động mạch tổn thương 59
4.2.3. Hình thái tổn thương động mạch trong mổ 61
4.2.4. Phương pháp phẫu thuật phục hồi lưu thông mạch 62
4.2.5. Phẫu thuật mở cân phối hợp trong mổ 64
KẾT LUẬN 65
KIẾN NGHỊ 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC