Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie હું કોણ.pptx
Mehr von ssuserafa06a
Mehr von ssuserafa06a (20)
હું કોણ.pptx
- 1. હું કોણ છું ?
- 2. એના અભ્યાસની પ્રારંભિક િૂભિકાિાં તો િટકતા ભિત્તને ભિંતનની એક ધારાિાં જોડી રાખવં અને ભિત્તના ભવિાર – િરખાની ગભત ઉપર કઇંક ભનયંત્રણ િેળવવં અને એને જ ધ્યેય બનાવવં રહ્ં.
- 3. પ્રારંભિક અભ્યાસીને તો એ કાિ પણ ઘણં કભિન જણાશે. તિે એક ભવિારને દૂર કરશો તયાં બીજો પેિો જ સિજો. પણ પ્રારંભિક ભનષ્ફળતાિાંથી ભનરાશ થયા ભવના અભ્યાસ િાલ રાખવો.
- 4. ભિત્ત આત્મ-અન્વેષેણિાંથી અન્યત્ર સરકી ગયં છે એ ખ્યાલ આવે તયાર ેતેને પાછ ં ખેંિી લઇ ફરી ફરીને એ અન્વેષણિાં જોડતા રહો, તો ભિત્ત શાંત પડતં જશે.
- 5. 'હં કોણ?' એ એક જ ભવિારધારાને આગ્રહપૂવવક ભનરંતર વળગી રહેવાનં શિ પભરણાિ થોડા સિયિાં દેખાયા ભવના રહેશે નભહ. આ અભ્યાસ વડે ભિત્તની એકાગ્રતા વધે છે, તેની સાથે જ 'અહં' ઉપર / િોહ ઉપર પણ ઘા પડે છે. આ િાત્ર બૌભિક અન્વેષણ (તપાસ) નથી; અન્ય ધ્યાનાભ્યાસ કરતાં પણ આ
- 6. અન્ય ધ્યાનોિાં ધ્યાતાથી જદં કોઇ ધ્યેય હોય છે, જ્યાર ેઆ પ્રભિયાિાં ધ્યાન િાટેનં જદં ધ્યેય નથી. આિાં તો સવવ ભવિારપ્રવાહોને સ્તંભિત કરી દઇ, 'અહં' અથાવત 'હ' ની પ્રતીભતના પૃથક્કરણિાં – 'હં' નં િાન ક્ાંથી ઊિે છે? એ શં છે? એ અન્વેષણિાં - અંતિવખ રહી,
- 7. અહં સાથેનં યિ તેિાં સિાયેલં છે. તેથી આનો અભ્યાસ વધતાં જીવનિાં સદ્વૃભતઓ અને સદ્ગણો સ્વયં ભવકસતાં જાય છે, અને અશિ વાસનાઓ આપોઆપ ખરી પડે છે.
- 8. પ્રારંિિાં, ઉપયવક્ત રીતે, અન્ય સવવ પ્રવૃભત્ત બંધ કરીને, ભનતય ભનયત સિયે, ભનરંતર, અડધો કલાક એ અભ્યાસ કરવો અભનવાયવ છે; પણ એટલંજ પયાવપ્ત નથી. ‘આત્મભવિાર’ સિગ્ર જીવનિાં વણાઈ જવો જોઇએ.
- 9. અન્ય પ્રવૃભત્ત દરમ્યાન પણ અંતરિાં જાગ્રત રહીને પૂછો કે 'આ કોણ કરી રહ્ં છે?'
- 10. િોધ, હષવ, શોક આભદ કોઇ લાગણી ઊિે તયાર ેપણ જાગ્રત બની અવલોકન કરો કે આ લાગણી કોને ઊિે છે? પ્રસન્ન કે ભખન્ન કોણ થઇ રહ્ં છે? પ્રતયેક ભવિાર-ભવકલ્પ ઊથતાં જ, જાગ્રત રહી, પ્રશ્ન કરો કે તે ભવિાર કોણ કર ેછે?
- 11. આ જાતનો વ્યહ િોહ સાથેના સંગ્રાિિાં તિારો જય ભનભિત બનાવે છે.
- 12. સતત/ભનરંતર િાલ રહેતા 'આત્મભવિાર' દ્વારા આત્મજાગૃભત વધે છે અને દેહાત્મબભિ િોળી પડતી જાય છે; પભરણાિે 'અહં'ન બહધા અનતથાન (અિાવ) અને સંકલ્પ-ભવકલ્પની અલ્પતા સહજ બને છે.
- 13. આ પ્રભિયાની ભવશેષતા એ છે કે એના અભ્યાસના પ્રારંિથી જ દેહાત્મબભિ ઉપર પ્રહાર થતો રહે છે, તેથી એના દ્વારા એકાગ્રત્તાનો અભ્યાસ, ભિત્તની શભિ અને િોહનો હ્ર્ર્્ાસ સાથોસાથ થતાં રહે છે.
- 14. િોહના હ્ર્રાસ િાટે સ્વરૂપનં અનસંધાન એ પ્રબળ શસ્ત્ર છે.
- 15. “ભિત્તને આત્માિાં એકાગ્રપણે સ્થાપીને અશિ ભિત્તવૃત્તીઓનો ભનરોધ કરવો એ ઉત્તિ સાધન છે.”
- 16. સાધ કે સાધક પાસેથી આવી અંતરંગ સાધનાની અપેક્ષા રખાઇ છે; કારણ અધ્યાત્મ-ધ્યાનયોગ બધાંજ શાસ્ત્રોનં નવનીત છે.
- 17. તે પરિ સંવરરૂપ છે અને એ જેિ જેિ આત્મસાત થાય તેિ તેિ સાધક સામ્યસખનો વધ ને વધ અનિવ કર ેછે; આનંદ વૃભિગત થતાં તે અહીં જ િભક્તસખ િાખે છે
- 18. અંતિવખ થઇને ધીર ેધીર ે િનને આત્માિાં સ્થાપવં અને અન્ય કંઇ ભિંતન ન કરવં. િંિળ િન બહાર જાય કે તયાંથી પાછ ં વાળીને તેને ફરી ફરી આત્માિાં જ લાવવં.
- 19. િિક્ષએ દેહાભદ બાહ્ ભવષયોિાં 'હં' અને 'િાર ં ' એવી બભિ છોડી દઇ અંતરાત્મિાવ – 'હં આત્મા છ ં . શરીરાભદનો સાક્ષી િાત્ર છ ં ' એ વૃભત્ત - િાં ભસ્થર થઇ તેણે સવવ-સંકલ્પવભજવત પરિાત્માની િાવના કરવી.
- 20. ‘આ કાયા, િન અને વાણી એ 'હં' નથી, અને તેથી એનાથી િોગવાતા ભવષયો તેિજ સવવ ઔદભયક િાવો એ 'િારા' નથી' -એવી બભિ થતાં, શરીરાભદ ઔદભયક િાવો અને ભવષયોિાંથી રાગ-દ્વેષ છ ૂ ટતા જાય છે; અને -જેટલા અંશે રાગ-દ્વેષ ઓછા થાય છે તેટલા અંશે આત્મા ભસ્થરતાનો અને શાંભતનો - પ્રશિસખનો અનિવ કર ેછે.
- 21. શિાત્માનં સતત અનસંધાન પરિાત્મ સિાપભત્તનો હેત છે. તેથી આત્મજ્ઞાન ઝંખતા સાધકોએ જ્ઞાનપૂવવક અંતિવખ થવં. દ્રશ્યની સાથે તાદાતમ્ય ન અનિવતાં, સાધકે તેના િાત્ર દ્રષ્ટા જ બની રહેવં. - પોતાના દેહ અને િનને પણ એ દ્રશ્યના એક િાગ તરીકે જ જોવાં. - અથાવત પોતાના દેહની અને િનની પ્રવૃભત્તઓ અને ભવશેષતાઓથી પોતે ગૌરવ કે ગ્લાભન ન અનિવતાં, તેના િાત્ર પ્રેક્ષક જ રહેવં.
- 22. ભનિયનયે આત્મા અખંડ આનંદ અને જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. એ અખંડ આનંદ અને જ્ઞાનસ્વરૂપ જ 'હં' છ ં ; િન-વાણી-કાયા એ 'હં' નથી; િન-વાણી-કાયાથી થતા કાયો એ 'િારા' નથી – આ િાનપૂવવક, િન-વાણી-કાયાથી થતી ભિયાને શાંતિાવે િાત્ર જોયા કરો.
- 23. 'હં ગોરો, સ્થૂળ, કૃશ છ ં એ રીતે કાયા સાથે તાદાતમ્ય ન અનિવતાં, 'એક િાત્ર જ્ઞાન એ જ િારી કાયા છે' એ તથ્યથી િાભવત થવં, અથાવત િાત્ર જ્ઞાયક િાવ સાથે – જ્ઞાન સાથે - જ પોતાનં તાદાતમ્ય અનિવવં.
- 24. ભિરકાળથી દઢિૂળ થયેલા અભવદ્યાના સંસ્કારોના કારણે ભિત્ત આત્મત્ત્વથી દૂર રહે છે, પરંત તે જ ભિત્ત જ્ઞાનથી વાભસત થતાં હ્ર્રદયગહાિાં રહેલ આત્મદેવને જએ છે.
- 25. સાધનાના પ્રારંિિાં એકતવ, અન્યતવાભદ િાવનાઓનો અભ્યાસ જ્ઞાનીઓએ સૂિવ્યો છે, તેનં હાદ વ પકડાય તો એ અભ્યાસ દ્વારા અંતિવખતા પ્રગટે.
- 26. અવિેતન (અબોધ) િનિાં ભિરકાળથી દઢિૂળ થયેલા દેહાત્મબભિના સંસ્કારને કારણે સાિાન્યત: િાનવી સતત પરના ભવિારોિાં રોકયેલો રહે છે.
- 27. જ્યાં તે ‘પોતાનો’ ભવિાર કર ેછે તયાં પણ પારિાભથવક દ્રભષ્ટએ, એ પરનો ભવિાર હોય છે. ધન-િાલ, કટંબ-પભરવાર વગેર ેથી પોતે જદો છે એ િાનની સાથે, સાિન્યત: િાનવીને જેિાં 'હં, બભિ થાય છે તે કાયાથી પણ પોતે જૂદો છે એ િાન કેળવાય તો એકતવ, અન્યતવ િાવનાનો અભ્યાસ સાથવક થાય.
- 28. .... અન્યથા દેહાત્મબભિ અકબંધ રહે અને 'સ્વજન-પભરવાર આભદ પરાયાં છે' એ ભવિાર જ ઘૂંટાતો રહે તો, સંિવ છે કે, સાિી આધ્યાભત્મકતાને બદલે નરી સ્વાથવવૃભત્ત જ ભિત્તિાં આસન જાિે.
- 29. તેથી અંતિવખ રહેવા ઇચ્છનાર સાધકે પોતાના સિગ્ર બાહ્ વ્યભક્તતવનં સંસોધન કરવં રહ્ં. એિ કરતાં તેને પોતાનો દેહ પરાયો લાગે એટલં જ નભહ, ઇચ્છાઓ, લાગણીઓ અને ભવિારો સધ્ધાં તેને પોતાથી ભિન્ન લાગે તયાર ેસિજવં કે તે ખર ેખર અંતિવખ બન્યો છે,
- 30. શિ જ્ઞાયકિાવ પ્રગટતાં, તે જ ક્ષણે, િભક્તની લહેરખીનો સ્પશવ અનિવાય છે. બાહ્ સિસ્ત દ્રશ્ય જગતથી તિે જાતને સાવ સ્વતંત્ર અનિવો છો.
- 31. દેહ અને િનથી એટલે કે દેહના પયાવયો અને િનના પયાવયોથી જે પોતાને ભિન્ન જોઇ શકે તે પોતાના કિવકૃત વ્યભક્તતવથી ઉપર ઊિે છે. તે એ જોઇ શકે છે કે દેહ અને િનનાં બધાં પભરવતવનો વચ્િે પોતે એક અખંડ સત્તારૂપે અિલ રહે છે.
- 32. ....અને બાહ્ સવવ પભરવતવનોથી – પ્રાભપ્તઓ, સંયોગો, કે ભવિારોથી – પોતાને કશાં હાભન-લાિ નથી. આ દ્રભષ્ટ ખૂલવાથી રભત-અરભત કે રાગ-દ્વેષના વિળિાં અટવાયા ભવના, સિિાવિાં રહી, સંકલ્પ-ભવકલ્પની પકડિાંથી તે િક્ત બની જાય છે.
- 33. (આત્માએ આટલે સધી પહોંિવાનં છે.)