Σ

1. ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
1. Γενικές αρχές φυσιολογίας ενδοκρινικού
2. Ορμόνες της υπόφυσης – έλεγχος από τον
υποθάλαμο
3. Θυρεοειδής αδένας
4. Ενδοκρινής μοίρα Παγκρέατος
5. Ορμόνες του Φλοιού των Επινεφριδίων
6. Ορμόνες του Μυελού των επινεφριδίων
7. Παραθυρεοειδείς αδένες και Βιταμίνη D
8. Αναπαραγωγική λειτουργία θήλεος
9. Αναπαραγωγική λειτουργία άρρενος

2. ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Σπειροειδής
Στηλιδωτή
Δικτυωτή
ΦΛΟΙΟΣ
ΜΥΕΛΟΣ

3. ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ
 Χρωμιόφιλα Κύτταρα
• Νευρώνονται από χολινεργικές προγαγγλιακές ίνες
του συμπαθητικού συστήματος
• 85% Επινεφρίνη (αδρεναλίνη),
• 15% Νορεπινεφρίνη (νοραδρεναλίνη)

4. Συμπαθητικό Νευρικό σύστημα
NE (ACh σε ιδρωτοποιούς),
+ / -, α & ß υποδοχείς
ΣυμπαθητικόACh, +
συμπαθητικό
γάγγλιο
έξω διάμεση
φαιά στήλη νωτιαίο
νεύρο
φαιός
αναστομωτικός
κλάδος
λευκός αναστομωτικός
κλάδος

5. Μυελός των επινεφριδίων
 Βασικό όργανο του
συμπαθητικού συστήματος
 Εκκρίνει επινεφρίνη και
μικρότερες ποσότητες
νοερεπινεφρίνης
 Έκκριση διεγείρεται από
προγαγγλιακές συμπαθητικές
ίνες

6. Ο μυελός των επινεφριδίων διεγείρεται μαζί
με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα

7. ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ
 Χρωμιόφιλα Κύτταρα
• Νευρώνονται από χολινεργικές προγαγγλιακές ίνες
του συμπαθητικού συστήματος
• 85% Επινεφρίνη (αδρεναλίνη),
• 15% Νορεπινεφρίνη (νοραδρεναλίνη)
 Αντίδραση «μάχης ή φυγής» (fight or flight)

8. Η απάντηση “ΜΑΧΗ ή ΦΥΓΗ” επιτυγχάνεται μέσα σε
δευτερόλεπτα και περιλαμβάνει:
 Αύξηση της καρδιακής συχνότητας και συσταλτικότητας
 Κινητοποίηση των αποθηκών ενέργειας των μυών και του
λιπώδους ιστού
 Ανόρθωση των τριχών
 Διαστολή της κόρης του οφθαλμού
 Αυξημένος τόνος σφικτήρων στο έντερο και την κύστη

9. ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
από τυροσίνη

10. Dopa
ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
από τυροσίνη

11. ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Dopa Dopamine
Dopa

12. ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Dopamine Norepinephrine

13. ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Dopamine Norepinephrine
Dopa

14. ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Norepinephrine Epinephrine
Dopa
PNMT

15. ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ

16. ΣΥΝΘΕΣΗ
ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
 Συνέργεια μεταξύ του άξονα
CRH-ACTH-κορτιζόλη και του
άξονα συμπαθητικό-
επινεφρίνη
PNMT

17. ΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
 Χρωμιόφιλα κοκκία εκκρίνουν:
ΝΕ, Ε, ΑTP, β υδροξυλάση της
DA, χρωμογρανίνη

18. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
 Το σύνολο της κυκλοφορούσας επινεφρίνης προέρχεται από την
έκκριση του μυελού
 Το σύνολο σχεδόν της κυκλοφορούσας νορεπινεφρίνης προέρχεται
από τις νευρικές απολήξεις του συμπαθητικού νευρικού συστήματος
 Χρόνος ημιζωής 2min
κατεχολαμινο-Ο-μεθυλοτρανσφεράση
(COMT)
μονοαμινική οξειδάση (ΜΑΟ)

19. ΤΑΧΕΙΑ ΕΚΚΡΙΣΗ Ε και ΝΕ
 Αντίληψη ή ακόμη και υποψία κινδύνου
 Φόβος
 Αγωνία
 Τραυματισμός ή πόνος
 Μείωση του όγκου του αίματος
 Υπόταση
 Ανοξία
 Υποθερμία
 Υπογλυκαιμία
 Έντονη άσκηση
ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΚΚΡΙΣΗΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ

20. Νευροδιαβιβαστικές δράσεις
της νορεπινεφρίνης
ενισχύονται από την
επινεφρίνη η οποία φτάνει
στους ίδιους ιστούς δια
μέσου της κυκλοφορίας

21. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Ενδοκυττάριοι μηχανισμοί
α –υποδοχείς
ΝΕ>Ε
β –υποδοχείς
Ε>ΝΕ

22. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
Ενδοκυττάριοι μηχανισμοί
α και β αδρενεργικοί υποδοχείς:
 δεσμεύουν ΝΕ, Ε με διαφορετική συγγένεια
 δρουν μέσω ετεροτριμερών G πρωτεϊνών
 β(1,2,3) διεγείρουν AC,
 α1 διεγείρουν PLC,
 α2 αναστέλλουν AC
 Χρόνια έκθεση σε κατεχολαμίνες προκαλεί μειορύθμιση (down
regulation) των υποδοχέων => καταστολή της ορμονικής δράσης
 Οξεία απευαισθητοποίηση με φωσφορυλίωση των μορίων του
υποδοχέα
 Up regulation από γλυκοκορτικοειδή και θυρεοειδείς ορμόνες

23. Άλφα υποδοχείς Βήτα Υποδοχείς
Αγγειοσυστολή Αγγειοδιαστολή (β2)
Διαστολή κόρης Ταχυκαρδία (β1)
Χάλαση εντέρου Αύξηση δύναμης μυοκαρδίου (β1)
Συστολή σφιγκτήρων εντέρου Χάλαση εντέρου (β2)
Συστολή ανορθωτήρων των τριχών Χάλαση μήτρας (β2)
Συστολή έσω σφιγκτήρα ουρήθρας Διαστολή βρόγχων (β2)
Θερμογένεση (β2)
Γλυκογονόλυση (β2)
Λιπόλυση (β2,β3)
Χάλαση ουροδόχου κύστης (β2)
ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥΣ

24. Catecholamine Receptors: Location and Actions.
Type of Catecholamine Receptor Tissue Location Action following Receptor
Activation
Alpha1 Vascular smooth muscle Increases vasoconstriction (increases blood
pressure)
Liver Increases glycogenolysis and gluconeogenesis
Eye Increases ciliary muscle contraction (pupil
dilation)
Skin Increase pilomotor smooth muscle contraction
(erects hairs)
Prostate Increases contraction
Uterus Increases contraction
Alpha2 Pancreatic islet cells Decreases release of insulin and glucagon
Blood platelets Increases platelet aggregation
Adipose cells Decreases lipolysis
Preganglionic and postganglionic nerves Decreases release of neurotransmitter
(negative feedback inhibition)
Beta1 Myocardium Increases force and rate of contraction
Kidney (juxtaglomerular apparatus) Increases secretion of renin
Most tissues Increases calorigenesis
Nerves Increases conduction velocity
Beta2 Intestinal smooth muscle Decreases intestinal motility
Increases sphincter tone
Bronchiolar smooth muscle Decreases contraction (bronchial dilation)
Liver Increases glycogenolysis and gluconeogenesis
Pancreatic islet cells Increases release of insulin and glucagon
Adipose tissue Increases lipolysis
Muscles Increases potassium uptake (prevents
hyperkalemia)
Liver and kidney Increases peripheral conversion of T4 to T3
Uterus smooth muscle Decreases uterine contraction (uterine
relaxation)
Beta3 Adipose cells Increases lipolysis
Dopamine1 Renal artery smooth muscle Decreases vasoconstriction (dilation of renal
artery)
Dopamine2 Nerve terminals Controls neurotransmitter release

25.  Αύξηση της γλυκογονόλυσης στο ήπαρ και στους μυς αύξηση της
παροχής γλυκόζης
 Αύξηση ηπατικής γλυκονεογένεσης
 Άνοδος της γλυκόζης του πλάσματος λόγω αναστολής της έκκρισης της
ινσουλίνης και της επαγόμενης από αυτή πρόσληψης γλυκόζης από τον
μυικό ιστό.
 Αυξηση της λιπόλυσης, αύξηση οξείδωσης ελεύθερων λιπαρών οξέων
στο ήπαρ και κετογένεση.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

27. Γλυκόζης πλάσματος
ΚΝΣ
Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα
α-αδρενεργικός μηχανισμός
Μεταγαγγλιακοί νευρώνες (ΝΕ)
Μείωση έκκρισης ινσουλίνης
Μυελός επινεφριδίων (Ε)
β-αδρενεργικός μηχανισμός
Αύξηση γλυκογονόλυσης στο ήπαρ
 Σε αντίθεση με άλλους αδενικούς ιστούς δεν υπάρχει παλίνδρομος
έλεγχος που να ρυθμίζει την έκκριση των ορμονών της μυελώδους
μοίρας των επινεφριδίων-> υπό τον έλεγχο του ΚΝΣ.

28. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΣΤΡΕΣ

29. Φαιοχρωμοκύττωμα
 Υπερπλασία μυελού επινεφριδίων – καλοήθης ή κακοήθης
 Υπερέκκριση κατεχολαμινών
 Υπέρταση, ταχυκαρδία, νευρικότητα, κεφαλαλγία,
εφίδρωση, δυσανεξία στη γλυκόζη