1. Το νερό . Μεγαλύτερα ποτάμια και
μεγαλύτερες λίμνες της Ελλάδας
Είμαι το γάργαρο νερό τθσ βρφςθσ που ςασ δροςίηει .Είμαι το νερό που
κολυμπάτε και χαίρεςτε τα καλοκαιριά ςασ. Είμαι πθγι ηωισ.Αγαπω όλα τα πλάςματα
τθσ φφςθσ , ταφτά , τα δζντρα , τα ηϊα και τουσ ανκρϊπουσ.Τουσ δίνω τα ωφζλιμα
ςυςτατικά μου για να ηουν και να μεγαλϊνουν με υγεία.Ειμαι το νερό τθσ πθγισ , το
νάμα , το νερό που κεραπεφει το κουραςμζνο ςϊμα. Είμαι το ευλογθμζνο νερό που
κακαρίηει τθν ψυχι του ανκρϊπου , είμαι το νερό τθσ βάφτιςθσ . Είμαι το ποτάμι , θ
λίμνθ , θ κάλαςςα , θ βροχι , είμαι το ΝΕΡΟ!
Γεννιζμαι ολθμερίσ. Όλο ςε κίνθςθ βρίςκομαι . Από τθν επιφάνια τθσ γθσ πάω
μζχρι τθν ατμόςφαιρα και φςτερα γυρνϊ πάλι πίςω. Από τθ κάλαςςα , τθσ λίμνεσ και
τα ποτάμια εξατμίηομαι . Γίνομαι μικρζσ μικρζσ ςταγόνεσ και φςτερα γίνομαι ατμόσ.
Με τθ βοικεια τθσ κερμοκραςίασ του αζρα και του ανζμου , ανεβαίνω ψθλά και
γίνομαι ςφννεφο.

2. Αλιάκμονας
Βνίζηεηαζ ζηδ Γ. Μαηεδμκία ηαζ είκαζ μ ιεβαθύηενμξ πμηαιόξ ηδξ Δθθάδαξ ιε ιήημξ 297
πθι. ηαζ ανίζηεηαζ μθόηθδνμξ ζε εθθδκζηό έδαθμξ. Οζ άθθμζ ιεβάθμζ πμηαιμί (Έανμξ,
Νέζημξ ηαζ Αλζόξ) πδβάγμοκ ζε λέκα εδάθδ. Σμ όκμιά ημο είκαζ ζύκεεημ ηαζ πνμένπεηαζ
από ημ άλρ (άθαξ, εάθαζζα) ηαζ από ημ άκμων (αιόκζ). Μζα ανπαία πανάδμζδ θέεζ όηζ
όζα πνόααηα έπζκακ κενό από ημκ Αθζάηιμκα άθθαγακ πνώια ηαζ βίκμκηακ θεοηά. Η
πανάδμζδ αοηή επζαεααζώκεηαζ από ιζα ηαηαβναθή ημο Λαηίκμο ζοββναθέα Πθζκίμο (2379 ι.Υ.), πμο ιεηαθναζιέκδ από ηα θαηζκζηά, θέεζ: «Επίζηρ ζηη Μακεδονία, όζοι θέλοςν
να έσοςν ππόβαηα άζππα πηγαίνοςν ζηον Αλιάκμονα, όζοι δε μαύπα ζηον Άξιον». Ο
Αθζάηιμκαξ, πνζκ βίκεζ ημ θνάβια ηδξ εηηνμπήξ ημο (δεηαεηία ημο 1950), δεκ είπε
ζηαεενή ημίηδ. ΢οπκά πθδιιύνζγε ηαζ ζπδιάηζγε εηηεηαιέκα έθδ. Ο πμηαιόξ πδβάγεζ από
ηα αμοκά Βένκμ, Γνάιιμ ηαζ Βόζμ, ζηα ζύκμνα ηδξ πώναξ ιε ηδκ Αθαακία, ηαζ εηαάθθεζ
ζημ Θενιασηό ηόθπμ ιεηαλύ ηδξ Θεζζαθμκίηδξ ηαζ ηδξ Καηενίκδξ. ΢πεδόκ ζε όθμ ημ
ιήημξ ημο ζημ κμιό Κμγάκδξ ζπδιαηίγεζ ηδκ ηεπκδηή θίικδ ημο Πμθύθςημο πμο
δδιζμονβήεδηε ιεηά ηδκ ηαηαζηεοή ημο μιώκοιμο θνάβιαημξ. Πάκς από ηδ θίικδ
ανίζηεηαζ δ βέθονα ηςκ ΢έναςκ, ηιήια ηδξ εεκζηήξ μδμύ Αεδκώκ-Κμγάκδξ. Ο
Αθζάηιμκαξ δζαεέηεζ 33 είδδ ρανζώκ, από ηα μπμία βύνς ζηα 30 είκαζ αοηόπεμκα ηαζ ηα
οπόθμζπα εζζήπεδηακ ιε ακενώπζκδ πανέιααζδ. Πμθθά από αοηά εεςνμύκηαζ ζπάκζα
ηαζ έκα, ημ ιαονμηζζνώκζ, δε γεζ πμοεεκά αθθμύ ζημ ηόζιμ. Από αοηά ηα είδδ ηςκ
ρανζώκ ηα πζμ πμθθά δεκ έπμοκ ειπμνζηή αλία, πανά ιόκμ αζμθμβζηή ηαεώξ ζηδνίγμοκ
ηδκ ηνμθζηή αθοζίδα. Άθθα ράνζα είκαζ ημ ηνζαάδα ηαζ δ ζνζδίγμοζα πέζηνμθα, πμο
δδθώκεζ πςξ ηα κενά ημο πμηαιμύ είκαζ αηόιδ ηαεανά. ΢ηζξ εηαμθέξ απακηώκηαζ θίβα
πέθζα, πμο δεκ ιπμνμύκ κα ιεηακαζηεύζμοκ, επεζδή ειπμδίγμκηαζ από ηα θνάβιαηα. ΢ημ
Γέθηα ημο Αθζάηιμκα ηαζ ημο Αλζμύ ζοκακηώκηαζ ηέθαθμζ ηαζ θαανάηζα. ΢ηδκ πενζμπή
πανάβεηαζ πενίπμο ημ 90% ηδξ ζοκμθζηήξ παναβςβήξ ιοδζώκ ζηδκ Δθθάδα. Η αθοηή
Κίηνμοξ είκαζ ιζα έηηαζδ 2.540 ζηνειιάηςκ από όπμο πανάβμκηαζ εηδζίςξ 15-20.000
ηόκμζ αθάηζ. Πμθθά είδδ πμοθζώκ πνδζζιμπμζμύκ ηδκ πενζμπή βζα κα λεπεζιςκζάζμοκ,
όπςξ μζ πάπζεξ, είηε κα λεημοναζημύκ ζηζξ ιεηακαζηεύζεζξ ημοξ. Έπμοκ παναηδνδεεί
215 είδδ πμοθζώκ, από ηα μπμία ημ 1/3 πενίπμο θςθζάγεζ ζηδκ πενζμπή. ΢ηδκ πενζμπή
θςθζάγμοκ 27 ζπάκζα ηαζ πνμζηαηεοόιεκα είδδ πμοθζώκ, όπςξ μ πμνθονμηζζηκζάξ
(είδμξ ενςδζμύ), μ ανβονμπεθεηάκμξ ηαζ δ θεπηόηδηα. Ο πμηαιόξ ζπδιαηίγεζ έκα
εηηεηαιέκμ Γέθηα πμο θηάκεζ ηα 40.000 ζηνέιιαηα, πμθύ ιζηνόηενμ από ημ Γέθηα ημο
Αλζμύ (220.000 ζηνέιιαηα). Αζηία ημ ιεβάθμ θνάβια πμο ηαηαζηεοάζηδηε ηαζ ηαηαηναηεί
ιεβάθμ ιένμξ ηςκ θενηώκ οθώκ. Απμηέθεζια είκαζ κα ιεζςεμύκ ζδιακηζηά μζ
πνμζπώζεζξ ηαζ ηδκ πενίμδμ ημο ηαθμηαζνζμύ, πμο ηα κενά είκαζ θίβα, δ εάθαζζα
εζζπςνεί ηαζ ηαηαηθύγεζ ιεβάθμ ιένμξ ηδξ ημίηδξ ημο πμηαιμύ.
Ατελώος

3. Δίκαζ μ δεύηενμξ ζε ιήημξ πμηαιόξ ηδξ Δθθάδαξ. Πδβάγεζ από ηδκ μνμζεζνά ηδξ Πίκδμο
ηαζ ζοβηεηνζιέκα από ημ όνμξ Λάηημξ (Πενζζηένζ), ΝΓ ημο Μεηζόαμο ηαζ ιεηά από ιζα
δζαδνμιή 220 πζθζμιέηνςκ εηαάθθεζ ζημ Ιόκζμ Πέθαβμξ. Γζένπεηαζ από ημ κμιό Σνζηάθςκ,
από ηα όνζα ηςκ κμιώκ Κανδίηζαξ ηαζ Άνηαξ ηαζ ιεηά από ηα όνζα ηςκ κμιώκ
Δονοηακίαξ ηαζ Αζηςθμαηανκακίαξ. Γζαπςνίγεζ ιε ηδκ πμνεία ημο ηδκ Αηανκακία από ηδκ
Αζηςθία, δζαζπίγμκηαξ δζαδμπζηά ηζξ ηεπκδηέξ θίικεξ ηςκ Κνειαζηώκ, ημο Καζηναηίμο ηαζ
ημο ΢ηνάημο ηαζ ανδεύεζ ηδκ πεδζάδα ημο Αβνζκίμο. Θεςνείηαζ μ πθμοζζόηενμξ ζε κενά
βδβεκήξ πμηαιόξ ηδξ Δθθάδαξ. Η μκμιαζία Απεθώμξ πζεακόηαηα πνμένπεηαζ από ηδ
νίγα ασ πμο ζδιαίκεζ κενό ηαζ ημ ζοβηνζηζηό επίεεημ λώων πμο ζδιαίκεζ ηαθύηενμξ. Η
θασηόηενδ μκμιαζία ημο πμηαιμύ είκαζ Αζπνμπόηαιμξ ή Άζπνμξ. Τπάνπμοκ ανηεηέξ
εηδμπέξ βζα ηδκ πνμέθεοζδ ηδξ μκμιαζίαξ αοηήξ, μζ πζμ δζαδεδμιέκεξ ηδ ζοκδέμοκ ιε
ηδκ αθνζζιέκδ εζηόκα ημο πμηαιμύ ηαηά ημοξ ακμζλζάηζημοξ ιήκεξ όηακ θοώκμοκ ηα
πζόκζα ή ιε ημ θεοηό πνώια ηςκ παθζηζώκ ζηζξ όπεεξ ημο ηαζ ηδκ άζπνδ θάζπδ πμο
ηαηεαάγεζ ημ νεύια ημο.
Έβρος

4. Γκςζηόξ ηαζ ιανίτσα, είκαζ μ δεύηενμξ ζε ιέβεεμξ πμηαιόξ ηδξ ΝΑ Δονώπδξ (ιεηά ημκ
Γμύκααδ) ηαζ μ ηονζόηενμξ πμηαιόξ ηδξ Βαθηακζηήξ Υενζμκήζμο, ιε ζοκμθζηό ιήημξ
πενίπμο 530 πθι. Πδβάγεζ από ηα όνδ Ρίθα, ηδξ Γ. Βμοθβανίαξ ηαζ ηοθά ζε αμοθβανζηό
έδαθμξ ΝΑ, δζαζπίγμκηαξ ηδκ Α. Ρςιοθία, ζπδιαηίγμκηαξ ημζθάδα ακάιεζα ζηδ Ρμδόπδ
ηαζ ημκ Αίιμ απ’ όπμο ηαζ δζένπεηαζ. ΢ηδ ζοκέπεζα, ημκηά ζημ πςνζό Καζηακζέξ, ιπαίκεζ
βζα θίβα πζθζόιεηνα ζηδκ Σμονηία, ζπδιαηίγμκηαξ ημ ηνίβςκμ ημο Καναβάηζζ, ημκηά ζηδκ
Αδνζακμύπμθδ, απ’ όπμο ζηδ ζοκέπεζα απμηεθεί ημ βεςβναθζηό ζύκμνμ ιεηαλύ ΔθθάδαξΣμονηίαξ. Πενκάεζ ημκηά ζηζξ εθθδκζηέξ ηςιμπόθεζξ Φένεξ, Γζδοιόηεζπμ, ΢μοθθί ηαζ
εηαάθθεζ ζημ αόνεζμ Αζβαίμ Πέθαβμξ, ζημ θεβόιεκμ Θναηζηό πέθαβμξ. Σμ ιήημξ ημο ζημ
εθθδκζηό έδαθμξ ιέπνζ ηζξ εηαμθέξ ημο θεάκεζ ηα 204 πζθζόιεηνα. ΢ηζξ εηαμθέξ ημο
ζπδιαηίγεζ έκα ηενάζηζμ ηαζ δαζδαθώδεξ Γέθηα, πμο απμηεθεί ημκ πζμ ζδιακηζηό
οδνμαζόημπμ ηδξ Δθθάδαξ. Γεκ είκαζ πθςηόξ ζε ηακέκα ζδιείμ ημο, έπεζ όιςξ ζδιακηζηό
όβημ οδάηςκ πμο πνδζζιμπμζμύκηαζ βζα παναβςβή δθεηηνζζιμύ (θνάβια Κοπνίκμο) ηαζ
ανδεύζεζξ.
Πηνειός

5. Λέβεηαζ ηαζΣαλαβριάς ηαζ ανίζηεηαζ ζηδ Θεζζαθία. Οζ πδβέξ ημο ανίζημκηαζ ζηδκ Πίκδμ.
Γεπόιεκμξ όθα ηα κενά από ημοξ ζοβηθίκμκηεξ αηηζκμεζδώξ παναπόηαιμοξ ηδξ Γ.
Θεζζαθίαξ, ηα μπμία άθθμηε ζπδιάηζγακ θίικδ ηαζ νέμκηαξ από ηα ζηεκά ηδξ
Καθαιπάηαξ, πμο από ηδ δζαανςηζηή ημο εκένβεζα δδιζμονβήεδηακ ηα Μεηέςνα, θεάκεζ
ζημκ εεζζαθζηό ηάιπμ, όπμο ηαζ δζαζπίγμκηαξ ημ πέναζια ηδξ ημζθάδαξ ηςκ Σειπώκ,
ιεηαλύ Οθύιπμο ηαζ Όζζαξ, εηαάθθεζ ηεθζηά ζημκ Θενιασηό ηόθπμ, δδιζμονβώκηαξ ημ
Γέθηα ημο ημκηά ζηδκ ηςιόπμθδ ΢ηόιζμ. Σμ ζοκμθζηό ιήημξ ημο είκαζ 205 πθι. Με ημ
όκμια Καθαανίαξ θένεηαζ ηαηά ημκ Μεζαίςκα, όπμο πνώηδ πμο ημκ μκμιάγεζ έηζζ είκαζ δ
Άκκα Κμικδκό, ημ 1150 ιΥ. Από ημκ Όιδνμ παναηηδνίγεηαζ αεποδίνηρ.
Νέστος
Δίκαζ ημ πέιπημ ιεβαθύηενμ πμηάιζ ηδξ Δθθάδαξ, εκώ μ νμοξ ημο μνζμεεηεί ηα ζύκμνα
ακάιεζα ζηδ Μαηεδμκία ηαζ ηδ Θνάηδ. Η ζοκμθζηή ημο πμνεία ηαθύπηεζ 243 πθι, 130
από ηα μπμία ανίζημκηαζ ζε εθθδκζηό έδαθμξ. Πδβάγεζ από ηα όνδ Ρίθα ηδξ Βμοθβανίαξ,
εκώ εηαάθθεζ ζημ Θναηζηό Πέθαβμξ, αθμύ πνώηα έπεζ δζαζπίζεζ ηα αμοκά ηδξ Γ.
Ρμδόπδξ ηαζ ημ όνμξ Φαθαηνό. Οζ πενζδβδηέξ έπμοκ ηδ δοκαηόηδηα κα εαοιάζμοκ ζημ
θοζζηό ημοξ πενζαάθθμκ αβνζμθμύθμοδα ζπάκζαξ μιμνθζάξ, όπςξ μζ μνπζδέεξ. Αηόια μζ
θίθμζ ηδξ θύζδξ ηαζ ηςκ ζπμν ιπμνμύκ κα απμθαύζμοκ ημ πμηάιζ πενπαηώκηαξ δίπθα
ζ’ αοηό, πάκς ζημ εονςπασηό ιμκμπάηζ Δ6, ή δζαζπίγμκηάξ ημ ιε ηαβζάη. Η πενζμπή ηςκ
΢ηεκώκ ημο Νέζημο έπεζ ζοκμθζηή έηηαζδ 23.800 ζηνειιάηςκ ηαζ θόβς ηδξ πθμύζζαξ
πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ έπεζ παναηηδνζζηεί ςξ «αζζεδηζηό δάζμξ». Όζμ πθδζζάγμοιε ζηδ
εάθαζζα ημ ημπίμ αθθάγεζ. Τπάνπμοκ πμθθά πμοθζά, όπςξ μζ παθηόδεηεξ ηαζ μζ
αβηαεμηαθδιάκεξ. Μζα έηηαζδ 70.200 ζηνειιάηςκ βύνς από ηδκ πενζμπή έπεζ ηδνοπεεί
ςξ γώκδ πνμζηαζίαξ. Σμ Γέθηα ημο πμηαιμύ, ιε έηηαζδ 550.000 ζηνειιάηςκ, απμηεθεί
«οδνμαζόημπμ δζεεκμύξ ζδιαζίαξ» ηαζ ιένμξ ημο Δεκζημύ Πάνημο πμο πενζθαιαάκεζ ηζξ
θίικεξ Ιζπακίδα ηαζ ΢ιανίδα. Δηηείκεηαζ από ηδ Νέα Καναέθζ έςξ ηα Άαδδνα, εκώ εηεί
ανίζηεηαζ ηαζ ημ παναπμηάιζμ δάζμξ, βκςζηό ηαζ ςξ Μεβάθμ Γάζμξ, ιε πθμύζζα
αθάζηδζδ ηαζ πμθθά είδδ γώςκ. ΢ήιενα έπμοκ απμιείκεζ ιόθζξ 4.500 ζηνέιιαηα (ηαζ
από ηζξ δύμ πθεονέξ ημο πμηαιμύ), πμο ανίζημκηαζ ηάης από ηαεεζηώξ πνμζηαζίαξ! Ο
Νέζημξ, ζύιθςκα ιε ημκ Ηνόδμημ, απμηεθμύζε ημ αόνεζμ όνζμ ελάπθςζδξ ηςκ
θζμκηανζώκ ζηδκ Δθθάδα.
Στρσμόνας

6. Έπεζ ζοκμθζηό ιήημξ 392 πθι, από ηα μπμία 274 ανίζημκηαζ ζε αμοθβανζηό έδαθμξ ηαζ
118 ζε εθθδκζηό. ΢ηδκ Δθθάδα, μ πμηαιόξ νέεζ απμηθεζζηζηά ζημ κμιό ΢εννώκ ηαζ ιαγί
ιε ημκ Αββίηδ (ημκ ηονζόηενμ εθθδκζηό παναπόηαιό ημο), ακήημοκ ζηδκ οδνμβναθζηή
θεηάκδ ηδξ Α. Μαηεδμκίαξ, πμο ηαθύπηεζ έηηαζδ 6.295 ηεην. πθι. Ο πμηαιόξ είκαζ
πθμύζζμξ ζε θενηέξ ύθεξ (οπμθμβίγμκηαζ ζε ημοθάπζζημκ 4.000.000 ηοαζηά ιέηνα
εηδζίςξ) πμο πνμζπώκμοκ ζοκεπώξ ζηδκ πεδζάδα ηςκ ΢εννώκ ηαζ ηδ θίικδ Κενηίκδ. Σμ
πθάημξ ημο λεπενκάεζ ηα 250 ιέηνα, εκώ ημ αάεμξ ημο θηάκεζ ηα 3 ιέηνα. ΢ύιθςκα ιε ηδ
ιοεμθμβία ημ πνμδβμύιεκμ όκμια ημο πμηαιμύ ήηακ Παλαιστίνος από ημ όκμια ημο
ιοεζημύ ααζζθζά ηδξ Θνάηδξ Παθαζζηίκμο πμο πκίβδηε ζημ πμηαιό πμο έθενε ιέπνζ ηόηε
ημ όκμια Κόνκαγμξ. ΢ύιθςκα ιε ηδκ Britannica Concise Encyclopedia, ημ όκμια ημο
πμηαιμύ έπεζ εναηζηή νίγα ηαζ πνμένπεηαζ από ηδ θέλδ «sru» πμο ζδιαίκεζ νέια,
ακηίζημζπδ ιε ηδκ αββθζηή θέλδ «stream», ηδ θέλδ «sruaimm» πμο ζδιαίκεζ πμηαιόξ ζηδκ
ανπαία ζνθακδζηή βθώζζα, ηδκ θζεμοακζηή θέλδ «straumuoe» πμο ζδιαίκεζ βνήβμνμ
νέια, ηδκ εθθδκζηή «νεύια» πμο απμδίδεζ ημ νέια, ηδκ αθαακζηή «rrymë» πμο ζδιαίκεζ
ηύθζζια κενμύ, shri rain. Πδβάγεζ από ημ όνμξ Βίημζα, ΝΓ ηδξ ΢όθζαξ, ζε ορόιεηνμ
2.200 ι. ΢ηδκ Δθθάδα ιπαίκεζ δοηζηά ημο πςνζμύ Πνμιαπώκα, ιέζς ηςκ ζηεκώκ ηδξ
Κμύθαξ ή ημο Ρμύπεθ, πμο μ ίδζμξ έπεζ δζακμίλεζ ακάιεζα ζηζξ μνμζεζνέξ ηδξ Κενηίκδξ
(Μπέθεξ) ηαζ ημο Όναδθμο (Αββίζηνμο). Ο πμηαιόξ πενκάεζ ακάιεζα ζηα όνδ Κενδύθθζμ
ηαζ Παββαίμ ηαζ εηαάθθεζ ζημκ ΢ηνοιμκζηό ηόθπμ, ακαημθζηά ημο πςνζμύ Νέα Κενδύθθζα
ζπδιαηίγμκηαξ ιζηνό Γέθηα. Παθαζόηενα, επεζδή είπε αααεή θοζζηή ημίηδ, πθδιιύνζγε
ζοπκά ηδκ πεδζάδα ηςκ ΢εννώκ, όπςξ ζοπκέξ ήηακ ηαζ μζ αθθαβέξ ηδξ ημίηδξ ηαεώξ ηαζ
δ δδιζμονβία ιαζάδνςκ. Γζα ηδκ ηζεάζεοζή ημο ηαζ ηδκ ακάζπεζδ ηςκ πθδιιονώκ, ηδκ
άνδεοζδ 345.000 ζηνει. ηαζ ηδ ζοβηνάηδζδ ηςκ θενηώκ οθώκ δδιζμονβήεδηε ημ 1932, δ
ηεπκδηή θίικδ ηδξ Κενηίκδξ, ιε ηδκ ηαηαζηεοή θνάβιαημξ ηαζ ακαπςιάηςκ. Η ημζθάδα
ημο ΢ηνοιόκα απμηεθεί ηδκ ιμκαδζηή δίμδμ επζημζκςκίαξ ηδξ Βμοθβανίαξ ιε ηδκ Δθθάδα
ηαζ από αοηήκ πενκάεζ δ μδόξ Θεζζαθμκίηδξ–΢όθζαξ. ΢ηζξ όπεεξ ημο οπάνπεζ πμζηζθία
οδνόαζαξ αθάζηδζδξ από εάικμοξ. Δπζηναημύκ μζ θεύηεξ, μζ ζηζέξ, μζ αηαηίεξ ηαζ ηα
πθαηάκζα. ΢ηα κενά ημο γμοκ ανηεηά είδδ ρανζώκ, ακάιεζα ζηα μπμία ηονζανπεί μ
ηοπνίκμξ ηαζ ζε πμθύ ιζηνόηενεξ πμζόηδηεξ, ηα ηζζνόκζα, μζ πένηεξ, μζ βμοθζακμί ηαζ ηα
πάθζα. Σδκ πακίδα ημο μζημζοζηήιαημξ ημο πμηαιμύ ζοιπθδνώκεζ πθήεμξ γώςκ ηαζ
πμοθζώκ πμο θςθζάγμοκ ζηζξ όπεεξ ημο.
Θύαμις

7. Ο Θύαιζξ ή Θύαιδξ ή Καθαιάξ είκαζ μ ιεβαθύηενμξ (ζε ιήημξ) πμηαιόξ ηδξ Ηπείνμο ηαζ
μ έαδμιμξ ιεβαθύηενμξ ηδξ Δθθάδαξ.Θύαμις είκαζ ημ ανπαίμ όκμιά ημο,
εκώΚαλαμάςθεβόηακ ζημ πανεθεόκ μ ιεβαθύηενμξ παναπόηαιόξ ημο, αθθά ιε ημ
πέναζια ημο πνόκμο μζ δύμ μκμιαζίεξ ηαοηίζηδηακ. Σμ ζοκμθζηό ιήημξ ημο είκαζ 115
πθι. Η πδβέξ ημο ανίζημκηαζ ζημ όνμξ Γμύζημ, ημκηά ζηα ζύκμνα ημο κμιμύ Ιςακκίκςκ
ιε ηδκ Αθαακία. Η θεηάκδ ημο έπεζ έηηαζδ 1.800 ηεην. πθι, πενζθαιαάκεζ πθήεμξ
παναπμηάιςκ ηαζ πδβώκ ηαζ ζπεδόκ μθόηθδνδ (99%) ακήηεζ ζε εθθδκζηό έδαθμξ. Με
ηαηεύεοκζδ από αμννά πνμξ κόημ, δζαζπίγεζ ημ θμθώδεξ μνμπέδζμ πμο ζπδιαηίγεηαζ
ακάιεζα ζηα όνδ Καζζδζάνδξ (Γ) ηαζ Μζηζζηέθζ (Α). Η πενζμπή αοηή ηαθείηαζ Κμζθάδα ημο
Άκς Καθαιά ηαζ είκαζ βκςζηή ςξ ημ ζδιείμ απόηνμοζδξ ηδξ ζηαθζηήξ εζζαμθήξ ημ 1940
από ηζξ εθθδκζηέξ δοκάιεζξ. Ο πμηαιόξ εηαάθθεζ ζημ Ιόκζμ Πέθαβμξ, αόνεζα ηδξ
Ηβμοιεκίηζαξ, ζπδιαηίγμκηαξ Γέθηα. Σιήια ηςκ πενζμπώκ πμο δζαζπίγεζ μ Θύαιζξ ζηδ
Θεζπνςηία ηαημζηείημ έςξ ημ Β' Παβηόζιζμ Πόθειμ από Αθαακμύξ, πμο μκόιαγακ ημοξ
εαοημύξ ημοξ Σζάιδδεξ ηαζ ηδκ πενζμπή Σζαιμονζά. Πζεακόκ ημ όκμια Σζάιδξ κα
πνμένπεηαζ από παναθεμνά ημο μκόιαημξ ημο πμηαιμύ (Θύαιζξ>Σζζάιδξ). Μέζς
αοηώκ, μ πμηαιόξ έδςζε ημ όκμιά ημο ζ’ έκακ από ημοξ πζμ δζάζδιμοξ εθθδκζημύξ
πμνμύξ, ημκ ηζάιζημ. Καηά ηδ δζαδνμιή ημο μ πμηαιόξ ζπδιαηίγεζ ζε πμθθά ζδιεία
ιζηνμύξ ηαηαννάηηεξ. Ο πζμ εκηοπςζζαηόξ από αοημύξ έδςζε ημ όκμιά ημο ζημ πςνζό
Καηαννάηηδξ. Κμκηά ζημ πςνζό Λίεζκμ, μ Θύαιζξ πενκά ιέζα από έκακ ηενάζηζμ
δζαανςιέκμ ανάπμ, ιε ημ ζπήια ημλςηήξ βέθοναξ. Σμ θοζζηό αοηό θαζκόιεκμ θέβεηαζ
Θεμβέθονμ.
Άρατθος

8. Δίκαζ μ όβδμμξ ιεβαθύηενμξ πμηαιόξ ηδξ Δθθάδαξ. Έπεζ ιήημξ 110 πζθζόιεηνα. Πδβάγεζ
από ηδ αόνεζα Πίκδμ ηαζ εηαάθθεζ ζημκ Αιαναηζηό ηόθπμ. Γζαννέεζ έκα ηιήια ημο κμιμύ
Ιςακκίκςκ ηαζ όθμ ημκ κμιό Άνηαξ. Φδιίγεηαζ βζα ηα ζπμοδαία ημλςηά βεθύνζα πμο
ζοκδέμοκ ηζξ όπεεξ ημο, όπςξ ημ βεθύνζ ηδξ Άνηαξ ηαζ ηδξ Πθάηαξ. Σμ βεθύνζ ηδξ
Πθάηαξ είκαζ ιμκόημημ ιε άκμζβια ηάιαναξ 40 ιέηνα ηαζ ύρμξ 19 ιέηνα. Θεςνείηαζ ημ
ιεβαθύηενμ ιμκόημημ βεθύνζ ηςκ Βαθηακίςκ. Βνίζηεηαζ ημκηά ζημ πςνζό Πνμθακηά ηαζ δ
ηαηαζηεοή ημο μθμηθδνώεδηε ημ 1866. Σμ βεθύνζ ηδξ Άνηαξ ανίζηεηαζ έλς από ηδκ πόθδ
ηδξ Άνηαξ ηαζ απμηεθείηαζ από ηέζζενζξ ιεβάθεξ ηαιάνεξ, ιε ζοκμθζηό ιήημξ 145 ιέηνα.
Θειεθζώεδηε βύνς ζημ 1606 ηαζ δ ηαηαζηεοή ημο είκαζ θμνηζζιέκδ ιε δζάζδιμοξ
θασημύξ ενύθμοξ. ΢ημκ Άναπεμ έπεζ δδιζμονβδεεί ηεπκδηή θίικδ ιε ηδκ ηαηαζηεοή ημο
θνάβιαημξ Πμονκανζμύ. Η δδιζμονβία ηδξ ηεπκδηήξ θίικδξ μθμηθδνώεδηε ημ 1981 ηαζ
ζήιενα απμηεθεί ζδιακηζηό οδνμαζόημπμ ηδξ Β. Δθθάδαξ.
Αλυειός

9. Δίκαζ μ πζμ ζδιακηζηόξ πμηαιόξ ηδξ Πεθμπμκκήζμο. Λέβεηαζ ηαησοσυιάς, πμο
πνμένπεηαζ από θασηή πανεηοιμθμβία ιεηά από πμθθέξ ιεηαπηώζεζξ: Αθθεζόξ - Αθθεζόξ
- Ανεζόξ - Ρμοθάξ. ΢ημοξ Μεζαζςκζημύξ πνόκμοξ οπμζηδνζγόηακ από ημοξ θμβίμοξ όηζ μ
εκδζάιεζμξ ηύπμξ Ανεζόξ ήηακ πμηαιόξ ημο Ονθέα ακηί ημο Αθέα (Αθθεζόξ). Δίκαζ μ
ιεβαθύηενμξ πμηαιόξ ηδξ Πεθμπμκκήζμο ηαζ έπεζ ιήημξ 110 πθι. Πδβάγεζ ζηδκ Ανηαδία,
ημκηά ζημ πςνζό Κμύναμοθα ηαζ πύκεηαζ ζημκ ηόθπμ ηδξ Κοπανζζζίαξ ζηδκ πθεονά ηδξ
Ηθείαξ. Σμ νεύια ημο είκαζ μνιδηζηό ηαζ ιεηαθένεζ πμθθέξ ύθεξ ιε ηδκ μπμία ηαζ βίκμκηαζ
πνμζπώζεζξ ηαζ ζηδ εάθαζζα κα δδιζμονβμύκηαζ ζε ανηεηή αηηίκα θςνίδεξ βδξ, θαζιμί
ηαζ θζικμεάθαζζεξ, όπςξ: ηδξ Ηβμοιεκίηζαξ, ηδξ Μμονζάξ ηαζ ημο Κασάθα. Σμ όκμιά ημο
εηοιμθμβείηαζ από ημ ανπαίμ νήια αθήκς πμο ζδιαίκεζ πθεζμδμηώ, πνμζθένς πθμύημ
(ελ μο ηαζ δ θέλδ ηιμαλθή). Καηά ηδ ιοεμθμβία ήηακ έκαξ από ημοξ εεμπμζδιέκμοξ
πμηαιμύξ ηςκ ανπαίςκ Δθθήκςκ, πμο θαηνεοόηακ ηονίςξ ζηδκ Ηθεία, ηδ Μεζζδκία ηαζ
ηδκ Ανηαδία, αηνζαώξ από ηζξ πενζμπέξ πμο δζαννέεζ ηαζ ζήιενα. Κάπμηε ζηόηςζε ημκ
αδεθθό ημο Κένηαθμο ηαζ ημκ ηαηαδίςλακ μζ Δνζκύεξ. Φηάκμκηαξ ζημκ πμηαιό Νύηηζμ
έπεζε ιέζα ηαζ πκίβδηε, από ηόηε μ πμηαιόξ πήνε ημ όκμια ημο. Ο Όιδνμξ ημκ
απμηαθεί «ΙΔΡΟΝ ΡΟΟΝ ΑΛΦΔΙΟΙΟ». ΢ύιθςκα ιε ημκ Παοζακία, μ Αθθεζόξ ήηακ
ηοκδβόξ πμο αβάπδζε ηδκ Ανέεμοζα, αθθά εηείκδ δεκ ημκ ήεεθε ηαζ βζα κα ημκ απμθύβεζ
πήβε ζηδκ Ονηοβία, κδζί ημκηά ζηζξ ΢οναημύζεξ. Ο Αθθεζόξ από ημκ ιεβάθμ ένςηά ημο
ιεηαιμνθώεδηε ζε πμηαιό ηαζ ιέζς ηςκ κενώκ ηδξ εάθαζζαξ έθηαζε ζηδκ Ονηοβία,
ημκηά ζηδκ αβαπδιέκδ ημο.
Εσρώτας

10. Πδβάγεζ από ημ ανηαδζηό μνμπέδζμ, ημκηά ζηδ Μεβαθόπμθδ ηαζ πενκώκηαξ ακάιεζα
ζημκ Σαΰβεημ ηαζ ημκ Πάνκςκα ιπαίκεζ ζηδ Λαηςκία. Μεηά, πενκά δίπθα από ηδ ΢πάνηδ
ηαζ δζαζπίγεζ ηδ Λαηςκία από αμννά πνμξ κόημ. Οζ εηαμθέξ ημο ανίζημκηαζ ζημκ
Λαηςκζηό ηόθπμ. Σμ όκμιά ημο πνμένπεηαζ από ηδ θέλδ εονύξ, πμο ζηα ανπαία εθθδκζηά
ζδιαίκεζ ιμύπθα. ΢ηδκ ανπαζόηδηα, πάκηςξ, μκμιαγόηακ Ίρις. Ο Δονώηαξ έπεζ ιήημξ
πμο πνμζεββίγεζ ηα 82 πζθζόιεηνα. ΢ηζξ όπεεξ ημο, αθθά ηαζ ζε κδζίδεξ ζηδκ ημίηδ ημο,
θύμκηαζ πμθθά οδνόαζα θοηά ηαζ ηαθαιζέξ. ΢ηα κενά ημο γμοκ επίζδξ πμθθά πέθζα ηαζ
ζηζξ όπεεξ ημο ααηνάπζα ηαζ δζάθμνα είδδ πμοθζώκ. Με ηα πνόκζα έπεζ θζβόηενμ κενό, εκώ
ημ ηαθμηαίνζ δ ημίηδ ημο λεναίκεηαζ ζε πμθθά ζδιεία, αθήκμκηαξ κενόθαηημοξ ηαηά
ιήημξ ηδξ ημίηδξ ημο, όπμο ζοβηεκηνώκεηαζ πναζζκάδα (πμο ιμζάγεζ ζηδκ όρδ ιε
ιμύπθα) ηαζ επζγμύκ οδνόαζα θοηά ιέπνζ ημ θεζκόπςνμ, μπόηε ηαζ ακεααίκεζ λακά δ
ζηάειδ ηςκ κενώκ. ΢ηζξ εηαμθέξ ημο ζπδιαηίγεζ εηηεηαιέκμ δέθηα έηηαζδξ 1.800
ζηνειιάηςκ, όπμο οπάνπμοκ μζ επζιένμοξ οβνόημπμζ ημο έθμοξ Αζηενζμύ ηαζ ηδξ
θζικμεάθαζζαξ Βζαάνζ. Ο Δονώηαξ είκαζ άννδηηα ζοκδεδειέκμξ ιε ηδκ ζζημνία ηδξ
ανπαίαξ ΢πάνηδξ, δ μπμία ηαζ είπε πηζζηεί ζε ύρςια ημκηά ζηδ δελζά όπεδ ημο.