1. LATAR BELAKANG
PERTUMBUHAN
TEORI-TEORI SOSIAL

2. • Pada umumnya, teori-teori sosial kelasik
berkembang selaras dengan perkembangan
sosiologi sebagai satu disiplin keilmuan.
• Mengikut George Ritzer (1996) terdapat dua
gerakuasa (forces) utama yang mempengaruhi
perkembangan teori-teori sosial klasik iaitu:
gerakuasa sosial dan gerakuasa intelektual

3. GERAKUASA SOSIAL

4. GERAKUASA SOSIAL
• Tumpuan perbincangan ialah ke atas beberapa
keadaan sosial penting yang berlaku pada abad
19 dan awal abad 20 di Eropah yang
mempunyai kesan utama ke atas
perkembangan teori-teori sosial.
• Ritzer mengemukakan 6 gerakuasa sosial yang
dimaksudkan iaitu:

5. • Revolusi Politik
• Revolusi Perindustrian & Kebangkitan
Kapitalisma
• Kebangkitan Sosialisma
• Perbandaran
• Perubahan dalam bidang Keagamaan
• Pertumbuhan Sains.

6. Revolusi Politik
 Beberapa siri revolusi politik yang berlaku di
sepanjang abad 19 di Eropah, bermula dengan
Revolusi Perancis (1789), merupakan faktor utama
atau faktor immediate (segera) bagi kemunculan
teori-teori sosial.
 Kesan revolusi politik ini besar sekali, dan banyak
perubahan positif lahir daripadanya.
 Akan tetapi perkara yang menarik minat pengkaji-
pengkaji masyarakat pada ketika itu bukan ke atas
kesan-kesan positif, tetapi sebaliknya ke atas kesan-
kesan negatif perubahan tersebut.

7. • Penulis/pengkaji masyarakat pada ketika itu
merasai terganggu dengan keadaan kucar-
kacir yang berlaku, terutamanya di Perancis.
• Mereka sepakat untuk mencari jalan supaya
keamanan dapat dipulihkan semula dalam
masyarakat.
• Sesetengah daripada mereka mengambil sikap
yang agak ekstrim untuk kembali kepada
keadaan ketenteraman dan keamanan Zaman
Pertengahan (Middle Ages).

8. • Akan tetapi, para pemikir yang lebih sofistikated
mengakui bahawa perubahan-perubahan sosial yang
berlaku dalam masyarakat Eropah pada abad 19
tidak memungkinkan mereka berjaya membawa
kembali ketenteraman masa lampau.
• Sebaliknya, mereka cuba mencari asas-asas baru
yang boleh membawa ketenteraman dalam
masyarakat.
• Keinginan dalam isu ketenteraman sosial ini
merupakan satu daripada keperihatinan (concern)
yang ditunjukkan oleh ahli-ahli teori klasik seperti
Auguste Comte dan Emile Durkheim.

9. Revolusi Perindustrian &
Kebangkitan Kapitalisma
• Revolusi perindustrian melanda kebanyakan
masyarakat barat pada abad 19 dan awal abad
20.
• Revolusi perindustrian ini bukanlah satu-
satunya peristiwa tetapi rangkaian
perkembangan yang membawa transformasi
dunia barat daripada sistem sosial yang
berasaskan pertanian kepada yang berasaskan
perindustrian.

10. • Akibat revolusi perindustrian, ramai penduduk
desa meninggalkan ladang dan kegiatan
pertanian untuk menjalankan pekerjaan di
sektor perindustrian.
• Jadi untuk menyedia dan menampung
perkhidmatan yang diperlukan oleh sektor
industri dan sistem ekonomi kapitalis, pelbagai
birokrasi ekonomi besar-besaran muncul.

11. • Dalam ekonomi berasaskan perindustrian ini,
sesuatu yang unggul ialah pasaran bebas (free
market system atau sistem ekonomi laissez
faire)
• Sistem pasaran bebas ini membolehkan
berlakunya pertukaran hasil-hasil keluaran
industri.

12. • Dalam sistem ekonomi yang baru ini hanya
sebilangan kecil penduduk mengaut
keuntungan sedangkan majoriti berkerja
dalam jangka waktu panjang dengan upah
yang kecil atau rendah.
• Akibatnya timbul reaksi atau tindak balas
terhadap sistem perindustrian dan terhadap
sistem kapitalis pada umumnya, yang
membawa kepada wujudnya gerakan-gerakan
buruh dan gerakan radikal lain, misalnya
revolusi bagi menggulingkan sistem kapitalis.

13. • Revolusi perindustrian, kapitalisma, dan reaksi
terhadap kedua-duanya menyebabkan
berlakunya perubahan besar, malah
perubahan struktural kepada masyarakat
barat.
• Perkembangan-perkembangan ini memberi
kesan penting kepada pengkaji masyarakat
pada ketika itu.

14. • Empat tokoh terkemuka dalam sejarah teori
sosial, iaitu Karl Marx, Max Weber, Emile
Durkheim, dan George Simmel menumpukan
perhatian ke atas perubahan-perubahan ini
dan juga ke atas masalah-masalah yang timbul
daripadanya.
• Mereka menghabiskan masa meneliti serta
mengkaji masalah-masalah ini, dan dalam
banyak kes cuba menggubal program bagi
membantu menyelesaikannya.

15. Kebangkitan Sosialisma
• Satu rangkap perubahan yang bertujuan untuk menghadapi
kesan-kesan negatif sistem perindustrian dan sistem
kapitalisma boleh disatukan di bawah tajuk 'sosialisma'.
• Walau pun sesetengah pengkaji masyarakat bersetuju atau
mondokong sosialisma sebagai satu penyelesaian kepada
masalah-masalah yang timbul daripada sistem perindustrian
dan kapitalisma, tetapi ramai juga yang menentangnya, baik
secara peribadi maupun secara intelektual.

16. • Di satu pihak, Karl Marx merupakan seorang
penyokong aktif gerakan atau idea untuk
menghapuskan sistem kapitalis dan
menggantikannya dengan sistem sosialis.
• Beliau menggunakan sebahagian besar
daripada masanya menulis serta mengkritik
masyarakat kapitalis.
• Penulisan beliau yang terkenal antaranya
adalah Das Kapital dan Communist Manifesto.

17. • Sebaliknya, di satu pihak lain pengkaji-
pengkaji seperti Max Weber dan Emile
Durkheim cuba mencari penyelesaian dalam
lingkungan sistem kapitalis itu sendiri dan
bukan menggerakkan revolusi bagi
menghapuskan sistem berkenaan seperti yang
dicadangkan oleh Marx.

18. • Mereka sebenarnya lebih takut kepada sistem
sosialis daripada sistem kapitalis itu sendiri.
• Perasaan takut dan bimbang terhadap sistem
sosialis ini memberi kesan ke atas
pembentukan teori-teori sosial, hingga
didapati dalam banyak keadaan, teori-teori
sosial ini berkembang sebagai reaksi terhadap
aliran Marxisma dan teori-teori sosialis yang
lain.

19. Perbandaran
• Sebahagian daripada kesan revolusi
perindustrian pada abad 19 & 20 ialah ramai
penduduk luarbandar meninggalkan kampung
halaman mereka berhijrah ke bandar.
• Migrasi secara besar-besaran ini berlaku
disebabkan terdapat pelbagai pekerjaan di
sektor bandar yang diwujudkan oleh kegiatan
perindustrian.

20. • Namun demikian, migrasi desa-kota ini
menimbulkan pelbagai masalah khususnya
berkaitan dengan penyesuaian dengan
kehidupan bandar.
• Selain itu, perkembangan bandar yang
berterusan membawa kepada wujudnya
masalah perbandaran seperti kesesakan,
jenayah, kebisingan, masalah lalulintas dsb.

21. • Keadaan masyarakat bandar dan masalah-
masalah berkaitan, menarik minat pengkaji-
pengkaji seperti Max Weber dan George
Simmel untuk mengkaji atau menelitinya.
• Pada hakikatnya Aliran Chicago (Chicago
School), iaitu aliran pertama yang muncul
dalam bidang sosiologi di Amerika sebahagian
besarnya menumpukan perhatian ke atas
masyarakat bandar dan masalah-masalah
perbandaran.

22. Perubahan Dalam
Bidang Agama
• Perubahan sosial yang berlaku akibat revolusi politik,
revolusi industri dan perbandaran, mempunyai kesan
penting ke atas bidang keagamaan.
• Oleh kerana ramai daripada para sosiologis awal
mempunyai latar belakang agama, maka mereka
ingin merubah atau mempertingkatkan kehidupan
manusia atas landasan-landasan keagamaan.

23. • Teori-teori yang mereka kemukakan juga
mempunyai kaitan dengan agama.
• Penulisan Max Weber misalnya banyak
menyentuh dengan soal-soal agama.
• Dalam penulisan beliau yang terkenal iaitu
"Protestant Ethics and the Spirit of
Capitalism“, beliau cuba menghubungkan
proses ekonomi kapitalis dengan ajaran
agama Protestant.

24. Pertumbuhan Sains
• Selaras dengan perkembangan teori-teori
sosial, terdapat peningkatan tumpuan ke atas
ilmu sains, bukan sahaja di kolej/universiti
tetapi dalam masyarakat keseluruhannya.
• Hasil kemajuan sains dan teknologi memberi
manfaat besar kepada masyarakat, lantas
meletakkan sains pada mertabat yang tinggi.

25. • Sesiapa yang mempunyai kaitan rapat dengan
sains juga mendapat kedudukan yang tinggi
dalam masyarakat.
• Ahli-ahli sosiologis seperti Comte dan
Durkheim cuba mengambil model sains
(terutama sains fizikal dan sains hayat) untuk
dijadikan model dalam bidang sosiologi.

26. Gerakuasa Intelektual
• Perbincangan tentang gerakuasa intelektual ini
dihubungkan dengan zaman Enlightenment (Abad
18), dan dengan penulisan/idea/pemikiran
intelektual tokoh-tokoh terkenal seperti Comte,
Durkheim, Marx, Weber, George Simmel, Herbert
Spencer dll.
• Penulisan tokoh-tokoh di atas dizahirkan dalam
pelbagai teori yang akan dibincangkan.

27. Zaman Enlightenment
• Zaman Enlightenment ialah zaman di mana berlakunya
perkembangan intelektual dan perubahan falsafah serta
pemikiran.
• Kebanyakan daripada pemikir di zaman Enlightenment
(termasuk Charles Montesquieu, Jean Rousseau, Rene
Discartes, Thomas Hobbes, John Locke) dipengaruhi oleh dua
arus perkembangan intelektual, iaitu Falsafah abad 17 dan
Sains.

28. • Penulisan-penulisan oleh Discartes, Thomas Hobbes,
dan John Locke misalnya menumpukan perhatian
untuk menghasilkan sistem idea yang munasabah
tetapi bersifat umum dan abstrak.
• Para pemikir terkemudian (khususnya mereka yang
dipengaruhi oleh sains) tidak menolak aliran
pemikiran seperti ini, tetapi pada masa yang sama
mengambil tindakan susulan dan usaha untuk
memperolehi idea/ pemikiran daripada keadaan
sebenar yang boleh diuji kesahihannya.

29. • Dengan kata lain, mereka cuba
menghubungkan penelitian atau kajian
empirikal dengan penghujahan (reason).
• Pada peringkat ini didapati munculnya
penggunaan kaedah saintifik dalam
penghuraian isu-isu sosial.

30. • Perkembangan selanjutnya pada zaman
Enlightenment ini ialah para pemikir bukan sahaja
ingin memperolehi idea daripada keadaan sebenar
(real world), tapi mereka inginkan juga agar idea tadi
menjadi sesuatu yang berguna kepada kehidupan
masyarakat.
• Pada keseluruhannya zaman Enlightenment ini
dihubungkan dengan kepercayaan bahawa manusia
boleh menyesuaikan diri dan mengawal alam
semesta (universe) dengan cara/kuasa penghujahan
dan penyelidikan empirikal.

31. • Pemikiran seperti ini lahir daripada hakikat
bahawa jika dunia fizikal (physical world)
boleh ditentukan oleh hukum-hukum semula
jadi, maka dipercayai dunia sosial (social
world) juga boleh ditentukan sedemikian.
• Ini bergantung pada falsafah untuk mencari
hukum-hukum sosial dengan menggunakan
kaedah penghujahan dan penyelidikan
empirikal bagi menerangkan pelbagai
fenomina sosial yang wujud dan berlaku
dalam masyarakat.

32. • Dengan berpegang kepada faktor
penghujahan (reason), para pemikir zaman
Enlightenment cuba menolak kepercayaan
terhadap autoriti tradisi - yang dikatakan tidak
rasional dan bertentangan dengan sifat
semula jadi manusia serta menyekat
kemajuan.
• Matlamat mereka ialah untuk menolak/
menghapuskan sistem-sistem kehidupan yang
dianggap tidak rasional ini.

33. • Walau pun idea/pemikiran Enlightenment ini
mempunyai asas-asas kebenarannya, tetapi
banyak juga yang menentang, terutama dari
golongan agama (Katolik).
• Orang-orang seperti De Bonald merasai
terganggu dengan aliran pemikiran zaman
Enlightenment dan ingin membawa
masyarakat kembali kepada suasana/ keadaan
ketenteraman di zaman Pertengahan.

34. • De Bonald mendokong idea bahawa Tuhan
adalah sumber bagi segala-galanya, termasuk
keadaan yang wujud dalam masyarakat
manusia sendiri.
• Bagi beliau, tidak ada sesuatu yang lebih tinggi
daripada kepercayaan terhadap agama dan
aspek-aspek keagamaan.

35. • Beliau mengatakan Tuhan mencipta
masyarakat, dan adalah salah bagi manusia
menukar ciptaan tersebut.
• Golongan konservatif seperti De Bonald ini
bukan sahaja mengakui aspek-aspek
kehidupan sosial yang dianggap tidak rasional
oleh para pemikir Enlightenment, tetapi turut
memberi nilai positif terhadap aspek-aspek
tersebut.

36. • Mereka terus mengakui fenomina-fenomina
seperti tradisi, khayalan, emosi dan agama
sebagai komponen yang berguna dan perlu
dalam kehidupan sosial.
• Mereka cuba mengekalkan ketenteraman
yang sedia ada, dan pada masa yang sama
mencemuh perkembangan seperti revolusi
industri, perbandaran dsb serta menganggap
perkembangan tersebut sebagai sesuatu yang
disruptive atau meruntuhkan.

37. SOALAN PERBINCANGAN
• Nyata dan huraikan gerakuasa-gerakuasa sosial yang
membawa kepada pertumbuhan dan perkembangan
teori-teori sosial di Eropah pada abad ke 19 dan 20.
• Sejauhmanakah gerakuasa sosial yang berlaku di
Eropah pada abad ke 19 dan 20 dapat dikesan
berlaku dalam masyarakat Malaysia pada masa ini.