SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo

Gz iii bie daah ajil 1

•
•
S
soyoltod_od
Bildung
1 von 19
I нэгж хичээл Монгол улсын газарзүйн байрлал, засаг захиргааны хуваарь Хичээл №1 Монгол улсын нутаг дэвсгэр, хил хязгаар 1. Нутаг дэвсгэр гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Гүйцээж бич! Монгол орны нутаг дэвсгэрийн хэмжээ ............... км2 бөгөөд дэлхийд нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээрээ ..........-рт, ази тивд .................-рт ордог. 3. Манай улс хөрш улсуудтайгаа хэдэн онд ямар гэрээгээр хилийн шугамаа тогтоосон бэ? a) ОХУ- тай......................................................................................................................................... b) БНХАУ- тай ................................................................................................................................... 4. Нөхөж бич! Баруун захын цэг: .................................................................................. Зүүн захын цэг: ....................................................................................... Хойд захын цэг: ...................................................................................... Өмнө захын цэг: ...................................................................................... Хүйс буюу төв цэг: .................................................................................. 5. Монгол улс нутаг дэвсгэрийнхээ хэмжээгээр Ази тивд ямар ямар улсын дараа орох вэ? ................................................................................................................................................... 6. Гүйцээж бичээрэй! Монгол орны нийт хилийн урт нь .................. км бөгөөд ОХУ-тай ............. км-ээр, БНХАУ-тай ................... км-ээр тус тус хиллэдэг.Гурван улсын хилийн уулзвар цэг нь баруун талдаа ..........................., зүүн талдаа ...................................... нэртэй газрууд байдаг. Эдийн засгийн газарзүйн байрлал, түүний онцлог 7. Газарзүйн байрлал гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 8. Нөхөж бич!
Газарзүйн байрлал Физик газарзүйн байрлал Математик газарзүйн байрлал Эдийн засгийн газарзүйн байрлал 9. Эдийн засгийн газарзүйч, эрдэмтэн Н.Н.Баранский эдийн засгийн газарзүйн байрлалыг юу гэж тодорхойлсон бэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 10. Схемийг гүйцээ ! Эдийн засгийн газарзүйн байрлал ........................ .......................... ............................ 11. Манай орон нь дэлхийн хоѐр том гүрний дунд оршдог.Эдийн засгийн газарзүйн давуу талууд байхаас гадна мөн сул тал ч байдаг. Эдгээрийг тоочин бичнэ үү? Эдийн засгийн газарзүйн давуу талууд: I. ..................................................................................................................... II. ..................................................................................................................... III. ...................................................................................................................... IV. ...................................................................................................................... Эдийн засгийн газарзүйн гол сул тал нь: .................................................................................... ........................................................................................................................................................ Хичээл №2 Монгол улсын төрийн байгууламж, засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь 1. Аливаа улсын төрийн байгууламж нь засаглалын хэлбэрээр ялгагдана.Засаглалын хэлбэрийг юу гэж ангилдаг вэ? ................... Хаант засаг .................. Засаглалын хэлбэр ............... Бүгд найрамдах засаг ..................... 2. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн байгууламжаар дэлхийн улсуудыг .......................... ба ................... гэж ангилдаг.Тус бүр жишээ улсуудыг нэрлэнэ үү? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 3. Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны хуваарийг тогтооход ямар хүчин зүйлсийг харгалзан үздэг вэ?......................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
4. Монгол улс 1921 оны Ардын хувьсгалаас өмнө нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны хувьд 4 аймаг, 2 хязгаар нутагтай байжээ. 1923 онд аймгийн нэрүүдийг хэрхэн өөрчилсөн бэ? Богд хаант Монгол улсын үед: 1923 оны үед: 1. Түшээт хан аймаг 1. ...................................................... 2. Сэцэн хан аймаг 2. ...................................................... 3. Сайн ноѐн хан аймаг 3........................................................ 4. Засагт хан аймаг 4........................................................ 5. Монгол улс 6. Гүйцээж бичээрэй! 1931 онд засаг захиргааны томоохон өөрчлөлтийг хийж, шинээр ............... аймагтай болсон ба хошууг татан буулгаж, ............, .............., .................. гэсэн 3 шатны нэгжтэй болгожээ. 1943 он гэхэд тэр үеийн БНМАУ .............аймаг, нийслэл Улаанбаатар хотоос бүрдэж байв. 7. Схемийг гүйцээ ! Засаг захиргааны нэгж Аймаг /......../ Нийслэл /......../ Сум /........./ Дүүрэг /......../ Баг Хороо / ............../ /.............../ 8. Дасгалын зураг дээр ажиллаж, доорх асуултанд хариулаарай! a) Хамгийн олон аймагтай хиллэдэг аймгуудыг олно уу? .................................................................................................................................................. b) ОХУ, БНХАУ-тай хиллэдэггүй ямар аймгууд байдаг вэ? .................................................................................................................................................. c) ОХУ, БНХАУ-тай хиллэдэг аймгуудыг сонго. ................................................................................................................................................... d) Хамгийн том нутаг дэвсгэртэй аймаг ..................................................................................... e) Хамгийн бага нутаг дэвсгэртэй аймаг .................................................................................... f) Нэг аймгийн нутаг дэвсгэр дотор байршилтай аймаг ...........................................................
g) Нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээр эхний 3-т орох аймгийг зурагнаас олоорой! ................................................................................................................................................... 9. Монгол орны газрын зураг ашиглан хүснэгтийг гүйцээ ! Д/ д 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Аймгийн нэр Төвийн нэр Нутаг дэвсгэрийн 2 хэмжээ / км / Сумын тоо Архангай Баян-Өлгий Баянхонгор Булган Говь-Алтай Говьсүмбэр Дорноговь Дорнод Дундговь Дархан-Уул Завхан Өвөрхангай Өмнөговь Сүхбаатар Сэлэнгэ Төв Увс Ховд Хөвсгөл Хэнтий Орхон 10. Доорх зурагнаас Улаанбаатар хотын алслагдсан болон төвийн дүүргүүдийг ялгаж бичээрэй! Төвийн дүүрэг : Алслагдсан дүүрэг : 1) .............................. 1) …………………………… 2) .............................. 2) ………………………….... 3) .............................. 3) …………………………… 4) .............................. 5) .............................. 6) .............................. 11. 1960, 1970-аад оны үед БНМАУ нь хэдэн аймаг, хотоос бүрдэж байсан бэ? Хотуудыг нэрлэнэ үү? ........................................................................................................................................................ 12. Нөхөж бичээрэй! 1992 оны “Шинэ үндсэн хууль”-иар цаашид БНМАУ-ыг ............. хэмээн нэрлэж, 1 нийслэл хот, ........... аймаг, .......... сум, ................ баг, хорооноос тус тус бүрдэхийг заажээ. Монгол улсын байгалийн нөхцөл, нөөц Хичээл №3 Монгол улсын байгалийн нөхцлийн аж ахуйд үзүүлэх нөлөө 1. Байгалийн нөхцөл гэж юу вэ?
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Манай орны нутаг дэвсгэрийн ихэнх нь уулархаг байдаг тул хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх, зам тээврийн салбарын үйл ажиллагаанд зохих нөлөөллийг үзүүлдэг.Иймд нутгийн аль аль хэсгээр ямар аж ахуй эрхлэхэд тохиромжтой вэ? a) Баруун ба хойд хэсгийн уулархаг нутгаар : ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... b) Хангай, Хэнтий уулсын дунд орших Орхон, Сэлэнгийн бэлчир: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... c) Дорнод Монголын тал нутгаар: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... d) Нутгийн өмнөд хэсгийн нутгаар: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Байгалийн нөөц, нөөцийн төрөл 1. Байгалийн нөөцөд юу юу багтах вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Байгалийн нөөцийн ангилалын схемийг гүйцээж, тус бүрт жишээ гаргаарай! Байгалийн нөөц Шавхагдах Шавхагдахгүй Жишээ нь: .................... Жишээнь: .................. 3. Дараах хүснэгтийг нөхөж хийгээрэй ! № Нөөцийн төрөл 1 Эрдсийн нөөц 2 Уур амьсгалын нөөц 3 Усны нөөц 4 Хөрсний нөөц 5 Ургамлын нөөц Нөөцийн тархалт Нөөцийн хэмжээ
6 Амьтны нөөц 7 Газрын нөөц Хичээл №4 Байгалийн нөөцийн ашиглалт, хамгаалалт 1. Байгалийг ашиглахгүйгээр хүн төрөлхтөн амьдрах боломжгүй.Байгаль ашиглалтаас ямар эерэг, сөрөг үр дагаварууд гарч болох вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Маөнай орны хувьд байгаль ашиглалтын асуудал тулгамдсан асуудал болоод байна. Байгаль ашиглалтын доорх бүдүүвчийг гүйцээ ! Стр 23-2.4 3. Байгалийн нөөцийг ашиглахад ямар зүйлийг анхаарах ѐстой вэ?  ..............................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................ 4. Монгол улс байгаль хамгаалалын талаар ямар арга хэмжээ авч байгаа вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Хичээл №5 Сэдвийн шалгалт II нэгж хичээл Монгол улсын хүн амын газарзүй Хичээл №6 Хүн амын тоо, өсөлт, нас хүйсийн бүтэц 1. Хүн ам бол ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. Хүн амын тооллогыг хэдэн жилд 1 удаа явуулдаг вэ? a) 5 жилд b) 10 жилд c) 15 жилд d) 20 жилд e) 25 жилд 3. Манай улсын хүн амын тооллогыг 1918, 1935, 1944, 1956, 1963, 1969, 1979, 1989, 2000, 2010 онуудад явуулсан.Хүн амын өсөлтийн графикийг сайтар ажиглаарай!
Хүн амын тоо 2010 2826205 2000 2595000 1989 2374000 1979 2044000 1969 1595000 1963 1197600 1956 1017010 1944 845500 1935 738200 1918 647500 4. Дээрх графикаас манай улсын хүн амын тоо хэдээс хэдэн оны хооронд хэдэн хүнээр өссөн байгааг бодоод, хүснэгтийг нөхөж, дүгнэлт гаргаарай ! Он 19181935 оны хооронд 17 жил 19351944 оны хооронд 9 жил 19441956 оны хооронд 12 жил 19561963 оны хооронд 7 жил 19631969 оны хооронд 6 жил 19691979 оны хооронд 10 жил 19791989 оны хооронд 10 жил 19892000 оны хооронд 11 жил 2000-2010 оны хооронд 10 жил Хүн амын өсөлтийн өөрчлөлт ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 5. Хүн амын өсөлтөд нөлөөлдөг хүчин зүйлсийг нэрлэж бичээрэй ! ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 6. Схемийг гүйцээ ! Хүн амын өсөлт Ердийн өсөлт Механик өсөлт .............. ................. 7. Хүн амын чанарын үзүүлэлт гэдэг ойлголтыг дэлхийн улсууд өргөн ашиглах болжээ.Үүнд: 1) ................................................................................................................................ 2) ................................................................................................................................ 3) ................................................................................................................................
4) ................................................................................................................................ 8. Хүн амын чанарын нэг чухал үзүүлэлт бол ................................ юм. МУ-ын хүн амын дундаж наслалт 2009-2010 онд .................. болж, эмэгтэйчүүд ......................., эрэгтэйчүүд ................... болсон байна. 9. Бүдүүвчийг гүйцээ ! Хүн амын шилжих ................................ ............................... хөдөлгөөн ................................ ............................... ...... .............. 10. Хүн амын нас, хүйсийн бүтэц бол нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд нөлөөлдөг чухал үзүүлэлт. 2010 оны байдлаар: 1) 0-15 нас 28% 2) 15-30 нас 31% 3) 30-50 нас 29% 4) 50-60 нас 7% 5) 60-аас дээш 5% дараах тоог ашиглан дугуй диаграмм байгуулаарай ! 11. Монгол улсын иргэн “улсынхаа нутаг дэвсгэрт чөлөөтэй зорчих, түр буюу байнга оршин суух газраа сонгох эрхтэй” гэж хэдэн оны хуулинд заасан бэ? a) 1992 оны Шинэ үндсэн хууль b) 1994 оны Шинэ үндсэн хууль c) 1996 оны Шинэ үндсэн хууль d) 1998 оны Шинэ үндсэн хууль e) 1990 оны Шинэ үндсэн хууль 12. 0-4 нас, 30-34 насныхан дотор эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн аль нь олон бэ?Шалтгааныг нь нэрлээрэй ! ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Хичээл №7 Хүн амын хөдөлмөр эрхлэлт, Хүмүүн капитал 1. Хөдөлмөрийн насны хүн ам гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Тодорхойлтыг гүйцээ ! Ажиллагсад болон хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний хэлтэст бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тооны нийлбэрийг ажиллах хүч буюу ......................................................................... гэнэ. Ажиллагсад + ............................................................= Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам 3. Ямар хүмүүсийг ажиллах хүчинд тооцдоггүй вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 4. Хөдөлмөр эрхлэлтийн төвшинг томъѐолбол: Хөдөлмөр эрхлэлтийн төвшин = x 100% 5. Хүн амын цонх гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 6. “ Үндэстнүүдийн баялаг түүний эх сурвалж ” гэсэн бүтээлдээ Human capital-ын ач холбогдлыг онцлон тэмдэглэсэн эрдэмтэн хэн бэ? a) Исак Ньютон b) Адам Смит c) Жорж Буш d) Н.Баранский 7. Хүмүүн капитал гэж юу вэ?
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Ажилгүйдэл гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 9. Ажилгүй иргэдийн тоог эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын тоонд харьцуулсныг ......................................................... гэнэ.2010 оны байдлаар Орхон аймгийн хэмжээнд ажилгүй иргэдийн тоо 25 601 байсан ба эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам нь 74 359 бол ажилгүйдлийн түвшинг ол! 10. Дараах тоон үзүлэлтийг ашиглан дугуй диаграмм байгуул ! 2010 оны байдлаар аж ахйн салбарт ажиллагсдаас: 1) Хөдөө аж ахуйд- 35% 2) Худалдаа үйлчилгээнд-16% 3) Тээвэр холбоонд-8% 4) Аж үйлдвэрт-11% 5) Барилгын салбарт-5% 6) Боловсрол, эрүүл мэнд болон бусад салбарт-25% тус тус ажиллаж байна. Хичээл №8 Хүн амын байршил, нутагшилтын хэлбэрүүд 1. Нөхөж бич. Нутаг дэвсгэрээр хүн ам тархан суурьшсан байдлыг ..................................... гэнэ.Байршлыг харуулах гол үзүүлэлт нь хүн амын нягтшилт юм. Хүн амын нягтшилтын томъѐог тайлж бичээрэй. H = M/S 1. H- ............................................................................................... 2. M- ............................................................................................... 3. S- ................................................................................................ 2. Дээрх томъѐог ашиглаж бодоод, хүснэгтийг гүйцээгээрэй ! Аймаг Архангай Баян-Өлгий Баянхонгор Булган Говь-Алтай Говьсүмбэр Дархан-Уул Дорноговь Дорнод Дундговь Завхан Орхон Өвөрхангай Өмнөговь Сүхбаатар Сэлэнгэ Төв Увс Ховд Хөвсгөл Хэнтий Улаанбаатар Хүн ам Газар нутаг Хүн амын -2004 94,900 101,200 83,800 60,800 60,900 12,300 87,800 52,500 73,700 49,900 80,700 78,400 113,200 46,800 56,600 100,800 88,900 81,000 87,800 121,400 71,200 1,044,500 (км²) 55,300 45,700 116,000 48,700 141,400 5,540 3,280 109,500 123,600 74,700 82,500 840 62,900 165,400 82,300 41,200 74,000 69,600 76,100 100,600 80,300 4,704 нягтшилm (км²) a) Хамгийн их нягтшилттай эхний 5 аймаг
1) ................................ 2) ................................ 3) ................................ 4) ................................ 5) ................................ b) Хамгийн бага нягтшилттай 3 аймаг 1) .................................... 2) .................................... 3) .................................... c) Яагаад эдгээр газруудад хүн ам олноор төвлөрөн суурьшсан бэ? ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 3. Нөхөж бич ! Байшин барилга, гэр, майхан зэрэг янз бүрийн хэлбэрийн орон байранд суурингийн хэлбэрээр хүн ам бөөгнөрөн суурьших нутаг дэвсгэрийн зохион байгуулалтыг ................................................................................... гэнэ. 4. Хүснэгтийг гүйцээгээрэй. Суурин Хот Тосгон ....................... ........................ 5. Монгол улсад өнөөгийн байдлаар 26 хот байдаг. Үүнд : 21 аймгийн төвөөс гадна ямар ямар хотууд багтдаг вэ? 1) ........................................................................ 2) ........................................................................ 3) ........................................................................ 4) ........................................................................ 5) ........................................................................ 6. Зөв тохируул ! 1) 80-90 мянган хүн амтай хот a) Зүүнхараа, Улаангом, Арвайхээр, Баянхонгор гм 2) 50-иад мянган хүн амтай хот b) Эрдэнэт, Дархан 3) 20-40 мянган хүн амтай хот c) Чойбалсан 4) 10-20 мянган хүн амтай хот d) Алтай, Баруун- Урт, Мандалговь гм 7. Ирээдүйд хот болон хөгжих ямар ямар суурин газрууд байна вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Монгол Улсад хот суурингийн хөгжилтэй холбоотой хотжих үзэгдэл хурдацтай явагдаж байна. 1) ............................................................................................................... 2) ............................................................................................................... 3) ............................................................................................................... 9. Сүхбаатараас Замын- Үүд хүртэлх төмөр замын дагуу бие биедээ харьцангуй ойрхон байршилтай хот, тосгон, суурин газрууд олон байдаг. Эдгээр суурингууд ямар хэлбэртэй бүрэлдэн тогтсон бэ? a) Тойрог хэлбэртэй c) Гурвалжин хэлбэртэй b) Гинжин хэлбэртэй d) Дөрвөлжин хэлбэртэй 10. Манай улсын хүн амын хэдэн хувь нь хөдөөгийн хүн ам бэ? a) 47 % b) 57 % c) 67% d) 37% e) 27% 11. Хөдөөгийн суурины хүн амын эрхэлж буй ажил төрлөөс хамаарч: 1) ............................................................................ 2) ............................................................................ гэж ангилан үзэж болно. Хичээл №9 Хүн амын угсаатны бүтэц
1. Түүх, хэл, соѐл, сэтгэлгээ, амьдрал ахуйн хувьд бие биетэйгээ ойр төрөл, нэгэн угсаа гаралтай хүмүүсийг ...................................................................... гэнэ. Энэ нь урт удаан хугацааны түүхэн хөгжлийн явцад тодорхой нутаг дэвсгэр дээр бүрэлдэн тогтдог. 2. Бүдүүвчийг гүйцээ ! ............................... ............................... ............................. ............................. .............................. ............................. Үндэстний хэв шинж ............................. ............................. .............................. .............................. 3. Схемийг гүйцээ ! Угсаатан Омог Ястан Үндэстэн ....................... ...................... ...................... 4. Нөхөж бич. Манай улсын нутаг дэвсгэр дээр оршин байгаа бүх ард түмнийг гарал үүслийн хувьд: 1) ................................... 2) ................................... гэж ангилдаг. 5. Хүснэгтийг нөх ! № Ястан, Үндэстэн 1. a) b) c) d) e) f) g) h) Угсаатны голлон суурьших аймгууд Монгол хэлтэн: Халх Дөрвөд Баяд Буриад Дарьганга Захчин Урианхай Дархад 2. Түрэг хэлтэн: a) Казак b) Хотон c) Тува d) Цаатан e) Чантуу Хичээл №10 Хүн амын нийгмийн бүтэц, нийгмийн ялгаа 1. Нийгмийн бүтэц гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Нөхөж бич ! Хөрөнгө чинээний байдал, нэр хүнд, эрх мэдлийн ялгаатай байдлаас нийгмийн .......................... үүснэ. 3. Монгол Улсын хүн амын нийгмийн бүтцийг хүснэгтээр тодорхойл ! № МУ-ын хүн амын нийгмийн бүтэц Монгол Улсын хүн амын нийгмийн давхраажилт 1 Хувьсгалаас өмнөх үе /1921 оноос өмнө/ 2 Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үе /19211990 он/ 3 Зах зээлийн эдийн засгийн үе /1990 оноос өнөөг хүрэл үе/ 4. 1990-ээд оноос хойш МУ-д давхраажилтын дээд, дунд, доод гэсэн гурван төвшний ангилал бүрэлдэн тогтоод байна. Үүнд: 1) Дээд ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2) Дунд ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3) Доод ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Хичээл №11 Сэдвийн шалгалт III нэгж хичээл Монгол улсын эдийн засгийн бүтэц Хичээл №12 Эдийн засгийн тухай үндсэн ойлголт
1. Эдийн засаг гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. Схемийг гүйцээ! Эдийн засгийн тогтолцоо Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг Зах зээлийн эдийн засаг Холимог эдийн засаг ............................... ......................... .................................... 3. Улс орны эдийн засаг, түүний бүтцийн талаар ярихын тулд үйлдвэрлэл, үйлдвэрлэлийн нөөц түүний зохион байгуулалт, эрэлт б нийлүүлэлт,үнэ, мөнгө, санхүү, улсын төсөв, дотоодын нийт бүтээгдэхүүн зэрэг ойлголтуудыг мэдэх хэрэгтэй.Үйлдвэрлэл гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 4. Үйлдвэрлэлийг зохион байгуулж, явуулахад шаардагдах нөөцийг нэрлэнэ үү? 1) .......................................... 2) .......................................... 3) .......................................... 4) .......................................... 5. Эдийн засгийн үйл ажиллагаа буюу үйлдвэрлэлийн үйл явцыг 4 ангилдаг.стр 47-4.1 6. Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж буй хүчин зүйлүүд нь байгалийн нөхцөл, нөөц, үйлдвэрлэлийн түүхий эд, ажиллах хүч, түүний мэргэжлийн ур чадвар, менежментийн үйл ажиллагааны төлөвлөлт зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаарна. Стр 48-4.3 7. Зөв тохируул! 1) Худалдан авах төлбөрийн чадвар буюу a) Хэрэгцээ мөнгөөр баталгаажсан хэрэгцээ 2) Хэрэглэгчдийн худалдан авах төвшин, b) Эрэлт чадварын хэмжээгээр зах зээлд нийлүүлэгдэж болох бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нийт тоо хэмжээ 3) Хүний хангагдаагүй хүсэл c) Нийлүүлэлт 8. Ямар үед тэнцвэрт үнэ бүрэлдэх вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 9. Мөнгөний ханш унах үзэгдэлийг .................................................. гэнэ. 10. Схемийг гүйцээ! Эдийн засгийн бүтэц Стр-49-4.6 11. Газарзүйн шинжлэх ухаанд байгаль, нийгмийн аливаа юмс үзэгдэл, орон зай, цаг хугацаагаар хувьсан өөрчлөгдөж, нэг шинж чанараас нөгөөд, нэг тоо хэмжээнээс нөгөө тоо хэмжээнд шилжин, өгсөн дэвших үйл явцыг ......................................... гэнэ. 12. Эдийн засгийн хөгжлийг тодорхойлохын тулд 3 зорилт хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.Үүнд:
1) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 13. Хөгжил гэсэн өргөн ойлголтын хүрээнд эдийн засгийн хөгжлийн үзүүлэлтэнд тооны үзүүлэлтээс чанарын үзүүэлтийг илүү авч үздэг. Эдийн засгийн өсөлтөнд дараах хүчин зүйлс нөлөөлж байдаг. Үүнд: 1) ....................................................................................................................... 2) ....................................................................................................................... 3) ....................................................................................................................... 14. Хөгжлийн нэг гол асуудал бол тогтвортой хөгжил юм.Тогтвортой хөгжлийн 3 гол тулгуур бол ......................................., ...........................................,...................................... юм. Хичээл №13 Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн өнөөгийн байдал, бүтэц 1. Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийг хүснэгтээр тодорхойл. № Аж үйлдвэрийн хөгжлийн үе шат 1 Хувьсгалаас өмнөх үе /1921 оноос өмнө/ 2 Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн үе шатуудын онцлог Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үе /19211990 он/ 3 Зах зээлийн эдийн засгийн үе /1990 оноос өнөөг хүрэл үе/ 2. Олон улсын хэмжээнд улс орныг хөгжлийн төвшингээр нь юу гэж 3 ангилдаг вэ? 1) ........................................................................................ 2) ........................................................................................ 3) ........................................................................................ 3. Схемийг гүйцээ. Стр 55-4.8 4. Манай орон нь хөгжлийн төвшингээрээ аль ангилалд нь багтдаг вэ? Яагаад? ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Монгол улсын дэд бүтэц Хичээл №14 Дэд бүтэц түүний төрлүүд 1. Улс үндэстний эдийн засгийн үйл ажиллагаа тогтвортой хэвийн явагдах нөхцлийг хангадаг цогц салбаруудыг ........................................................... гэнэ. 2. Схемийг гүйцээ! стр 57-5.1 3. Схемийг гүйцээ !
Дэд бүтцийн салбарын үйлчилгээний шинж байдал ба төрөл Материаллаг Материаллаг бус ........................................................................................................................................ .......................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................... 4. Дэд бүтцийн салбар нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд ямар үүрэг гүйцэтгэж байгааг жишээгээр тайлбарлан бичээрэй! ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Хичээл №15 Зам тээвэр 1. Биет бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэггүй, харин ч аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэсэн бүтэгдэхүүнийг зөөж тээвэрлэдэг онцлогтой салбар бол .................................. гэнэ. 2. Схемийг гүйцээ! Зам тээврийн бүтэц Усан замын тээвэр ........................ ........................ Агаарын тээвэр Хуурай замын тээвэр .......................... ................. ........... ........... ............ ............ ............
3. Зам тээвэрт эдийн засгийн газарзүйн хувьд өргөн хэрэглэгддэг хэд хэдэн үзүүлэлтүүд бий.Хүснэгтийг гүйцээж, бодлогыг бод! № Үзүүлэлтүүд 1 Ачаа эргэлт Бодлого А, В хоѐр хотын хооронд 954 км зайтай. Хоѐр хотын хооронд 5 тн даацтай машинаар гурил ачиж, 20 удаа тээвэр хийсэн бол ачаа эргэлтийг тооцож олоорой! Зорчигч тээвэр Дархан Улаанбаатарын хооронд 222 км зайтай.Энэ хоѐрын хооронд 60 хүний суудалтай автобусаар суудал дүүрэн хүнтэй 4 удаа тээвэр хийсэн автобусны зорчигч тээврийн эргэлтийг олоорой! 2 № Үзүүлэлтүүд 1 Тодорхойлт Ачаа тээвэр 2 Тодорхойлт Зорчигч эргэлт 4. Манай орны тээврийн төрлүүдийг хүснэгтээр тодорхойл! № Тээврийн төрөл Түүхэн хөгжил Голлох замууд 1 Автозамын тээвэр 2 Төмөр замын тээвэр 3 Агаарын тээвэр Давуу ба сул тал
5. Доорх хүснэгтийг ашиглан Монгол орны тээврийн ачаа тээвэр, зорчигч тээврийн диаграмм байгуулж, дүгнэлт хийгээрэй! № 1 2 3 Тээврийн төрөл Ачаа эргэлт ( тн.км) Ачаа тээвэр ( тн) Зорчигч эргэлт ( хүн.км) Зорчигч тээвэр ( хүн) 95 4,6 0,4 100% 86 13 0,9 100% 55 19 26 100% 4,9 95 0,1 100% Төмөр зам Авто тээвэр Агаарын тээвэр Нийт ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 6. Дараах дасгалын зураг дээр төмөр замын сүлжээг тэмдэглэ! Хичээл №16 Үйлчилгээний салбар 1. Үйлчилгээ гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Схемийг гүйцээ! Үйлчилгээ Аж ахуйн үйлчилгээ Нийгмийн үйлчилгээ Ажил хэргийн үйлчилгээ Хувь хүнд үзүүлэх үйлчилгээ .................. .................... .......................... ................. ................... .................... .................... .................. ....................... .................... .................. .................... .................... ................... ....................... ...................... ............................
3. 1990-ээд оноос хойш Монголын ДНБ-ний 40 гаруй хувийг үйлчилгээний салбар эзлэхэд нөлөөлсөн хүчин зүйл нь юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 4. МУ-ын “Аялал жуулчлалын тухай” хуулинд жуулчинг юу гэж тодорхойлсон байдаг вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 5. Схемийг гүйцээ! Стр 64-5.4 6. Дүгнэлтийг гүйцээж бич! Аялал жуулчлалыг гадаад валют олох эдийн засгийн шинж чанараар нь үл үзэгдэх ...................... гэж нэрлэдэг.Мөн жуулчинд зориулсан төрөл бүрийн үйлчилгээг ................................................. гэж томъѐолдог. 7. Манай оронд жил ирэх тусам зорин ирэх гадаадын жуулчдын тоо нэмэгдэж байгаа. Энэ ямар учиртай вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Аялал жуулчлалын салбарын ач хобогдолыг хүснэгтээр тодорхойл. Аялал жуулчлалын нөлөөлөх хэлбэрүүд, түүний ач холбогдол Хүрээлэн буй орчны хувьд: ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ................................................................................................................  Эдийн засгийн хувьд:    ................................................................................................................ ............................................................................................................... ................................................................................................................ ................................................................................................................    Нийгэм- соѐлын хүрээнд:     Улс төр- гадаад харилцааны хувьд:   ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ........................................................................................................................ 9. Монголд хамгийн анх ямар аялал жуулчлалын байгууллага байсан бэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 10. Аялал жуулчлалын салбартай зэрэгцэн хөгждөг үйлчилгээний салбаруудыг бичнэ үү? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 11. Холбоо, мэдээлэл, технологийн үйлчилгээний салбар гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Хичээл №17 Дүгнэлт хичээл

Empfohlen

Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Baterdene Tserendash
 
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Baterdene Tserendash
 
монголын эдийн засгийн байдал 2014
монголын эдийн засгийн байдал 2014монголын эдийн засгийн байдал 2014
монголын эдийн засгийн байдал 2014
Tuul Erdene
 
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
GreengoldMongolia
 
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайланМонгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
GreengoldMongolia
 
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
Serod Ichinkhorloo
 
Delgerengio sudalgaa asuulga
Delgerengio sudalgaa asuulgaDelgerengio sudalgaa asuulga
Delgerengio sudalgaa asuulga
dajaaaaaa
 
S.erdene last last
S.erdene last lastS.erdene last last
S.erdene last last
Nomin Nemo
 

Empfohlen

Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Baterdene Tserendash
 
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Gz iii bie daah ajil etssiin huvilbar â5
Baterdene Tserendash
 
монголын эдийн засгийн байдал 2014
монголын эдийн засгийн байдал 2014монголын эдийн засгийн байдал 2014
монголын эдийн засгийн байдал 2014
Tuul Erdene
 
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
МБАНХолбооны үйл ажиллагааны тайлан 2017
GreengoldMongolia
 
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайланМонгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
Монгол орны бэлчээрийн төлөв байдлын үндэсний тайлан
GreengoldMongolia
 
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
авилгын судалгаа (азийн сан 2015 оны 4 сар)
Serod Ichinkhorloo
 
Delgerengio sudalgaa asuulga
Delgerengio sudalgaa asuulgaDelgerengio sudalgaa asuulga
Delgerengio sudalgaa asuulga
dajaaaaaa
 
S.erdene last last
S.erdene last lastS.erdene last last
S.erdene last last
Nomin Nemo
 
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
Christy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
Vit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
MindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
RachelPearson36
 

Weitere ähnliche Inhalte

Empfohlen

How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 

Empfohlen (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Gz iii bie daah ajil 1

  • 1. I нэгж хичээл Монгол улсын газарзүйн байрлал, засаг захиргааны хуваарь Хичээл №1 Монгол улсын нутаг дэвсгэр, хил хязгаар 1. Нутаг дэвсгэр гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Гүйцээж бич! Монгол орны нутаг дэвсгэрийн хэмжээ ............... км2 бөгөөд дэлхийд нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээрээ ..........-рт, ази тивд .................-рт ордог. 3. Манай улс хөрш улсуудтайгаа хэдэн онд ямар гэрээгээр хилийн шугамаа тогтоосон бэ? a) ОХУ- тай......................................................................................................................................... b) БНХАУ- тай ................................................................................................................................... 4. Нөхөж бич! Баруун захын цэг: .................................................................................. Зүүн захын цэг: ....................................................................................... Хойд захын цэг: ...................................................................................... Өмнө захын цэг: ...................................................................................... Хүйс буюу төв цэг: .................................................................................. 5. Монгол улс нутаг дэвсгэрийнхээ хэмжээгээр Ази тивд ямар ямар улсын дараа орох вэ? ................................................................................................................................................... 6. Гүйцээж бичээрэй! Монгол орны нийт хилийн урт нь .................. км бөгөөд ОХУ-тай ............. км-ээр, БНХАУ-тай ................... км-ээр тус тус хиллэдэг.Гурван улсын хилийн уулзвар цэг нь баруун талдаа ..........................., зүүн талдаа ...................................... нэртэй газрууд байдаг. Эдийн засгийн газарзүйн байрлал, түүний онцлог 7. Газарзүйн байрлал гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 8. Нөхөж бич!
  • 2. Газарзүйн байрлал Физик газарзүйн байрлал Математик газарзүйн байрлал Эдийн засгийн газарзүйн байрлал 9. Эдийн засгийн газарзүйч, эрдэмтэн Н.Н.Баранский эдийн засгийн газарзүйн байрлалыг юу гэж тодорхойлсон бэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 10. Схемийг гүйцээ ! Эдийн засгийн газарзүйн байрлал ........................ .......................... ............................ 11. Манай орон нь дэлхийн хоѐр том гүрний дунд оршдог.Эдийн засгийн газарзүйн давуу талууд байхаас гадна мөн сул тал ч байдаг. Эдгээрийг тоочин бичнэ үү? Эдийн засгийн газарзүйн давуу талууд: I. ..................................................................................................................... II. ..................................................................................................................... III. ...................................................................................................................... IV. ...................................................................................................................... Эдийн засгийн газарзүйн гол сул тал нь: .................................................................................... ........................................................................................................................................................ Хичээл №2 Монгол улсын төрийн байгууламж, засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь 1. Аливаа улсын төрийн байгууламж нь засаглалын хэлбэрээр ялгагдана.Засаглалын хэлбэрийг юу гэж ангилдаг вэ? ................... Хаант засаг .................. Засаглалын хэлбэр ............... Бүгд найрамдах засаг ..................... 2. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн байгууламжаар дэлхийн улсуудыг .......................... ба ................... гэж ангилдаг.Тус бүр жишээ улсуудыг нэрлэнэ үү? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 3. Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны хуваарийг тогтооход ямар хүчин зүйлсийг харгалзан үздэг вэ?......................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
  • 3. 4. Монгол улс 1921 оны Ардын хувьсгалаас өмнө нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны хувьд 4 аймаг, 2 хязгаар нутагтай байжээ. 1923 онд аймгийн нэрүүдийг хэрхэн өөрчилсөн бэ? Богд хаант Монгол улсын үед: 1923 оны үед: 1. Түшээт хан аймаг 1. ...................................................... 2. Сэцэн хан аймаг 2. ...................................................... 3. Сайн ноѐн хан аймаг 3........................................................ 4. Засагт хан аймаг 4........................................................ 5. Монгол улс 6. Гүйцээж бичээрэй! 1931 онд засаг захиргааны томоохон өөрчлөлтийг хийж, шинээр ............... аймагтай болсон ба хошууг татан буулгаж, ............, .............., .................. гэсэн 3 шатны нэгжтэй болгожээ. 1943 он гэхэд тэр үеийн БНМАУ .............аймаг, нийслэл Улаанбаатар хотоос бүрдэж байв. 7. Схемийг гүйцээ ! Засаг захиргааны нэгж Аймаг /......../ Нийслэл /......../ Сум /........./ Дүүрэг /......../ Баг Хороо / ............../ /.............../ 8. Дасгалын зураг дээр ажиллаж, доорх асуултанд хариулаарай! a) Хамгийн олон аймагтай хиллэдэг аймгуудыг олно уу? .................................................................................................................................................. b) ОХУ, БНХАУ-тай хиллэдэггүй ямар аймгууд байдаг вэ? .................................................................................................................................................. c) ОХУ, БНХАУ-тай хиллэдэг аймгуудыг сонго. ................................................................................................................................................... d) Хамгийн том нутаг дэвсгэртэй аймаг ..................................................................................... e) Хамгийн бага нутаг дэвсгэртэй аймаг .................................................................................... f) Нэг аймгийн нутаг дэвсгэр дотор байршилтай аймаг ...........................................................
  • 4. g) Нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээр эхний 3-т орох аймгийг зурагнаас олоорой! ................................................................................................................................................... 9. Монгол орны газрын зураг ашиглан хүснэгтийг гүйцээ ! Д/ д 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Аймгийн нэр Төвийн нэр Нутаг дэвсгэрийн 2 хэмжээ / км / Сумын тоо Архангай Баян-Өлгий Баянхонгор Булган Говь-Алтай Говьсүмбэр Дорноговь Дорнод Дундговь Дархан-Уул Завхан Өвөрхангай Өмнөговь Сүхбаатар Сэлэнгэ Төв Увс Ховд Хөвсгөл Хэнтий Орхон 10. Доорх зурагнаас Улаанбаатар хотын алслагдсан болон төвийн дүүргүүдийг ялгаж бичээрэй! Төвийн дүүрэг : Алслагдсан дүүрэг : 1) .............................. 1) …………………………… 2) .............................. 2) ………………………….... 3) .............................. 3) …………………………… 4) .............................. 5) .............................. 6) .............................. 11. 1960, 1970-аад оны үед БНМАУ нь хэдэн аймаг, хотоос бүрдэж байсан бэ? Хотуудыг нэрлэнэ үү? ........................................................................................................................................................ 12. Нөхөж бичээрэй! 1992 оны “Шинэ үндсэн хууль”-иар цаашид БНМАУ-ыг ............. хэмээн нэрлэж, 1 нийслэл хот, ........... аймаг, .......... сум, ................ баг, хорооноос тус тус бүрдэхийг заажээ. Монгол улсын байгалийн нөхцөл, нөөц Хичээл №3 Монгол улсын байгалийн нөхцлийн аж ахуйд үзүүлэх нөлөө 1. Байгалийн нөхцөл гэж юу вэ?
  • 5. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Манай орны нутаг дэвсгэрийн ихэнх нь уулархаг байдаг тул хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх, зам тээврийн салбарын үйл ажиллагаанд зохих нөлөөллийг үзүүлдэг.Иймд нутгийн аль аль хэсгээр ямар аж ахуй эрхлэхэд тохиромжтой вэ? a) Баруун ба хойд хэсгийн уулархаг нутгаар : ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... b) Хангай, Хэнтий уулсын дунд орших Орхон, Сэлэнгийн бэлчир: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... c) Дорнод Монголын тал нутгаар: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... d) Нутгийн өмнөд хэсгийн нутгаар: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Байгалийн нөөц, нөөцийн төрөл 1. Байгалийн нөөцөд юу юу багтах вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Байгалийн нөөцийн ангилалын схемийг гүйцээж, тус бүрт жишээ гаргаарай! Байгалийн нөөц Шавхагдах Шавхагдахгүй Жишээ нь: .................... Жишээнь: .................. 3. Дараах хүснэгтийг нөхөж хийгээрэй ! № Нөөцийн төрөл 1 Эрдсийн нөөц 2 Уур амьсгалын нөөц 3 Усны нөөц 4 Хөрсний нөөц 5 Ургамлын нөөц Нөөцийн тархалт Нөөцийн хэмжээ
  • 6. 6 Амьтны нөөц 7 Газрын нөөц Хичээл №4 Байгалийн нөөцийн ашиглалт, хамгаалалт 1. Байгалийг ашиглахгүйгээр хүн төрөлхтөн амьдрах боломжгүй.Байгаль ашиглалтаас ямар эерэг, сөрөг үр дагаварууд гарч болох вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Маөнай орны хувьд байгаль ашиглалтын асуудал тулгамдсан асуудал болоод байна. Байгаль ашиглалтын доорх бүдүүвчийг гүйцээ ! Стр 23-2.4 3. Байгалийн нөөцийг ашиглахад ямар зүйлийг анхаарах ѐстой вэ?  ..............................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................  ................................................................................................................................................ 4. Монгол улс байгаль хамгаалалын талаар ямар арга хэмжээ авч байгаа вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Хичээл №5 Сэдвийн шалгалт II нэгж хичээл Монгол улсын хүн амын газарзүй Хичээл №6 Хүн амын тоо, өсөлт, нас хүйсийн бүтэц 1. Хүн ам бол ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. Хүн амын тооллогыг хэдэн жилд 1 удаа явуулдаг вэ? a) 5 жилд b) 10 жилд c) 15 жилд d) 20 жилд e) 25 жилд 3. Манай улсын хүн амын тооллогыг 1918, 1935, 1944, 1956, 1963, 1969, 1979, 1989, 2000, 2010 онуудад явуулсан.Хүн амын өсөлтийн графикийг сайтар ажиглаарай!
  • 7. Хүн амын тоо 2010 2826205 2000 2595000 1989 2374000 1979 2044000 1969 1595000 1963 1197600 1956 1017010 1944 845500 1935 738200 1918 647500 4. Дээрх графикаас манай улсын хүн амын тоо хэдээс хэдэн оны хооронд хэдэн хүнээр өссөн байгааг бодоод, хүснэгтийг нөхөж, дүгнэлт гаргаарай ! Он 19181935 оны хооронд 17 жил 19351944 оны хооронд 9 жил 19441956 оны хооронд 12 жил 19561963 оны хооронд 7 жил 19631969 оны хооронд 6 жил 19691979 оны хооронд 10 жил 19791989 оны хооронд 10 жил 19892000 оны хооронд 11 жил 2000-2010 оны хооронд 10 жил Хүн амын өсөлтийн өөрчлөлт ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 5. Хүн амын өсөлтөд нөлөөлдөг хүчин зүйлсийг нэрлэж бичээрэй ! ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 6. Схемийг гүйцээ ! Хүн амын өсөлт Ердийн өсөлт Механик өсөлт .............. ................. 7. Хүн амын чанарын үзүүлэлт гэдэг ойлголтыг дэлхийн улсууд өргөн ашиглах болжээ.Үүнд: 1) ................................................................................................................................ 2) ................................................................................................................................ 3) ................................................................................................................................
  • 8. 4) ................................................................................................................................ 8. Хүн амын чанарын нэг чухал үзүүлэлт бол ................................ юм. МУ-ын хүн амын дундаж наслалт 2009-2010 онд .................. болж, эмэгтэйчүүд ......................., эрэгтэйчүүд ................... болсон байна. 9. Бүдүүвчийг гүйцээ ! Хүн амын шилжих ................................ ............................... хөдөлгөөн ................................ ............................... ...... .............. 10. Хүн амын нас, хүйсийн бүтэц бол нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд нөлөөлдөг чухал үзүүлэлт. 2010 оны байдлаар: 1) 0-15 нас 28% 2) 15-30 нас 31% 3) 30-50 нас 29% 4) 50-60 нас 7% 5) 60-аас дээш 5% дараах тоог ашиглан дугуй диаграмм байгуулаарай ! 11. Монгол улсын иргэн “улсынхаа нутаг дэвсгэрт чөлөөтэй зорчих, түр буюу байнга оршин суух газраа сонгох эрхтэй” гэж хэдэн оны хуулинд заасан бэ? a) 1992 оны Шинэ үндсэн хууль b) 1994 оны Шинэ үндсэн хууль c) 1996 оны Шинэ үндсэн хууль d) 1998 оны Шинэ үндсэн хууль e) 1990 оны Шинэ үндсэн хууль 12. 0-4 нас, 30-34 насныхан дотор эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн аль нь олон бэ?Шалтгааныг нь нэрлээрэй ! ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Хичээл №7 Хүн амын хөдөлмөр эрхлэлт, Хүмүүн капитал 1. Хөдөлмөрийн насны хүн ам гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Тодорхойлтыг гүйцээ ! Ажиллагсад болон хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний хэлтэст бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тооны нийлбэрийг ажиллах хүч буюу ......................................................................... гэнэ. Ажиллагсад + ............................................................= Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам 3. Ямар хүмүүсийг ажиллах хүчинд тооцдоггүй вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 4. Хөдөлмөр эрхлэлтийн төвшинг томъѐолбол: Хөдөлмөр эрхлэлтийн төвшин = x 100% 5. Хүн амын цонх гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 6. “ Үндэстнүүдийн баялаг түүний эх сурвалж ” гэсэн бүтээлдээ Human capital-ын ач холбогдлыг онцлон тэмдэглэсэн эрдэмтэн хэн бэ? a) Исак Ньютон b) Адам Смит c) Жорж Буш d) Н.Баранский 7. Хүмүүн капитал гэж юу вэ?
  • 9. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Ажилгүйдэл гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 9. Ажилгүй иргэдийн тоог эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын тоонд харьцуулсныг ......................................................... гэнэ.2010 оны байдлаар Орхон аймгийн хэмжээнд ажилгүй иргэдийн тоо 25 601 байсан ба эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам нь 74 359 бол ажилгүйдлийн түвшинг ол! 10. Дараах тоон үзүлэлтийг ашиглан дугуй диаграмм байгуул ! 2010 оны байдлаар аж ахйн салбарт ажиллагсдаас: 1) Хөдөө аж ахуйд- 35% 2) Худалдаа үйлчилгээнд-16% 3) Тээвэр холбоонд-8% 4) Аж үйлдвэрт-11% 5) Барилгын салбарт-5% 6) Боловсрол, эрүүл мэнд болон бусад салбарт-25% тус тус ажиллаж байна. Хичээл №8 Хүн амын байршил, нутагшилтын хэлбэрүүд 1. Нөхөж бич. Нутаг дэвсгэрээр хүн ам тархан суурьшсан байдлыг ..................................... гэнэ.Байршлыг харуулах гол үзүүлэлт нь хүн амын нягтшилт юм. Хүн амын нягтшилтын томъѐог тайлж бичээрэй. H = M/S 1. H- ............................................................................................... 2. M- ............................................................................................... 3. S- ................................................................................................ 2. Дээрх томъѐог ашиглаж бодоод, хүснэгтийг гүйцээгээрэй ! Аймаг Архангай Баян-Өлгий Баянхонгор Булган Говь-Алтай Говьсүмбэр Дархан-Уул Дорноговь Дорнод Дундговь Завхан Орхон Өвөрхангай Өмнөговь Сүхбаатар Сэлэнгэ Төв Увс Ховд Хөвсгөл Хэнтий Улаанбаатар Хүн ам Газар нутаг Хүн амын -2004 94,900 101,200 83,800 60,800 60,900 12,300 87,800 52,500 73,700 49,900 80,700 78,400 113,200 46,800 56,600 100,800 88,900 81,000 87,800 121,400 71,200 1,044,500 (км²) 55,300 45,700 116,000 48,700 141,400 5,540 3,280 109,500 123,600 74,700 82,500 840 62,900 165,400 82,300 41,200 74,000 69,600 76,100 100,600 80,300 4,704 нягтшилm (км²) a) Хамгийн их нягтшилттай эхний 5 аймаг
  • 10. 1) ................................ 2) ................................ 3) ................................ 4) ................................ 5) ................................ b) Хамгийн бага нягтшилттай 3 аймаг 1) .................................... 2) .................................... 3) .................................... c) Яагаад эдгээр газруудад хүн ам олноор төвлөрөн суурьшсан бэ? ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 3. Нөхөж бич ! Байшин барилга, гэр, майхан зэрэг янз бүрийн хэлбэрийн орон байранд суурингийн хэлбэрээр хүн ам бөөгнөрөн суурьших нутаг дэвсгэрийн зохион байгуулалтыг ................................................................................... гэнэ. 4. Хүснэгтийг гүйцээгээрэй. Суурин Хот Тосгон ....................... ........................ 5. Монгол улсад өнөөгийн байдлаар 26 хот байдаг. Үүнд : 21 аймгийн төвөөс гадна ямар ямар хотууд багтдаг вэ? 1) ........................................................................ 2) ........................................................................ 3) ........................................................................ 4) ........................................................................ 5) ........................................................................ 6. Зөв тохируул ! 1) 80-90 мянган хүн амтай хот a) Зүүнхараа, Улаангом, Арвайхээр, Баянхонгор гм 2) 50-иад мянган хүн амтай хот b) Эрдэнэт, Дархан 3) 20-40 мянган хүн амтай хот c) Чойбалсан 4) 10-20 мянган хүн амтай хот d) Алтай, Баруун- Урт, Мандалговь гм 7. Ирээдүйд хот болон хөгжих ямар ямар суурин газрууд байна вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Монгол Улсад хот суурингийн хөгжилтэй холбоотой хотжих үзэгдэл хурдацтай явагдаж байна. 1) ............................................................................................................... 2) ............................................................................................................... 3) ............................................................................................................... 9. Сүхбаатараас Замын- Үүд хүртэлх төмөр замын дагуу бие биедээ харьцангуй ойрхон байршилтай хот, тосгон, суурин газрууд олон байдаг. Эдгээр суурингууд ямар хэлбэртэй бүрэлдэн тогтсон бэ? a) Тойрог хэлбэртэй c) Гурвалжин хэлбэртэй b) Гинжин хэлбэртэй d) Дөрвөлжин хэлбэртэй 10. Манай улсын хүн амын хэдэн хувь нь хөдөөгийн хүн ам бэ? a) 47 % b) 57 % c) 67% d) 37% e) 27% 11. Хөдөөгийн суурины хүн амын эрхэлж буй ажил төрлөөс хамаарч: 1) ............................................................................ 2) ............................................................................ гэж ангилан үзэж болно. Хичээл №9 Хүн амын угсаатны бүтэц
  • 11. 1. Түүх, хэл, соѐл, сэтгэлгээ, амьдрал ахуйн хувьд бие биетэйгээ ойр төрөл, нэгэн угсаа гаралтай хүмүүсийг ...................................................................... гэнэ. Энэ нь урт удаан хугацааны түүхэн хөгжлийн явцад тодорхой нутаг дэвсгэр дээр бүрэлдэн тогтдог. 2. Бүдүүвчийг гүйцээ ! ............................... ............................... ............................. ............................. .............................. ............................. Үндэстний хэв шинж ............................. ............................. .............................. .............................. 3. Схемийг гүйцээ ! Угсаатан Омог Ястан Үндэстэн ....................... ...................... ...................... 4. Нөхөж бич. Манай улсын нутаг дэвсгэр дээр оршин байгаа бүх ард түмнийг гарал үүслийн хувьд: 1) ................................... 2) ................................... гэж ангилдаг. 5. Хүснэгтийг нөх ! № Ястан, Үндэстэн 1. a) b) c) d) e) f) g) h) Угсаатны голлон суурьших аймгууд Монгол хэлтэн: Халх Дөрвөд Баяд Буриад Дарьганга Захчин Урианхай Дархад 2. Түрэг хэлтэн: a) Казак b) Хотон c) Тува d) Цаатан e) Чантуу Хичээл №10 Хүн амын нийгмийн бүтэц, нийгмийн ялгаа 1. Нийгмийн бүтэц гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
  • 12. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Нөхөж бич ! Хөрөнгө чинээний байдал, нэр хүнд, эрх мэдлийн ялгаатай байдлаас нийгмийн .......................... үүснэ. 3. Монгол Улсын хүн амын нийгмийн бүтцийг хүснэгтээр тодорхойл ! № МУ-ын хүн амын нийгмийн бүтэц Монгол Улсын хүн амын нийгмийн давхраажилт 1 Хувьсгалаас өмнөх үе /1921 оноос өмнө/ 2 Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үе /19211990 он/ 3 Зах зээлийн эдийн засгийн үе /1990 оноос өнөөг хүрэл үе/ 4. 1990-ээд оноос хойш МУ-д давхраажилтын дээд, дунд, доод гэсэн гурван төвшний ангилал бүрэлдэн тогтоод байна. Үүнд: 1) Дээд ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2) Дунд ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3) Доод ангид: ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Хичээл №11 Сэдвийн шалгалт III нэгж хичээл Монгол улсын эдийн засгийн бүтэц Хичээл №12 Эдийн засгийн тухай үндсэн ойлголт
  • 13. 1. Эдийн засаг гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. Схемийг гүйцээ! Эдийн засгийн тогтолцоо Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засаг Зах зээлийн эдийн засаг Холимог эдийн засаг ............................... ......................... .................................... 3. Улс орны эдийн засаг, түүний бүтцийн талаар ярихын тулд үйлдвэрлэл, үйлдвэрлэлийн нөөц түүний зохион байгуулалт, эрэлт б нийлүүлэлт,үнэ, мөнгө, санхүү, улсын төсөв, дотоодын нийт бүтээгдэхүүн зэрэг ойлголтуудыг мэдэх хэрэгтэй.Үйлдвэрлэл гэж юу вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 4. Үйлдвэрлэлийг зохион байгуулж, явуулахад шаардагдах нөөцийг нэрлэнэ үү? 1) .......................................... 2) .......................................... 3) .......................................... 4) .......................................... 5. Эдийн засгийн үйл ажиллагаа буюу үйлдвэрлэлийн үйл явцыг 4 ангилдаг.стр 47-4.1 6. Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж буй хүчин зүйлүүд нь байгалийн нөхцөл, нөөц, үйлдвэрлэлийн түүхий эд, ажиллах хүч, түүний мэргэжлийн ур чадвар, менежментийн үйл ажиллагааны төлөвлөлт зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаарна. Стр 48-4.3 7. Зөв тохируул! 1) Худалдан авах төлбөрийн чадвар буюу a) Хэрэгцээ мөнгөөр баталгаажсан хэрэгцээ 2) Хэрэглэгчдийн худалдан авах төвшин, b) Эрэлт чадварын хэмжээгээр зах зээлд нийлүүлэгдэж болох бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нийт тоо хэмжээ 3) Хүний хангагдаагүй хүсэл c) Нийлүүлэлт 8. Ямар үед тэнцвэрт үнэ бүрэлдэх вэ? ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 9. Мөнгөний ханш унах үзэгдэлийг .................................................. гэнэ. 10. Схемийг гүйцээ! Эдийн засгийн бүтэц Стр-49-4.6 11. Газарзүйн шинжлэх ухаанд байгаль, нийгмийн аливаа юмс үзэгдэл, орон зай, цаг хугацаагаар хувьсан өөрчлөгдөж, нэг шинж чанараас нөгөөд, нэг тоо хэмжээнээс нөгөө тоо хэмжээнд шилжин, өгсөн дэвших үйл явцыг ......................................... гэнэ. 12. Эдийн засгийн хөгжлийг тодорхойлохын тулд 3 зорилт хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.Үүнд:
  • 14. 1) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3) ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 13. Хөгжил гэсэн өргөн ойлголтын хүрээнд эдийн засгийн хөгжлийн үзүүлэлтэнд тооны үзүүлэлтээс чанарын үзүүэлтийг илүү авч үздэг. Эдийн засгийн өсөлтөнд дараах хүчин зүйлс нөлөөлж байдаг. Үүнд: 1) ....................................................................................................................... 2) ....................................................................................................................... 3) ....................................................................................................................... 14. Хөгжлийн нэг гол асуудал бол тогтвортой хөгжил юм.Тогтвортой хөгжлийн 3 гол тулгуур бол ......................................., ...........................................,...................................... юм. Хичээл №13 Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн өнөөгийн байдал, бүтэц 1. Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийг хүснэгтээр тодорхойл. № Аж үйлдвэрийн хөгжлийн үе шат 1 Хувьсгалаас өмнөх үе /1921 оноос өмнө/ 2 Монголын нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн үе шатуудын онцлог Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үе /19211990 он/ 3 Зах зээлийн эдийн засгийн үе /1990 оноос өнөөг хүрэл үе/ 2. Олон улсын хэмжээнд улс орныг хөгжлийн төвшингээр нь юу гэж 3 ангилдаг вэ? 1) ........................................................................................ 2) ........................................................................................ 3) ........................................................................................ 3. Схемийг гүйцээ. Стр 55-4.8 4. Манай орон нь хөгжлийн төвшингээрээ аль ангилалд нь багтдаг вэ? Яагаад? ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Монгол улсын дэд бүтэц Хичээл №14 Дэд бүтэц түүний төрлүүд 1. Улс үндэстний эдийн засгийн үйл ажиллагаа тогтвортой хэвийн явагдах нөхцлийг хангадаг цогц салбаруудыг ........................................................... гэнэ. 2. Схемийг гүйцээ! стр 57-5.1 3. Схемийг гүйцээ !
  • 15. Дэд бүтцийн салбарын үйлчилгээний шинж байдал ба төрөл Материаллаг Материаллаг бус ........................................................................................................................................ .......................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................... 4. Дэд бүтцийн салбар нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд ямар үүрэг гүйцэтгэж байгааг жишээгээр тайлбарлан бичээрэй! ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... Хичээл №15 Зам тээвэр 1. Биет бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэггүй, харин ч аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэсэн бүтэгдэхүүнийг зөөж тээвэрлэдэг онцлогтой салбар бол .................................. гэнэ. 2. Схемийг гүйцээ! Зам тээврийн бүтэц Усан замын тээвэр ........................ ........................ Агаарын тээвэр Хуурай замын тээвэр .......................... ................. ........... ........... ............ ............ ............
  • 16. 3. Зам тээвэрт эдийн засгийн газарзүйн хувьд өргөн хэрэглэгддэг хэд хэдэн үзүүлэлтүүд бий.Хүснэгтийг гүйцээж, бодлогыг бод! № Үзүүлэлтүүд 1 Ачаа эргэлт Бодлого А, В хоѐр хотын хооронд 954 км зайтай. Хоѐр хотын хооронд 5 тн даацтай машинаар гурил ачиж, 20 удаа тээвэр хийсэн бол ачаа эргэлтийг тооцож олоорой! Зорчигч тээвэр Дархан Улаанбаатарын хооронд 222 км зайтай.Энэ хоѐрын хооронд 60 хүний суудалтай автобусаар суудал дүүрэн хүнтэй 4 удаа тээвэр хийсэн автобусны зорчигч тээврийн эргэлтийг олоорой! 2 № Үзүүлэлтүүд 1 Тодорхойлт Ачаа тээвэр 2 Тодорхойлт Зорчигч эргэлт 4. Манай орны тээврийн төрлүүдийг хүснэгтээр тодорхойл! № Тээврийн төрөл Түүхэн хөгжил Голлох замууд 1 Автозамын тээвэр 2 Төмөр замын тээвэр 3 Агаарын тээвэр Давуу ба сул тал
  • 17. 5. Доорх хүснэгтийг ашиглан Монгол орны тээврийн ачаа тээвэр, зорчигч тээврийн диаграмм байгуулж, дүгнэлт хийгээрэй! № 1 2 3 Тээврийн төрөл Ачаа эргэлт ( тн.км) Ачаа тээвэр ( тн) Зорчигч эргэлт ( хүн.км) Зорчигч тээвэр ( хүн) 95 4,6 0,4 100% 86 13 0,9 100% 55 19 26 100% 4,9 95 0,1 100% Төмөр зам Авто тээвэр Агаарын тээвэр Нийт ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 6. Дараах дасгалын зураг дээр төмөр замын сүлжээг тэмдэглэ! Хичээл №16 Үйлчилгээний салбар 1. Үйлчилгээ гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. Схемийг гүйцээ! Үйлчилгээ Аж ахуйн үйлчилгээ Нийгмийн үйлчилгээ Ажил хэргийн үйлчилгээ Хувь хүнд үзүүлэх үйлчилгээ .................. .................... .......................... ................. ................... .................... .................... .................. ....................... .................... .................. .................... .................... ................... ....................... ...................... ............................
  • 18. 3. 1990-ээд оноос хойш Монголын ДНБ-ний 40 гаруй хувийг үйлчилгээний салбар эзлэхэд нөлөөлсөн хүчин зүйл нь юу вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 4. МУ-ын “Аялал жуулчлалын тухай” хуулинд жуулчинг юу гэж тодорхойлсон байдаг вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 5. Схемийг гүйцээ! Стр 64-5.4 6. Дүгнэлтийг гүйцээж бич! Аялал жуулчлалыг гадаад валют олох эдийн засгийн шинж чанараар нь үл үзэгдэх ...................... гэж нэрлэдэг.Мөн жуулчинд зориулсан төрөл бүрийн үйлчилгээг ................................................. гэж томъѐолдог. 7. Манай оронд жил ирэх тусам зорин ирэх гадаадын жуулчдын тоо нэмэгдэж байгаа. Энэ ямар учиртай вэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 8. Аялал жуулчлалын салбарын ач хобогдолыг хүснэгтээр тодорхойл. Аялал жуулчлалын нөлөөлөх хэлбэрүүд, түүний ач холбогдол Хүрээлэн буй орчны хувьд: ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ................................................................................................................  Эдийн засгийн хувьд:    ................................................................................................................ ............................................................................................................... ................................................................................................................ ................................................................................................................    Нийгэм- соѐлын хүрээнд:     Улс төр- гадаад харилцааны хувьд:   ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ........................................................................................................................ 9. Монголд хамгийн анх ямар аялал жуулчлалын байгууллага байсан бэ? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 10. Аялал жуулчлалын салбартай зэрэгцэн хөгждөг үйлчилгээний салбаруудыг бичнэ үү? ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 11. Холбоо, мэдээлэл, технологийн үйлчилгээний салбар гэж юу вэ? ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................