1. ΕΝΟΤΗΤΑ 6θ
2012
Η ζωή σε άλλους τόπους
Δθμιτρθσ Βογιατηάκθσ
1/12/2012

2. Προοργανωτισ:
Αιτιολογικζσ προτάςεισ ( γιατί, επειδι, αφοφ, διότι, κακϊσ,
εφόςον, μια και, μια που ).
Τοπικοί προςδιοριςμοί (πάνω, κάτω, αριςτερά, δεξιά, μζςα, δίπλα,
μπροςτά, πίςω, εδϊ, εκεί ςτο ςπίτι, ςτουσ αγροφσ κ.α. )
Λεξιλόγιο ενότθτασ
Γραπτόσ λόγοσ (εικόνεσ, μεταφορζσ, παρομοιϊςεισ, προτάςεισ
δευτερεφουςεσ.)
Οι αιτιολογικζσ είναι δευτερεφουςεσ προτάςεισ που δείχνουν τθν αιτία
ι το λόγο για τον οποίο γίνεται κάτι. Συνικωσ προςδιορίηουν μια κφρια
πρόταςθ π.χ. Ζπρεπε να φφγουμε, γιατί δε κα προλαβαίναμε το τρζνο.
Κφρια
Δευτερεφουςα
Ειςάγονται
με αιτιολογικοφσ ςυνδζςμουσ: γιατί, επειδι, αφοφ, διότι, κακώσ,
εφόςον
με λζξεισ ι φράςεισ που χρθςιμοποιοφνται ωσ αιτιολογικοί
ςφνδεςμοι: μια και, μια που, που
Ξεχωρίηουν εξωτερικά από τθν κφρια γιατί χωρίηονται με (,) και
ακολουκεί ο αιτιολογικόσ ςφνδεςμοσ ειςαγωγισ.

3. Προςοχι
Οι αιτιολογικζσ προτάςεισ που αρχίηουν με το γιατί ςυχνά ςυγχζονται
με τισ πλάγιεσ ερωτθματικζσ που επίςθσ αρχίηουν με το γιατί. Τισ
ξεχωρίηουμε : α) από το νόθμα γιατί οι αιτιολογικζσ φανερϊνουν αιτία
ενώ οι πλάγιεσ ερωτθματικζσ είναι ςυνικωσ αντικείμενο ςτο ριμα τθσ
πρόταςθσ που προςδιορίηουν β) από το κόμμα που βάηουμε ςτισ
αιτιολογικζσ ενώ ςτισ πλάγιεσ όχι.
Π.χ. Δεν ζτρεξα ςτον αγώνα, γιατί ιμουν κρυωμζνοσ ( αιτιολογικι )
Τον ρώτθςα γιατί κφμωςε τόςο ( πλάγια ερωτθματικι
αντικείμενο)
Επίςθσ, ξεχωρίηουμε τισ αιτιολογικζσ που αρχίηουν με το που από τισ
αναφορικζσ που αρχίηουν με το που α) από το νόθμα και β) από το ότι
το αιτιολογικό που, βρίςκεται κοντά ςε ριματα που δείχνουν
ςυναιςκιματα .
Π.χ. Λυπάμαι που ζφυγεσ ( αιτιολογικι )
Συγκζντρωςε τα δώρα που ςου ζφεραν ( αναφορικι )
Τοπικοί προςδιοριςμοί
Εκφράηονται με τοπικά επιρριματα, φράςεισ με προκζςεισ,
αναφορικζσ προτάςεισ, μερικζσ φορζσ με λζξεισ ςτθν αιτιατικι.
Απαντοφν ςτθν ερϊτθςθ που
Σθμείωςθ: ανατρζξτε ςτο φυλλάδιο τθσ ενότθτασ "κατοικία" και ςτθ
δεφτερθ ενότθτα του Β.Μ. και ςτθ γραμματικι ςελ.163 και 167.

4. Λεξιλόγιο ενότθτασ
αυτόχκονεσ άνκρωποι που γεννικθκαν και ηουν ςτον
ίδιο τόπο
λίμερικ ςφντομα ποιθματάκια με αςτείο και χωρίσ
νόθμα περιεχόμενο
απλθςτία θ επικυμία να αποκτά κάποιοσ όλο και
περιςςότερα αγακά
διαφγεια κακαρότθτα
ζλεοσ ευςπλαχνία
Αιολικι γθ ο τόποσ των Αιολζων
πορκμόσ ςτενό μζροσ κάλαςςασ που ενώνει δυο
κάλαςςεσ και χωρίηει δυο ςτεριζσ
ιςκμόσ λωρίδα ξθράσ που ενώνει δυο ξθρζσ και
χωρίηει δυο κάλαςςεσ
διώρυγα τεχνθτόσ πορκμόσ
χερςόνθςοσ τμιμα ξθράσ που ειςχωρεί ςτθ κάλαςςα και
βρζχεται από τρεισ μεριζσ
ακρωτιρι τμιμα ςτεριάσ που ειςζρχεται βακειά μζςα
ςτθ κάλαςςα
κόλποσ κοιλότθτα που θ κάλαςςα ειςχωρεί ςτθν
ξθρά
ξζφωτο ζκταςθ χωρίσ δζντρα
ζποικοι μετανάςτεσ που εγκακίςτανται μόνιμα ςε
ζνα μζροσ και ςταδιακά εκτοπίηουν τουσ
ντόπιουσ.
Επιςκεφτείτε για τισ ερμθνείεσ των λζξεων τον παρακάτω ςφνδεςμο:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

5. Ο γραπτόσ λόγοσ τθσ ενότθτασ αφορά ςε επιχειρθματολογικά κείμενα.
Σε τζτοιου είδουσ κείμενα παρουςιάηουμε τθ γνϊμθ μασ για κάποιο
ηιτθμα και προςπακοφμε να πείςουμε τον αναγνϊςτθ για τθν άποψι
μασ. Γιϋ αυτό χρθςιμοποιοφμε επιχειριματα.
Οργάνωςθ κειμζνου
1. Εκφράηουμε τθ γνϊμθ μασ για ζνα ηιτθμα
2. Αναπτφςςουμε τα επιχειριματά μασ φροντίηοντασ να
χρθςιμοποιοφμε αιτιολογικζσ προτάςεισ
3. Εκφράηουμε τα ςυναιςκιματά μασ ι προκαλοφμε ςυναιςκιματα ςε
άλλουσ
4. Χρθςιμοποιοφμε φράςεισ του τφπου: κατά τθ γνϊμθ μου, πιςτεφω,
νομίηω, ζχω τθν άποψθ, θ γνϊμθ μου είναι κ.α.
5. Χρθςιμοποιοφμε παραδείγματα ι αναφζρουμε απόψεισ τρίτων που
ενιςχφουν τθν επιχειρθματολογία μασ
6. Καταλιγουμε ςε λογικό ςυμπζραςμα
Δε πρζπει να ξεχνάμε πωσ για να γίνει το κείμενό μασ "ηωντανό" και να
διεγείρει το ενδιαφζρον πρζπει να εμπλουτίηεται με εικόνεσ, επίκετα,
μεταφορζσ, παρομοιώςεισ και δευτερεφουςεσ προτάςεισ που
ολοκλθρϊνουν τθν "εικόνα" του γραπτοφ μασ.