ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1. Η ΟροσειράΤρόοδος
ως τουριστικός προορισμός
https://www.travel.gr/experiences/troodos-kyproy-organomena-monopatia-mesa-se-dasi-me-peyka-gargara-nera-kai-katarraktes/

2. ΘΤ001. Εισαγωγή στονΤουρισμό.Το φαινόμενο και η έννοια του
θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού
Διδάσκοντες: ΓιαννόπουλοςΑντώνιος, Χατζηγεωργίου Χρυσούλα
Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2023

3. Κύπρος
 Μικρό νησί με μεγάλη ιστορία και πλούσιο πολιτισμό 11.000
χρόνων
 Από τους αρχαιότερους πολιτισμούς της Μεσογείου - όπως
αποδεικνύεται από τα πολλά συναρπαστικά πολιτιστικά
αξιοθέατα, μουσεία και μνημεία
 Σταυροδρόμι τριών ηπείρων - Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής → μέσα στους αιώνες
δημιουργήθηκε ένα μωσαϊκό διαφορετικών πολιτισμών
• Το νησί είναι ένα υπαίθριο μουσείο προϊστορικών οικισμών, κλασσικών ελληνικών
ναών, ρωμαϊκών θεάτρων και επαύλεων, παλαιοχριστιανικών βασιλικών, βυζαντινών
εκκλησιών και μοναστηριών, κάστρων σταυροφόρων, γοτθικών καθεδρικών ναών,
ενετικών οχυρώσεων, μουσουλμανικών τεμενών, και κτιρίων με το Βρετανικό αποικιακό
στιλ
→ Πόλος έλξης για επισκέπτες από άλλες χώρες!

5. Ιστορική εξέλιξη του τουρισμού στην Κύπρο
Kατάσταση πλήρους
παρακμής → καμιά ευκαιρία στους
επισκέπτες της, εκτός πολύ λίγων
που γνώριζαν κι ενδιαφέρονταν για
το μακρύ κι ένδοξο παρελθόν της.
{Σε προηγούμενες εποχές
βέβαια είχε αρκετούς ταξιδιώτες, εκ
των οποίων διάφοροι έγραψαν
εντυπώσεις σε κείμενά τους που
αποτελούν σήμερα πηγές
πληροφοριών.
Τα Μεσαιωνικά χρόνια
πολλοί απ' όσους επισκέπτονταν
την Κύπρο ήταν προσκυνητές καθ'
οδόν προς και από τους Αγίους
Τόπους.}
Η κατάληψη της
Κύπρου από τους Άγγλους
επανένωσε το νησί με την
Ευρώπη.
Τέλη 19ου αι. και αρχές
20ού έχουμε επισκέπτες -κατά
βάση από την Αγγλία- που
μπορούμε να τους
χαρακτηρίσουμε «τουρίστες».
Μερικοί μάλιστα έγραψαν και
ταξιδιωτικά βιβλία για το νησί,
όπως για παράδειγμα ο Basil
Stewart (My Experiences of
Cyprus, 1906, με 50 μάλιστα
φωτογραφίες).
Άρχισαν να κτίζονται τα
πρώτα ξενοδοχεία, που σταδιακά
αντικατέστησαν τα χάνια.
Έγιναν βελτιώσεις στα
λιμάνια, προσέγγιση περισσοτέ-
ρων καραβιών, αναβαθμίστηκε το
οδικό δίκτυο, βελτιώθηκε η
υγειονομική φροντίδα, με απο-
τέλεσμα την αύξηση του αριθμού
των επισκεπτών. Όμως και πάλι
δεν μπορούμε να μιλούμε
πραγματικά για τουρισμό και
τουριστική βιομηχανία.
Οι χαρές της θάλασσας
δεν είχαν «ανακαλυφθεί» ακόμη.
Γνώρισαν μέρες δόξας τα
ορεινά θέρετρα της Κύπρου και ιδίως
οι Πλάτρες, που αναπτύχθηκαν ως το
δημοφιλέστερο θέρετρο του νησιού
αυτή την εποχή.
Συγκέντρωναν επισκέπτες
από την Αγγλία, κυρίως όμως
πλούσιες οικογένειες από τη γειτονική
Αίγυπτο (και τον βασιλιά της Αιγύπτου
Φαρούκ), που άρχισαν να έρχονται
στο νησί για παραθερισμό στα βουνά
του Τροόδους.
Σύντομα τους μιμήθηκαν και
διάφοροι πλούσιοι Κύπριοι, έμποροι
κ.ά. Έτσι άρχισε, σε περιορισμένο
βαθμό, και το φαινόμενο του
εσωτερικού τουρισμού.
Η Κύπρος άρχισε να
προβάλλεται διεθνώς, και
βασικά σε χώρες της
Ευρώπης, ως ιδανικός
χώρος για τουρισμό μετά
την απόκτηση της
ανεξαρτησίας της και την
ίδρυση αρμόδιας υπηρε-
σίας, του Κυπριακού Οργα-
νισμούΤουρισμού (ΚΟΤ).
Μπορούμε να
θεωρήσουμε ότι μετά το
1960 ιδρύθηκε -σε σύντομο
σχετικά χρόνο- η μεγάλη
βιομηχανία του τουρισμού.
1571-1878 1878-1960
Αρχές
20ου αι
1914-1945 1960 +
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΑΓΓΛΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
ΜΕΤΑΞΥΤΩΝ ΔΥΟ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
(1914-1918, 1939-1945)

6. Αποτέλεσε καίριο
πλήγμα για την τουριστική
βιομηχανία του νησιού.
Κάθετη πτώση του
τουριστικού ρεύματος
προς το νησί:
264.066 ξένοι
επισκέπτες το 1973, έναντι
μόνο 47.085 το 1975.
{1975: Η Κύπρος
γίνεται πλήρες μέλος του
Παγκόσμιου Οργανισμού
Τουρισμού.}
5 χρόνια μετά την
καταστροφή) ο αριθμός
των τουριστών που ήλθαν
στην Κύπρο ξεπέρασε το
επίπεδο του προ της
εισβολής έτους.
Η Κύπρος δέχθηκε
συνολικά 1.111.818
τουρίστες, τα δε έσοδα
από τον τουρισμό ανήλθαν
σε 365.000.000 λίρες, υπό
μορφή ξένου συναλλάγ-
ματος.
Στην εικοσαετία
που ακολούθησε, η
αύξηση του τουριστικού
ρεύματος υπήρξε ραγδαία
και την τελευταία δεκαετία
κυμαίνεται γύρω στα 2,5
εκατομμύρια τον χρόνο.
Παρατηρήθηκε τουριστική
ανάπτυξη στο πλαίσιο Στρατηγικού
Σχεδίου 2003-2010 που κατάρτισε ο
ΚΟΤ, με κύριο στόχο την επα-
νατοποθέτηση της Κύπρου στον
τουριστικό χάρτη, ως ενός
προορισμού που προσφέρει ποιο-
τητα αλλά και μοναδικές εμπειρίες
στον επισκέπτη.
Για την υλοποίηση του
στόχου αυτού προωθήθηκαν
διάφορα είδη τουρισμού, όπως ο
αθλητικός, ο θρησκευτικός, ο
συνεδριακός, ο πολιτιστικός, ο
ναυτικός τουρισμός κ.ά.
Με σχεδόν 4
εκατομμύρια αφίξεις
τουριστών ετησίως είναι ο
40ος πιο δημοφιλής
προορισμός στον κόσμο.
Ωστόσο, με βάση
τον κατά κεφαλήν τοπικό
πληθυσμό κατατάσσεται
στην 6η θέση.
Τουριστική Υποδο-
μή: 1η θέση στον κόσμο
1974 1979 1988-2000 2000-2010 σήμερα
ΤΟΥΡΚΙΚΗ
ΕΙΣΒΟΛΗ
Ιστορική εξέλιξη του τουρισμού στην Κύπρο (2)

7. ΟΡΟΣΕΙΡΑ
ΤΡΟΟΔΟΣ

8. ΟροσειράΤρόοδος
• Ο ορεινός όγκος του Τρόοδος αποτελεί την ψηλότερη
οροσειρά της Κύπρου με τον Όλυμπο και την κορυφή
Χιονίστρα – την ψηλότερη κορυφή- να φτάνει τα 1.951
μ. Το δε όνομα προέρχεται από τις τρεις οδούς που
συνδέουν το βουνό με τη Λευκωσία, τη Λεμεσό και τον
Πρόδρομο. Η περιοχή Τρόοδος περιλαμβάνει γραφικά
ορεινά χωριά συγκεντρωμένα στις κοιλάδες
Μαραθάσα στα δυτικά, Σολέα στα βόρεια, περιοχή
Πιτσιλιά στα ανατολικά και στα κρασοχώρια, στην
περιοχή Κουμανδαρίας, στα νότια.
• Υπάρχουν συνολικά 114 κοινότητες του Τροόδους, οι
οποίες βρίσκονται σε τέσσερις επαρχίες (Λευκωσίας,
Λάρνακας, Λεμεσού και Πάφου) προωθούνται πλέον
ως ενιαίος τουριστικός προορισμός.
https://www.hellenicaworld.com/Cyprus/Geo/gr/Troodos.html

9. Τουριστική περίοδος στοΤρόοδος
• Η τουριστική περίοδος για το Τρόοδος ανέρχεται σε μόλις 1-2 μήνες, σε αντίθεση με τις παράκτιες περιοχές, όπου η σεζόν
διαρκεί περίπου 6-7 μήνες.
• Ο αριθμός των τουριστικών κλινών που προσφέρει το Τρόοδος ανέρχεται στις 3.000 χιλιάδες περίπου το 2019, ενώ αντίστοιχα
2.300 το 2018.
• Κύριες εθνότητες τουριστών: Βρετανοί – Ρώσοι (ημερήσιες
για τα μοναστήρια)– Ισραηλίτες – Γερμανοί
• «Στο Τρόοδος έρχονται κυρίως για να προβούν σε μια από τις
εξειδικευμένες δραστηριότητες που προσφέρει η περιοχή και
εντάσσονται στις εξιδεικευμένες μορφές τουρισμού που
προσφέρει το Τρόοδος όπως ο αθλητικός τουρισμός (ποδηλασία,
περπάτημα στην φύση, ορειβασία, πεζοπορία, ποδηλασία),
οινογαστρονομικός τουρισμός (επίσκεψη σε οινοποιεία και
επαφή με την τοπική κουζίνα), θρησκευτικός τουρισμός
(εκκλησίες και μοναστήρια της Ουνέσκο), πτηνοπαρατήρηση,
αστροτουρισμός και γεωλογικός τουρισμός, αναφέρει ο
λειτουργός της Εταιρία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής
Τροόδους ΕΤΑΠ Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου.
http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=37320&-V=limmata

10. Ορεινός
Τουρισμός
στο Τρόοδος
Αθλητικός
Οινο-
γαστρο-
νομικός
Θρησκευ-
τικός
Αστρο-
παρα-
τήρηση
Πτηνο-
παρα-
τήρηση
Γεω-
τουρισμός
Μορφές
εναλλακτικού
τουρισμού
Κύρια χαρακτηριστικά:
• Μικρής κλίμακας, ελεγχόμενη και
ρυθμιζόμενη ανάπτυξη του
εναλλακτικού τουριστικού
προϊόντος,
• Ποικιλία δραστηριοτήτων σε ατομική
/ ανεξάρτητη βάση
• Έμφαση στην απόκτηση εμπειριών
για τις τοπικές κουλτούρες αλλά και
στη διατήρηση των παραδοσιακών
αξιών

11. Θρησκευτικός τουρισμός στοΤρόοδος
• Έχει βαθιές ρίζες στην Κύπρο
• Καλύπτει όλο το γεωγραφικό
φάσμα του νησιού
Το μωσαϊκό του θρησκευτικού
τουρισμού της Κύπρου αποτελείται από:
• Εκκλησιαστικά μουσεία
• Εκκλησίες, οι οποίες είναι προστατευόμενες από την UNESCO
• Ιερές μονές
• Αρχαία εκκλησιαστικά μνημεία
• Μνημεία άλλων δογμάτων και θρησκειών, καθώς επίσης και τα μουσουλμανικά τεμένη
https://www.visitcyprus.com/index.php/el/discovercyprus/religion/religious-routes/21-
byzantine-route-10-painted-churches-of-troodos-religious-route

12. Οινοτουρισμός στοΤρόοδος
Σημαντικό γεγονός είναι η δημιουργία «δρόμων του κρασιού», δηλαδή
συγκεκριμένες διαδρομές όπου δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες να ακολουθήσουν
και να ενημερωθούν, να δοκιμάσουν, να αγοράσουν κρασί και παραδοσιακά προϊόντα που
παράγονται από αυτό.
Η Κύπρος έχει να περηφανεύεται για ένα από τα αρχαιότερα ποτά στον κόσμο, που
ήταν αποκλειστικό προνόμιο των βασιλιάδων της, την Κουμανταρία.
Με κέντρο βάρους τα χωριά της Λεμεσού
(πρόποδες Τροόδους) και της Πάφου, η Κύπρος
έχει αρκετές οινοβιομηχανίες οι οποίες παράγουν
κρασί και μάλιστα έχουν την ικανότητα να
πραγματοποιούν και μεγάλες ποσότητες
εξαγωγών.
https://www.checkincyprus.com/section/specials/%CF%84%CE%B1-
%CE%BA%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CE%B1%CE%AF%CE%B1-
%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CE%B1
-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%85/

13. Αγροτουρισμός (τουρισμός υπαίθρου)
στοΤρόοδος – Αθλητικός τουρισμός
Αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια σε πάρα
πολλές κοινότητες του Τροόδους. Βασικός άξονας είναι ο συνδυασμός ξεκούρασης
και γνωριμίας διαφορετικών τρόπων ζωής, συνηθειών, εμπειριών των κατοίκων
της συγκεκριμένης περιοχής.
Υπάρχουν, επίσης, πολύ καλές αθλητικές εγκαταστάσεις όπου έρχονται
ξένες ομάδες για προετοιμασία, διάφορες εποχές του χρόνου. Ο αθλητικός
τουρισμός μέσα από την άρτια και ολοκληρωμένη προετοιμασία αθλητών, ο
ποδηλατικός τουρισμός, ο περιπατητικός τουρισμός γνωριμίας με την κυπριακή
φύση και ύπαιθρο είναι μορφές τουρισμού που συναντά κανείς στοΤρόοδος.
Σε ό,τι αφορά τα αθλήματα, ιδανικές συνθήκες ορεινής ποδηλασίας
προσφέρει το δασικό οδικό δίκτυο, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η οργάνωση δικτύου
ποδηλατικών διαδρομών.
Επίσης, κατά τους χειμερινούς μήνες στην περιοχή της Χιονίστρας
λειτουργεί χιονοδρομικό κέντρο με πίστες αλπικού σκι και μακράς διαδρομής.
Από το 1960 ο Όμιλος Χιονοδρομιών Κύπρου άρχισε να διοργανώνει ετήσιους
αγώνες χιονοδρομιών και το 1962 έγιναν οι πρώτοι διεθνείς αγώνες στην Κύπρο.
https://www.alphanews.live/cyprus/pigan-gia-
pezoporia-se-dasiki-periohi-toy-troodoys-kai-hathikan

14. Χριστουγεννιάτικα χωριά
Από το 2021 το Υφυπουργείο Τουρισμού της
Κύπρου οργανώνει την πραγματοποίηση
χριστουγεννιάτικων χωριών στις κοινότητες Αγρού,
Κυπερούντας, Πλατρών, Καλοπαναγιώτη και
Κακοπετριάς.
Τα χωριά αυτά «ντύνονται» εορταστικά και
προσφέρουν στους επισκέπτες θέαμα, γεύσεις και
εμπειρίες από την κυπριακή ύπαιθρο, φιλοξενία, φύση
και πολιτισμό σε μία χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα.
Ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, περίπτερα με τοπικά προϊόντα και χειροτεχνήματα,
εργαστήρια οινογαστρονομίας και χειροτεχνίας, δραστηριότητες στη φύση, ξεναγήσεις στα χωριά,
εστιατόρια και καταλύματα της ευρύτερης περιοχής με πεντανόστιμα γιορτινά μενού σε μια
προσπάθεια να αναπτυχθεί περισσότερο ο ορεινός τουρισμός στο Τρόοδος, να ενισχυθεί τόσο ο
εσωτερικός αγροτουρισμός όσο και η γνωριμία με την κυπριακή ύπαιθρο και ενδοχώρα.
https://traveldailynews.gr/column/paroysiasi/eortastiki-
atmosfaira-sta-christoygenniatika-choria-tis-kyproy/

15. Ιστορική εξέλιξη του
τουρισμού στα χωριά
της οροσειράςΤρόοδος
Περιπέτεια Ενδιαφέροντα Εξερεύνηση
https://money-tourism.gr/ekdilosis-gia-tin-diethni-imera-mnimion-stin-kypro/tzelefos-
bridge-by-the-river/

16. ΣτοΤρόοδος κτίστηκε το πρώτο ξενοδοχείο και αργότερα δημιουργήθηκαν πολλές κατασκηνώσεις. Η κυβερνητική μηχανή μεταφερόταν εκεί
τους καλοκαιρινούς μήνες και γι’ αυτό ίσως τον λόγο η κυβέρνηση δεν ενεθάρρυνε την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Η πρώτη περίοδος της ανάπτυξης του ορεινού τουρισμού ήταν τα χρόνια του 1ου Παγκοσμίου πολέμου. Η πολεμική κατάσταση που
δημιουργήθηκε στις γειτονικές χώρες της Κύπρου, ανάγκασε πολλούς ξένους που ήταν εγκατεστημένοι εκεί να καταφύγουν στην Κύπρο για
ασφάλεια και για να απολαύσουν τις εξοχές της. Ήταν για πρώτη φορά που μεγάλες ομάδες ξένων γνώριζαν την ωραιότητα των κυπριακών
εξοχών, και οι Κύπριοι απολάμβαναν επίσης για πρώτη φορά τα αγαθά της «βιομηχανίας των ξένων», όπως χαρακτηριστικά λεγόταν τότε ο
τουρισμός.
Κτίστηκαν μεγαλύτερα και ωραιότερα ξενοδοχεία που ήταν σε θέση να φιλοξενήσουν εκλεκτή πελατεία μεγαλύτερης εισοδηματικής τάξης, όπως
μέλη της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας και πολλούς τιτλούχους της Ευρώπης.
Π.χ. το χωριό Πρόδρομος, χάρη στην οικοδόμηση ενός μεγάλου ξενοδοχείου, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των τουριστικών θερέτρων με
εκλεκτή πελατεία από χώρες της Μέσης Ανατολής.
Την ανοδική πορεία του ορεινού τουρισμού ανέκοψε ο 2ος Παγκόσμιος πόλεμος, στη διάρκεια του οποίου τα περισσότερα ξενοδοχεία
κατασχέθηκαν από την αποικιοκρατική κυβέρνηση και χρησιμοποιήθηκαν σαν νοσοκομεία.
Ιστορική εξέλιξη του τουρισμού στα
χωριά της οροσειράςΤρόοδος (1)
1906
1930-
1938
1939-
1945
1914-
1918

17. Με τη λήξη του πολέμου και την επιστροφή των ξενοδοχείων στους ιδιοκτήτες τους, τα ορεινά θέρετρα του Τροόδους γνώρισαν τη χρυσή εποχή
τους. Σ’ αυτά τα χρόνια τα ορεινά θέρετρα φιλοξένησαν ποιητές και καλλιτέχνες αλλά και μέλη βασιλικών οικογενειών, αρχηγούς κρατών,
υπουργούς, ναυάρχους και στρατηγούς που έρχονταν να απολαύσουν την ομορφιά των κυπριακών βουνών.
Μέχρι το 1950 τα ορεινά θέρετρα αποτελούσαν και τις μόνες τουριστικές περιοχές της Κύπρου.
Μετά το 1950 αρχίζει η λειτουργία περιορισμένου αριθμού ξενοδοχείων και στις παραλιακές πόλεις της Κύπρου και αρχίζει να διαφαίνεται μια
τάση προς τη θάλασσα. Στη συνέχεια καινούργια πολεμικά γεγονότα έπληξαν τον τουρισμό των ορεινών θέρετρων. Με την αγγλογαλλική
επίθεση εναντίον του Σουέζ έγιναν επιτάξεις ξενοδοχείων, ενώ στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959) τα περισσότερα
ξενοδοχεία μετετράπησαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Μετά την ανεξαρτησία (1960) τα άλλοτε περίφημα ξενοδοχεία των ορεινών θέρετρων, ύστερα από τις κακουχίες της βρετανικής στρατιωτικής
κατοχής, δεν ήταν πια σε θέση να εξυπηρετήσουν τον σύγχρονο τουρισμό που στο μεταξύ απέκτησε νέες τάσεις και στράφηκε προς τη θάλασσα.
Τα τελευταία χρόνια τα ξενοδοχεία των ορεινών θέρετρων αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα χαμηλώνπληροτήτων σε σύγκριση με τα
ξενοδοχεία των παραλιακών τουριστικών περιοχών. Γι’ αυτό έγιναν προσπάθειες για ανακαίνιση των τουριστικών καταλυμάτων και τη
δημιουργία κατάλληλων έργων υποδομής, χωρίς ωστόσο να επηρεάζεται αρνητικά το φυσικό περιβάλλον.
Ιστορική εξέλιξη του τουρισμού στα
χωριά της οροσειράςΤρόοδος (2)
1946-
1950
1960-
κ.ε.
Σήμερα
1950-
1959

18. Έλλειψη στατιστικών στοιχείων
για τον τουρισμό στοΤρόοδος
…λόγω της αστυφιλίας και της
εγκατάλειψης των ορεινών κοινοτήτων.
Έχει δοθεί έμφαση σε αυτόν τα
τελευταία μόνο χρόνια.
Η ανάπτυξή του, όμως, είναι
ραγδαία, με τις προσπάθειες που γίνονται
από το Υφυπουργείο τουρισμού και τους
στόχους που έχει θέσει για το μέλλον
(σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν
προηγουμένως).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός
Τουρισμού (UNWTO) κατέταξε δύο χωριά
του Τροόδους στον κατάλογο "best
Tourism Villages by UNWTO Upgrade
Programme" αναγνωρίζοντας τις
δυνατότητες ανάπτυξης αυτής της μορφής
τουρισμού στην Κύπρο.
https://www.kathimerini.gr/k/travel/904381/oros-troodos-ekei-poy-fytronoyn-oi-latzies/

19. Στατιστικά τουριστικά στοιχεία
γενικότερα για την Κύπρο
• Η Ευρώπη αποτελεί παραδοσιακά μία
σημαντική αγορά τουρισμού για την Κύπρο.
• Το 2019 οι περιηγητές που προέρχονταν από
χώρες της Ευρώπης αντιπροσώπευσαν το
86,3% των συνολικών αφίξεων περιηγητών
και από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το
59,9%.
• Η αεροπορική κίνηση αποτελούσε
ποσοστό 97,5%, τόσο για τις αφίξεις όσο
και για τις αναχωρήσεις ταξιδιωτών κατά
το 2019.

22. Για το 2021 οι αφίξεις τουριστών στην Κύπρο ανήλθαν σε 1.936.931 σε
σύγκριση με 631.609 την αντίστοιχη περίοδο του 2020, σημειώνοντας αύξηση
206,7% και μείωση 51,3% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2019
(3.976.777 αφίξεις).

24. • Στην ιστοσελίδα της Στατιστικής Υπηρεσίας της
Κύπρου, μπορούμε να βρούμε αναλυτικά από το
2006 μέχρι σήμερα τον αριθμό των τουριστών ανά
χώρα προέλευσης, καθώς και τον συνολικό αριθμό
τουριστών στο νησί για τα έτη αυτά, καθώς επίσης
και την εκτίμηση εσόδων από τον τουρισμό για τα
έτη 2001 έως σήμερα.
• https://cystatdb.cystat.gov.cy/pxweb/el/8.CYSTAT-DB/8.CYSTAT-DB__Tourism__

25. Ευχαριστούμε!

26. Ο τουρισμός στην Κύπρο αποκτά νέο
προσανατολισμό (1)
• Νέα product label «Γαλάζιες σημαίες»,Cyprus NatureTrails και το «ΓεωπάρκοΤροόδους»
• Αναδεικνύουν την ομορφιά της Κυπριακής φύσης, με τα καθαρότερα νερά της Ευρώπης, τα
φροντισμένα μονοπάτια της φύσης και τη γεωλογική ιστορία της Κύπρου
• Το Τρόοδος διαθέτει 170 αρχαιολογικά μνημεία και χώρους, 10 μνημεία UNESCO και πέραν των
200 μνημείων αγροτικής κληρονομιάς. Τεράστια, επίσης, είναι και η άυλη πολιτιστική κληρονομιά
του Τροόδους. Επίσης, ένα τεράστιο κεφάλαιο είναι η έννοια της οικοτεχνίας. (Μια γυναίκα
χρησιμοποιεί τη δική της κουζίνα για να ετοιμάσει τα γλυκά της και δεν έχει ξεχωριστό εργαστήριο).
• Εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων του Τροόδους (Φεβρουάριος
2019) κατά την οποία εργάστηκαν 88 ειδικοί επιστήμονες σε τρεις χώρες (Ελλάδα, Κύπρο και Γαλλία)
και τεχνοκράτες της δημόσιας υπηρεσίας υπό την καθοδήγηση του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών
Κοινοτήτων Γιάννη Παπαδούρη. Στόχος είναι να αναδειχθεί η περιοχή ως ένα από τα βασικότερα
κέντρα ορεινής οικονομίας και επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη ως προς το μοντέλο της
βιώσιμης ανάπτυξης ορεινών περιοχών.
• «Η Ορεινή Κύπρος θα αποτελεί μια διακριτή τουριστική περιφέρεια. Το Τρόοδος μπορεί να
προσφέρει πολλές μορφές εναλλακτικού τουρισμού: περιπατητικό, γαστρονομικό, εκκλησιαστικό,
ευεξίας.» (Δημήτρης Γούσσιος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επιστημονικός
υπεύθυνος)

27. Ο τουρισμός στην Κύπρο
αποκτά νέο προσανατολισμό (2)
• 2019 , Ανακοίνωση της Εθνικής ΣτρατηγικήςΤουρισμού 2020-2030
•Ο τουρισμός συνιστά περίπου 30% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος
(ΑΕΠ)
•Αναγνωρίστηκε ότι πολλές περιοχές δεν επωφελούνται επαρκώς «από την
κοινωνικοοικονομική ώθηση που προσφέρει ο τουρισμός»
•Σωστή διαχείριση τουριστικών ροών σε περιοχές που ήδη έχουν
«μεγάλους αριθμούς περιηγητών, με αποτέλεσμα οι φυσικοί πόροι να
φθάνουν στα όριά τους»
•Επέκταση εποχικότητας τουρισμού
•Ανάπτυξη ορεινών περιοχών με στόχο τον τετραπλασιασμό των
τουριστικών ροών μέχρι το 2030
•«…έμφαση στην ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού
προϊόντος, προώθηση των ορεινών, ακριτικών και απομακρυσμένων
περιοχών, …..»
•Διασύνδεση με άλλους τομείς οικονομίας, όπως η διασύνδεση της
αυθεντικής γαστρονομίας με τη γεωργία
•Ποιοτικός - Κοινωνικά ΩφέλιμοςΤουρισμός
https://www.kathimerini.gr/k/travel/904381/
oros-troodos-ekei-poy-fytronoyn-oi-latzies/

28. Τουριστικές Ροές: Χαρακτηριστικά (1)
2006
(Έρευνα, 2006)

29. (Έρευνα, 2018)
Τουριστικές Ροές: Χαρακτηριστικά (2)
2018

30. (Έρευνα, 2006)
Τουριστικές Ροές: Χαρακτηριστικά (3)
2006

31. Τουριστικές Ροές: Χαρακτηριστικά (4)
2018
(Έρευνα, 2018)

32. Έρευνα, 2021
Τουριστικές Ροές: Χαρακτηριστικά (5)
2021

33. Τουριστικοί
Φορείς
• 2019, ίδρυση Υφυπουργείου Τουρισμού (
Ministry of Culture).
• Κύριος τουριστικός φορέας.
• Σκοπός ο σχεδιασμός και εφαρμογή
της εθνικής στρατηγικής τουρισμού.
• Αντικατέστησε τον Κυπριακό Οργανισμό
Τουρισμού (ΚΟΤ).

34. https://https:/tourismpress.gr/wp-content/uploads/2014/09/field_image_World_travel1.jpgtourismpress.gr/wp-
content/uploads/2014/09/field_image_World_travel1.jpg
Παγκύπριος Σύνδεσμος Διευθυντών Ξενοδοχείων –
ΠΑΣΥΔΙΞΕ < http://cyhma.com/ >
Παγκύπριος Σύνδεσμος Ξενοδόχων <
https://www.cyprushotelassociation.org/ >
Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κύπρου <
http://www.acta.org.cy/>
ΕταιρείεςΤουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής (ΕΤΑΠ)
Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ)
Διαχειριστής αεροδρομίων (HERMES)
Διαχειριστής λιμανιού (DP World Limassol)
Αεροπορικές εταιρείες
Οργανωτές ταξιδιώ καιΤαξιδιωτικοί πράκτορες

35. Φορείς Ορεινού
Τουρισμού
• Επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτ
ήτων < http://www.mountaincommissio
ner.gov.cy/ >
• ΓεωπάρκοΤροόδους < http://www.troo
dos-geo.org/ >
• Αναπτυξιακή ΕταιρείαΤροόδους < http
s://www.anetroodos.org/ >
• MyTroodos < https://mytroodos.com/ >
• Ιδιωτικοί Φορείς: Ξενοδοχεία,
Οινοποιεία, Θεματικά Πάρκα,
Εστιατόρια
https://dialogos.com.cy/wp-content/uploads/2021/10/kypriako_oreino_xorio1.jpeg

36. ΚίνητραΤουριστών:
Η Ζήτηση
• Ιεράρχηση Αναγκών (Maslow),
περιλαμβάνει την κάλυψη των βασικών
αναγκών και στον τουρισμό.
• Ψυχομετρικά χαρακτηριστικά τουριστών
και η προσωπικότητα επηρεάζουν την
επιλογή τουριστικού προορισμού (Plog,
2001).
• Η κατανόηση των αναγκών και των
κινήτρων των τουριστών, είναι καθοριστικ
ός παράγοντας ενίσχυσης του τουρι-
στικού προϊόντος (Šimková
και Holzner. 2014).
https://www.accountancygreece.gr

37. Ορεινά
Καταλύματα
• Ξενοδοχεία
• ΠαραδοσιακέςΥποδομές
• 1/8 καταλυμάτων στην
Κύπρο
• 88.444 Κλίνες

38. Δραστηριότητες
Προσφοράς
https://www.kathimerini.gr/wp-
content/uploads/2016/10/scalani_hills_2492-2.jpg

39. Υφυπουργείο
Τουρισμού:
Δράσεις
Αποκέντρωσης
-
ΑειφόροςΤουριστική
Ανάπτυξη
• Δράσεις Heartland of Legents (από 2021)
• Οργανωμένες ορεινές πεζοπορίες (από 2023)
• Διάνοιξη μονοπατιών (από 2023)
• Καταφύγια για ορειβάτες (από 2023)
• Χριστογεννιάτικα χωριά (από 2021)
• Φεστιβάλ προϊόντων
• Παγκόσμιες εκθέσεις προβολής
(Heartland of Legends, 2023)

40. Κοινοτικές
Δράσεις
• Φεστιβάλ
• Πανηγύρεις
• Μουσεία ΛαϊκήςΤέχνης
• Υπαίθρια Θέατρα
• Μουσικές Βραδιές
• Σύνδεσμοι Αποδήμων -
Καλοκαιρινές συναντήσεις
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRkj-
TkJjHHqeojgBfBeVJwqamitrIQaTfOJw&usqp=CAUBAJ

41. Ιδιωτικοί Φορείς;
Η περίπτωση
Casale Panayiotis
https://www.casalepanayiotis.com/
Ιδιωτικοί Φορείς
Η περίπτωση
Casale Panayiotis

42. Casale Panayiotis
• Ιδρύθηκε το 2008.
• Αξιοποιήθηκαν κρατικά και
ευρωπαϊκά κονδύλια.
• Αναπαλαιώθηκαν 7 ιδιωτικές
οικίες του χωριού, οι οποίες
αποτέλεσαν το σύμπλεγμα του
ξενοδοχείου, με συνολική
χωρητικότητα 41 δωμάτια.
• Έναυσμα για να ξεκινήσει και
ιδιωτικά η
αναπαλαίωση σπιτιών στο
χωριό και η χρήση τους ως
ξενώνες.
• Σήμερα λειτουργούν περίπου 20
ξενώνες στο χωριό.
https://cf.bstatic.com/xdata/images/hotel/max500/117469844.jpg?k=c52bd944a1dd8c071ddc45
53415adc0168d3d41bf4afd921a7daff9af91c703d&o=&hp=1

43. Εναλλακτικός Προορισμός;
ΕναλλακτικόςΤουρισμός!
Casale Panayiotis
Συνεδριακός τουρισμός: ειδικά
διαμορφωμένοι χώροι, γκαλερύ και
συνεδριακές αίθουσες
Δεξιώσεις: Γιορτές, Γάμοι και Βαπτίσεις. Ειδικά
διαμορφωμένοι χώροι, παλιό λεωφορείο για
μεταφορά επισκεπτών στην τελετή
Κέντρο Ευεξίας "Μυριανθούσα: spa/
προτύπωση αρχαίων ιαματικών πηγών του
χωριού.
https://www.casalepanayiotis.com/

44. ΠολλαπλασιαστικόςΤουρισμός - ΑειφορίαΤοπικήςΤουριστικήςΑνάπτυξης
Άλλες Δραστηριότητες του ξενοδοχείου:
Γαστρονομία - Περιπέτεια
Κουλτούρα - Ευεξία (συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις, οικοτεχνίες)
Μεσημεριανό στο καλάθι
https://www.casalepanayiotis.com/

45. Αειφόρος
Τουρισμός
Στην προετοιμασία των
γευμάτων για το ξενοδοχείο,
χρησιμοποιούνται τοπικά
προϊόντα της περιοχής.
Αγοράστηκαν και
φυτεύθηκαν τοπικοί
αμπελώνες και δημιουργήθηκε
το οινοποιείο του χωριού.
Ενίσχυση τοπικής οικονομίας.
https://www.casalepanayiotis.com/

46. Ικανοποίηση Πελατών

47. "Δεν ήταν η πρόθεσή μου να ξεκινήσω μια επιχείρηση.
Στόχος μου ήταν να αναβιώσει ένα χωριό."
(Γ. Παπαδούρης, Ιδρυτής)
https://www.casalepanayiotis.com/el/schetika-me-emas
https://www.casalepanayiotis.com/

48. Εξέλιξη
Σε σχέση με το μοντέλο 7 σταδίων
ανάπτυξης Butler 1980 η περιοχή
θεωρούμε ότι εντάσσεται στο 2ο στάδιο
"Ανάπτυξη -Εμπλοκή" - Involvement.
https://slideplayer.gr/slide/13642173/

49. ΟρεινόςΤουρισμός
την Άνοιξη
• Υπάρχουν περίπου 65 μονοπάτια φύσης χαρτογραφημένα
• Αγώνες ορεινού τρεξίματος για φιλανθρωπικό σκοπό
• Περίπατοι με οδηγούς την άνοιξη

50. Πτηνοπαρατήρηση στοΤροόδος
ΣτοΤροόδος υπάρχουν 90 είδη πτηνών.
Μπορεί να εδραιωθεί κάθε χρόνο τον Νοέμβριο να
γίνεται η πτηνοπαρατήρηση με τίτλο "Τα πουλιά του
Τροόδους'" και να καλούν ερευνητικές ομάδες από όλη
την Ευρώπη με σκοπό την ενημέρωση και
παρατήρηση των σπάνιων αυτών πτηνών.
• http://www.troodos-geo.org/cgibin/hweb?-A=99&-V=troodos
• http://www.troodos-geo.org/cgibin/hweb?-A=326,printer.html&-
V=webcontent

51. ΑθλητικόςΤουρισμός
• Στο Εθνικό δάσος τουΤροόδους υπάρχουν τρείς ποδηλατικές διαδρομές για να ακολουθήσει κανείς.
• Από τον Καρβουνά έως τις Πλάτρες και τον Πρόδρομο, υπάρχει μια γαλάζια γραμμή κατά μήκος
του δρόμου δείχνοντας τον δρόμο στους ποδηλάτες.
• Αφού η Κύπρος μπαίνει στον ευρωπαϊκό χάρτη με τις ποδηλατικές διαδρομές EuroVelo μπορεί
να καθορίσει κατά τους φθινοπωρινούς μήνες αγώνες με mountain bikes σε αυτές τις τρείς διαδρομές.

52. ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΤΡΟΟΔΟΥΣ ΣΤΑ ΑΓΡΙΔΙΑ
Συνέντευξη με τον Ιδιοκτήτη του έργου, Πρόεδρος
Κοινότητας Αγριδιών κ. Ανδρέα Ευγενίου.

53. 1 Από πού και πότε ξεκίνησε αυτή
η ιδέα; Γιατί στο συγκεκριμένο σημείο;
Πριν από 25 περίπου χρόνια από κάτοικους της
Κοινότητας Αγριδιών και Δημότες του Δήμου
Λατσιών έπεσε η ιδέα για δημιουργία ενός
ξύλινου στεγάστρου στο σημείο που σήμερα
ανεγείρεται το Αστεροσκοπείο για να
τοποθετηθεί σε αυτό ένα μικρό τηλεσκόπιο
για παρατήρηση.
Το 2007 εγώ ως Πρόεδρος της Κοινότητας και
το Κοινοτικό μου Συμβούλιο, εκμισθώσαμε
τον χώρο από το Κράτος για δημιουργία
Αστεροσκοπείου.
https://limassoltoday.com.cy/anaptyxi/oloklirothike-
i-teliki-morfi-tou-aster/

54. Το 2014 ήρθε στην Κύπρο ο ΕλληνοΑμερικάνος
καθηγητής Αστροφυσικής της NASA, Θανάσης
Οικονόμου και ζήτησε να γίνει στην Κύπρο
Αστεροσκοπείο.
Από τότε ξεκίνησαν οι προσπάθειες.
Ετοιμάσαμε πρόταση για χρηματοδότηση από τα
διασυνοριακά προγράμματα Ελλάδα Κύπρος, όπου και
εκκριθήκαμε.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=2997763740368446&set=pcb.2997763783701775

55. 2 Πόσος χρόνος χρειάστηκε
για να φτιαχτεί;
Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Απρίλιο
του 2021 και αναμένεται να
ολοκληρωθούν τον Απρίλιο του
2023.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2985110794967074&set
=pb.100004045486998.-2207520000.&type=3

56. 3 Ποιοι θα επιτρέπεται να το επισκεφτούν;Αν
μπορεί να το επισκεφτεί το ευρύ κοινό θα
υπάρξει ανάλογο πρόγραμμα ενημέρωσης;
Το Αστεροσκοπείο θα είναι ανοικτό για
επισκέψεις και από το κοινό.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3035055896639230&set=pb.10000404
5486998.-2207520000.&type=3

57. 4 Θα έχετε συγκεκριμένες ημερίδες που θα γίνονται κάθε χρόνο έτσι ώστε να προσελκύει τον κόσμο
και να το επισκέπτεται για αυτές;
Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, θα
πραγματοποιούνται ημερίδες και
βραδιές, αφιερωμένες στον έναστρο
ουρανό και στην παρατήρηση.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1015
9666749671725&set=pcb.10159666749701725

58. 5 Σε τι διαφέρει από άλλα αστεροσκοπεία;
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10159663673156725&set=pb.510321724.-2207520000.&type=3
Θα διαθέτει 2 τηλεσκόπια, ένα ηλιακό και ένα
για νυκτερινή παρατήρηση. Σε πρώτη φάση θα
είναι εκπαιδευτικό και σιγά σιγά με τις
επερχόμενες αναβαθμίσεις θα καταστεί και
ερευνητικό.
Βρίσκεται σε απόσταση 1,5 ώρας από τα 2
αεροδρόμια της Κύπρου και 1 ώρα από το κέντρο.
Αυτό θεωρείται πλεονέκτημα για τους ξένους
επισκέπτες που θα φθάνουν στο νησί μας, άλλα και
για τους συμπατριώτες μας που θα το επισκεφθούν.

59. 6 Πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει την
τουριστική αύξηση στην περιοχή;
Η Αστροπαρατήρηση είναι ένας είδος εναλλακτικού
τουρισμού με πάρα πολλούς λάτρεις
κάτι που θα δημιουργήσει τεράστια επισκεψιμότητα στην
περιοχή αλλά και στην ευρύτερη περιοχή τουΤροόδους.
https://www.facebook.com/10000404548699
8/videos/1133204070889352/

60. Ιερά Σύνοδος
της Εκκλησίας της Κύπρου
Γραφείο Προσκυνηματικών
Περιηγήσεων
• Σκοπὸς του Γραφείου είναι η οργάνωση
και ο συντονισμὸς του
συστήματος προβολής και προώθησης
του πνευματικού και
θρησκευτικού πλούτου των Προσκυνημ
άτων της Κύπρου, μέσω των
Προσκυνηματικών Περιηγήσεων.

61. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ
ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΩΝ

62. Β΄ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
ΣΤΟ ΟΡΟΣΤΡΟΟΔΟΣ

63. Οι εκκλησίες στην περιοχή τουΤροόδους
ως μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς
(1)
• Στην περιοχή γύρω από το Τρόοδος, αρκετές μονές έχουν περιληφθεί
στον κατάλογο της UNESCO ως προστατευόμενα μνημεία της
παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Αποτελούν θεματοφύλακες
του πολιτισμού της περιοχής, ο οποίος παντρεύει τη ελληνορθόδοξη
θρησκεία με τη ζωγραφική τεχνοτροπία, με σκηνές από τη
θρησκευτική παράδοση, που απεικονίζονται περίτεχνα στους ναούς.
• Οι ακόλουθες 10 εκκλησίες είναι στον κατάλογο της Παγκόσμιας
Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco:
Η Παναγία του Άρακα (στην περιοχή Πιτσιλιάς, στο κέντρο του
Τροόδους)
Η Παναγία του Μουτουλλά (στο χωριό Μουτουλλάς)
Η Παναγία της Ποδίθου (κοντά στο χωριό Γαλάτα)
Η Παναγία του Μουτουλλά
Η Παναγία του Άρακα
Η Παναγία του Ποδίθου

64.  Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι (κοντά στ
ο χωριό Πλατανιστάσα)
Ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (στο χωριό Πεδουλάς)
Η Παναγία της Ασίνου (κοντά στο χωριό Νικητάρι)
Η Παναγία τηςΑσινού
Ο Ναός τουΑρχαγγέλου Μιχαήλ
Οι εκκλησίες στην περιοχή τουΤροόδους
ως μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς
(2)
Η Εκκλησία τουΤιμίουΣταυρού
του Αγιασμάτι

65. Οι εκκλησίες στην περιοχή τουΤροόδους ως
μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς (3)
• Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτηρός (στο
χωριό Παλαιχώρι)
• Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης (κοντά σ
το χωριό Κακοπετριά)
• Η εκκλησία τουΤιμίου Σταυρού (κοντά στο χωριό Π
ελένδρι)
Η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου
της Στέγης
Η Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού
Η Εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτηρός

66. Ιερά Βασιλική και
Σταυρoπηγιακή Μονή
Παναγίας του Κύκκου
• Στην ορεινή περιοχή της κοιλάδας
της Μαραθάσας, η Μονή Κύκκου είναι
η πλουσιότερη και πιο πολυτελής του
νησιού και βρίσκεται σε μια
βουνοκορφή, σε υψόμετρο 1.318
μέτρων.
• Αφιερωμένο στην Παναγία, το
μοναστήρι διαθέτει μία από τις τρεις
εικόνες που αποδίδονται στον Άγιο
Λουκά (Απόστολο Λουκά) τον
Ευαγγελιστή. Η εικόνα - καλυμμένη με
ασημένιο επίχρυσο - βρίσκεται σε μια
λάρνακα από ταρταρούγα και φίλντισι
που στέκεται μπροστά από το τέμπλο.

67. Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Λαμπαδιστή
• Η μονή του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή βρίσκεται στην
οροσειρά του Τροόδους, μέσα στην κοιλάδα της Μαραθάσας και
είναι κτισμένη απέναντι από το χωριό Καλοπαναγιώτης. Δεν είναι
γνωστό πότε ακριβώς ιδρύθηκε η Μονή. Σύμφωνα όμως με πηγές,
το μοναστήρι συνέχισε να λειτουργεί ως τον 19ο αιώνα και από
τότε λειτουργεί μόνο σαν ναός. Το 1985 συμπεριλήφθηκε στον
κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς
της UNESCO.
• Η Ιερά Μονή τηςΤροοδιτίσσης κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των
Κυπριακών Μονών, όχι μόνο για την αξιοθαύμαστη φυσική
ωραιότητα, η οποία την περικοσμεί, αλλά και για την αξιόλογη
παλαιότητά της, για τον πλούτο των ζωγραφικών καλλιτεχνημάτων
της και, συν τούτοις, για την σιωπηρή δράση, την οποία με
ζήλο ανέπτυξε και αναπτύσσει, παρά τις αλλεπάλληλες δυσχερείς
περιστάσεις.
Ιερά ΜονήΤροοδιτίσσης

68. Παναγία “Θεοσκέπαστη”
• Η εκκλησία αυτή, είχε κτιστεί τον 12ο αιώνα όπου
εκείνες τις περιόδους γίνονταν αρκετές επιδρομές στο
νησί με αποτέλεσμα Σαρακηνοί και διάφοροι άλλοι
πειρατές να λεηλατούν τις εκκλησίες της Κύπρου και
γενικά τα μνημεία της χώρας μας.
Ιερά Μονή ΠαναγίαςΤρικουκκιωτίσσης
• Η Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας τηςΤρικουκιώτισσας βρίσκετα
ι στοΤρόοδος, κοντά στο χωριό Πρόδρομος. Η Μονή αυτή είναι
από τις αρχαιότερες της Κύπρου. Πότε ακριβώς ιδρύθηκε δεν γ
νωρίζουμε. Είναι όμως βέβαιο ότι υφίστατο κατά την περίοδο τ
ης Φραγκοκρατίας-Ενετοκρατίας (1191-1571).
• Αρχικά ήταν μεγάλη όπως του Κύκκου, σύμφωνα με τον Βασίλε
ιο Μπάρσκυ, αλλά αργότερα συρρικνώθηκε λόγω της μεγάλης
φτώχειας που επέφερε ηΤουρκοκρατία.

69. Προτάσεις-
Εκτιμήσεις για το μέλλον της περιοχής
• Η ανάπτυξη της περιοχής της οροσειράς Τρόοδος μπορεί να έχει θετικό πρόσημο τόσο
στην οικονομία όσο και στην ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων απο νέους κατοίκους-
δημότες οι οποίοι θα γίνουν μέτοχοι και κινητήριος μοχλός στην αναγέννηση της
περιοχής με εφαλτήριο τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και τον συνδυασμό αυτών.
Μια από αυτές τις εναλλακτικές μορφές είναι και ο θρησκευτικός τουρισμός.
• Από τα προαναφερθέντα, αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να
συνεκτιμηθούν από όλους τους εμπλεκόμενους και οι κάτωθεν προτάσεις:

70. Προτάσεις-Εκτιμήσεις για το μέλλον της
περιοχής
Συνδυασμός των
εναλλακτικών μορφών
τουρισμού και συγκεκριμένα
του θρησκευτικού τουρισμού
μαζί με τον περιηγητικό ή τον
αγροτουρισμό ή τον
οινογαστρονομικό.
Ψηφιοποίηση των Ιερών
Εκκλησιαστικών μνημείων
(μονών, ναών, μουσείων) και
όλων των ιστορικών αρχείων
τους.
Συνεργασία του γραφείου της
Ιεράς Συνόδου της εκκλησίας
της Κύπρου με την ΑΝΕΤ -
Αναπτυξιακή Εταιρεία Ορεινών
ΚοινοτήτωνΤροόδους.
Εξασφάλιση προσβασιμότητας
των θρησκευτικών μνημείων
για τους προσκυνητές και
μέριμνα για
την επισκεψιμότητα των
θρησκευτικών μνημείων από
εκπαιδευμένο προσωπικό.
Εκπαίδευση και πρόβλεψη από
συγκεκριμένη ομάδα μοναχών
ή εκκλησιαστικών λειτουργών
για την υποδοχή και φιλοξενία
καθώς και την ξενάγηση των
προσκυνητών στις Ιερές μονές.
Αναβάθμιση των υπαρχόντων
καταλυμμάτων και δημιουργία
νέων για την παραμονή των
προσκυνητών, σεβόμενα το
φυσικό κάλλος της περιοχής.
Εξασφάλιση κατάλληλων
μεταφορικών και σύγχρονων
μέσων.
(μικρά πουλμανάκια για την
περιοχή)

71. Προτάσεις-Εκτιμήσεις για το μέλλον της
περιοχής
Δημιουργία ασφαλούς και σύγχρονου οδικού δικτύου.
Στόχευση και ενημέρωση για το πακέτο των εκκλησιαστικών μνημείων της περιοχήςσε στοχευμένα target group ομόδοξων
προσκυνητών όπως των Ελλήνων, Ρώσων, Ρουμάνων Σέρβων, Ουκρανών.
Συνεργασία του γραφείου της Ιεράς Συνόδου της εκκλησίας της Κύπρου μετα αντίστοιχα γραφεία των άλλων εκκλησιών και
πατριαρχείων καθώς και με καταξιομένους tour operators.
Απορρόφηση κοινωτικών κονδυλίων της ΕΕ που έχουν ως σκοπό την περιφερειακή και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής καθώς και τη
συντήρηση των εκκλησιαστικών μονών ως μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς.
Εκσυγχρονισμός των δικτύων τηλεπικοινωνίας και διαδικτύου ώστε να εξυπηρετηθούν οι ψηφιακές υπηρεσίες και οι προσκυνητές.
Κίνητρα για να μην ερημωθούν τα χωριά απο την κυβέρνηση της Κύπρου και να φιλοξενηθούν σε αυτά ψηφιακοί νομάδες
απο την Ευρώπη και όλο τον κόσμο.

72. Επίλογος
Γενικά, οι Εκκλησιαστικοί φορείς υποστηρίζουν τον τουρισμό σε θρησκευτικούς χώρους
αναφέροντας ότι η θρησκευτικότητα και η πνευματικότητα μπορούν να διατηρηθούν όσο
υπάρχει μια στρατηγική που ακολουθείται τόσο από την Εκκλησία της Κύπρου όσο και από
τους υπεύθυνους για τη χάραξη της εθνικής πολιτικής του τουρισμού.
Η προβολή του πλούτου της ΕλληνοχριστιανικήςΟρθοδοξίας στους επισκέπτες είναι
σημαντική για τα μέλη της Εκκλησίας στο νησί. Αναμφίβολα, η καθιέρωση της Κύπρου ως
θρησκευτικού τουριστικού προορισμού θα αποφέρει πολλά οικονομικά και κοινωνικά
οφέλη.
Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με
τις αρχές της ΕλληνοχριστιανικήςΟρθόδοξης πίστης χωρίς να διαταράσσεται η
θρησκευτικότητα και η πνευματικότητα των ιερών τόπων και κοινοτήτων με ανορθόδοξο
τρόπο.

73. ΤΕΠΑΚ/ Εσπερίδα
για θρησκευτικό
τουρισμό: δράσεις,
συμπεράσματα και
εισηγήσεις για
αναβάθμιση
16/11/2022

74. Βιβλιογραφικές Αναφορές (1)
• Ηeartland of Legends. Cyprus is the island of Legends & Stories. Heartland of Legends. Ανακτήθηκε 09 Ιανουαρίου, 2023,
από το https://heartlandoflegends.com/
• Šimková, E., & Holzner, J. (2014). Motivation ofTourism Participants. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 159, 660–
664. Ανακτήθηκε από https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.12.455
• Plog, S. (2001).Why destination areas rise and fall in popularity: an update of a CornellQuarterly classic. The Cornell Hotel and Restaurant Administration
Quarterly, 42(3), 13–24. Ανακτήθηκε από https://doi.org/10.1016/s0010-8804(01)81020-x
• Αποτελέσματα έρευνας ικανοποίησης περιηγητών στην Κύπρο, 2018. (n.d.).ΥπουργείοΤουρισμού. Ανακτήθηκε 17
Ιανουαρίου, 2023, από https://www.tourism.gov.cy/tourism/tourism.nsf/All/656811668CF920A2C225847700376D90?OpenDocument
• Αποτελέσματα έρευνας ικανοποίησης περιηγητών στην Κύπρο, 2006. (n.d.). ΥφυπουργείοΤουρισμού. Ανακτήθηκε 17 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.tourism.gov.cy/tourism/tourism.nsf/All/656811668CF920A2C225847700376D90?OpenDocument
• Λαγός Δ. (1998). ΟΤουρισμός ως Παράγοντας Προώθησης της Περιφερειακής Ανάπτυξης. ΤΟΠΟΣ Επιθεώρηση Αστικών Και Περιφερειακών Μελετών, 14/98,
47–65.
• Εθνική ΣτρατηγικήΤουρισμού 2030.ΥφυπουργείοΤουρισμού .Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.tourism.gov.cy/tourism/tourism.nsf/All/2285A592B2A47978C225850D0027C6F3/$file/Cyprus%20Tourism%20Strategy%202030%20-
%20Foreword_Gr.pdf?OpenElement

75. Βιβλιογραφικές Αναφορές (2)
• Στατιστικά Διαμονής σεΤουριστικά Καταλύμματα Περιοχή καιΤύπος Καταλύματος 2021. (n.d.). Υφυπο
υργείοΤουρισμού. Ανακτήθηκε 17
Ιανουαρίου, 2023, από https://www.tourism.gov.cy/tourism/tourism.nsf/All/74F5BCB6A0D9847FC22588
B4003E5850/$file/Statistical_Data_Diamonis_Year_2021.pdf?OpenElement
• Μονή Κύκκου. Love Cyprus.Ανακτήθηκε 19 Ιανουαρίου, 2023
από https://www.visitcyprus.com/index.php/el/discovercyprus/culture/sites-monuments/263-kykkos-
monastery
• Ιερά ΜονήΑγίου ΙωάννηΛαμπαδιστή. CyprusAlive. Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.cyprusalive.com/el/location/agios-ioannis-lambadistis-monastery
• Εκκλησίες & Εξωκλήσια (Παρεκκλήσια). Cyprus Alive. Ανακτήθηκε 18 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.cyprusalive.com/el/location/churches-chapels
• Παναγία “Θεοσκέπαστη” το παρεκκλήσι του Καλοπαναγιώτη. Cyprus Alive. Ανακτήθηκε 19
Ιανουαρίου, 2023https://www.cyprusalive.com/el/panagia-theoskepasti-to-parekklisi-tou-kalopanagiwti
• Ιερά ΜονήΤροοδιτίσσης. Εκκλησία της Κύπρου. Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου, 2023
από https://churchofcyprus.org.cy/6085

76. Βιβλιογραφικές Αναφορές (3)
• ΤΕΠΑΚ/Εσπερίδα γιαΘρησκευτικόΤουρισμό: Δράσεις, συμπεράσματα και εισηγήσεις για
αναβάθμιση. (18/11/2022) StockWatch. Ανακτήθηκε 15 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.stockwatch.com.cy/el/article/emporika-nea/tepakesperida-gia-thriskeytiko-toyrismo-draseis-
symperasmata-kai-eisigiseis-gia
• ΤΕΠΑΚ/ Εσπερίδα για θρησκευτικό τουρισμό: δράσεις, συμπεράσματα και εισηγήσεις για αναβάθμιση.Ανακτήθηκε 15
Ιανουαρίου,
2023, από https://www.youtube.com/watch?time_continue=8025&v=6ndvgpqOH1o&embeds_euri=https%3A%2F%2Fp
owerpoint.officeapps.live.com%2F&source_ve_path=MjM4NTE&feature=emb_title 1 6/11/2022
• VisitCyprus. Deputy Ministry ofTourism. (n.d.). Ανακτήθηκε 03 Ιανουαρίου,
2023 από https://www.visitcyprus.com/index.php/el/
• Team,T. L. (2022, May 10). Η νέα τουριστική ταυτότητα της Κύπρου. LiFO.gr. Ανακτήθηκε 08 Ιανουαρίου, 2023,
από https://www.lifo.gr/thegoodlifo/good-living/i-nea-toyristiki-taytotita-tis-kyproy
• Ο τουρισμός στην Κύπρο αποκτά νέο προσανατολισμό. (2022, September 26). Stockwatch -
Παράθυρο Στην Οικονομία.Ανακτήθηκε 10 Ιανουαρίου, 2023,
από https://www.stockwatch.com.cy/el/article/toyrismos/o-toyrismos-stin-kypro-apokta-neo-prosanatolismo
• Wikipedia contributors. (2020, April
23). Τουρισμός στην Κύπρο. Βικιπαίδεια.Ανακτήθηκε 27 Δεκεμβρίου, 2022, από https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A
4%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE
%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF

77. Βιβλιογραφικές Αναφορές (4)
• Team,T. I.W. (n.d.). Ζωντάνεψε τοΤρόοδος τον Αύγουστο. Avant-Garde. Ανακτήθηκε 29 Δεκεμβρίου,
2022, από https://avant-garde.com.cy/impossible-news/cy-news/zontanepse-to-troodos-ton-augousto
• Τρόοδος ως ένα νέο τουριστικό brand name. (n.d.). Ανακτήθηκε 17 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.philenews.com/oikonomia/anthropoi/article/646731/troodos-os-ena-neo-toyristiko-brand-name-
eikones
• Μπαλής, Δ. (2021, December 21). Η Κύπρος με άλλη ματιά. HuffPost Greece.Ανακτήθηκε 15 Ιανουαρίου, 2023,
από https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-kepros-me-alle-matia_gr_61c09194e4b0bb04a6278c4a
• AlphaNews Live. (2020,August 5). O Alpha στοΤρόοδος: Πήρε τα. . .πάνω του ο ορεινός τουρισμός.
YouTube. Ανακτήθηκε 03 Ιανουαρίου, 2023, από https://www.youtube.com/watch?v=OV4CigjzmvU
• Radiotileoptiki S.A (OPEN Digital Group). (2018, November 19). ΟροσειράΤρόοδος - Κύπρος: Πεζοπορίες, μνημεία
και γευστικές διαδρομές. ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου,
2023, από https://www.ethnos.gr/travel/article/5511/oroseiratroodoskyprospezoporiesmnhmeiakaigeystikesdiadromes
• Κουρουτζή, A. (2022, June 16). Τρόοδος Κύπρου: Οργανωμένα μονοπάτια μέσα σε δάση με πεύκα, γάργαρα νερά και
καταρράκτες.Travel.gr.Ανακτήθηκε 08 Ιανουαρίου, 2023, από https://www.travel.gr/experiences/troodos-kyproy-
organomena-monopatia-mesa-se-dasi-me-peyka-gargara-nera-kai-katarraktes/

78. Βιβλιογραφικές Αναφορές (5)
• Κουρουφέξη, Μ. (2022, November 3). Πότε ανοίγουν τα 7 χριστουγεννιάτικα χωριά στην Κύπρο και
που θα βρίσκονται. AlphaNews.Live.Ανακτήθηκε 29 Δεκεμβρίου, 2022, από https://www.alphanews.live/economy/pote-
anoigoyn-ta-7-hristoygenniatika-horia-stin-kypro-kai-poy-tha-briskontai
• Solutions, B. W. (n.d.). Οικονομικοί Δείκτες, Μάκρο - Οικονομικά, ΣτοιχείαΤουρισμού, MINISTRY OF FINANCE. Copyright ©
2016, MINISTRY OF FINANCE. Ανακτήθηκε 17 Ιανουαρίου,
2023, από https://mof.gov.cy/gr/%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE
%BF%CE%AF-
%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%BA%CF%84%CE%B5%CF%82/%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%BF
%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC/%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9
%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D
• Τουρισμός. (n.d.). Ανακτήθηκε 29 Δεκεμβρίου, 2022, από https://www.cystat.gov.cy/el/SubthemeStatistics?id=51
• Τρόοδος. (n.d.). Ανακτήθηκε 12 Ιανουαρίου, 2023, από https://www.hellenicaworld.com/Cyprus/Geo/gr/Troodos.html

79. Βιβλιογραφικές Αναφορές (6)
• Cyprus Highlights.(2016, September 5). Οι μορφές του εναλλακτικού τουρισμού.
Η περίπτωση τουΤροόδους! Ανακτήθηκε 28 Δεκεμβρίου,
2022, από https://www.cyprushighlights.com/%CE%BF%CE%B9-
%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%AD%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CE%B5%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8
D-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D/
• The Seven Stages OfTourist Development- Lee Si Rong (10/12/2013).Ανακτήθηκε 12 Ιανουαρίου, 2023,
από https://omega7geo.wordpress.com/2013/12/10/the-seven-stages-of-tourist-development-lee-si-rong/
• Κουτσούρης, Α. O. (n.d.). Ι. Γιδαράκου (Ομότιμη Καθηγήτρια ΓΠΑ)
Α. Κουτσούρης (Καθηγητής ΓΠΑ). Αγροτουρισμός Ppt Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου,
2023, από https://slideplayer.gr/slide/13642173/.
• Είδη Πτηνών. ΓεωπάρκοΤροόδους. Ανακτήθηκε 22 Ιανουαρίου, 2023 από http://www.troodos-geo.org/cgibin/hweb?-
A=99&-V=troodos

80. Βιβλιογραφικές Αναφορές (7)
• Γνωριμία με τα Ενδημικά είδη & υποείδη πουλιών του Γεωπάρκου (11/11/2018). ΓεωπάρκοΤροόδους. Ανακτήθηκε 15 Ιανουαρίου, 2023, από http://www.troodos-geo.org/cgibin/hweb?-A=326,printer.html&-V=webcontent
• Ποδηλατικές διαδρομές. ΓεωπάρκοΤροόδους.Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου, 2023, από http://www.troodos-geo.org/cgibin/hweb?-A=95&-V=troodos
• Χατζησυμεού, Π. (2019, July 28). Κύπρος, τουρισμός και μέλλον. https://simerini.sigmalive.com/article/2019/7/28/kupros-tourismos-kai-mellon/
• Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Πολυγνώση. (n.d.). Τρόοδος οροσειρά. http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=37320&-V=limmata
• Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Πολυγνώση. (n.d.). Τουρισμός. http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=10379&-V=limmata
• ΣτατιστικήΥπηρεσία Κύπρου. (2022, July 17). ΑφίξειςΤουριστών: Ιούλιος 2022
https://www.pio.gov.cy/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B1-
%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF.html?id=29623#flat
• Μελέτη για την Ανάπτυξη της Ελληνικής ΑγοράςΤουρισµού στην Κύπρο. (2006, August)
https://www.tourism.gov.cy/tourism/tourism.nsf/All/F0F611CDBF267513C2258496002A5B5A/$file/Ellada.pdf?OpenElement
• Κυπριακή Δημοκρατία.Υπουργείο Οικονομικών. ΣτατιστικήΥπηρεσία. (n.d.). ΣτατιστικέςΤουρισμού 2017-2019.
https://instant.com.cy/sites/default/files/2022-02/TOURISM_%20STATISTICS-2017_19-EL-120820.pdf
• Βυζαντινή Διαδρομή: 10 τοιχογραφημένες εκκλησίες τουΤροόδους Θρησκευτική Διαδρομή. (n.d.).
https://www.visitcyprus.com/index.php/el/discovercyprus/religion/religious-routes/21-byzantine-route-10-painted-churches-of-troodos-religious-route

81. Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας!
π. Σπυρίδων Αργύρης, Α.Μ. 124
Έλενα Λεάνδρα Στράντζα, Α.Μ. 112
ΗλίαςΤσίκρικας, Α.Μ. 121
Μαρίνα Χαραλάμπους, Α.Μ. 134