1. Σουλτάτη Ελένη, Μ.Α.
1ο ΓΕ.Λ. Λιβαδειάς
«Ο φιλοσοφικός αναστοχασμός ως
προϋπόθεση συγκρότησης πολιτειακής
σκέψης στα « Πολιτικά» του
Αριστοτέλη».
ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
«ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ»
19 Ιουνίου 2013, Θήβα
Διοργάνωση: Στρατής Μαϊστρέλλης
Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Βοιωτίας

2. Ο ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ Η ΑΦΟΡΜΗΣΗ
Δίνουν τους δύο βασικούς φιλοσοφικούς όρους,
τον πολίτη και την πόλη.
●
Θέτει το βασικό θέμα της ουσίας με τη χρήση
του “είναι”και της λέξης “συστατικό στοιχείο”.
●
Υπάγει τον πολίτη στην πόλη ως σχέση
περιέχοντος- περιεχομένου.
●

3. ΑΦΟΡΜΗΣΗ
●
●
●
Η αφόρμηση στοχεύει στην παροχή κινήτρων ανάπτυξης
φιλοσοφικού στοχασμού:
Ως εξωτερική αφόρμηση προβληματίζει για την πρακτική και
θεωρητική διάσταση της αριστοτελικής πολιτικής σκέψης.
Ως εσωτερική αφόρμηση δημιουργεί προβληματισμό πάνω
σε έννοιες που διατυπώνονται στον τίτλο και συσχετίζονται με
αντίστοιχες από το πρωτότυπο π.χ. η λέξη “ συστατικό” με τις
λέξεις “συγκείμενων” και “συνεστώτων”.Μ’αυτό τον τρόπο
εισάγεται η έννοια της σύνθεσης.

4. ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ:ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ
ΠΟΛΙΤΗ -ΠΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ.
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ
●
●
●
●
Η πραγμάτευση της έννοιας''πολιτεία''στον
συγκριτικά με τον Πλάτωνα.
Αριστοτέλη
Ο προσδιορισμός του υποκειμένου της πολιτικής πράξης.
Η έννοια της τάξεως ως συγκροτησιακό στοιχείο της πόλης
-πολιτείας
Η οργανική αντίληψη της πολιτείας (η πόλη νοείται ως
αθροιστικό σύνολο μορίων).

5. ΜΕΘΟΔΟΣ- ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
●
Χρήση της αρνητικής ενεργοποίησης της
διαλεκτικής.
Μία έννοια εξετάζεται στα όριά τηςκαι συγχρόνως
υπάρχει η δυνατότητα να τεθεί ως έννοια (π.χ.ο όρος:
πολίτης),να αμφισβητηθεί(αμφισβητουσι) ,να τεθεί υπό
άρση και τελικά να συντεθεί ως ορισμός στην 16
παράγραφο.
●
Χρήση της αναλυτικής μεθόδου.
Η μέθοδος αυτή επιβάλλεται λόγω του ότι η πόλη
αντιμετωπίζεται ωςσύνθετη έννοια,όμως συνάπτεται και
με τον εμπειρισμό(ιδειν,ορωμεν).

6. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ
●
●
Η Ηθική και η Πολιτική στον Πλάτωνα διέπονται από ενότητα
,ενώ στον Αριστοτέλη είναι δύο αυτόνομες περιοχές της
πρακτικής φιλοσοφίας, με ιδιαίτερο περιεχόμενο.Ωστόσο
συνυπάρχουν σε ενότητα υπό τον όρο Πολιτική λόγω του
κοινού τους σκοπού,της ευδαιμονίας.
Ο πολιτικός στοχασμός του Αριστοτέλη δεν ξεκινά αλλά
καταλήγει στις πρώτες αρχές, αυτό το ρόλο εξυπηρετεί η
αμφιβολία όπως διατυπώνεται στην 15 παράγραφο
φανερώνοντας την αναστοχαστική διάθεση.

7. ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ
●
●
●
●
●
ΠΟΛΙΤΕΙΑ: Το περιεχόμενο του όρου πολιτεία έχει διττή διάσταση: σημαίνει το
νόμιμο πολίτευμα -τη συνταγματική πόλη,σημαίνει και τη ιστορική δημοκρατία.
ΠΟΛΗ:Θέμα είναι η αναζήτηση της ουσίας της πόλης γι ʾαυτό και αναζητείται η
ειδοποιός διαφορά που είναι το πολίτευμα.Η πόλη ορίζεται φιλοσοφικά καθώς το
πολίτευμα που είναι η ουσία της,της δίνει ποιοτική υπόσταση.
ΤΑΞΗ :Η έννοια της τάξης συσχετίζεται με το πολίτευμα˙σημαίνει
μία
δυναμική,ποιοτική οργάνωση και καθορίζει το ποιόν του.Ο δεύτερος ορισμός της
πολιτείας ως πολιτική δομή και οργάνωση αποδεικνύει τον κυρίαρχο ρόλο της τάξης.
Η ΣΥΝΘΕΣΗ:Στην πόλη προσδίδεται οργανισμικός χαρακτήρας.Η συνοχή και η
ενότητα της πόλης επιτυγχάνεται δια της ποιοτικής μίξεως.Η κίνηση λόγω της μίξεως
επιτρέπει την εναλλαγή στην εξουσία των πολιτών ως στοιχείο δημοκρατίας.
Ο ΠΟΛΙΤΗΣ:Ο πολίτης σχετίζεται οργανισμικά με την πολιτεία.
Η ιδιότητα αυτή απορρέει από την ενεργό δράση και συμμετοχή.
Προϋποθέτει πολιτική αυτοσυνειδησία.
Προοικονομείται ο ορισμός της 16 παραγράφου με βάση τη συμμετοχή στη δικαστικήεκτελεστική και νομοθετική εξουσία.

8. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
●
ﾠ Ποιος ο ρόλος της αμφισβήτησης στην αριστοτελική
πολιτική σκέψη;
●
●
●
●
Πώς εξασφαλίζεται η νοηματική αλληλουχία στην 15
παράγραφο;
Ποια η ουσία της πολιτείας;
Για ποιους λόγους κατά τον Αριστοτέλη πρέπει
πρώτα να διερευνηθεί το θέμα ''τί εστί η πόλις;''
Πώς συνάπτεται ο εμπειρισμός με την αναλυτική
πορεία σκέψης;

9. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
●
●
Η πολιτεία στον Αριστοτέλη νοείται κυρίως ως σύνταγμα.
Ο πολιτικός και ο νομοθέτης στοχεύουν στην πόλη
εξαίροντας την ιδιαίτερη αξία της.
●
Η πόλη ως ολότητα προκύπτει με μίξη.
●
Η σχέση πόλης-πολίτη είναι διαλεκτική.
●
●
Ο πολίτης σχετικοποιείται ως προς την ποιότητα του
πολιτεύματος.
Ο εμπειρισμός συνάπτεται με την αναλυτική πορεία
σκέψης ως έκφραση της αρνητικής διαλεκτικής.

10. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
●
●
Η πολιτεία στον Αριστοτέλη νοείται κυρίως ως σύνταγμα.
Ο πολιτικός και ο νομοθέτης στοχεύουν στην πόλη
εξαίροντας την ιδιαίτερη αξία της.
●
Η πόλη ως ολότητα προκύπτει με μίξη.
●
Η σχέση πόλης-πολίτη είναι διαλεκτική.
●
●
Ο πολίτης σχετικοποιείται ως προς την ποιότητα του
πολιτεύματος.
Ο εμπειρισμός συνάπτεται με την αναλυτική πορεία
σκέψης ως έκφραση της αρνητικής διαλεκτικής.