Α' ενότητα Γλώσσας Ε' Δημοτικού

1. Δηλώνουμε το χρόνο…
Πώς δηλώνουμε το χρόνο σε μία
πρόταση;

2. Το ρήμα δηλώνει : χρόνο
• Ο χρόνος του ρήματος μας δηλώνει το
πότε
Παράδειγμα:
Ο μάγειρας ετοιμάζει τη σούπα
ΠΟΤΕ;
Τη στιγμή που μιλάμε
Πρόσεξε τη διαφορά:
Ο μάγειρας ετοίμασε τη σούπα

3. Μπορείς να βρεις το χρόνο του
ρήματος ;
• Τρέχω σαν τον άνεμο.
• Ο οδηγός φρενάρισε απότομα.
• Τα διόδια θα μείνουν ανοιχτά σήμερα.
• Τα είχαμε φτιάξει έτσι ώστε δεν μπορούσε
να καταλάβει τη διαφορά.
• Θα έχει γίνει το φαγητό όταν θα έρθει.
• Ο Τάσος έτρεχε σε όλη του τη ζωή.

4. το ρήμα δεν φτάνει για να δηλώσει
το χρόνο
• Οι φράσεις με πρόθεση:
Ο γιατρός ήταν εδώ από χτες
Θα έρθω σε λίγο.
Προθέσεις:
• Οι είκοσι μία (21) κοινές είναι οι:
• οι μονοσύλλαβες: με, σε, για, ως, πριν, προς, σαν
• οι δισύλλαβες: αντί, από, δίχως, έως, κατά, λόγω,
μετά, μέχρι, παρά, χωρίς
• οι τρισύλλαβες: εναντίον, εξαιτίας, ίσαμε, μεταξύ

5. Χρονικά επιρρήματα
• Θα πλαγιάσω νωρίς.
• Έτρεξε χθες στον αγώνα
Τα χρονικά επιρρήματα δηλώνουν χρόνο.
Απαντούν στην ερώτηση πότε; Χρονικά
επιρρήματα είναι τα: αμέσως, αργά, αύριο,
γρήγορα, διαρκώς, έπειτα, μόλις, πέρυσι, ποτέ,
σήμερα, τότε, τώρα, χθες, φέτος κ.ά.

6. Φτιάξτε μια πρόταση με χρονικό
επίρρημα:
Τα χρονικά επιρρήματα δηλώνουν χρόνο.
Απαντούν στην ερώτηση πότε; Χρονικά
επιρρήματα είναι τα:
αμέσως, αργά, αύριο, γρήγορα, διαρκώς,
έπειτα, μόλις, πέρυσι, ποτέ, σήμερα, τότε,
τώρα, χθες, φέτος κ.ά.

7. Χρονικές προτάσεις
• Οι προτάσεις περιέχουν ρήμα αλλιώς είναι φράσεις:
Πχ Θα έρθω όταν θέλω εγώ.
• Εισάγονταιμε τους χρονικούς
συνδέσμους: όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, π
ριν (πριν να), μόλις, προτού,ώσπου, ωσότου, όσο π
ου, όποτε, άμα ή με λέξεις και εκφράσεις που
χρησιμοποιούνται ως χρονικοί
σύνδεσμοι: όσο, ότι, εκεί που, όσο που να, έως ότου
να, κάθε
που κ.τ.λ.)

8. Ας βρούμε τις χρονικές προτάσεις:
• Όταν έρθει ο πατέρας σου, θα του τα πω όλα.
• Σαν έγινε είκοσι χρονών, έφυγε για την
Αυστραλία.
• Όλη την ώρα μάλωναν, ενώ εγώ καθόμουν
ήσυχος στο δωμάτιό μου.
• Εκεί που πήγε να φτιάξει ο καιρός, χάλασε.
• Έως ότου έρθει ο Νίκος, δεν παίζουμε
κανένα παιχνίδι;