1. Διδακτική πρόταση στη Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία
της β΄Γυμνασίου
Π. Γιαννακίτσα ΠΕ02
2ο Γυμνάσιο Λιβαδειάς
ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
«Αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία των φιλολογικών
μαθημάτων Γυμνασίου και Λυκείου. Εμπειρίες και προτάσεις».
26 Φεβρουαρίου 2014, Λιβαδειά
Διοργάνωση: Στρατής Μαϊστρέλλης
Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Βοιωτίας

2. Τίτλος διδακτικής ενότητας :
“Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα
ελληνικά κράτη”
Από το σχολ. Βιβλίο των Ιωάννη Δημητρούκα και Θουκυδίδη Ιωάννου
της Β΄Γυμνασίου
Α΄ΜΕΡΟΣ: τα λατινικά και ελληνικά κράτη
Β' ΜΕΡΟΣ: το κάστρο της Λιβαδειάς

3. Στόχοι του μαθήματος:
Οι στόχοι όπως ορίζονται από και το Α.Π.Σ.
είναι οι κάτωθι:
Α. Γενικοί στόχοι
Να καλλιεργηθεί η ιστορική σκέψη μέσα από την
κατανόηση των γεγονότων και να αναπτυχθεί η
ιστορική συνείδηση.
Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι το παρόν δεν είναι κάτι
νεκρό,αλλά αποτελεί κομμάτι του
παρόντος:επηρεάζει ,εμπνέει, συνδιαλέγεται με αυτό.
Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής και
κριτικής αξιολόγησης των ιστορικών πηγών.
Να συγκρίνουν και να συνθέτουν τις πληροφορίες που
παίρνουν από διαφορετικές πηγές.
Να μελετούν και να αξιοποιούν χάρτες,αντλώντας χρήσιμες
πληροφορίες.

4. Ειδικοί στόχοι
Α. Γνωστικοί
1)Να προσδιορίσουν τα χρονικά πλαίσια της Λατινοκρατίας και να
βρουν όρους ταυτόσημους με αυτόν.
2) Να γνωρίσουν οι μαθητές τα λατινικά κράτη που
δημιουργήθηκαν στο Βυζάντιο και να κατανοήσουν :
το χαρακτήρα και την οργάνωση των λατινικών κρατών
τις συνέπειες για τους Έλληνες της κυριαρχίας των Φράγκων και
τους όρους διαβίωσής των.
3) Να γνωρίσουν τα ελληνικά κράτη που σχηματίστηκαν μετά
το 1204 και να αξιολογήσουν:
τη συμβολή της αυτοκρατορίας της Νίκαιας στην
ανασύσταση του Βυζαντίου
το έργο σημαντικών ηγεμόνων στην ανάπτυξη των ελληνικών
κρατών
την ιστορία και τη συμβολή του Μυστρά στην πνευματική και
πολιτική αναγέννηση του Βυζαντίου.

5. β. Παιδαγωγικοί στόχοι
Να αναπτύξουν οι μαθητές δεξιότητες
συνεργατικής μάθησης.
Να αναλάβουν κεντρικό και ενεργητικό
ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία.
Να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή
προφορικού και γραπτού λόγου.
Να προσεγγίζουν τη γνώση μέσω
ανακάλυψης και διερεύνησης.

6. γ. Στόχοι ως προς την αξιοποίηση των
Τ.Π.Ε
Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης στο
Διαδίκτυο και επιλογής της κατάλληλης
πληροφορίας.
Να αξιολογούν κριτικά τις διαδικτυακές
πληροφορίες.
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου,
του επεξεργαστή κειμένου και προγραμμάτων
παρουσίασης.
Να παράγουν απλά και πολυτροπικά κείμενα σε
ψηφιακό περιβάλλον.

7. Προϋποθέσεις – Τρόπος διεξαγωγής μαθήματος
Τύπος μαθήματος: μαθητοκεντρικός- ομαδοσυνεργατικός
Χώρος: εργαστήριο Πληροφορικής
Ομάδες μαθητών:έξι ομάδες των τριών ατόμων η καθεμιά
Ρόλοι των μελών της ομάδας:
χειριστής Η/Υ,γραμματέας,εισηγητής
Ρόλος του διδάσκοντος: συντονιστικός, παρεμβατικός
Εργαλεία -μέσα :
Σχολ. Βιβλίο Ιστορίας β΄γυμνασίου
Η/ Υ:προγράμματα Interner Explorer Power Point
Φύλλα εργασίας
•
Διάρκεια μαθήματος: 1 διδακτική ώρα

8. Πορεία διδασκαλίας
Αφόρμηση: επιδεικνύεται στους μαθητές ψηφιακή εικόνα
από το μεσαιωνικό κάστρο της Λιβαδειάς και τίθεται το
ερώτημα “τι απεικονίζει η εικόνα και σε ποια εποχή
ανήκει;”.Σκοπός του ερωτήματος είναι να κεντρίσει το
ενδιαφέρον των μαθητών και να εισαχθεί το αντικείμενο
του μαθήματος, “η Λατινοκρατία στην Ελλάδα”.
1ο Βήμα:Όλες οι ομάδες εκτελούν την 1η Δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας. Η πρώτη και η δεύτερη
εντοπίζουν στο βυζαντινό χάρτη τα λατινικά κράτη και
τα καταγράφουν. Αντίστοιχα, η τρίτη και τέταρτη
ομάδα, εντοπίζουν και σημειώνουν τα ελληνικά κράτη.
Η πέμπτη και έκτη ομάδα διερευνούν ανοίγοντας την
ιστοσελίδα της Wikipedia τον όρο Λατινοκρατία και τα
χρονικά πλαίσια αυτής της περιόδου, και βρίσκουν
ταυτόσημες με αυτήν έννοιες.

10. ￂ2ο Βήμα
Για την εκπόνηση των δραστηριοτήτων του 2ου βήματος
είναι αναγκαίο να διασαφηνιστούν οι όροι φέουδο και
φεουδαρχία. Οι μαθητές παραπέμπονται στο αντίστοιχο
κεφάλαιο του σχολικού τους βιβλίο (σελ.91-92) και τους
δίνονται επεξηγήσεις από τη διδάσκουσα.
Η 1η και 2η ομάδα μεταβαίνουν στη δ/νση
www.fhw.gr/chronos/projects/fragokratia/ >Κων/πολη και >
Θεσσαλονίκη.Μελετούν τα κείμενα που αφορούν την
πολιτική πραγματικότητα που δημιουργήθηκε μετά τη
συμφωνία διανομής των εδαφών του Βυζαντίου του 1204
και απαντούν στα ερωτήματα όπως αναγράφονται στο
Φύλλο Εργασίας.

11. 2ο Βήμα
Η 3η και 4η ομάδα μεταβαίνουν στη δ/νση
http://www.hellenichistory.gr/ και ακολουθώντας τα
παρακάτω βήματα:ΥΣΤΕΡΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ>
ΠΟΛΙΤΙΚΗ>Ιωάννης Γ΄Βατάτζης>Εξωτερική πολιτική και
στη συνέχεια Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγος>Εξωτερική πολιτική
μελετούν τα περιεχόμενα σε αυτές τις σελίδες κείμενα που
αφορούν το κράτος της Νίκαιας και τις επιδιώξεις του στην
εξωτερική πολιτική και πραγματοποιούν τις ασκήσεις του
φυλλαδίου τους.
Η 4η και 6η ομάδα μεταβαίνουν στη δ/νση
http://www.kastra.eu/ και αφού επιλέξουν Μυστράς
παρακολουθούν ηχητικό βίντεο με ιστορικές πληροφορίες
και συμπληρώνουν τα κενά του αναγραφόμενου στο
Φύλλο Εργασίας κειμένου με τους σωστούς όρους.

12. 3ο Βήμα
Όλες οι ομάδες επεξεργάζονται τις ιστορικές πηγές που είναι
καταγεγραμμένες στο Φύλλο Εργασίας. Τις μελετούν, τις
συζητούν ανταλλάσσοντας απόψεις και συνδιαμορφώνουν τις
απαντήσεις στα ερωτήματα.
Η πρώτη ιστορική πηγή προέρχεται από τον ιστορικό William
Miller,αφορά το πριγκιπάτο της Αχαΐας και τα ερωτήματα
αναφέρονται στο φεουδαρχικό μοντέλο οργάνωσης της
κοινωνίας και στις συνθήκες ζωής των κατώτερων τάξεων.
Η δεύτερη ιστορική πηγή ανήκει στο βυζαντινό λόγιο
Νικηφόρο Γρηγορά,αναφέρεται στην οικονομική πολιτική
τουΙ.Βατάτζη και ζητείται να ερμηνεύσουν το μέτρο
απαγόρευσης εισαγωγής και χρήσης ξένων πολυτελών
ενδυμάτων από τους υπηκόους.
Η τρίτη ιστορική πηγή προέρχεται από το δημώδες κείμενο Το
Χρονικό του Γαλαξειδίου και τα ερωτήματα αφορούν τις σχέσεις
των υπόδουλων με τους κατακτητές.

13. Β' Μέρος
Θέμα:
το μεσαιωνικό κάστρο της
λιβαδειάς

14. Β.Ειδικοί στόχοι (Β΄Μέρος)
1.Να συνδέσουν οι μαθητές το μάθημα της Ιστορίας με την
ιστορία του τόπου τους
2. Να γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο ένα μνημείο της
περιοχής τους και να κατανοήσουν:
την αρχιτεκτονική του
τα μέσα και τον τρόπο δόμησής του
τη λειτουργία του
την ιστορία του μέσα στο χρόνο
3. Να εκτιμήσουν την αξία του,ως μνημείου της πολιτιστικής
κληρονομιάς
4. Να αναπλάσουν με τη φαντασία τους τη ζωή των
ανθρώπων μέσα στο κάστρο
5. Να αισθανθούν τη ζώσα πνοή του και να το εντάξουν στην
σημερινή πραγματικότητα

15. Παιδαγωγικοί στόχοι
Να εθιστούν στην παρατήρηση και στην έρευνα
ιστορικών χώρων ξεκινώντας από τα ίχνη τους
και από πρωτογενές υλικό
Να αποκτήσουν περιηγητική και εξερευνητική
συμπεριφορά
Να ανακαλύψουν ψυχοκινητικές κλίσεις και
δεξιότητες
Να εξασκηθούν στην οργάνωση και επιτέλεση
ενός συλλογικού έργου

16. β΄Μέρος: διαθεματική εργασία
θέμα: το κάστρο της Λιβαδειάς
Προϋποθέσεις- Τρόπος εκτέλεσης
Τύπος μαθήματος: ομαδοσυνεργατικός
Ομάδες μαθητών:Δημιουργούνται πέντε
ομάδες,σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (3-4 ατόμων),που η
καθεμιά αναλαμβάνει έναν ειδικό τομέα
Χώροι μαθήματος: ο χώρος του κάστρου-η αίθουσα της
Πληροφορικής
Μέθοδος: βιωματική-ερευνητική
Διάρκεια: διατίθενται 2 διδακτικές ώρες στον αρχαιολογικό
χώρο +2,5 ώρες στην αίθουσα
Εργαλεία-μέσα: Φύλλα Εργασίας, Η/Υ:Internet ,Word,P.P

17. Μαθητές
Αρχαιολόγοι
Ιστορικοί
Φωτογράφοι
Τοπογράφοι
Αρχιτέκτονες

18. Πορεία διδασκαλίας 1
1ο Βήμα: Έρευνα-Συλλογή υλικού
Οι μαθητές περιηγούνται τον αρχαιολογικό χώρο
καθοδηγούμενοι, παρατηρούν, ερευνούν, εξετάζουν,
φωτογραφίζουν, συλλέγουν πληροφορίες και τις
σημειώνουν στο φύλλο εργασίας που τους έχει
διανεμηθεί.( 2 διδακτικές ώρες)
2ο Βήμα: Επεξεργασία-Ταξινόμηση
Παρουσίαση του υλικού αυτού στην τάξη,ανά
ομάδα,ανάλυση-επεξεργασία. Παράλληλα, το υλικό
αυτό διασταυρώνεται και συμπληρώνεται με
πληροφορίες από την ιστοσελίδα http://www.livadia.gr
και από αρχείο του δήμου Λιβαδειάς.
Στη συνέχεια ταξινομείται σε θεματικές κατηγορίες
και καταγράφεται στον υπολογιστή. (1 διδακτική ώρα)

19. Πορεία διδασκαλίας 2
3ο Βήμα:Σύνθεση του υλικού
Ένας μαθητής από κάθε ομάδα αναλαμβάνουν από κοινού
την ενοποίηση και σύνθεση των επιμέρους θεματικών
στοιχείων, όπως και την τελική διαμόρφωση της Εργασίας.
(1 διδακτική ώρα)
4ο Βήμα:Κριτικός Στοχασμός
Η Εργασία παρουσιάζεται στην τάξη και καλούνται οι
μαθητές να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα,αλλά και όλη τη
διαδικασία: ποια πορεία ακολουθήθηκε,αν τους
ικανοποίησε, τι τους προβλημάτισε κ.λπ. Σκοπός αυτής της
συζήτησης είναι η ανατροφοδότηση της εμπειρίας του
μαθητή, αλλά και της διδάσκουσας.( 1/2 διδακτικής ώρας)

20. Αποτίμηση-Συμπεράσματα
Η αξιοποίηση των Τ.Π.Ε στη διδακτική
πράξη:
Προδιαθέτει ευνοϊκά τους μαθητές,αφού
ξεφεύγουν από τον καθιερωμένο τρόπο
διδασκαλίας
Συμμετέχουν περισσότερες της μιας των
αισθήσεων και το μάθημα γίνεται πιο ζωντανό
και επομένως πιο αντιληπτό
Επιτρέπουν στο μαθητή να ανακαλύπτει το
γνωστικό αντικείμενο και να μαθαίνει σε ένα
ελκυστικό περιβάλλον μάθησης

21. Αποτίμηση -Συμπεράσματα
Η ερευνητική - ομαδοσυνεργατική διδακτική μέθοδος:
περιορίζει το ρόλο του δασκάλου και δίνει τον πρώτο
λόγο στο μαθητή
ο μαθητής δε μένει απλός θεατής,αλλά συμμετέχει και
αναπτύσσει πρωτοβουλία στην απόκτηση της γνώσης
Διευρύνεται ο αριθμός των μαθητών που μετέχουν στη
μαθησιακή διαδικασία. Μαθητές που ,συνήθως,μένουν
στο περιθώριο της διδασκαλίας ενθαρρύνονται και
δραστηριοποιούνται
Τους βοηθάει να επικοινωνήσουν,να ανταλλάξουν
απόψεις,να αναζητήσουν από κοινού λύσεις

22. Αποτίμηση- Συμπεράσματα
Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία απαιτεί περισσότερο
χρόνο,καθώς προϋποθέτει διάλογο και συνεννόηση
μεταξύ των μελών της ομάδας
Ένα πρόβλημα είναι η άνιση συμμετοχή των μαθητών
στην επιτέλεση ομαδικού έργου. Βέβαια, ο καθένας
συμμετέχει στο μέτρο των δυνατοτήτων του.
Συνοψίζοντας,πιστεύω, πως, παρά τα επιμέρους
προβλήματα,η ομαδοσυνεργατική -ερευνητική μέθοδος
διδασκαλίας βοηθά το μαθητή να ανακαλύψει τη
γνώση, να τη βιώσει και ότι βιώνει κανείς αυτό
αποτελεί κατακτημένη γνώση.

23. Σελίδες που επισκεφτήκαμε στο διαδίκτυο:
http://users.sch.gr/ipap/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CE
%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1
http://www.fhw.gr/chronos/projects/fragokratia/
http://www.hellenichistory.gr/
http://www.kastra.eu/
www.Livadia.gr/