1. Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ΢
Γηα λα ζρεκαηίζσ ηνλ Παξαθείκελν ζηα Αξραία Ειιεληθά αθνινπζώ ηέζζεξα
βήκαηα:
1. Υσξίδσ ζέκα θαη θαηάιεμε, γηα λα θξαηήζσ ην ζέκα.
2. Κνηηάδσ από πνην γξάκκα μεθηλάεη ην ξήκα θαη εθαξκόδσ ηνλ θαηάιιειν
θαλόλα αλαδηπιαζηαζκνύ:
 Αλαδηπιαζηαζκόο: Χαξαθηεξηζηηθό ηνπ Παξαθεηκέλνπ είλαη ν αλαδηπιαζηαζκόο
πνπ γίλεηαη ζηελ αξρή ηνπ ξήκαηνο. Αλαδηπιαζηαζκό έρνπκε ηξηώλ εηδώλ:
Α) Επαλάιεςε ηνπ αξρηθνύ ζπκθώλνπ κε έλα -ε-
Πνηα ξήκαηα παίξλνπλ σο αλαδηπιαζηαζκό επαλάιεςε ηνπ αξρηθνύ
ζπκθώλνπ κε έλα -ε-;
1α) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από έλα ζύκθσλν π.ρ. ιύσ > ιέ-ιπ-θα.
Απσίζει από ένα σύμυωνο, γι' αςτό ξαναγπάυοςμε το ππώτο σύμυωνο το -λ- και
πποσθέτοςμε και το -ε-. Έτσι γίνεται -λε-. Μετά πποσθέτοςμε το θέμα -λς- και στο
τέλορ την κατάληξη –κα.
Πξνζνρή!!!!!!
Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από ρ, θ, ζ, ζηνλ αλαδηπιαζηαζκό ηα γξάκκαηα απηά
παζαίλνπλ αλνκνίσζε, δειαδή, κεηαηξέπνληαη ζε θ, π, η.
ρ > θ = ρνξεύσ > θε-ρόξεπ-θα,
θ > π = θπηεύσ > πε-θύηεπ-θα
ζ > η = ζύσ > ηέ-ζπ-θα
ΠΡΟ΢ΟΥΗ!!
Θπκάκαη ηνλ
θαλόλα:
ηη + θ ρ
γ+θ ρ
δ+θ θ
ζ+θ θ
π(η) + θ θ
β+θ θ
1

2. 1β) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από δύν ζύκθσλα, όκσο ην πξώην από απηά
είλαη έλα από ηα άθσλα:
(π, β, θ, θ, γ, ρ, η, δ, ζ) θαη ην δεύηεξν είλαη έλξηλν (κ, λ) ή πγξό (ι, ξ)
π.ρ. γξάθσ > γέ-γξα-θ-α, βιάπησ > βέ-βια-θ-α
Β) ΢πιιαβηθή αύμεζε
Πνηα ξήκαηα παίξλνπλ σο αλαδηπιαζηαζκό ζπιιαβηθή αύμεζε;
2α) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από δύν ζύκθσλα, ρσξίο όκσο ην πξώην λα
είλαη άθσλν θαη ην δεύηεξν έλξηλν ή πγξό,
π.ρ. ζπνπδάδσ > ἐ -ζπνύδα-θ-α
2β) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από ηξία ζύκθσλα,
π.ρ. ζηξαηεύσ > ἐ -ζηξάηεπ-θ-α
2γ) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από δηπιό ζύκθσλν δ, μ, ς,
π.ρ. ςαύσ > ἐ -ςαπ-θ-α
2δ) Τα ξήκαηα πνπ αξρίδνπλ από ῥ ,
ηόηε παίξλνπλ έλα -ἐ - σο ζπιιαβηθή αύμεζε θαη δηπιαζηάδνπλ ην ξ
π.ρ. ῥ ίπησ > ἔ ξ-ξη-θ-α
Γ) Υξνληθή αύμεζε
Πνηα ξήκαηα παίξλνπλ σο αλαδηπιαζηαζκό ρξνληθή αύμεζε;
3) Όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από θσλήελ,
Ό,ηη αιιαγέο είρακε ζηνλ Παξαηαηηθό θαη ζηνλ Αόξηζην, νη ίδηεο ζπκβαίλνπλ θαη
ζηνλ Παξαθείκελν.
α, αη, ε, εη ε
ν, νη σ
η η
π π
π.ρ. ἁ ιηεύσ > ἡ -ιίεπ-θ-α
2

3. ** Ο αλαδηπιαζηαζκόο ζηα ζύλζεηα θαη παξαζύλζεηα κε πξόζεζε
Σηα ξήκαηα πνπ είλαη ζύλζεηα κε πξόζεζε ν αλαδηπιαζηαζκόο κπαίλεη κεηά ηελ
πξόζεζε,
π.ρ. ἀ πν-γξάθσ > ἀ πν-γέ-γξαθα, ζπλ-νηθῶ > ζπλ-ῴθεθα
΢πγθεληξσηηθόο πίλαθαο αλαδηπιαζηαζκνύ
Επαλάιεςε αξρηθνύ ζπκθώλνπ Υξνληθή
ζπιιαβηθή αύμεζε
+ε αύμεζε
α. έλα ζύκθσλν, α. δύν ζύκθσλα, π.ρ. α. θσλήελ,
π.ρ. ιύσ > ιέ-ιπ-θα ζπνπδάδσ > ἐ -ζπνύδαθα π.ρ.
ἁ ιηεύσ > ἡ -
ιίεπθα
β. δύν ζύκθσλα β. ηξία ζύκθσλα
ην πξώην (θ, γ, ρ, π, β, θ, η, δ, ζ) ζηξαηεύσ > ἐ -ζηξάηεπθα
ην δεύηεξν (ι, ξ, κ, λ)
γξάθσ > γέ-γξα-θα
γ. δηπιό ζύκθσλν δ, μ,
ς π.ρ. ςαύσ > ἔ -ςαπθα
δ. ῥ , π.ρ. ῥ ίπησ > ἔ ξ-ξη-θ-
α
3. Μεηά από ην ζέκα πξνζζέησ ην θ, πνπ είλαη ραξαθηεξηζηηθό ηνπ Παξαθεηκέλνπ γηα
ηελ ελεξγεηηθή θσλή θαη ιέγεηαη ρξνληθόο ραξαθηήξαο.
4. Βάδσ ηηο θαηαιήμεηο ηνπ παξαθεηκέλνπ: -α, -αο, -ε, -ακελ, -αηε, -αζη(λ).
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ΢
ιέ-ιπ-θ-α
ιέ-ιπ-θ-αο
ιέ-ιπ-θ-ε
ιε-ιύ-θ-ακελ
ιε-ιύ-θ-αηε
ιε-ιύ-θ-αζηλ
3

4. O ΤΠΕΡ΢ΤΝΣΕΛΙΚΟ΢
Γηα λα ζρεκαηίζνπκε ηνλ ππεξζπληέιηθν ζηα αξραία ειιεληθά, παίξλνπκε ην ζέκα
ηνπ ξήκαηνο έηζη όπσο έρεη δηακνξθσζεί ζηνλ παξαθείκελν.
Πξνζζέηνπκε:
α) ζηελ αξρή,
1. ζπιιαβηθή αύμεζε γηα όζα ξήκαηα αξρίδνπλ από ζύκθσλν.
2. Τα ξήκαηα πνπ αξρίδνπλ από θσλήελ δελ παίξλνπλ επηπιένλ αύμεζε, γηαηί ήδε
δηακνξθώζεθε ην ζέκα ηνπο ζηνλ παξαθείκελν κε ηνλ αλαδηπιαζηαζκό.
( Ελλνείηαη πσο αλ ην ξήκα αξρίδεη από θσλήελ ηόηε δε ζα βάινπκε θη άιιε
αύμεζε, π.ρ. ην ξ. ἀ γνξάδσ πνπ ζηνλ παξαθείκελν ζα γίλεη ἠ γόξαθα ζηνλ
ππεξζπληέιηθν ζα γίλεη απιώο ἠ γνξάθεηλ.)
β) ζην ηέινο, ηηο θαηαιήμεηο ηνπ ππεξζπληέιηθνπ: -εηλ, -εηο, -εη, -εκελ, -εηε, -εζαλ.
ΤΠΕΡ΢ΤΝΣΕΛΙΚΟ΢
ἐ -ιε-ιύ-θ-εηλ
ἐ -ιε-ιύ-θ-εηο
ἐ -ιε-ιύ-θ-εη
ἐ -ιε-ιύ-θ-εκελ
ἐ -ιε-ιύ-θ-εηε
ἐ -ιε-ιύ-θ-εζαλ
4