2. Мәдениет – адамның өз қолымен, ақыл-ойымен
жасағандары және жасап жатқандарының бәрін түгел
қамтиды. Жай ғана сауат ашудан және тазалық
ережелерін сақтаудан бастап, өмірдің асқан үлгілі
шығармаларын жасағанға дейінгі ұғымды қамтып жатқан –
мәдениет саласының өрісі кең.
Мәдениет – тарихи құбылыс. Оның дәрежесі мен
сипаты қоғамдық өмірдің жағдайларына байланысты
өзгеріп отырады. Тарихи дәуірлердің алмасуы
мәдениеттің мазмұны мен формаларына сөзсіз терең
өзгерістер енгізеді.
«Мәдениет
дегеніміз -
кісілер
арасында
адам болу
өнері.»
Олжас
Сүлейменов
3. Мәдениет өзінің кең мағынасында бір ұрпақтың келесі ұрпаққа жолдаған өмір сүру
тәсілі болғандықтан, осы жалғастықты, мұрагерлікті жүзеге асыратын салт-
дәстүрлер жүйесі мәдениет өзегін қүрастырады. Әсіресе, жазу-сызу болмаған ерте
заманда мәдениет ырымдар мен сәуегейлікке, . сенім-нанымдарға, дәстүрлі
түсініктерге иек артқан. Ал салт-дәстүрлерге Ғұзыхан Ақпанбет мынандай баға
береді: «Олар - терең философиялық ойдың, ғасырлар бойы жинақталған
тәжірибенің сұрыпталған түжырымы, негізгі нәрі, қысқа да көркем бейнесі».
4. Бүгінгі таңда жаппай жаһандану жүріп жатқан уақытта, қазіргі жер
шарындағы халықтардың айтарлықтай бөлігі өзінің тілінен, ұлттық
ерекшеліктерінен айырылуда. Демек, қазақ этносының тілі мен ділі,
ұлттық психологиясы мен дүниетанымы, мәдениеті, оның ішінде
өнерінің қазіргі кезеңде сақталуы, дамуы қазіргі кезеңнің кезек
күттірмейтін міндеті болып отыр. Қазақтың дәстүрлі
коммуникациясының семиотикалық үрдістері әлі күнге дейін көбіне
классикалық талдаудың талдаудың үлгісінде зерттеліп келеді.
Семиотикалық тәсіл дәстүрі мәдениеттің бірыңғай мәтінін біртұтас
коммуникациялық жүйе ретінде, әрбір рәміз- таңбаның басқа
таңбалармен ара қатынасы түрінде қарастыруға мүмкіндік береді.
5. Қазіргі коммуникациялық суреттемелерде
ұлтсыздандырылған тұоғасыздандырылған
рәміздерден гөрі этномәдениеттердің төлтума
белгілерін сақтайтын рәміз- үлгілер жоғары
бағаланады. Зерттеудің көкейкестілігін " Басқаны
түсіну алдымен өзіңде таны!" деген ұстаным
арқылы жеткізуге мүмкіндік бар. Әрбір адамның
құнды екендігін мойындау сол адамдарды
тұтастандырып тұрған этномәдениеттің де
құндылығын мойындамау болып табылады.
6. Ұлттық рәміздер Елтаңба мемлекеттік
Байрақ, Әнұранымызда айшықты көрініс
тапқаны белгілі. Оларда ұлттық болмыс пен
мәденидаму бағдарлары стратегиялық
тұрғыдан түйінделген. Шексіз көкте самғаған
қыран, кедергіге тоқтамайтын пырақ,
мәңгілікке меңзейтін ою- өрнек және т.т.с. бұл
кімді болса да толғандырмай қоймайды.
Мемлекеттік рәміздерімізге шетелдік
мамандар жоғары баға берген, сонымен
қатар рәміздеріміз әлемдік каталогқа енген.
Ел тәуелсіздігі мен мемлекеттік рәміздер егіз
үғым. Кез келген ел тәуелсіздігін оның
мемлекеттік рәміздерінен бөліп қарауға
болмайды. Жас мемлекеттің жас астанасында
және бүкіл республика аумағында елдің
елдігін танытатын, отаншылдық пен
патриоттық рухты оятатын, әр жүректе
мақтаныш сезімін тудыратын нышандар өз
дәрежесінде көрініс тауып отыр. Мемлекеттік
рәміздердің зор тәрбиелік мән, мағынасы бар.
7. Ал, енді саяси тұрғыдан келсек рәміздер – мемлекеттік тұтастық
идеясын білдіреді. Рәміздер саяси төуелсіздік пен мемлекеттік
егемендіктің бірегей белгілері болып табылады. Демек, мемлекеттік
рәміздер - белгілі бір елдің өмір салтын, бүкіл болмыс - ерекшелігін,
айрықша арман - аңсарын, басқалармен байланыс мұратын білдіретін
белгі. Әр елдің мемлекеттік рәміздері географиялық, мәдени-тарихи және
геосаяси жағдайларына байланысты қалыптасады. Қазіргі Қазақстан
аумағында ерте дәуірден бері талай мемлекеттік құрылымдар дүниеге
келген.
Діни рәміздер киелі идеалдармен қабаттасып, діннің тілін құрайды.
Теология мен философиядағы рәміздер –ең жоғарғы шектер, олардың
шыңдарынан универсум әр кезде жаңаша байқалып, олардың санадағы
теориялық білімдердің басқа қырынан қаралуына жағдай жасайды.
Рәмізде ол туралы жалпы түсініктер мен когнитивті білімдер
синкреттеліп біріктірілген. Рәміз – бүркеулі мағынаны ашатын бейне, ал
діни рәміз – бұл абсолютті құпияларды көрсету формасы. Рәміздің
мағынасыоны құраушы бейнелімдермен
біртұтастықтаболып,шексізкөпмағыналықпен ерекшеленді. Діни рәміз
ерекше көрініске ие және онда абсолютті шындық жасырылған, яғни
рационалды иррационалдылықпен бірге бітіскен.
8. Өнер өмірде болған оқиғаларды қаз-қалпында алмай,
өзгертіп, түрлендіріп, көркем образдарды типтендіру
арқылы сомдайтын эстетикалық құбылыс. Оны қоғамдық
сананың өзге формаларынан даралайтын белгісі де
адамның шындыққа деген эстетикалық қатынасы болып
табылады. Өнердің мақсаты – дүниені, адам өмірін,
қоршаған ортаны көркемдік-эстетикалық тұрғыдан
игеру.
