2. πιαλήηεο

3. Οη ηέζζεξηο
εζώηεξνη, ν Εξκήο, ε Αθξνδίηε, ε Γε θαη
ν Άξεο απνηεινύλ ηνπο ιεγόκελνπο γήηλνπο
πιαλήηεο θαη απνηεινύληαη θπξίσο από
πεηξώκαηα θαη κέηαιια. Οη ηέζζεξηο εμώηεξνη
πιαλήηεο νλνκάδνληαη αέξηνη γίγαληεο. Από
απηνύο, νη δύν κεγαιύηεξνη, ν Δίαο θαη
ν Κξόλνο απνηεινύληαη από πδξνγόλν θαη ήιην
θαη νη άιινη δύν, ν Οπξαλόο θαη ν Πνζεηδώλαο
απνηεινύληαη από λεξό, ακκσλία θαη κεζάλην.

4. O Δίας είλαη ν κεγαιύηεξνο πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ
Σπζηήκαηνο ζε δηαζηάζεηο θαη κάδα. Είλαη ν πέκπηνο θαηά
ζεηξά πιαλήηεο μεθηλώληαο από ηνλ Ήιην.
Σηελ Αζηξνλνκία έρεη ην ζύκβνιν . Είλαη έλαο γίγαληαο
αεξίωλ κε κάδα ιίγν κηθξόηεξε από ην έλα εηθνζηό ηεο
ειηαθήο, αιιά είλαη δπόκηζη θνξέο κεγαιύηεξε ηνπ
ΠΙ΢Ω αζξνίζκαηνο ηεο κάδαο ηωλ ππόινηπωλ πιαλεηώλ ηνπ
ειηαθνύ ζπζηήκαηνο. Ο Δίαο, καδί κε
ηνλΚξόλν, ηνλ Οπξαλό θαη ηνλ Πνζεηδώλα, αλαθέξνληαη
ωο αέξηνη γίγαληεο.

5. Ήλιος
Ο Ήλιος είλαη ν αζηέξαο ηνπ ειηαθνύ καο
ζπζηήκαηνο θαη ην ιακπξόηεξν ζώκα ηνπ
νπξαλνύ. Είλαη ζρεδόλ κηα ηέιεηα ζθαίξα κ
δηάκεηξν 1,4 εθαηνκκύξηα ρηιηόκεηξα (109
θνξέο πεξηζζόηεξν από ηε Γε), θαη ε κάδα η
(2×1030 θηιά) απνηειεί ην 99.86% ηεο κάδα
ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο. Η θσηεηλόηεηά ην
είλαη ηέηνηα, ώζηε θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο
εκέξαο λα κελ επηηξέπεη, ιόγσ ηεο έληνλεο
δηάρπζεο ηνπ θσηόο, ζε άιια νπξάληα ζώκα
λα εκθαλίδνληαη (κε εμαίξεζε ηε ΢ειήλε θα
ΠΙ΢Ω ζπαληόηεξα ηελ Αθξνδίηε). Ο Ήιηνο είλαη η
θνληηλόηεξν ζηε Γε άζηξν, ζε απόζηαζε 14
εθαηνκκπξίσλ ρηιηνκέηξσλ (1 ΑΜ)

6. Άρης
Ο Άρης είλαη ν ηέηαξηνο (4νο) ζε απόζηαζε
από ηνλ Ήιην πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ καο
΢πζηήκαηνο (Η/΢) θαη αθόκε, ν δεύηεξνο
πιεζηέζηεξνο ζηε Γε, θαη ν έβδνκνο ζε
κέγεζνο θαη κάδα ηνπ Η/΢. Λέγεηαη ζπρλά θαη
«εξπζξόο πιαλήηεο» εμαηηίαο ηνπ εξπζξνύ
ρξώκαηνο πνπ παξνπζηάδεη θαη νθείιεηαη
ζην ηξηνμείδην ηνπ ζηδήξνπ (Fe2O3) ζηελ
επηθάλεηά ηνπ.[5] O Άξεο είλαη έλαο «γήηλνο
πιαλήηεο»[6] κε ιεπηή αηκόζθαηξα, κε
επηθάλεηα πνπ ζπλδπάδεη ηνπο θξαηήξεο
ζύγθξνπζεο ηεο ΢ειήλεο θαη ηα εθαίζηεηα, ηηο
ΠΙ΢Ω θνηιάδεο, ηηο εξήκνπο θαη ηα πνιηθά παγν
θαιύκκαηα ηεο Γεο

7. Η Γη είλαη ν πιαλήηεο ζηνλ νπνίν
θαηνηθνύλ νη άλζξσπνη, θαζώο θαη
εθαηνκκύξηα άιια είδε, θαη ν
κνλαδηθόο πιαλήηεο ζηνλ νπνίν
γλσξίδνπκε όηη ππάξρεη δσή. Είλαη ν
ηξίηνο ζε απόζηαζε πιαλήηεο από
ηνλ Ήιην, ν πέκπηνο κεγαιύηεξνο ζε
κάδα από ηνπο πιαλήηεο ηνπ ειηαθνύ
ζπζηήκαηόο καο θαη ν κεγαιύηεξνο
κεηαμύ ησλ ηεζζάξσλ πιαλεηώλ πνπ
δηαζέηνπλ ζηεξεό θινηό. Ο πιαλήηεο
ζρεκαηίζηεθε πξηλ από 4,5
δηζεθαηνκκύξηα (4,5•109) έηε, έρεη δε
έλαλ θπζηθό δνξπθόξν, ηελ ΢ειήλε.
Ο αζηξνλνκηθόο ζπκβνιηζκόο ηεο γεο
απνηειείηαη από έλαλ πεξηθπθισκέλν
ζηαπξό, αλαπαξηζηώληαο
έλαλ κεζεκβξηλό θαη
έλαλ παξάιιειν· κία
παξαιιαγή, ηνπνζεηεί ηνλ ζηαπξό
πίζσ πάλσ από ηνλ θύθιν (Uicode: ⊕ ή
♁).
Η ιέμε Γε πξνέξρεηαη από ην όλνκα
ηεο αξραηνειιεληθήο ζεάο κε ην

8. Αφροδίτη
Η Αφροδίτη είλαη ν δεύηεξνο ζε
απόζηαζε από
ηνλ Ήιην πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ
΢πζηήκαηνο. Είλαη ην πην
ιακπξό αληηθείκελν ζηνλ
λπθηεξηλό νπξαλό κεηά
ηνλ Ήιην θαη ηε ΢ειήλε.
Ολνκάδεηαη από ην
ιαό Ασγερινός ή Αποσπερίτης.
Είλαη παξόκνηα ζηε Γε ζε
κέγεζνο, αιιά πνιύ δηαθνξεηηθή
ζε θπζηθά
ραξαθηεξηζηηθά, θαζώο
θαιύπηεηαη από ππθλά
λέθε δηνμεηδίνπ ηνπ
άλζξαθα θαη δηνμεηδίνπ ηνπ
πίζσ ζείνπ ε πίεζε θαη
ζεξκνθξαζία ζηελ επηθάλεηα
ηεο είλαη πνιύ κεγαιύηεξεο από
ηηο αληίζηνηρεο ηεο Γεο.

9. Ολνκάζηεθε κε ην όλνκα ηνπ ειιεληθνύ ζενύ Εξκή, ελώ
Εξκή Ρσκαίνη ηνλ βάθηηζαλ κε ην όλνκα ηνπ αληίζηνηρνπ ζενύ
Mercurius. Σν αζηξνλνκηθό ζύκβνιό ηνπ είλαη έλαο θύθι
ζηαπξό από θάησ θαη έλα εκηθύθιην από επάλσ (Unicode
΢πκβνιίδεη ην θεθάιη ηνπ Θενύ κε ην θεξαηνεηδέο θξάλν
Πξηλ από ηνλ 5ν αηώλα π.Υ. ν πιαλήηεο είρε δύν νλόκαηα
εκθαλίδεηαη ελαιιάμ θαη ζηηο δύν πιεπξέο ηνπ Ήιηνπ. Σν
ήηαλ ν Εξκήο θαη ην πξσί ν Απόιισλ (ζεόο ηνπ ήιηνπ). Θ
όηη πξώηνο ν Ππζαγόξαο δηαηύπσζε ηελ άπνςε όηη πξόθε
ηνλ ίδην πιαλήηε. ΢ύκθσλα κε ηελ ειιεληθή κπζνινγία ν
Εξκή
ήηαλ γηνο ηνπ Δία θαη κηαο από ηηο θόξεο ηνπ Άηιαληα (ηε
λύκθε Μαία). Είλαη από ηνπο παιαηόηεξνπο ζενύο ηνπ αέ
ιαηξεία ηνπ δηαπηζηώλεηαη από ηελ καξηπξία ηνπ νλόκαη
κπθελατθέο επηγξαθέο. Ήηαλ επίζεο γλσζηόο θαη κε ηα
νλόκαηα Αργειυόντης (από ηνλ άλεκν Αργείτη), θαη Διάκτ
ηνλ άλεκν αγωγιάτη). ΢ηνπο ώκνπο ηνπ θνξνύζε θηεξά θ
θηεξσηά πέδηια θαη θαπέιν. Ήηαλ γξήγνξνο, νξκεηηθόο θ
άθελε ηα ίρλε ηνπ πνπζελά. Αληηιεπηόο γηλόηαλ κόλν από
πίζσ πξάμεηο ηνπ. Μεηαμύ ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπ πεξηιακβ
θιεςηά θαη ε αξπαγή. ΢πλνπηηθά δειαδή νη αξραίνη ηνλ
θαληάδνληαλ ζαλ έλα κεγάιν απαηεώλα.

10. Ο Οσρανός είλαη ν έβδνκνο ζε απόζηαζε απν
ηνλ Ήιην, ν ηξίηνο κεγαιύηεξνο θαη ν ηέηαξηνο
ζε όγθν πιαλήηεο ηνπ Ηιηαθνύ ΢πζηήκαηνο.
Σν όλνκα πξνέξρεηαη από ηελ αξραία ειιεληθή
ζεόηεηα ηνπ νπξαλνύ, ν νπνίνο ήηαλ παηέξαο
ηνπ Κξόλνπ θαη παππνύο ηνπ Δία. Δελ είλαη
εύθνια νξαηόο κε γπκλό κάηη από ηε Γε, όπσο
νη άιινη πιαλήηεο, θαζώο έρεη θαηλόκελν
κέγεζνο +5,5 - +6,0, θαη απηό ζε ζπλδπαζκό κε
ηελ αξγή θίλεζή ηνπ δελ αλαγλσξίζηεθε ζηνπο
αξραίνπο ρξόλνπο σο πιαλήηεο.[9] Ο Οπίιηακ
Υέξζει αλαθνίλσζε ηελ αλαθάιπςή ηνπ ηηο 13
Μαξηίνπ 1781, επεθηείλνληαο γηα πξώηε θνξά ΟΤΡΑΝΟ΢
ζηελ ηζηνξία ηα όξηα ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο.
Ο Οπξαλόο ήηαλ ν πξώηνο πιαλήηεο πνπ
αλαθαιύθζεθε κε ηειεζθόπην.
πίζσ

11. ΠΛΟΤΣΟΝΑ΢
Ο ηδξπηήο ηνπ αζηεξνζθνπείνπ ηνπ
Flagstaff ηεο Αξηδόλα Πέξζηβαι
Λόνπει (P. Lowell, 1855-1916) είρε
ππνινγίζεη ηε ζέζε ζηελ νπνία ζα έπξεπε
λα βξίζθεηαη ν Πινύησλαο από
ηηο παξέιμεηο πνπ αζθνύζε ζηνλ
πιαλήηε Πνζεηδώλα. Πξάγκαηη ζηηο 21
Ιαλνπαξίνπ ηνπ 1930 αλαθαιύθζεθε
θσηνγξαθηθά σο λένο πιαλήηεο από ηνλ
Ακεξηθαλό αζηξoλόκν Κάηλη Σόκπσ (Cl.
Tombaugh), ν νπνίνο βαζίζηεθε ελ κέξεη
ζηηο κειέηεο ησλ παξέιμεσλ ηνπ Οπξαλνύ
θαη ηνπ Πνζεηδώλα πνπ πξαγκαηνπνίεζε
ν Λόνπει.
πίζσ

12. Κρόνος
Ο Κρόνος είλαη ν έθηνο πιαλήηεο ζε ζρέζε κε
ηελ απόζηαζή ηνπ από ηνλ Ήιην θαη ν δεύηεξνο
κεγαιύηεξνο ηνπ Ηιηαθνύ ΢πζηήκαηνο κεηά
ηνλ Δία, κε δηάκεηξν ζηνλ ηζεκεξηλό ηνπ
120.660 ρηιηόκεηξα θαη αλήθεη ζηνπο
ιεγόκελνπο γίγαληεο αεξίσλ. Σν όλνκά ηνπ
πξνέξρεηαη από ηνλ Κξόλν ηεο αξραίαο
ειιεληθήο κπζνινγίαο θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ
ιέμε ρξόλνο. ΢ρεδόλ ηαπηίδεηαη κε ην Ρσκατθό
ζεό Saturn, απ' όπνπ πξνέξρνληαη θαη νη άιιεο
επξσπατθέο νλνκαζίεο.
πίζσ

13. ΢ην θέληξν ηνπ Ηιηαθνύ ΢πζηήκαηνο βξίζθεηαη
ν Ήιηνο, έλα θίηξηλν αζηέξη ηεο θύξηαο
αθνινπζίαο ειηθίαο ζρεδόλ 5 δηζεθαηνκκπξίσλ
ρξόλσλ

14. Είλαη ν κνλαδηθόο πιαλήηεο ζην ζύζηεκα πνπ
έρεη ζάιαζζεο (θάηη πνπ ππνζηεξηδόηαλ
παιηόηεξα γηα ηελ Αθξνδίηε θαη κέρξη
πξόζθαηα γηα ην δνξπθόξν ηνπ Κξόλνπ
Σηηάλα), ν κόλνο κε έληνλε γεσινγηθή
δξαζηεξηόηεηα θαη ν κνλαδηθόο (απ' όζν
μέξνπκε κέρξη ζήκεξα) πνπ θηινμελεί δσή. Η
αηκόζθαηξά ηνπ απνηειείηαη
από άδσην θαη νμπγόλν, θαη είλαη ν
κεγαιύηεξνο απ' ηνπο εζσηεξηθνύο πιαλήηεο.
Είλαη ν πξώηνο, από ηνλ Ήιην, πιαλήηεο ν
νπνίνο έρεη θπζηθό δνξπθόξν, ηελ ΢ειήλε. Ο
αζηξνλνκηθόο ζπκβνιηζκόο ηεο γεο
απνηειείηαη από έλαλ πεξηθπθισκέλν
ζηαπξό, αλαπαξηζηώληαο έλαλ κεζεκβξηλό θαη
έλαλ παξάιιειν· κία παξαιιαγή, ηνπνζεηεί ηνλ
ζηαπξό πάλσ από ηνλ θύθιν (Unicode: ⊕
ή♁).

15. ΓΗ
ΠΛΟΤΣΟΝΑ΢ ΟΤΡΑΝΟ΢
Κρόνος
Εξκή
Άρης
Δίας Αφροδίτη
Ήλιος