Khiev chum nippean
3. Dec 2013•0 gefällt mir•1,043 views
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Melden
Bildung
SoChi NhemaFolgen
Más contenido relacionado
Was ist angesagt?
Who is the drug king in cambodia 19 aug2012Hen Chan
Representative flower of asian countriesChhay Teng
My family lifeSovichet Tep
Research methodyim Nhat
ស្ថានភាពសីលធម៌សង្គមខ្មែរធ្លាក់ចុះDavy Chhouk
មាតិកា និងឧទ្ទិសកថាnhongsim
Similar a Khiev chum nippean
អារ្រធម៌ខ្មែរVantha Kago
អារ្រធម៌ខ្មែរVantha Kago
Content and summaryPeou Saren
Who is the drug king in cambodia 19 aug2012Ros4khmer
suemoneathនាវាត្រៃលោកនិងត្រៃលក្ខណsue moneath
Research methodMonyoudum Chhun
Khiev chum nippean
- 1. ិទ ិ ួ ឧទ្សមតរមជត ិ ័ កង កបខណៃន ុន ិ ុ -ឧតមគតពទ ធ សន -សមបជញជត ិ ញ - ី ុ ិ ម រតយតធម៌ ិ នពនេនឯ ឹ ិ - ពលង បជធបេតយយ ំ ិ -េគលគនត ធរណរដ ិ ិ -មនសករៈនពន េបះពមផ យជថមី ុ ភ ិទ ់ ិ ញ ឧទសកសលដលវញណកខ័នធ ុ ឹ ិ ឱបសក េខ ពញ នង ឱបសក ឈរ េយ ន ច ព.ស. ២៥៥១ គ.ស. ២០០៧ ភ ិក ុ ខ ធម ម បល េខ វ ជុ ំ ព.ស. ២៥១៧ គ.ស. ១៩៧៣ ?
- 3. ័ សមយ ិ ុខ ភកធមបល ម ី ិ ជវ បវតសេងប ខ ជុ ំ េខ វ ធរណរដែខរ ម ំ ទកេវទនអពី ុ ខ េហយ “ ។ “ អំ ី ិ ម រតយុ តធម៌ អនវតន៍ ។ ុ ពះអងែតងែតសែមងមតិនេយបយ គ ំ ពះអងមនជេន ថ បេទសែខរបនទទល គ ម ួ ់ ចផចករ បជជនែខរ ម េគលករ អតេនមត ិ ប់ពន់ឆ ំមក ន ឹ ិ គរែតទទលយក ពលង បជធបេតយយ ួ ួ ធរណរដ ែដល ពះពទបរម គបន ុ ំ គណសង រមទងសេមច ពះសងឃ ជ ហត ួ ួ ត ិ បនរះ ិ ុខ ំ ី ំ ន គន់និង ពមនភកធមបល េខ វ ជុ ំ អពសកមភពឡកឡកុ ងឆក ម ម ូ នេយបយ ។ ពះអងគបនតបថ មនភរៈេ បសសតេ ិ កមន កង ុន នៈ ពះអងគជសងឃែដល ចេគចេវសពីនេយបយែដលទក់ ិ ច ទងជនចដល់ សុ ខទករបស់ បជពលរដ ។ ុ ខ កងឆ ំ១៩៧៥ ន ុន ិ េពលទមឡែខរ កហមចល កងភេពញ ម ូ នំ ិ ិ ័ ិ ខ កងទពបដវតបញ់ ែតកដេលខ៣៣ េនវតលង របស់ភកុ ធមបល ុ ិ ក ម េខ វ ជុ ំ ធរណរដ ។ ់ ុ ំ េ ពះ ពះអងគ តវេគចតទកជមនស សខន់ៃនរបប ុ ់ ី ែត ពះអងពបនគងេនទេនះេទ ។ គ ុំ ់ ួ ីទ មខះបនថ ពះអង គ តវេគចបខនេនមនរេពទយ ខះេទ តថ ពះអង គ តវពកែខរ កហម ួ ម ី កងរយៈែតមយឬពរ ួ ុន រមកថ ភ មកពីមនករទក់ទងជមយអក ួ ន នេយបយ កមេនះពីេដម ។ ិ មរយៈវទយុ ជតី ។ ិ ំ ុន មនឥទពលនេយបយខងកង ពកយចចម ់ កលែមត ។ ់ ន ំ ់ ំ មសមបេនេខតកពងឆង ិ ់ ទតយបនបេគកនកប់ កងភេពញ ៕ ទ ់ នំ ចប់ ស េកតមក បថកីសុ ខ , េគចេ ន ិ សវបនជប មនសវបនរច ូ ួ ូ ួ ំ ី ី ិ ះអពកទុកខ , ែតេគមន ិ ិ មេសចកី តវករនងមន តវកររបស់ ំ ី ឺ េគេឡយ ។ ដចេនះ េ ពះអី ? េ ពះកីសុ ខេកតមកអពេហតុ គេធ ូ ំ ី ឺ បណយ , កីទុកេកតមកអពេហតុ គេធបប ។ ជមយគេនះេទ ត , កី ុ ខ ួ ន ំ ិ ំ ិ សខេកតពីគនតសេនស កីទុកេកតពីគនតេ ុ ខ ធម៌ , កីសុ ខជសមតសចៈ គឺមនេឡងេ ម ិ ច សចៈ មន បច ំេ ច យសនត់ , កីទុកជសភវ ម ខ ថសខ គឺជកីទុកយ៉ ង ុ ខ លមអត់បនធន់បនបនេនះ ។ ម ុ៉ ំ ួ េធសនរដល់ គនងគ េ ន ិ ន សខសបបយេទឬ ? ” ុ បកន់យកភ ំ ចែណកេ យេ បភ ៉ ល , យង ំ ពះអរហនទង មន ពះពទបរម គជេដម កងេពលជបគមងៗ េ ួ ន ុ ធ ុន ៃថង មសចច ិ ច កជនចនិរនរ ៍ ។ េពលគឺ សកលសតមនសទ ធ ុ ែតទកខ គនសខេឡយ។ ភ ុ ម ុ េខ យ , ម ភ ។ េបសី យ កពុ ំែដលបន ៉ ថ ” េមចអកឯងរស់េនសព ន ិ ផយេទវញ , ុទ េ ំ ួ កអកេធសនរែតង ន ៉ ថ ” េមចសពៃថងេនះ លម ទ ំរស់ េនបនឬេទ ? ” ម កអកឲយចេមយ ែតង បកន់យកភ ន ឹ ថ “លម ប ពត ម ំ ួ េទបនែដរ “ សនរចេមយេនះ បញក់ឲយេយងេឃញថ សកលសត ជ មនែតទកគនសខេទ។ ុ ខ ម ុ កល ំ ី ិ ឹ េយងគយគន់េមលដេណរ ប ពតេទៃនជវត ុន ួ ឹ បច ំៃថរបស់េយងកងមយៃថៗេយងនងេឃញថ ង ង ឹ ិ បនជបនងេសចកីេពញចតខះ ួ ិ ិ មនេពញចតខះ ខនេយងមកៗ ន ់ ួ ី រក យខះ ូ ិ ិ ូ ិ ថងថកខះ ។ល។ េយងចលចតរបស់ល មនចលចតរបស់ ន ំ ន ់ កក់ , i
- 4. រមកថ ភ ឹ ិ ៉ ែតេយងមនដងថ េធយង ិ ួ ឹ បនមនជបនងរបស់ ឹ ៉ បនជបនងរបស់ល , េធយង ួ ី ិ ិ ិ ែតអកែដលបនសក ធមជតរបស់ជវត , ន ម ី ិ េឃញមេនសេពតនៃនជវត ច េ យ ំ ទង េគ ចសេងត ក ិ ែដលេកតរលត់កុ ងចតរបស់ េគបន ន ័ សយធមៈជេគលករៃនពទ ធ ម ុ សន ឬ សន ឹ ឹ ំ ុ យដៃទ គឺដងថ ខនេគកពងវេងងភន់ ចឡំ ឬ សវងេញ ន ួ ំ កងចងញ់ ៃនរសកងកមេ ុន ុន ក បនដល់ េសចកីសបបយ ែដលេកត ំ ី ិ អពរូប សេមង កន រស ផ ព ។ល។ សទសងជធតុ បងកបេងតនវ ុ ធ ឹ ក ូ ិ ិ ិ ិ ិ ច េសចកីេពញចត នងមនេពញចតជនចកល ។ ខស់ជងេនះេទ ត , ព កល ិ ិ េគបនសក ធមជតរបស់ ម ី ិ ឹ ជវត ឲយបនេ ចន , បនេ ជេទេទ ត េគនងេឃញថ សមបីែត ូ េសចកី ស ិ ញ់ េពញចត ក៏ ជធតុ ស មប់ែតផល់ េ ិ ទរណកមម បនគនងេសចកីមន ស ុ ុ៉ ន ឹ ័ នយថ ិ េនេស ង មៗមនេកត ិ ឹ ឹ េហយមន តមែតខំ បងសប់ ស ឹ បងពយយមែថរក ់ ិ បងេទវញេទ តផង ។ បេសរែដរ , ii េទ ស ញ់ ឹ ញ់ ប៉ុ ននងេទ , បែនមេលេនះ គឺខំ ថ ៉ ិ យងេភចេន យហត់ េដមបីមនេ ំ ់ េនកងសអបនិងសមញ់ ុន យខន នវ ូ ួ ិ ឹន ញ់ េពញចតហងែដរ ។ កង ុន ឧស ហ៍ េទសប់ ំ ិ មនស ខះមនគនត បកបេ ុ ំ ី ទងពរ , ី ិ ិ ុខ ជវ បវតសេងបរបស់ ភកធមបល េខ វ ជុ ំ ខ ម កក់េឡយ ។ យ បត់ យពនឺ េមលេឃញទកេទស ុ ខ ិ េហយមនចង់រស់េនជទសភពៃនធតុ ់ ំ ័ ចងេរ បរះចកទសភពេនកង កបខណែសងរកធម៌ល ុន ិ ិ ឹ ែតរកមនេឃញេ ពះេគអនវតសែងងមន សបនង ុ ិ ុខ ំ ភកធមបល េខ វ ជុ ំ មនេដមកេណតេនភមអនង់ ម ូ ិ ំ ិ សកែ ពកអបល េ កម ំ ប ង ។ េពលបន វតេសដ ី េខត េខតក ល ័ កងសមយ ុន េសក ិ នគម យុ ១៣ឆ ំ កមរ េខ វ ជុ ំ បនចលបសេន ន ុ ូ ួ ិ ំ ជត សកកេណត ែកវ ។ ដល់ ជនយុ ២១វស ម ឯភមៃ ព ូ ិ េ សកៃ ពកបបស កេទគង់េនវតលងេដមបី ក ិ ិ បនរករសក ធម៌េ កមឱ ទែណន ំរបស់េចអធករ លី ឯម ។ ិ ុខ ិ ភកធមបល េខ វ ជុ ំ បននមនេភ សខនេទភដងែរកបនប់ ម នំ ទ ួ ពីបនរួម ម េ ះែលង មកេ បតកមៃថង២០ កកក ុ ម ១៩៤២ ទមទរេ ំ យប ង ំ ិ ំ ចរយ ែហម េច វ ពីករឃឃងមនបនសេរច ។ េ កយ ុំ ំ កេទគង់េនកង សកេស ម ជេចអធិករវត ( កងបងកក) ុន ់ ទល់ ែត បេទសែខមរបនឯក ជយេទប តឡបមកវតលងវញេនឆ ំ ក ិ ន ១៩៥៦ ។ សេមច ពះសងឃ ជ ជន ួ ិ ឹ ី ត ែតងែតរះគន់ ទសអក រ ិ ុខ ំ ិ សរបស់ភកធមបល េខ វ ជុ ំ េ ពះ ពះអងមនគនត សេដ ង ម គ ឺ ិ នងបណត េកង េទ តែដរ ។ ៉ ន់ ំ ក់ ែដលជអកជនញែផកអក រែខរមយរប ន ន ម ួ ូ ិ ខ ់ ់ ម ភកុ ធមបល េខ វ ជុ ំ រែមងបរមអពចរកទ មនរបសែខរ ។ ម ភ ំ ី ឹ ំ ពះអងគបនទងែករពកយ បេ បុ ណែខរ ម ដចជ” េ ូ ឹ ុំ ំ តបញពី ពលមកចដល់ រេស លេទបចប់េធ “ ។ យែខរចប់ ម
- 5. រមកថ ភ ិ េពធបកយធម៌ ខិ ឬសែងងេនេ កមករេក បសងតៃនឧបទន ក ់ គឺ ិ សែងង បសចកករលះកត់ (ឧបទន) ។ សែងងែបបេនះ , មន ិ យខន នវគណធម៌លវេសស ូ ុ ួ ឹ ិ តមែតមនផល់ េ មែដលមនែចង ិ ឹ ី ឹ កង ទសៃនមជឈិមបដបទ ឬអដងកមគបននងេទ ។ ធ គិ គ ុ៉ ុន េធេ ិ យចតមនស េយង ុ ់ ធកចុ ះកងរេ ុន ពមគេនះ ន ឧបទន ៉ ធនេឡងៗ េ ជេទៗ ។ ែតេទះជយង ង ់ កន់ែត កី េបេគអនវត ពមគ ុ ន ំ ំ ំ ំ ិ ទងទេវលះកត់នុ យឧបទន ទងទេវែសងរកអរយមគេនះ េគមខ គ ុ ជបនដល់ េ តយរបស់ទុកខ កងេពល ុន ិ មយមនខនេឡយ ។ គឺ ួ ិ ឹ មនយរមនឆប់ , េគនងបនឆងចកអនង់ទកខ ចលេទរស់ កុ ងេ តយ ូ ិ ុ ូ ន ំ ៉ ិ គនទកខ , គនចណង ។ល។ យងពត បកដដចកី បថរបស់េគ ។ ន ម ុ ម ូ ័ កងនយថ ុន ិ មនថរប ូ ស ិ ថ បនសែងងៃនអរយមគគ , ជរប ូ ំ ូ េហយបនរស់េនកងភវៈ បេសរកពល ុន ៌ ំ ំ ថកបង ែដលេ កេ កល ឹ ខំ បង ំ ិ ឹ ខំ បងកត់ផច់នូ វចណងៃនកេល ឹ េគនងបនដល់ នូ វភព េរ យៗយរៗេទ ូ ឬ ប់សូ នយៃនឧបទន ិ ឹន ថ” នពន ”ហងឯង ។ ិ ិ ិ ដចេនះករ បតបតធម៌េដមបីនពន ូ ស មប់មនស ែដល បថឆងអនង់ទកខ ុ ន ុ ទកខ ។ េពលេ ុ េទ , ភវៈ បកបេ ំ េទបជករចបច់ ចលេទកន់េ តយគន ូ ម ិ ឺ ិ យខីគៈ មនែតនពនបដបទនមយេទ , ែដល ួ ំ ំ ំ បញប់ទុកខ , បញប់ចបង , បញប់កេ ច ច ច ិ ំ ំ ចែណកខងបដបទទង ិ ចនងបញប់ធតុ ស តវ ច យដៃទ យ ី ិ ។ល។ របស់ ជវតស ច បន ។ ិ មនមគបដបទជេដម គ ិ មន ី ិ ិ នងជវតរបស់សកលសតបនេឡយ iii
- 6. ិ នពនេនឯ រមកថ ភ ិ ំ េ ពះបដបទទងអស់េនះ មយ ួ ិ ជ ិថ បនសតេនកងអនង់ៃនអវជ ុន ក៏ដូ ចជមយ ួ ែដរ សទែត ុ ធ ិ នងមត់ដងប់ៃនឧបទន ។ល។ ក ឹ ី ំ ិ ិ ិ ិ ំ ី េដមបីព ងង នងព ងកជហរនពនបដបទ េគ តវសក អពនិពន ិ ់ បណះគំនិតនពន ។ល។ គបៗ ុ ិ េរ ង នពនេនឯ េ ?។ ំ ុ កនុងទីបផតេនះ ិ ក នវគនតសក ូ ំ ិ ំ ិ ម ។ េនះគឺជគនតអកសរេសរ ន ិ ួ អកសរេសរសមជូ នដល់ មតរមជតិរួម ន ូ ំ ិ ិ ំ ី , គនតវភគ អពនិពន ។ ជមយគេនះ , ួ ន ិ សមសកលមត បនរស់ េនកងភពសប់ , ភពេក , ភពបងបន ូ ង ុន ូ ។ល។ គប់ទិ តេទ េ ពហវ ិ ម តីកល េ ំ ុ យគនទីបផត ចប់ ម ំ ងពីសតវត េនះ ំ ូ ៉ ិ ុ ធ ័ យសនមយងបរសទរបស់ អកសរេសរេនកង កបខណៃន ន ុន រធម៌ ែដល បកសេ យ ពះសមណេគតមបរម ី ចរយ ជ បទបៃនសកលសត កងសកលេ ុន ភេពញ វតលង នំ ក ក។ ិ ខ ភកុ ធមបល េខ វ ជុ ំ ម ែដលេ េ កេ យេឈះថ “ រសឯក ” ឬ “ រសេទល ” គឺរសគន ម ម ័ សយបញកននឹងមនកងលំ ច ខ ធ ុន កេ ? ់ ិ បេនះ ។ ភវៈៃននពនែបបេនះ ិ ថ “ អនបទេសស ” ឬ “ ខនបរនពន ” ។ ុ ធ ិ ិ ំ ិ ិ ំ ុ ិ ទេវ បតបតធម៌ជន់ខស់ ឬ ទេវអនវតអរយមគគ មនអងគ៨ ព ឹ ី ៉ ំ បករ ជមយនងបរមធម៌១០យង ែដលបនេធសេនរមកេហយ គឺ ួ ំ ិ ជទេវ ថ បនផវ នងសង់ ូ ព នេដរឆងេទកន់និពន ។ ិ ំ ី សកលសត េនជត ឬ េនឆយ អពនិពនបន ង ុ៉ េ ឹ ំ ួ ដងជនសអក ន យខនឯង ។ ួ ំ ធមៈទង ម អក ន បនេឡយ ។ ំ ឹ ំ ី ដណងអពនិពន គនអក ម ន ឹ តវដង ំ ដចេនះ េទប ពះសមសមទបនមនពេនលថ ូ ម ុព ធ ិ ំ ុ ិទ ិ យរហតដល់ មននពនជទីបផតេនះ ជសនដេក គឺ ូ បន , អកេនះេឃញ ។ ន ិ ( េមលេស វេភនពនទស នៈ , ិ ិ េស វេភទស នសកលនងេស វេភសកលចន បកបផង ) ៕ ចប់ ិ ឆិ ៃថងទី ១៥ ែខ វចក ១៩៧៣ iv 57
- 7. ិ នពនេនឯ ? ិ បញៃននពន សទធតុ , គនធតុ , រសធតុ , េផដពធតុ ។ល។ ែដលមនពស ទ ធ ំ េពញទង កសធតុ , ែតពុ ំបន បកដដល់ មនស ែដលគនែភក ុ ម ន ិ ័ ិ ំ ទព ។ល។ ពមគេនះ គន បកដដល់ វសយទង ន ម ិ ័ វសយជេដមរបស់មនស ែដលគនេ គ ង ប ុ ម ចប់ ។ បញកនធ ច ខ ិ ជ មនអវជេនខងកង , ុន យ មនទស ន ិ ប់វទយ សសំ ប់ បញកនេនះរែមង ច ខ ធ មនឧបទន ។ បញកនមនឧបទនដចេនះ ពុ ំ ច ខ ធ ូ ចសមស ៍ ជ ផ ឹ ិ មយនងនពនបនេទ ។ បញកនែបបេនះ េពរេពញេទេ ួ ច ខ ធ េ ិ យភពអេនលវលវល់ ខស់ទប , ទ ព ទបខស់ , ព យទក ខ , ុ ិ លចអែណត ិ ំ ុ អែណតលច កងសង រវដេរ យៗ គនទីចប់ គនទីបផត គនទី ម ម ម ុន អស់េហយេឡយ ។ ិ ជ ិ ិ បញកនធ េ កយមកពីបន បតបតធម៌ មនអវជឧបទន ច ខ អស់េហយ ។ បញកនេនះគនេគ , គនេយង , គនអញ , គនឯង ច ខ ធ ម ម ម ម ំ ិ ។ល។ ជបញច កនមនភពសមគរដល់ ទេវសមស របស់ចត ជមយ ខ ធ ួ ផ ៍ ួ ឹ ិ នងនពន ឬចលដល់ និពន ដ ំ ូ ិ ិ លគេនះ ចតេបកជននពន ន ខ បនទទួ លរស គឺភព តជក់ែសន តជក់របស់ និពនជ បកដ ។ ិ ជ បញកនែដលមនអវជអស់េហយ , ច ខ ធ ិ ឬមនទន់រលត់រ យេនេឡយ ។ ី ិ ិ នពនកងជវតបចបបនន ។ ុន ុច ិ “ សឧបទេសស ” ។ កល ំ គនសនល់ , ម 56 ិ ែតមនទន់ែបកធយ បញកនេនះ ច ខ ធ ិ ភវៈៃននពនដចេនះ ូ ឹ តវបនផករស េ បញកនែបកធយ រលត់រ ច ខ ធ ៉ យងអស់េជង , កេ ថ ៉ យយង ៉ ំ ូ ិ កលេនះរសយងកពលៃននពន ិ ពភពេ ិ ិ នពន មនែមនជ បេទស , េគហ ំ កជលេនរបស់ ពះ ន, ប ិ ទវមនឬ ិ ឹ ទេទព សងេពរេពញេទេ យកី ៉ ិ ំ ់ ំ ិ ័ សខយងនរនរ ៍ ទនកទនងដចកីសុ បនកី សមយ ែដលធប់មនកង ុ ូ ុន ឹ ពលងរបស់មនស េឡយ ។ ុ ិ ិ ័ នពន មនបនមននយថ ជភពរចផត សឡះរបស់ខួ ន ួ ុ ំ ី ៃនមនស មកៗ អពេ ុ ន ់ កេនះ េទកន់េ ិ ិ កដចេនះេទ ត នងមន ូ ំ ូ ែមនជភវៈៃនភពមនខន បណដចទេវគសេ ូ ួ ំ ិ គនតមនស ជយរមកេហយេទ ។ ុ ូ ែត “ និពន ” ំ ូ ំ កពល គឺសូ នយកេ េ ់ ែដលធបមនេល ័ កបនឲយនយេទេលភពរលត់យ៉ ង ំ ុ សនយដនត , ភពចក់េ ូ ័ តមតជល់ , ភពពទ ធ ុ ិ ួ ់ ិ រតរត ែដលធបមនេនកងចតមនស គឺកត់ផច់េ ុ ុន ំ ៉ នវេដមេហតុ ៃនកេណតយង ូ ភពដចេនះ មនេនជធមម ូ កែនង គប់េពលេវ ិ មនស ជនចច ុ ដចេនះេទបេ ូ ច់ខត , ៉ យងអស់េជងែតមង ។ ជអននកល េហយមនេន គប់ទី ិ ។ ភពេនះបនេកត បកដជក់ែសងដល់ ចត កងេពល ុន ិ ញ ិ វញណរបស់េគ បសចកកេលស ។ ិ កេពលថ នពនមនភព េន គប់ទី គប់កែនង គប់កលេវ េ យផត សឡះ ុ ៉ យង ំ ិ ងេនជនរនរ ៍ , មន ថ ពរគន ម ច់គនបត់ ម ី ិ ិ ិ ឹ ួ ះេឡយ ។ នពនេនជត , េនជប់ជមយនងខនេយង កងជវត ួ ុន ូ ិ ិ អេនលេនះឯង , ែតេយងចលមនទន់ដល់ , េមលមនទន់េឃញ ទ 1
- 8. ិ បញៃននពន ិ ិ ឹ េ ពះចតរបស់េយងមនកេលស សងេ កេ េ គ ងេវចខបេនេឡយ ។ ច ់ ំ ថ “ សបក ” ជ ិ េយងសេងតពចរ ក ិ េមលនពន មងេទ តេយង ឹ ចនងមនេនកងសភវៈ ុន ិ ិ ឹ ិ ៃននពនភពបនេទ េ ពះនពននងេនជនពនរហតអននកល ូ ំ ិ ិ គនេទជអីដៃទេឡយ ។ ដចេនះ េទបមនពេនលថ “ នពនមន ម ូ ំ ង, ិ មនែមនជទី ័ ិ សយេនៃនកេលស , ៃនេសចកី ំ ូ ិ ិ ទកខ , ែតជធតុ ជទីមនភពរលត់យ៉ ងកពល ៃនេភងកេលស នង ុ ុ ខ ន េភងទកហឹងែតមង ។ ំ ី ំ អពេរ ងរបឬតួ សេព ូ េបសកលមនស ុ ៉ ិ យងចបស់បនចមងៗ ុ ឹ េហយេយងមខជនងចប់យកនវនពនភពេនះជ ូ ិ ឹ ខំ បងអនវតនវទេវខងផវចតេ ចនហសេពក ុ ូ ំ ួ ូ ិ រចដចគ ។ ដចេនះ , េទប ពះបរម ួ ូ ន ូ ក គឺេធយ៉ ង ល ិ យចត េ ចរយបេ ង នេ យេដរផវ ូ ិ ំ នងកយមនទេវ ប ក់ ិ ឹ ួ បែហលគ , នងតងមយធរមយ េនេលបនត់ គឺអបបមទធម៌ កង ន ូ ួ ទ ុន ័ កបខណៃនបញថកវបស ន ឬេ ន ់ ិ កតរៈ ។ ុ មសចធម៌ , េយង គប់គ គនខន គន បណេទ ។ របស់ ច ន ម ម ួ កេ ប ប បដច ូ រមណ ។ ជ ម ៍ ិ នពនេនះ , ិ ិ ិ ភវៈៃននពនមនែមនជចតេទ , ភពមយ , ែដលបនពល់ តវនវនពន ឬ ួ ូ ិ ិ ុ៉ ឹ ពល់ តវចតបននងឯង ។ ឹ ដងបន អក ន កលមនយរមកេហយ េ ុ ូ េមលេឃញ , កល ំ ចេពះេសចកីវេងងភន់ ចឡំ ់ ែដលខនេយងធបមន ួ កង ុន ័ សយធម៌ជន់ខស់ ែដលេយងបន ព ី ំ ិ ចេរនេនះ ។ កេលសកងខនសននរបស់េយង ក៏ចប់េផមរងហត ធ ួ ុន ិ សេ មចនពនឬបនដល់ េកះ េ ពះថកល ិ ឹ មយគេនះ , ចតរបស់េយងនងមនេសចកីតក់សុ តញប់ញ័ រេ ស វ ួ ន 2 ី ញ ឹ ិ ូ ិ ម រតភក់រលកគតគរដល់ ចតឬនយ ំ ំ ិ ិ រហតដល់ េភចទេវរបស់រូបកយ ែដលជលេនរបស់ ចត ក៏េទមន ូ របស់េយង ិ ឹ ចតរបស់មនស េយងបនពក់ែកវយត គឺបញ , ុ ញ យ ឹ ន ំគ សវង ន ឹ ំ ិ ំ ិ ិ េទនង “ សេព ” នង “ នយសេព ” បនេនះ ។ ចតក៏មនែមនជ ុ៉ ឹ ិ េយងនងេមលេឃញសភវៈៃននពនភព ខច គន ម ិ ិ ែដលមនគឺបញកនធ ឬ “ កយ ” នង “ ចត ” ែដលេ ច ខ ិ នពនេមលកងផវមយេទ ត ុន ូ ួ កល ិ ិ ំ សកលមនស គឺនវកនងនយសេព កល ុ ិ ំ គរ មនេពលចលចតកពង់េកះ ែដលខន តវករជមនខន ។ ែត ុ ូ ួ ឹ ិ ិ នងេឃញថ កេលសនិងេសចកីទុកខ មន ែមនជទី ? ំ ំ ឹ ិ សេព សេពនង តវរលកពយះខយល់ េបកបក់ លង់លច កងម ុ ុន ី ិ ករេសេរ សេងតេមលនពនជថមេទ ត ក កល ិ នពនេនឯ សនន ។ េ ពនឺរសមី ិ ែតចត គន់ែតជ ិ ៉ ថ នៈៃននពនបនបះ ិ ិ នពនភពមនពតមនែមន , គ ល់ េកត កថដចពនឺ ពះ ូ គឺ ែតគន ម ិ ជ ិ ំ ី ិ បសនេបអវជមនទន់អស់អពខនធ េបកបងច េយង ួ ិ ទតយ កល ិ ិ េយងបទបងច េយងេមលមនេឃញ ។ បែន ុ៉ ួ ិ មនែមនគនេទ ម គឺមនេនជធមម , ឬដចរបធតុ , ូ ូ 55
- 9. ំ ែសងរកកងភពេក ។ កេ ុន ី រករកកងទេនះ , ុ ុន ី ិ ទេនះជនពន ិ នពនេនឯ ី ិ មនេនកងទីេនះ , កងជវតេនះ , តវ ុន ុន ី ិ កងជវតេនះ ។ ុន ិ ី នពនកងទេនះ , ុន ? ទី ិ ិ គឺថកេលសមនមន , ិ មន បកដេ ិ មន បកដកងទី ុន ិ ី នពន បកដកងទេនះ ។ ុន ី ិ , ជវតសកល ិ ំ ុ េសចកីសរប៖ នពនជចនចចងផូវរបស់ស ុ ុ ក៏ដូ ចជមយ ួ ិ ភពឆក់ សបៃននពន េរ យៗ េវ តវអ ំ , ី ិ ៉ បកដកងទេនះ ។ នយយមយយងេទ តថ ួ ុន ិ សង រវដមន បកដកងទី ុន សតមយ ួ ិ យកេលស ិ រែមងវវតេទរក ិ ថ នៈៃននពន រញ ចនេ ុ យមនផលកមមជេដម មេដញ ំ ី ិ ូ យឃតេចញអពផូ វពតផវែមនេរ ង ល់ េពល ័ ិ ខនជសតែភកខក់ េមលផវផតនយមនេឃញ ន ួ ូ ុ ខនេចញចកទកមនេកត។ ុ ខ ិ ួ ំ ដេណរឆងចកសង រវដៈ សំេព ។ ទ ក់ ំ ិ ិ ញ ចតវញណដចនយសេព ។ ូ គរ ។ សកលេ បបកងជតិមួ យៗ ុន េ ពះ ំ ំ ថ បនទេវរេ របកយសតេ ូ ក ត់ ះ កេ ប បដច ូ សង រវដដចសកល ូ ំ ួ ំ កឬៃ តភព ដចកពង់ជនញ ។ ផលបណយផល ុ ូ ដចក ំ ូ ិ ំ ំ ិ តនងចេណញៃនទនញ ែដលនយ ់ ួ ំ ៉ ំ ំ សេព តវបនកងកពងមយៗ ។ ដណល់ េកះមយៗ ឬ េ តយយង ួ ុន ំ ូ ៉ ័ ឹ កពល , យងផតភយ អស់ទុកខ នងបនសេ មច , លះ ុ ុ ិ ំ កីេពញចតបញឈប់ទេវច ចរ កងសកល ុន ច់ខត គឺេធយ៉ ង 54 េ ៉ គរយង ិ យសេ មចនពន ។ បគលេកត ុ គ ៉ ថ ពរ , យង េសចកីទុកខ បច ំខនរបស់េយងក៏រ ធ ត់រ យេទ ឹ ី ិ ជមយនងរបងៃនកេលសេរ យៗែដរ ។ ដចេនះេហយ , េទបេ ួ ូ េពលថ ិ ំ ូ “ នពនជធម៌កពល ” ិ ិ ុ ខ ំ េភងកេលស នងេភងទកទង ស ។ ក ូ ំ ់ ជេ គ ងរលតយ៉ ងអស់េជងនវ យ ែដលមនេនកងសននរបស់ ុន េសចកីសរបែដលេយង តវ បកន់យក ុ ក់មនមកេលមនស គប់កល ុ ិ ។ សញតញណរបស់មនស តវករឥស រភពជនច ច , ែត ជ ញ ុ ំ ចទង ិ េទបនចមងៗ , ិ បញៃននពន ិ នពន ំ ូ ំ គឺជសភពៃនេសចកីរលត់យ៉ ងកពលនវអៗទង ូ ី អស់ែដលបេងតេឡងេ ក ិ យកេលស មនជ ំ ទ៍កេ ំ ចេហះ , , ំ ុ ំ ំ ំ ុ ំ ិ ដនត , ចនក់ , ជនល់ , បនក ។ ពមគេនះេទ ត ចណងៃនកេលស ន ំ ឹ ួ ិ ញ គឺសេយជន៍ ែដលចងរតរតវញណរបស់ មនស ក៏ តវបន ុ ់ ធកចកសននមនស ុ ំ អស់ , មនកេ ឹន កងេពលហងែដរ ។ ុន ច់ ជះ ិ ិ ី ំ ករយែដលអៗទង ិ ិ ិ ជេដម , បនរលត់អស់េទ គឺករយែដលចតបន ិ លះដល់ ភពអស់កេលស ុ ឬ លះដល់ និពន ុ ិ ិ ” ករនពន ” ។ ករនពនរបស់មនស េយងេ ុ ែដលេ កេ ថ ិ យពត បកដេនះគឺ ិ ូ េន តង់ករែដលចតរបស់មនស េយងចលេទកន់ភវៈៃនភពគន ុ ម ំ កេ ៉ យង ំ ុ ំ ំ ំ , គនចេហះ , គនដនត , គនចនក់ , គនចណង ។ល។ ម ម ម ម ៉ ច់ខតយងអស់េជង ។ ិ ភវៈៃននពន បកដជក់ ិ ំ ិ នងទេវៃននពន ុន ក់េឡងកងេ ំ ូ កជ គដបង ិ ឬករនពន េ មនភព យ ័ សយ 3
- 10. ិ បញៃននពន ិ នពនេនឯ បជញណរបស់ ពះសមណេគតមបរម គ ពះអងគបនចលដល់ ញ ូ ភពរលត់ជកំពូ លេនះមនសកលសត េហយ ពះអងគជមនស ទី ១ ុ ុ ិ របស់ពភពេ ំ ុ បផតៃនេ ំ ក កងទេវ ុន វ ជវរកេឃញ នវអីែដលេគេ ូ ំ ិ ក ។ កេណតរបស់ ពះអងគ ក៏មនែមនជអីដ៏ៃទ េ កពី ករ បសត ិ , ករ ូ ឹ ិ ិ ិ ំ ស់ដង នងករបរនពន ទងបីេនះេឡយ ។ ដច ូ េនះ , ករ បសត ិ , ករ ូ ឹ ិ ិ ិ ស់ដង នងករបរនពន េទបជរបស់មន េឈះរមគែតមយ ែដលេគេ ម ួ ន ួ ី ថ “ បទបសកលេ ី ក “។ បទប ំ ័ ំ ឺ ិ កបនមនជយជនះេលមរទង៥គៈ កេលសមរ , ខនធ សកលេ ិ មរ , អភសងរមរ , េទវបតមរ , មចចុមរ ខ ុ ី បយទឈះ កងអតតកល ។ ុ ធ ន ុន ែដលេ ុន េកតមនេឡងកងៃថងែតមយគឺ ៃថងវ ិ ួ ិ នពន ថ បនឲយស ំ ែ បថរលត់រ ំ ចមះ , អ ុ ៉ ំ ូ យយងកពលនវភពេក ក ូ ។ ក ៍ ថជេហតុ ករណ ខបជ ។ ូ ំ េនភព តជក់ តជុ េក មក ន ។ ី ិ ំ ? ជវតជរបស់មនកេ ិ កមនធប់ ័ សយេហតុ េនះេទបសកលេ ៍ ំ ន ំគ បកន់យកេហតករណទងបីយ៉ ងេនះ ន ុ ំ កេ ថទី យ អីជរបស់មន ី ិ អីជជវត ? ែភក , ន តេច ក , ិ ិ ត , កយ , ចត , រប , សេមង , កន , រស , េផដពៈ ូ ិ ំ ធមរមណ នង េវទនទង ម ម ៍ ែភក តេច ក ចមះ អ ន ុ យ ែដលេកតេឡងេ យ ័ សយ ី ិ ត កយ ែដលជតួ ជវត ជរបស់េក ។ ិ ឺ េកេ ពះអី ? េ ពះេភងកេលសគៈ ំ ូ ំ តជក់ជកពលៃនរបស់ទង យេនះ គៈ េទសៈ េមហៈ ។ ភព ិ េកតមនេឡងេ ពះមន ឺ ិ បន តវេភងគៈ េទសៈ េមហៈ ដតបងត់ឧយេកេនះឯងគឺ នពន ។ ុ ក 4 ិ ី ន មនេន គប់ទសទកុ ងសកលេ េ េ ? ិ ័ ិ ិ ក បែនជនពនវសយ មនែមនជ ុ៉ ិ ័ ំ កវសយេឡយ ។ ចេពះេរ ងេនះ អក បជញខងែផក ន ន ំ ក មនគេហញថ េ ំ ់ ំ មនភពទនកទនង ប វ ជវ ិ ិ ឹ ក នពនគឺជនពន , សង កគឺជេ ឹ ឹ ក់ បែហលទកនងេ បង ែដលេនកងទី ុន ិ ័ ិ ូ ឹ ឹ រមគ ឬ ជមយគ ែតមនចលគ ( ទកេនជវសយទក េ បងេនជ ួ ន ួ ន ន ិ ័ វសយេ បង េ ិ ិ មភពេដមដែដល )។ នពនពត , េគ តវបនកង ុន ំ ក , កងជតិេនះ ។ គឺកេ ុន ី កងទេនះ , ភពេកេន តង់ ុន ុន េកតកងទី តជក់ ។ េប ់ , ភព តជក់េន តងេនះ , េក ី ទេនះគន តជក់ , េករលត់កុ ងទី ម ន ី ទេនះេកត ី ិ ័ ិ ិ មនយេនះ នពនគឺេគ តវបនកងជវតេនះ មនែមន ុន ី ិ តវបនកងជវតខងមខេទ ុ ុន េ ំ , េគ តវលត់កេ មនេនកងទី ុន ័ ំ យនយថ កេ ិ ំ ់ ិ បសនេបរលតេភងកេលសបន។ េកតមនកងជតិ ុន កងទី ុន េពល តវ ំ ់ ន ី ិ រលតកុ ងជតិេនះ ទេនះ េពលេនះ។ នយយខី គឺនិពនេគ តវ ំ ុ ិ បនសេ មច កងេពលកពងរស់ , មនែមន ុន ិ េទ ។ នពនកងពទ ធ ុន ុ េ ប់េហយេទប តវបន សន គឺជធតុ ែដលបគល តវបនសេ មច ុ គ ំ ់ ិ យគនកណតកល ( អកលេក ) ។ ម ិ ិ នពនជេរ ងរបស់មនស រស់ មនែមនជេរ ងរបស់មនស ុ ុ ឹ ិ ំ ប់េទ ។ នពនជេរ ងែដល តវដងចេពះខន អកដៃទពុ ំ ន ួ ឹ ចដង ំ ួ ិ ជនសខនបនេឡយ ។ នពនគឺជភព តជក់ ែដលេកតមនភមៗ ួ ិ ិ ជមយនងភពរលត់េភងកេលស ។ ួ ឺ ភព តជក់គនិពន េគ តវ 53
- 11. ិ នពនេនឯ ? ិ ័ ភព តជក់ ជករ ិយរបស់និពន ។ កងនយថ គឺជភព តជក់ , ុន ី ិ ឹន ភពអស់ទុកខ ភពចប់ជវតអេនលហងឯង ។ ទ ឹ ិ នបនដងេរ ងនពនគរសមែដរេហយ , កងឃេនះ , ួ ុន អក ន អកសរេសរសមេ ន ូ ំ ំ ួ ិ យចេមយ ចេពះសនរថនពនេនឯ ឹ ំ បនេធសេនរមកេហយ ។ េដមបីដងជបនន់ អក ទ ន សមល់ ថ គ ិ អកសេ មចនពនេនកងទី ន ុន ិ េ ពះនពនជភពមនេន ិ អកបនសេ មចនពនេនកងរបេ ន ុន ូ ំ ទរ ិ ី នពនេនកងទេនះ ុន ក, ិ ក នពនេនកងកមេ ុន ិ អកបនសេ មចនពនេនកងអរបេ ន ូ ុន អរបេ ូ នគបបីេធករកត់ ិ ី ន គប់ទសទកុ ងសកលេ ិ បនសេ មចនពនេនកងកមេ ុន ែដល ិ ក នពនេនកងរបេ ុន ូ ំ ង ី ឹ ជទកដេភងខយល់ ឬជ តួ សកលេ ិ មនែមនជ ិ ញ កសវញណ ំ គ ល់ ពុ ទន់បនេទដល់ ។ ិ ទតយ , ចនទ , អងរ , ពធ , ពហសបត៍ , សុ ក , េ គ ុ រ៍ ំ ំ ិ ិ ។ល។ មិនែមនជដេណរេទ មនែមនជដេណរមក មនែមនជករ ិ ិ ិ ិ ិ ិ ិ ិ ឋតេន , មនែមនជករយេកត , មនែមនជករយចត ិ មនែមនជ ុ ំ រមណទង ម ៍ យ ែដលេយងធប់ គ ល់ កុ ងេ ន ិ កេនះ , មនែមន ិ ិ ិ ជភពែវង , ភពខី , មនែមនជភពធំ , ភពតូ , មនែមនជរូបនង ិ ឹន ិ ័ ិ អរប ។ល។ ែតជនពនហងែតមង ។ កងនយថនពនគឺជនពន ូ ុន 52 ជគនអក ម ន ំ ុ ំ កកពងរស់េនកងកេ ុន ថ សតេ ំ េហយកេ ឹ បប់ ក៏េយងដងបន ំ េនះមនកេននជង មន ១ ជ ៥ ។ េនះក៏គនេ ពះអីដៃទេទ គឺេ ពះែតេភង គៈ ុ ម េមហៈ េទសៈ ិ ញ កងវញណសតេ ុន ក ំ េចះែតមនចំេហះខង ឹ ំ ឹ ំ រតែតគនដង , គនជេន , គន បកន់យកថ ទេវរលត់េភង គៈ ម ម ម ំ ុ ិ កែដលេយងកពងរស់ េនសពៃថេនះ , មនែមនជ ង ក ែដលេយងពុ ំទន់បន សពៃថងេនះ , េទះ យហនឹងឯង ។ ក េប ក េប ិ ច ញ ិ កញញេនវសញនសញ ។ល។ េឡយ ។ ជមយគេនះ នពន ញ ញ ួ ន ិ មនែមនជតួ េ ី ិ ៉ ំ ូ ំ េក មក នយងកពលរបស់ជវតទង េឡងៗ ិ ំ ក ។ល។ េ ពះអី ? េ ពះថ នពនជធតុ គនលេន គន ម ម គនត ំ ម គឺជភព តជក់ តជុ ំ ិ ិ ដចេនះនពនមនែមនជរបស់ដៃទេឡយ ូ េបអក ន ិ នពនេនកង ុន ក ិ បញៃននពន េ យេហតុ ែដលមនស េ ុ កកន់ែតមនេសចកីេឆ វឆត ំ ំ ំ ខងផវផគុេភងឲយមនកមងខងេឡងៗ ូ ំ ុ ិ េទសៈ េមហៈ ជចណចទសេ េ ិ ៃនសនភព មលំ ប់ ។ មនស េ ុ ក ី ិ ិ របស់ជវតៃនបគលែសងរកទស ុ គ ិ ំ ំ នងជទេវលប់បបត់ នវគនតែសងរកេសចកី ូ ំ ិ ី សបបយេលបញច កមគណ ែដលជេ គ ងព ងកភក់េភងឲយកន់ែត ន ុ ន ធំ េ ំ ិ ំ ិ យេ បគនតបេញះ េ ចនជងគនតពនត់ ។ សកលេ ឆ ំ ំ កយេទជរបស់មនចេហះ មនកេ សកលធតុ ។ េ ពះអី ? កបន ំ ំ ំ ទងមនស ទងសត ទង ុ ិ េ ពះមនស កងពភពេ ុ ុន កន ំគ ន ទប ី អែងលបពកមគណ , ន ំគបេរ េសចកសបបយេបក បស់ បកប ច ុ ន ំ េ ិ ឹ យចត សងេពរេពញេទេ ័ សមយមន ១ ជ ១០ ។ ដ ប ុ យ គៈ េទសៈ េមហៈ េលសជង សតេ ំ ិ ក េនែតមនគនតយល់ ំ ិ ិ ខស , េនែតគនសមទដដូ ចេនះ ភព តជក់ តជុ ៃននពន មន ុ ម ម ិ ធិ ចេកតមនបនេឡយ ។ ិ េដមបីសេ មចនពន ី ិ ូ ឬផល់ ឲយជវតនវ 5
- 12. ិ សនភពជ ិ បញៃននពន ថ ពរ , មខងររបស់មនស ុ ុ ិ ិ ជយលត់េភងកេលស ឲយអស់បនចមងៗ ួ ំ គឺ តវរមកមង ពតៃដគ ួ ន មលំ ់ បៃនកលេវ ។ មនស បនែតន ំគ ជល ចបល់ ពពក់ ុ ន កងបចបបនេនះ , ន ុន ុច ំ ់ ំ ិ ំ ុ ំ ពពន ជពកជពនេលទេវដតបផញខនឯង គឺន ំគថរ , ន ំគជរ ូ ន ូង ន ូ ួ ី ិ ចត់កុ ងជវតេរ ងៗខន , ន ួ ិ ឹ ែតគនគតគននកគនសបន ម ម ម ុ ិ គន សៃម ម ី ំ ី ិ បេយជន៍អអពនិពន សមបីបនចបនួចេឡយ េទះ ូ ិ ជនពន ដល់ និពនេឡយ ។ ័ កងនយថ ុន សកលសត ី មនេន គប់ទកែនង គប់េពលេវ ក៏េ េ ពះសកលសតគន ម ិ សមបជញញសនភព ។ គនបនទទល ម ួ យ ។ ដចេនះេ ពះអី ? ូ ី ញ ឹ ិ ម រតភក់រលក គនមនសករ ម រទកខ , គន ុ ម េ ត។ ិ នពន ែ បថ បសចកេ គ ងមត េ គ ងជល់ េ គ ងចក់ ុ ់ អីជេ គ ងមត ជល់ ចកេ ុ គ ល់ ល់ គហងឯង ។ ន ឹន បកបេ ត? េ ឹ យេសចកី សវង , ំ ិ ឹ ពែដនេនះ , មន តមែតផល់ េ ឬមន ិ ឆ ិ ំ ិ ថ “ មចទដ ិ ” េគមនផត់គនត ន ំ មនគេហញ បកបេ ួ េញ ន , េគ បថេលកខនេធជមស់សកលេ ន ច 6 ី ិ កឬជវតែដលេយង ំ ិ បុ គលែដលមនគេហញមន តវ គ ំ ិ គនតយល់ ខុស ែដលេយងធប់េ ិ ិ ិ “ អបណហតនពន ” , យេសចកី ំ ក ។ ចណង់គន ម ិ ំ យ នវេសចកីវនសចេពះខនឯង ូ ួ េបេកតេឡងេ ិ “ សញតនពន ” , ករទក ុ ញ ុ ក់ ឬ េ ំ ុ ទីបផត គនេពលចប់េឡយ ។ ម ? យេឃញ ៉ ែបបេ ចនយងេទ ត ិ ឹ មនងយនងយល់ សប ិ “ ខនធនពន ” ថ ិ នពនមនេឈះេ ចន ម ំ ិ ិ ដចពេនលថកេលសនពន , ូ ម, ងកយរបស់ ពះអងគរលត់រ យ េ េនះគឺនិពនខងភ ថ េកតបនជ ិ ិ េហយបរនពនជថមី ំ សែដងធម៌េ បសសត ិ ថ “ ធតុ នពន ” ។ល។ ខនធ ឹ ិ ស់ដង េ ពះអស់កេលស េ ពះធតុ កុ ងទីេផ ងៗរមចលគ ន ួ ូ ន ពះពទអងមងេទ ត ុ ធ គ េ ំ ំ ិ ិ ឹ ែដលអកមនគនតមនងយនងមនជេន , ន ិ នពន , ធតុ និពន ។ គឺ ពះពទ ធ ុ ិ ិ ថ “ កេលសនពន ” អន ិ យេឈះនពនែបបេនះ គន ម ម ំ ពេនលកងកបនត មេ កយៗ , ួ ុន េ សមន ំគពនតយេមល ជងមយេទ ត ូ ន ិ ិ ួ ិ នពនេនឯ ិ ិ បរយតធម៌ ឬភ ឹ បកត សងមន ួ ៉ ់ ិ ិ ឹ យងសមបណ , ែតគនទកទងដល់ ករ បតបតគឺមនមក តមែតជ ម ូ ៌ េរ ងរបស់អក បជជ ន ំ ខងផវេលងសដ ី , ូ ិ ិ ៌ ុ៉ បរយតធមបនេនះ ។ ភ ខងផវបក ូ យែផក ន ំ ួ ិ ិ អនតែបបេនះ , អក បតបតធម៌េដមបី ន ិ ិ ិ ិ ូ ិ នពនពតៗ ែមនៗ មនច ំបច់គតគរដល់ ក៏បន ។ េបកជននពន ខ ័ គរ បកន់យកនយរបស់និពន ួ ី ិ បនេហយ បសនេបព ងកេ ំ ៉ ឹ ឹ តមែតជភព តជក់ តជុ បុ ននង យធំ ឬេពលេ ភព តជក់ែដលេកតមនេឡង យែវងជងេនះ ក៏គ ឺ ុ េ ពះអស់េភងទកខ ិ េភងកេលស ឹន ិ ហងឯង ។ េ ពះអី ? េ ពះភព តជក់ជភវៈៃននពន េ គ ងេធ េ ំ ិ យភព តជក់ ជទេវៃននពន ំ ំ កររលត់កេ េហយ ថ បន 51
- 13. ិ នពនេនឯ ? ិ ញ ិ ញ ិ ំ ិ មពទត មស់ថ “ វញណ អនទស នំ ” ែតវញណមនែមនជតួ ុ ធ ិ ឬ ជភពៃននពនេឡយ ។ ិ កងេរ ងនពនដែដល ុន មនពំេនលខះេទ តថ ិ នពនជ ំ ឹ ធមៈ ជធមៈ បេសរកនង ជធមៈកពល ជេកះ ជពនង ជកែនង ម ម ម ំ ូ ំ ិ ិ តទល់ ស តវ ជកែពងករពរទក ខ ។ល។ នពនែបបេនះនយយ ុ មយៃថង ល់ ួ ឹ ិ ិ ិ ង ចក៏មនចប់ េហយមនដងថនពនគឺជអីផង ។ េ ក ិ ំ ិ ពីេនះមនពេនលថ នពនជអមតធម៌ ជអសងតធម៌ ជវសងរ ខ ខ ជអពយកតៈ ( គឺេ ិ យេឈះថជអីក៏មនបន ) ។ ជមយគេនះ ម ួ ន ិ េទ ត នពន តវបនេ ិ ជសវេមកខ , ជម យេឈះថ ជនគរ , ជអមតម ម នគរ , ិ អមតៈ ។ល។ នពន ែដល តវបនេគសនត ម ំ ុន េទ ជ សក បេទស នគរ ។ល។ េនះ គឺេធេឡងកងបណង េ ៉ មនស េធបុ ណយយងេ ចន , ុ យ ៉ យង បញប់ បញល់ បេយជន៍ ិ េដមបីខនបន បេយជន៍ផល់ ខួ នបនសេ មចនពន ទ ួ ឬចលេទេន ូ ិ ឹ ិ កងនគរ គឺនិពនេនះ ។ នពនមនេឈះេ ចនេលសនងនយយ ម ុន លះ ុ ំ ទេន ំ ិ ំ ូ ចងេ កយបងស់ មនគេហញខះៗេទ តថ នពនជកពល ុ ជបរមសញញ ុ ធមជត ិ ។ ម ំ ៉ ំ ូ ំ ុ គឺជធតុ ទេនយងកពលកងទីបផតៃន ុន ិ េនះគឺជនពន ័ ិ ិ មនយៃនបរយតធម៌ខងែផក បកត ន ួ ំ ឹ ិ ិ ចេណះ សងនយយគអស់ៃថង ែខ ឆ ំ បននក៏មនចប់ ។ ន ន ុ៉ ម ំ ំ ពេនលទង ំ ី ិ ំ យអពេរ ងនពន ដចបនេធសេនរមកេនះ ូ ំ ិ េយងមនគេហញថ េបនិពនេកតេឡងេ ពះេឃញ អនចចំ េ ិ ិ ិ “ អនមតនពន ” , 50 េបនិពនេឡងេ ពះេឃញ ទកខំ ុ េ ិ បញៃននពន ឹ បននងេទ , បែនមេលេនះគឺផល់ េ គះថក់ដល់ ជតិ , ដល់ បក ពក ុ៉ ថ ន ួ របស់ខួ នផង ។ បគលពកខះេទ ត , ុ គ ួ ួ ឹ ឹ លកណៈល បេសរ គរនង ប ពតេទ ខ ់ ួ ិ មេសចកី បថរបសខន នង ន ំ ិ ភលន់ , ន ំគអនវតទេវែចកពភពេ ន ុ ឹ ី ំ េហយព ងងកមងព ងកអ ំ ច កងភមភគមយៗេរ ងៗខន , លះ ួ ុ ុន ូ ិ ួ ិ ិ ំ ិ យេ បគនត ជះជន់ែផកេលពនឺវទយ ិ ញ វញណអកសល ុ នវគនត ូ ំ ិ ំ ិ ំ កជចណតៗ ចែណកៗ ំ បនឱកសក៏ចប់អនវតទេវឈនពន ុ េ កេនកង ុន ំ គេហញេនះបនផល់ ឲយពកេនះ ួ បក្ សពករបស់ខួ ន ។ ួ េ េមលេឃញេ យប ំ ិ ំ របផចបផញគ ន ័ ស េនកង កបខណៃន ុន ឹ ំ ែដលខននងបក ពកសន បនេ ចន ួ ួ ឹ លមនងដតបេពះរ ំ ម ុ ឆ ិ យពភពេ កេ គប់ គន់ យកយជែផ ង េខចជ ទ ិ ំ ំ ឹ ួ េផះ កងរយះេពល តមមយវនទី េដមបីបេពញចណង់ត ុន កខក់ ិ ំ ិ របស់ខួ ន នងបក ពក ។ ដៃទពីេនះេទ ត , គនតរបស់មនស មកៗ ួ ុ ន ់ ិ មនករ បកន់យករបស់ែដលមនភពមនេទ ង ជទកខ ជអន ុ ។ កំ ថជេទ ង ជសខ ជអ ុ ិ ំ ន់ នងគេហញេនះ ន ំេ យេគ ឹ ី ំ ិ ិ ចឹ ចញមេសចកីសងឃឹម , ខំព ងកេសចកីសបបយ , ខំព ងងគនតយល់ ខសបែនមេឡងេទ ត ុ ថ គនចប់គនអស់េហយេឡយ ។ ម ម ំ របស់េគកងេរ ងេនះ គឺសេនច ុន សមត ូ យក ំ ច ។ល។ េ យសេងគេខចផ េ ថ របស់ស យសំ ិ ផស់បូ រគេទវញេទមក ន ំ ័ កបខណៃនករដតបផញខនឯង ុ ួ ថ ំ ំ ួ យទនញ សអប់ េ លទផល ធ ញ់ េនកង ុន ិ ី ៉ យវធេផ ងៗយងមខគរ ុ ួ ឹ យគនដងខនេឡយ ។ ម ួ ំ ំ គេហញកេ បនបេងតឲយេគនវគនតថ របស់េផ ងៗែដលជេ គ ង ក ូ ំ ិ 7
- 14. ិ បញៃននពន ំ ី ់ ួ បេរ េសចកសបបយរបសខន េសចកីសបបយេនះ ំ េដមបីបេរ ឬែដលខនយកមកេ ប ួ ំ ិ គឺជគនត តវ , ំ ិ ែតគនតសចធម៌មនមកថ ច ំ មនស ទង ុ ំ ំ យេទែដលបនយកខនេទបេរ របស់ទងអស់េនះ ួ ំ ដេនត ំ ទង ័ ំ េនកង កបខណៃនករបេរ ត ុន ... ំ ចនក់ , របស់ខួ ន។ ី ិ យមនេនេពរេពញកងជវតស ុន ិ ិ ិធ ំ ូ ច់រងត់ កនុង លវដសង រ គនវតថុសកសទខងពែក គ ម េ គ ងចក់ េ គ ងេ ំ ជនល់ , ំ ុ ែដលកពង ចដក ត េ គ ងជល់ ... េនះបនេឡយ ិ បសនេប ឹ ិ ិ ិ ិ ូ ិ បជសត េនែតមនយល់ មនដង មនឮ មនចលចតសចធម៌ ច ម ែបបែដល ពះេគតមបរម គបនរកេឃញ , បនែសងជប ។ េដមបី ួ ិ ដកពសសរ េ គ ងចក់េ ិ ំ េពលគឺកេលសទង ិ ញ តេលវញណសកលស ី េ គ ងដក េ គ ងជក សមសមទ្េឡយ ។ ម ុព ធ យ ែដលជេ គ ងមតកប់ , ុ េនះ ិ េគមនេឃញមន ដៃទ េ កពីសទមែដល បកសេ ្ធ ម កងេពលបចបបនេនះ , សតេ ុ ន ុន ំ វ ី ជល ចបល់ ែតេលដេនត គប់សរ យ ពះ ំ ុ ឹ កកពងមន ពលងឈក់វក់ ិ គប់ ពញៃនកេលសត ិ ឧបទន ែដលបនមតចលេទកងចតរបស់ខួ ន ។ េ ុ ូ ុន យអ ំ ច ិ ៉ ំ ពសសរេនះ េគបនទទលករេពតចប់ចុ កេស តយងខងក , ែត ួ ឹ ិ េគមនដងេធយ៉ ង ំ របស់េគេឡយ ។ េគទង ទកខ ុ េវ 8 េ ិ ញ ិ យពសសរេនះបនដកេចញពីវញណ ព ុ យសប់េខមទកខ ពយ ិ នពនេនឯ ំ ស់ , ចង់បបត់ ស់ , ែតេគមនកងះខងមេធយបយស មប់អនវត ។ េពល ុ ិ ញ ំ េចះែតេដរេទេរ យៗគនឈប់ ដេបេលវញណរបស់េគ េចះ ម សងរ ខ ? ិ ិ ិ ំ ុ ិ ៣. នពន ជករយអករៈ គឺជចនចអស់កេលស រលត់ សនយឧបទន ូ ៉ ំ ូ យនវកេលសយងកពលគឺេ ូ ិ រ េទសៈ េមហៈ ។ល។ ភៈ ិ ិ ៤. នពន ជផលៃនករអស់កេលស ជបរមសខ ជភព ុ តជក់ តជុ ំ គនេ គ ងចក់េ ម ៉ ំ ូ ិ យងកពល ។ល។ នង ។ល។ ំ ត គនេ គ ងដតបពក់ ម ុ ិ ិ នពនជធតុ វេសសែដល ំ ី ពេនលកងទដៃទេទ តថ ុន សកលសត ឹ តវដង តវ គ ល់ ំ ធតុ ទេន ិ េ ពះនពនជផវចងេ កយបងស់ ូ ុ ិ ិ របស់ធមជត ិ ។ អកនពនបនេឃញ ពះៃ តបដកមយកែនង េ ម ន ធ ួ ិ ញ ិ ញ ិ ិ េឈះនពនថ “ វញណ ” ែតមនែមនចកខុវញណ េ ម យ ិ ញ តវញណ ិ ញ ិ ញ ិ ញ ិ ញ ឃនវញណ ជ ី វញណ កយវញណ មេនវញណ កង បេភទ ុន ិ ញ ខនធ ៥ ឬវញណ ិ ៗេទ ត ែដលមននយយកងទីដៃទេឡយ ។ ុន ិ ញ ពកយថ “ វញណ ” កងទីេនះ េ ុន កេ យែ ប េ ិ ឺ េសចកីថ នពនគជធតុ មួ យែដលសកលសត តវ តវេឃញចបស់ េ យ យ បកន់យក គ ល់ ឹ តវដង ិ ញ ិ ញ ័ សយវញណ ។ េបគនវញណេដរតួ ឬ ម ិ ញ ំ ិ គនវញណជ បធនកងេរ ងេនះ , ពេនលថ “ នពន ” ក៏គន ម ម ុន ែដរ។ ័ បននយថ ឹ ំ ុ របស់ែដលសកលសត តវដងកងទីបផត ុន ំ ឹ ឹ ដណងែដលសកលសត តវដង ឬ ំ តវេឃញជចងេ កយបងស់អពី ុ ិ ឹន ធមជតេនះ គឺនិពនហងឯង ។ ដចេនះ េទបេ ូ ម ិ ិ ជេឈះៃននពន េ ពះនពន េគ ម គ ល់ បនេ ិ ញ កយកវញណេធ ិ ិ ញ យវញណវេសស 49
- 15. ិ នពនេនឯ ? ិ ិ ិ នពនភព មនជនចច ជនរនរ ៍ ជអននកល េហយជ ។ល។ ិ ី ំ ករសក មនភពរកចេរន , ខងេ កយពទកល , ុ ធ សមបណគមរកបនខត , ពី ួ ន ូ ៌ អក ន េល ក េគបក ិ ិ ទវមន ។ល។ នង ំ ន គនផះសែបង គន ប ម ទ ម ភពគនភព គន ម ម សមបណត មវណកមម ។ ូ ៌ ិ អកសក ន , ិ វ ជវ , អកេធវភគពទវចនៈ សមបណចក់គរដចេដមផ ិត ន ុ ្ធ ូ ូ ៌ ម យ, ិ បឹថពី ។ នពន , េទប តវេគបញត , េគ ញ េគេ ិ នពន , ិ ័ ៉ េ ចនេឡងៗ ។ នយយខី គឺមននយយងពិ ី ំ ិ គនតថមែដលេគ មសេមង រទលទូ ូ ំ យគនទី ម ឬសពទថែដលេគបញតេឡង មី ញ ឬ យ ិ ជ ័ អវជ ឬវដសង រ ។ កងនយថ ែដនេនះទីេនះ ជែដន ជទីសប់ ង ុន ២. ិ ៍ នពនជេ គ ងឧបករណ ិ ជធមជតេធេ ម ិ សកលកេលស អស់េ គ ងអសវៈ ។ សកលសត យអស់ ័ ឹ សយពងែផក ់ ិ េលនិពន េទបសមបកេលស សមប់អសវៈបន ។ល។ 48 េ ពះ ដចេនះេឃញថ ូ ី ំ ី បនទទលផល បេយជន៍អអពនិពន ួ គប់កែនង គប់េវ គ ល់ ពះសទម ម , ធ ំ ងពីេកតមក គននរ ម សកលសតគន ម ែដលជធតុ មនេន គប់ទី ិ សមបីបនចបនចេឡយ ។ េ ពះអី ? េ ពះគន ូ ម ួ ិ ុ គនយកចតទក ម ក់េលន័យរបស់ ពកយថ េមល ជងមយេទ ត ួ ិ ំ ់ ១. នពនជែដនសប់ , ជទីគនទកខ , រលតសងរ , រ ំ ង ម ុ ខ អស់សងរ អស់វដសង រ ។ល។ ខ ះបន ។ េម យ មនដចេនះ ៖ ូ មកេច ស ងេគចេ ន ់ ក់ បែហល កន់ែត ំ ឹ សងមនែចងកងគមរទង ពី ុន ក់បញលមក ូច ំ ជលេញ ន ំ ់ ដេនតសរេនះបនមតចលកងខនរបស់េគ គបៗអ ម ុ ូ ុន ួ ឹន ខបជ ” ហងឯង ។ ូ ិ ចប់ គនទីអស់េហយ ។ សេមងថ “ នពន ” ក៏េចះែតមនអតថ មន ម ិ ័ នយេរមងបនចៗេទ បនកយជទមប់, “ វិ េទបមនេឈះេវវចនៈ , ម េឈះ បដច , េឈះេ ប បេធ ប , េឈះ ប ម ូ ម ម របស់េគ ំ ិ ឺ ងេប តេប នចក់រុកខនេគជនច្ ច , េសចកីឈចប់ ួ ម ំ ិ មគនត , យេយបល់ េផ ងៗ ិ វចរណញណេរ ងៗខន ។ ញ ួ ក់េឈះ , ម ែតបេញញក ំ ច ិ បញៃននពន ិ ំ នពន ែ បថ បសចកបណង , បសចក ប បសចក ប ប់េវញ កង ។ ័ ប់រុ ំពទ ធ , ័ ិ ុ អីជេ គ ងចង េ គ ងរុ ំពទ ធ ? េសចកីចូ លចតខសកងបញ ុន ី ិ ជវត េ ពះ ័ ំ សយកេ ិ ័ ែដលមនេនកង គប់វសយ គប់ ជង ជ ុន ័ េ គ ងចង េ គ ងរុ ំពទ ធ ។ េសចកីេ ំ ំ ចែននកី គនុ ំក ី ក ំ ចកី ក ំ ំ ំ ឹ ភកី សមញ់ កី សអប់ក ី កហងកី ់ ំ នក ី ។ល។ ទងអស់េនះសទែតជ ុ ធ ិ ញ ័ ធ ិ ួ ិ េ គ ងចងពទរតរតចត , ជេ គ ងខប់េវចវញណរបស់ស ច េមលេឃញផវេដរ ូ ិ នងមេធយបយេ ិ គកកេលសែបបេនះ , កល ុ ះ យ។ សតគកទទល ុ ួ ិ ឬរបស់ ែដលខនចលចត , ខន ស ូ ួ ួ ិ មនឲយ ី ិ ជវតរស់ េនកង ុន គ ល់ នូ វេសចកីសុ ខ ញ់ ថជរបស់ ខួ ន , ខនក៏ តវ ួ 9
- 16. ិ បញៃននពន គ ល់ ទុកខ ទទល ួ ិ ូ ិ ឬរបស់ែដលខនមនចលចតថជរបស់ ខួ នែដរ ួ ជខនគនចង់ ម ួ េទះ គន បថក៏េ ម ន ិ ុ ិ ួ ិ េ ពះេជ សមនផត េគចមនរច មន , គនច ំ ម រែមងបនដល់ នូ វភវៈគន ម ក់ គឺគនេ គ ងចក់រុកេ ម ិ ័ ត កងចត ។ កងនយ ុន ំ ិ ិ ថ ជសះេសបយអស់ជហឺចត េ ពះអស់កេលសត ំ យេកតកេ បេញះេ ឆ េពលគឺេសចកីទុកខ ំ ិ ឹន បនសេរចនពនហងឯង ។ េ សគ ុម ំ ទង ែដលេ ជេ គ ង កេពលថ ័ ំ ុ កេយងសមយេនះ កពងអសទញគចលេទកន់ភព ូ ្ន ូ ិ ិ ម ញ ខងករនេយបយ , ករេសដកចច , ករស ងម នងករ គ យដៃទេទ ត កន់ែតធំេឡងៗេ ជេទៗ ។ េនះជតួ យ៉ ងមយ ួ ិ ិ ិ បញកឲយេឃញលកណចត ែដល តវកេលសទេទ គបសងត់ នង ជ ់ ខ ូ ក ិ ិ ជ ំ ី ំ ផលវបកែដលេកតេឡង អពចណងៃនអវជត ៉ ែតេទះជយង កល ក៏េ ំ យចេពះ ។ យេសចកីពិតបន បប់េយងថ ិ របស់ែដលឋតេនជវញខនេយង ុំ ិ ួ ំ ឧបសគគដល់ ទេវករងររបស់េយង េ េ ធលដចូលែភកេយងេហយ េយង តវេធច េយងេមលអី ូ ី ី ន ម គនេឃញេទ , ម ់ យធកជេណរ ឬរេ បនកយជ គឺេយង តវទទលេ គះថក់ ួ ន ី ិ ឹ ៉ ែកបរខង ឬបះទងចនងវតថុអៗជមនខន គិ ំ បសិនេបគនអកន ំផវកងេពលេនះ ។ េនះគឺជលទផលៃនទេមច ធ ម ន ូ ុន េ ពះធលដចូ លែភករប ។ ូ ី ី ន ូ ែភកវញណ ន ិ ញ 10 ិ នពនេនឯ ដូ ចេនះេ ពះអី ? ិ ឹន គ ល់ មនបនហងែតមង ។ ភវៈ ំ ៉ ៃនករ បសចកចណង គប់ែបបយង ំ កេ យ។ ំ ចែណកធលដអវជ ូ ី ី ិ ជ ែដលចល ូ ឹ ិ ួ ក៏ជេហតុ េធឲយដងចតដង ពលងរបស់េយង ួ បន ? ិ ំ ួ ំ នពនគឺជអី ? សនរេនះអកេធសេនរ 4 បនេ ន យចេមយ ់ ិ ់ មកេហយកងខងេដមេទះសព គបក ី មនសព គបក ី ។ អកសរេសរ ន ុន មនេសចកីសងឃឹមថ ិ ខះៗជមនខន ។ ំ ិ ចេមយេនះគង់មនពនឺដល់ គនតអក ន េនកងឃេនះេទ ត ុន ិ ំ ុ ំ ួ នពន កងចណចៃនសនរថ េនឯ ុន អក ន ន ឹ ឹ ននងបនដងេរ ង តវបនសេ មចកងជតិ ុន ់ បេហយេទបបនសេ មចកងជតិមុ ខ ។ េដមបីជពនឺដល់ ុន េនះ ឬ ំ ិ គនតអក ន ន កងេរ ងេនះ ុន អកសរេសរសមេធេសចកីបញក់ថ ន ូ ជ ់ ិ ូ ិ ិ ិ ូ ិ មនស េយងចលចតសងនពន ឬបេងតនពនខនឯង មនចលចត ុ ក ួ ិ ែសងរកនពន ប់ែដលរកេឃញេ យ ពះសមសមទេឡយ ។ ម ុព ធ ំ ូ ិ ូ ចណលចតដចេនះេហយែដលបនផល់ េ ំ ិ ៉ ឬគនតបន់ ំ កែពង ិ ម នថ នពនជធតុ មនផះមស , ផះ បក់ , មន ទ ទ ំ ឹ ៉ ំេព ជ , មនថល់ កលែកវ , មនេកះជពនងយងម ំ , ន មនេលន ំ ៉ នជជរកយងពែក , ូ ំ ទងអស់ បកបេ ំ ូ កពល ែដលៃ តេ ៍ ិ ែតករណពត ំ ់ ឹ ឹ មនទីពនកយ៉ ងរងពងមនអី ំ ៉ ំ ុ យតៃលយងខស់បផត ព ិ ់ កមនធបបន មយេឡយ ។ ួ េ ៉ យគណភពយង ុ ់ ិ គ ល់ មនធបបនេឃញ ។ល។ ិ នពនជធតុ មនឯង ។ ិ ំ មនែមនជសណង់របស់មនស ុ 4 ំ ិ យេគេនគនតគសេ ូ មក់ ន េកតឯងៗ ឬ ពះ បកដឯងៗ ិ ទេទពអងគ អនកេធសំេនរ “ អនកនិពនធ “ 47
- 17. ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន ិ ជ ឃៈ , វេជឃៈ ) ។ល។ ជមយគេនះ , ួ ន ិ ( កេមឃៈ , ភេ ឃៈ , ទេ ំ ពះអងគមនគេហញថ ំ ទង ី បរមធម៌១០ យេទកន់េ តយអស់ទុកគនិពន ។ ខ ឺ ជ ព នឆងចកអនង់ ខស់ជងេនះ ព ពះ ំ សមសមទ ធ បនមនគេហញថ ទកខ ជផលរបស់ សមទយ ឬ ម ុ ុ ័ ុព ិ ិ ំ , នេ ធ ជផលរបស់ មគគ ឬមជឈិមបដទ ។ ពះគេហញេនះ ត បញកេ ជ ់ ភពេក ក ិ ឹ ិ ំ ំ ិ យដងថសកលពភពឋតេនកងភពលបកលបន , ុន ិ ិ យមនែមនឋតេនកងភពសខ សល ុ ុន ំ ំ ំ តជុ េឡយ ។ “ លបកខង ” ំ “ លបក ភ ភព តជក់ ពះសមសមទេ បភ ម ុព ធ ថ “ ទកខ ” ុ ថ “ សខ ” ែដលេយងធប់ ុ ល ” េ បភ មនស ថ “ ទកធន់ ” “ ទកខ ុ ុ ុ ខ ង គ ល់ ម ល ” ឬ “ ទកធ ំ ” “ ទកតូ ច ” ុ ខ ុ ខ ៉ ំ ៉ ឹ េ ពះ “ ទកខ ” ែ បថ “ អត់បនយងលបក ” ឬ “ អត់បនយងតង ” ុ “ សខ ” ុ ែ បថ ៉ “ អត់បនយងធូ រ ” ឬ ៉ “ អត់បនយងងយ ” ។ ិ ិ ិ ិ បសនេបមនស េយងមនឧតមគតយ៉ ងឧតមគតៃនេពធសត ុ ឬ ី ិ ិ ិ ិ េបកជនៃននពនេនះ , សកលជវតនងមនភពសនភពសមបណ ខ ូ ៍ សបបយ ។ េភងស ងម គ សិ រយេម តី ) ឹទ ទនមគេនះ ន ិ ពភពេ ំ ុ កែដលកពង តវេឆះេ ឹ ិ នង តវបនកយជពភពៃនអរ ិយេមេតយយ ជទីគួ រេ ័ ធ កបខណៃនេសចកី េ ់ យចងរស់ចង់េនចង់េឃញ ះ ័ ិ ិ លយ េបមនេ ចនក៏តចែដរ។ យ ( ពះ េនកង ុន ទទលេ គះថកដូ ចរបែដរ ួ ន ់ ូ ិ ែតេយងេមលមនសវ ូ គ ល់ , គ ល់ ិ េហយយល់ មនសវចបស់ េទបេយងរកមេធយបយយកធលដអវជ ូ ូ ី ី ិ ជ ិ េចញពីែភកវញណរបស់េយងមនបន ។ ន ិ ញ សកលសតពុ ំ ំ ំ ិ ចលប់បបត់គនតេ ែដលមនេនកង ុន ម ខន ។ ួ គឺដូ ចេនះេហយបនជ ំ ិ ំ ំ ិ ំ ម ភ , គនតសអប់ , គនតកេ ី ិ ំ កងរយៈកលែដលជវតកពុ ងអេនល ទ ុន បនបេងតចមបំងឲយសកលសត ក ំ ិ គនតអកសលេនះ ុ ដចែដល ូ ិ ញ េយងបនេឃញបនទទលរងេ គះមកេហយ ។ វញណសតេ ួ ំ ុ កងសតវត េនះ កពង តវបនជប់សំ ុន ំ ិ េកតគនតអកសលកន់ែតេ ចនេឡងៗ ។ េ ុ េហតុ , ំ ី េទបទេវអៗែដលសតេ ក ំ ុ ញ់ េមហៈ , កពង តវរស់ ឹ ិ ជ ិធ េនកងគកអវជ ។ ឥទពលៃនភពងងតេនះ បនេធេ ុន ុ កអនវត ុ យមនស ុ ំ ិ ំ យមនគនតកេ ជ ំ េគេឃញសទែតជទេវ ុ ធ ័ យកឈះអកដៃទេ ចនជងយកឈះខនឯង ។ កងនយថ មនស ុ ន ន ន ួ ុន ិ មន ពម បកសស ងម , គ ត ិ ិ មន ពមេធសកមម បយទនឹងកេលស ុ ធ ឹ របស់ខួ ន ែតស ម គ បកសស ងម េធសកមម បយទជមយនង ុ ធ ួ គ ិ ជ ិ ិ ុន មនស គឯង ែដលមនចតលង់លចកងអនង់អវជ មនេសចកីទុកខ ុ ន ិ ពយដចគេទវញ ។ ូ ន បនេ ំ ិ យគនតថ មនស គឯង ុ ន ខន ួ ី ិ ិ េដមបីសនភពៃនសកលជវត ពទ ធ ុ សន ឹ សកលមនស្ ស តវឈប់េលកេធចមបំងនង ុ ឹ ិ េហយ តឡប់មកេធស ងមនងកេលសត គ ័ េនកង កបខណរ ំ ុន េសចកីបញក់ថ ជ យសកលទក ខ ។ ុ ំ មនែតទេវេនះេទ , ី ិ ិ ជវតបនទទលសនភពជ ួ 46 ិ បញៃននពន ែដល ពទ ធ ុ ចេធេ របស់ សនបនេធ យសកល ថ ពរបន ។ 11
- 18. ិ បញៃននពន ិ ី ិ ំ ំ ុ ់ ិ សពៃថងេនះសកលជវត កពងឋតេនកងភពជពក់ កវន, ុន ភពសគ ុម ំ ំ ំ ុ ម ញទងខងេ កទងខងកង , កពងរស់េនកងជេមះ , ុន ុន ំ ុ កពងរស់េនកងសំ ុន បេងតេឡងេ ក ញ់ ៉ ឬអនកៃនេមហៈយងធំេធង ទ ់ ែដល ឹ ិ ឹទ យធមជតឬមរ ។ ទទមគេនះេគគនដងថ ខនេគ ម ន ម ួ ជសតជប់ ទងជប់អនកមរេឡយ សតេ ទ ់ កគន បថេ ម ន ំ ី ំ េចញពីអនក់មរ , គនេឃញ បេយជន៏ ែដលេកតអពដេ ទ ម ិ ះចត ះៃន ឹ ំ អនកេនះ , េ ពះេគគនដងថ ខនេគរស់េនកងជនប់ៃនអនក់ ទ ់ ម ទ ួ ុន ឹ ំ គនដងថជនប់េនះ ម េឡយ ។ បនផល់ េ យេគនវេសចកីទុកខ គប់ បករ ូ ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន ំ ិ ំ ិ េ តកអរ 2 , ែតេធបុ ណយេនេលឧតមគត ិ ៃនគេហញខស់ 3 នងគនត ព ៃ តលកណ ។ល។ ខ ៍ ធមធ ិ ម “ េយងបន គ ល់ នរក ំ ែដលសែដងេ ន ុន ិ ែដលេកតេឡងកងចតឬនរកជ ំ ុ តង់ចណចថ យ ពះសមសមទ ធ ម ុព គគិ , េទសគគិ , េមហគគិ “ េហយ ។ ទនទឹមគេនះ , េយង តវ ន ធិ នរកជបគ គ ុ ែដលេ ី ិ នែដលេកតេលរូបកយៃនមនស កងជវតសពៃថង ុ ុន យេឈះេ ម មនស សតនរក , ុ ៍ េ គ ងឧបករណ ំ ដបង ំ បនដល់ មនស ែដលរស់េនេ កមទេវេក ប ុ មនទត់ធក់ចក់កប់ជេដមឬ យ ឹ ំ យមនងេងកេភង ទកេក រពត់ ថ បនទកទង ុ ខ ំ ំ វ លែពង គក ច ក់ ជេដម ។ កល ុ ជធមធ ិ ម ិ មន ិ យ ពះសមសមទថ “ មនស នរយេក ” ជ ម ុ ុព ធ ំ ុ ំ ទេវទរណទង សងត់ , ក ិ ន នងនរកជបគគ ុ ឹ ិ ចនងមន បទះកងេ ុន គ ល់ គ ល់ ធិ នកងេ ុន េយង គ ល់ នរក កេនះេហយ , េយង ិ ឬមនយល់ នូ វនរកែដលេយង តវបនជប ួ កដៃទេឡយ ។ ដចេនះ ូ ធមធ ិ ម ិ នឬនរកកងចត េកតមនេឡងេ ុន េឡងេ យ េទសៈ , េមហៈ , នរកជបគគ ុ ធិ េ ពះអ្ ី ? យ េ ពះនរកជ ័ សយេភងគឺ គៈ , ន ឬនរកេលរូបកយ េកតមន ិ ញ ឹន ័ ិ សយ ចតនរក ឬ វញណនរក ហងឯង។ ពះសមសមទ ធ ម ុព ំ បនមនគេហញកងេរ ងេនះថ ុន ់ ់ ់ ិ ិ ជ សកលសតរស់េនកងអនងកម , អនងភព , អនងទដ ិ , អនង់អវជ ុន 2 12 េសចកីេ តកអរ “ េ 3 គំ េហញខពស់ “ ឧេបក “។ ខ មនស “។ 45
- 19. េម សកលសត ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន ជមនស តវខំបេងតកី ស ុ ក េសមនិង ស េរសមខ , េរសជតិ ុ ញ់ ប់ ញ់ ប់ នខនឯងឬខស់ជងេ ព ូ ំ ចេពះ យគន ម ៌ សន អមបរ តកលវណៈពណសមបរ ។ល។ េន ូ ូ ុ ័ ី ៉ ិ ុ ៉ កង កបខណៃនភកភពយងបរសទ ធ យងេ ុន មនស ធម៌ គប់េពលេវ ុ ប់ ន ័ ។ កនុងនយថ ស ម ះស័ ម គ បកបេ ញ់ េ ម ះ ជយេ ួ ិ ិ ម ះេនេលឧតមគតេកតេដមបីជយ រស់េដមបីមត ... ។ ួ នេ យ មះ ំ ិ ំ ិ ឧេបក ជមនស តវេរ នេ បគេហញខស់ ចនេ ជ គនត ខ ុ ព ី ិ ័ ែវងជវញសកលធតុ និងសកលជវត េនកង កបខណៃនសចធម៌ គឺ ុំ ិ ច ុន ី ី េធទនេដមបីទន កន់សលេដមបីសល ងេនកមៈ េដមបីេនកមៈ ខ ម ខ ម ័ ។ល។ កងនយថ េធទនេដមបីជយអក ក េឃញទកអក ក េឃញ ួ ន ុ ខ ន ុន ី កងះអក ក ... កន់សលេដមបីយតធម៌ៃនសងម , េឃញទកមនស ន ុ ិ គ ុ ខ ុ ់ ិ ទនេខ យ េឃញចតេថមអកតច ន ូ ច េឃញក ំ ចសកលសត ... ងេនកមៈ េដមបីសខសបៃនសងម , េឃញេទសកមគណ េឃញ ខ ម ុ ង ់ គ ុ ិ ពសក ំ ចៃនត ិ ... ។ ែ បថ មនេធទនេដមបីមន , េដមបីយក ិ ំ ួ ័ ំ ិ ់ ន ំ ិ េឈះ , េដមបីអនតេនកង កបខណៃនគនតជះជនអក ក , គនត ម ុន ិ ី ួ េលកខនឯងបនបអកដៃទ ។ល។ មនកន់សលេដមបីអតល , េដមបី ទ ន ួ ំ ុ ំ ិ ក់ទេវពករលយ , ទេវអយតធម៌ ។ល។ មន ួ ុ ិ េបកសងម គ េដមបី កពះ ំ េដមបីបេរ កម ិ ិ ។ល។ ខស់ជងេនះ , គឺមនេធចតេ ព ងេនកមៈ េដមបី ខ ម ំ េដមបីេលកទេវអយតធម៌ ុ ិ ី ំ ំ យសបបយរក យចេពះទេវ ិ ំ ំ ិ ិ ែដលខនេធបនសេ មច នងមនថងថក់តូ ចចតចេពះទេវ ែដល ន ំ ន ួ ិ ខនេធមនបនសេ មច , ួ 44 ័ ិ មនេធបុ ណយេនកង កបខណៃនេសចកី ុន ី ិ ់ ចងេ កយបងសៃនជវត ុ ិ ំ ុ ិ នពនជចនចទសេ ិ ិ ិ ិ ិ នពន មនែមនជធតុ ចត មនែមនជធតុ េចតសត ែដល ឹ ិ េកតេឡងជមយនងចត េហយ ួ ង បកបេ ំ យដុ េ ័ ិ ិ សយចត មនែមនជធតុ មនរប ូ ិ យកង់ កង បេភទរបធម៌ , មនែមនជ សកជ ូ ុន ំ ិ ិ ិ េទស មនែមនជដងផយ មនែមនជដុ ពភពេ ួ ក កមយៗ ។ ខស់ ួ ព ិ ិ ិ ជងេនះ , នពនមនែមនជរបស់ ែដលមនភពេកតមក , មនែមន ំ ិ មនែមនជភពមនដេណរេទ , ជរបស់ែដលមនភពរលត់េទ , ំ ិ មនែមនជភពមនដេណរមក , ិ មនែមនជភពមនឧបតិ , ិ មន ិ ិ ែមនជភពមនចត ិ ។ល។ ែតនពនជសភវៈៃនធមជតមួ យែបប, ុ ម េហយជរបស់ែតមយគត់ ែដលគន បភពៃនករបចេបម េកតមន ួ ម ួ ូ ំ េឡងដចរបស់ទង យដៃទ ។ ិ បែននពនជរបស់ មនេហយេចះ ុ៉ ែត មនេនរហូ តជអននកល , គនេចះរលត់ , គនេចះសនយ , ម ម ូ េ ពះគនេពល តវរលត់ , គនេពល តវផស់បូ រែ ប បល ។ ម ម មធមម ំ វតថុទង ំ ូ ំ ី ំ ុ យដៃទ េ កអពនិពន , ដបងបផត , ំ តវមនករបួចេបមចប់កេណត , ំ ុ េ ទម , ទីបផត តវមនភពរលត់រ ំ បនេនះ ។ េ ពះអី ? េ ពះរបស់ ទង ុ៉ មនេឡងេ យ ័ ំ សយកេណត ។ ិ ី ែដលែតងែតមនករវវតន៍ពដ ំ មនេកតមន ទឌេ ទម បនប់មក តវមនភព ទឌ ទ ិ យជនច ច , ខសគែតយរឆប់ ុ ន ូ យេនះ សទែត តវបចេបម ុ ធ ួ េនះគឺជចបប់របស់ធមជត ិ ម ់ កមួ យេទដ ំ មនរលត់រ យជធមម ក់មួ យេទ ត គឺ ិ មនថរបស់ 13
- 20. ជរបស់ ិ ំ ុ ិ នពនជចនចទសេ ី ិ ់ ចងេ កយបងសៃនជវត ុ េទ សមបីែតវតមនៃនដង ូ ួ បន បប់ថ ស់មកេហយ មនេនកង ុន ិ ិ ទតយ ែដលវទយ ស កសធតុ អស់រយៈកលយរអែងង ូ ុ ី ំ គឺេកតមនេឡងមនអៗទងអស់កុ ងសកល ន ំ ុ ិ ួ ច ក ឡក៏គង់េច ស ងទីបផតមនរចេពល មយ វតមនៃនដង ួ ួ ំ ំ ឹ េទ ត , ដ ី , ទក , េភង , ខយល់ , ជនក់ 1 , កេ ។ល។ ែដលេយងបន ិ ឹ ិ ទតយនងកយេទជអវតមនជមនខនេឡយ ។ េឃញ , បនេ ប បស , បន ី ំ ុ ះពីទបផតបនេឡយ , េពល េ ជមយគេនះ ួ ន ័ សយេនសពៃថងេនះ ក៏ពុំ ចេគច ំ មយវតមនៃនសកលធតុ ទង ួ ឹ អស់េនះ នងកយេទជអវតមនដចៗគ ។ េ ពះអី ? េ ពះសកល ូ ន ំ វតថុសទែតមនកេណត , មនវតមនេ ុ ធ េយងបនេចះច ំមកថ យ ័ សយរបស់ ដៃទ ែដល ំ ័ច កេណតមនបចយតបែតង ។ ុ ំ ី ិ កេណត គឺជ បៃពណៃនធមជតក ី សងតវតមនកី មយ ម ខ ួ ជមយ ួ ំ ុ ទីបផតរបស់ គឺរលត់រ ំ ចែណករបស់ ែដលេយងេ លកណៈខសពីរបស់ ដៃទ ខ ុ ំ ិ កេណត , មនមន ឹន យហងឯង ។ សងត ខ ក៏ដូ ច ិ ័ ថ “ នពន ” មននយ មន គឺនិពនជអសងតវតមន , ខ ័ ឹ សយនងរបស់ដៃទ ។ េ ិ មនមន ិ យេហតុ ថ នពន ិ ិ មនឯងេនកងភពៃននពនែតមង េទបបនធតុ េនះមនេចះរលត់ ុន ិ មនេចះរ យ។ ិ វតមនៃននពន ិ មនេនរហតអស់កលជនចច ូ ិ ំ ុ ំ ំ នរនរ ៍ គនទីបផតខងេដមគឺគនជតិកេណត , គនទីបផុ តខងចង ម ម ម ុ គឺគនរលត់រ ម 1 ិ ិ យ ។ េហតុ េនះ នពន េទបមនែមនជរបស់ែដល េ ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន យអកដៃទ ន ពហវ ិ ម បកបេ រ ។ល។ សចចធម៌ សចៈ ច េហយខំបណះនវសច្ ចធម៌ ូ ុ បរមតសចច , ថ ំ ី ទងវចសចច , ី អរយសចច , េ ំ អនវតទេវ , ុ ំ ិ ំ គេ ងនងតេរះ ំ កេណតមនស ុ ឹ គឺខំ បងេធយ៉ ង ំ ិ អនវតគនតេ ុ ឹ េទ ង តង់នង ែ បថ ំ យឲយកេណតេនះ ំ េទជកេណត ី ំ ិ មនេធអៗទងអស់ឲយ ំ ត់ , ខសសនយ , ខសកលកណត់ ។ល។ ុ ុ អធិ ឹ ន ជមនស តវខំេរ នហក ុ េនកងភពជក់ ុន ភពសបសន ុ៊ ួ ក់ , គឺកល , េគលករ ំ ួ ភពមមន , បន ឬកមវធ ី ម ី ៉ បនសេ មចដចកីបង បថ ូ ន ំ មសដ ី , ិ យពត បកដ ែផកេលសចភពទេទ ។ ច ូ ិ មនបេ យខីគ ឺ អនវត ុ ។ល។ និយយេ ិ ឆ ំ សតតរចន ... េទ ង តង់ចេពះេពលេវ លះ ុ សភវសចច , ិ ំ ំ ខនមនសចធម៌ ។ ជពេសស , សចធម៌ចេពះខន , ចេពះ ច ច ូ ួ ំ ពេនល , ធតុ គ ល់ នូ វ ុន យេកតមនេឡងកង សមតសចច , ម ិ ិ ិ នងនពនសចច ។ ំ មនស ដៃទ , ចេពះេពលេវ ុ ខស ុ ិ ំ នងគេហញ ឹ យេចះដងយល់ ជមនស តវខំេរ នេ ុ ិ ញ វញណរបស់ខូ ន លះ ុ ំ ិ ិ យគនតសនភព ់ ួ ត់ អបរ ំខនេ ឹ ឹ ភពរងពង , យរស់ ឹ ភពនងនរ , ិ ំ ិ ំ ក់ចតឬសេរចចតេលទេវ , េហយ , ខំេធេហយេធេទ ត ិ មនដក , ិ មន គែវងេចល ំ ី ិ បសនេបគនបញអពវចរណញណ ឬត មវអពេហតផល េដមបី ញ ុ ម ជ ំ ី ិ បេយជន៍និងអកដៃទ ។ល។ ន ជំនក់ ពកយនមមកពីកិរ ិយស័ពទថ”ជក់ ”ែដលកយមកជ” តជក់ ” ។ 14 43
- 21. ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន សកលសតកងៃ តេ ុន អកដៃទ ន ក។ មផវេនកមៈ ខ ម ូ េនះឯងគឺជករផល់ បេយជន៍េ ែដល តស ិ េពធសត ។ យទកមកេ ុ បញ ជមនស តវែតខំេរ ន , ខំ ញ ុ យ ពះបរម ិ ំ ួ ប់ , ខំគត , ខសរ , ខំ ិ ញ យវញណរបស់ខួ នមនពនឺ មនចនះេន ុ សរេសរ ។ល។ េដមបីេ ជវញសងតធម៌យ៉ ង តចះ តចង់ ុំ ិ ខ ជវញធមជត ិ , ុំ ិ ម ស មប់សង ិ ័ ៉ យចេមយេលបញ គប់វសយបន , យងដចេ ូ ំ ួ សនរ , េ ិ ំ ិ នងទស នវទូទង ំ េ បពនឺទង យ កងសកលេ ុន ិ កវទូ ំ ិ ក ែដលមនពនឺគនតេហយ េដមបី បេយជន៍ដល់ អកដៃទ ន យេនះ ័ ំ ំ កបខណៃនទេវរេ យ ំ ះទកខ , ចេរនសខដល់ ពួ កមនស ។ល។ ុ ុ ុ េនកង ុន ិិ ំ ិ ំ ំ ិ ៊ំ ំ ិ វរយៈ ជមនស តវខំបណះគនតកហំ , គនតសនួ , គនត ុ ុ ំ ំ ិ ំ អណត់ , គនតសណង់ ។ល។ េដមបីផល់ បេយជន៍េ ំ ិ ែដលេនរស់ ជុ វញខន េនកង បេទស , េនកងសកលេ ួ ុន ុន ័ កបខណៃន ពហវ ិ ម ិ នយយេ ឺ យខីគៈ ខំ សកលជតិ បកបេ េឡងេ រធម៌ ិ នង យមនស ុ ក េនកង ុន សមបជញៈៃនមនស ជត ិ ។ ញ ុ ថ បនខនេដមបី បេយជន៍ដល់ ជតិ , ដល់ ួ ំ ិ ិ ិ យគនតមនស ធម៌ នង អរយធម៌ ែដលបេងត ុ ក ំ ូ ុ ្ធ ូ ក យអបរពទងរ ( ពទងល ) ។ល។ ុ ្ធ ូ ក ខនិ ជមនស តវខំេរ នអត់ , េរ នធន់, េរ នស៊ូ , េរ ន ទ ំ , ុ ិ ំ ិ ំ ិ ំ ិ េរ ន បយទនឹងគនតពករលយ , គនតអយតធម៌ , គនតជះជន់ , ុ ធ ុ ួ ុ ិ ំ ិ ័ ៉ គនតេឃញ បេយជន៍ផល់ ខួ ន ។ល។ កនុងនយថ ខំអត់ ទ ំយង ទ បរផច់ ូ 42 េដមបី ិ ថ បនខនេនេលបនត់ៃនឧតមគតផល់ បេយជន៍ ទ ួ នរ ិ ំ ុ ិ នពនជចនចទសេ ិ ៗេលកមកនយយ េ ី ិ ់ ចងេ កយបងសៃនជវត ុ យសំ ងេហតុ ផល ំ មគេហញ ិ ី របស់ខួ នថ នពនគឺជអតតកល , អនគតកល , បចបបនកល ន ុច ិ បនេឡយ ។ ដចេនះេ ពះអី ? េ ពះភពមនៃននពនេនះ មន ូ ំ លកខណៈខសពីភពមនៃនរបស់ទង ុ អក ន មក់ ន ិ នពន ៉ ិ យដៃទយងអតបរម គន ម ំ ់ ន ំ ចកណតកុ ងពេនលរបស់ខួ នបនេឡយ ។ ំ ុ មនេនរហតគនទីបផត ូ ម ិ ំ នងគនកណត់េ ម យ ។ េ ពះអី ? េ ពះេពលេវ ក៏ ិ ច កបប៍កល គឺមនេនជនចជអននកល ។ របស់ែដលគរេលកមក ួ ិ េធជគូ និងនពនេនះ គឺេពលេវ ំ ុ ិ ំ ័ គនទីបផត , គនទីចប់ដូ ចនពនែដរ ។ ែតកុ យកនយថ េពលមន ម ម ំ ុ ទីបផតដចជេពលៃថងចនទបនអស់េទ ូ មនេពលៃថងអងរចលមក គ ូ ំ ួ ំ ំ ជនស េហយកងចេនះរ ងចនទនិងអងរ កណត់ជទីបផុ តៃនេពល គ ុន ័ ំ ុ េឡយ ។ គឺ តវយកនយថ េពលគនទីបផត , គនចងចប់េទ រ ីឯៃថង ម ម ុ ំ ឹ ែខ ឆ ំ ។ល។ ធតុ ទងអស់េនះ បន តមជខច់ស មប់ ប់ ស មប់ ន ន ំ ់ ំ ុ ឹ កណតេពលែដលកពង ប ពតេទបនេនះ ។ ុ៉ ិ ំ នពន ជធតុ េបកទរចហរ ច ំទទលអក តវករជប ួ ន ួ តវ ិ ិ ័ ់ ឹ ករទក់ទងជនចច នពន ពមជយ ពម ប សយទកទងជមយនង ួ ួ ិ ់ ចតរបស់មនស គបៗ ុ ម , ិ ែតចតធមម ់ ំ របសេយងមនសបក ី ំ េ ចនជន់ េ ចន សទប់េវចខប់ពខងេ ក ពុ បនេបកឱកសេ ច យ ិ ់ ិ នពនចលជប ចលទកទងបន ។ នពនេទបគនភព បកដ េន ូ ួ ូ ម ិ កងចតរបស់េយង , ុន កងទី ុន ឹ ំ ិ ិ ចែណកេយងវញក៏មនដងថ ិ នពនមនេន ិ ិ , េទះជនពនមនេន គប់ទសទី , មនភព ច ជប 15
- 22. ី ិ ់ ចងេ កយបងសៃនជវត ុ ិ ំ ុ ិ នពនជចនចទសេ ិ ី ំ ចលេទកងទសទទង ូ ុន ពិ លៃ កែលងជង ពសេពញសកលេ ិ មន ំ ទង េ ិ ចចលជបនពនបន ូ ួ េប ក៏ន ំគ ន ិ ិ ី ំ នពនគនេន គប់ទសទដូ ចពេនល ម ជមយគេនះ , ួ ន ំ ិ យែដលមនអពីេរ ងនពនេនះ េគន ំគយល់ ថ ន ំ ពេនល ឹ ំ តមែតជពេនលេលង ំ ួ ិ ឹ រេលងសនរ េដមបីពេ ះ តេច កអកលង់បននងេទ ។ អក ន ង ុ៉ ន ិ ់ ំ ី ំ ិ គតថ មនស មនែភកខកអពកេណត រែមងមន ុ ន សមេម ូ ំ ពនឺទង យែដលមនេនកងេ ុន ិ ឹ ជតបេងយនងែភករបស់ខួ នក៏េ ន ក ិ ខក់ែភកចត េ ន ិ មន មនទេទ ូ កេនះេទេទ ត ។ មនស េយង កល ុ បញបគនតរបស់ខួ នថ ច ់ ំ ិ យេឡយ ។ ិ យពេសស ែដលេយងច ំបនថ កស ំ ំ ី ិ ចកណត់អពនិពនឬមន ំ ទង មនភពទលទូ ូ ំ យបន , ៉ យ , យង គ ល់ េទះជពនឺេនះេន ិ មញ ។ បគលអក ុ គ ន ិ ជ ិ ិ ំ យអវជបទបងេវចខប់ ក៏មន ច ំ ចកណត់និពនថ បគលអក ុ គ ន កេនះេទ , ន ច គ ល់ និពន , ៉ ដចេនះដចេនះបនយងេនះែដរ ។ ូ ូ ិ ិ គ ល់ និពនឬចលចតនពនបន ូ មនែតមយពកបន ួ ួ ុ៉ ំ ិ ំ ី ិ េនះ គឺពួ កែដលបនបកសបក េពលគឺកេលសេចញអពចតរបស់ ឹ ិ ជ ិ ខន , ជពេសសគឺជប់ផងងងត គឺអវជេចញេ ទ ំ ួ របស់ខួ ន , េធេ េនះ ឹ ិ ញ ឹន យវញណអស់កងក់ , អស់ងងតហងឯង ។ ី ិ ជវតមនស េកតចកៃផទមយ ុ ំ ខក់ែភកកងដចគទងអស់ ន ុន ូ ន ិ នពន ។ ៃ កែលងជងេនះ , ឹ េទ ត , គមន តមែតគន ន ិ ម 16 ិ ញ យអស់ពីវញណ ំ ិ រស់េនេលដុៃនពភពេ ឹ ិ េទបមនដង, ិ មន ក គ ល់ េរ ង មនស ែដលខក់ែភកេ កមយជន់ ុ ន ួ ឹ គ ល់ និពនបននងេទ , គឺគន ុ៉ ម គ ល់ ពនឺ ំ អេ កងះ , ំ អេ ី ិ ៊ំ ិ សនួ ៃនជវតេដមបីនពន យេដមបី បេយជន៍អកដៃទ , ន ំ ួ េដមបីជជនយដល់ អកមន ន ំ ិ ិ ៉ េដមបីបេរ ឧតមគតៃនមនស ជតបុ នេនះ ុ ិ យរបស់េបកជននពន ខ ិ ំ មនែមនជអេ ។ល។ ដចេនះ ូ យទមទរយក សគវមន , យកមខមត់ , យកេករ ៏េឈះ ដចពកយេឃសនែដល ួ ៌ ិ ុ ម ូ ំ ំ ិ ជនខះបនេធ េដមបី បេយជន៍ផល់ ខួ ន េហយសែដងគនតេបក ទ ំ ិ កងេគលគនតចង់រស់េនេលក ំ ុន ំ ន ងអកដៃទ ែដលធប់មនមក ័ ័ ំ ជមយសងមមនស កងសមយបូ ណ ឬសមយទេនបេនះ ។ល។ ួ គ ុ ុន ី សលៈ បញខនឯងេ ជ ួ ិ ជមនស តវសក េរ យៗ ុ យរស់េនកងសងម បកបេ គ ុន ំ ិ ធមៈ ។ល។ កងេគលគនតផល់ បេយជន៍េ ម ុន ិ ិ បតបតកយ ចេ យបន បេសរ ិ ិ ិ ៉ នងឧតមគតៃនមនស ជតបុ នេនះ ុ ិ េបកជននពន ខ ិ ័ យវនយ , ចបប់ , យអកដៃទ ខងផវ ន ូ ័ េនេល កបខណៃនយតធម៌ ុ ិ ។ល។ ិ ៌ ដចេនះសលធមរបស់ ូ ិ មនែមនជធតុ ទមទរយក បេយជន៍ផល់ ខួ នជ ទ ី សគវមន ឬជមខមត់េករ ៏េឈះអៗេឡយ ។ ួ ៌ ិ ុ ម េនកមៈ ខ ម ី អំពបញមនស េដមបី ុ ិ ជមនស តវសក េ ុ ឹ យបនេចះដង ំ ី អពបញ ឹ ំ ិ ំ ិ ំ ិ េចញចកកមរមណ , េចញចកគនតេញ ន , គនត សវង គនត ម ៍ ពករលយ េទះជកង ុ ួ ុន េធយ៉ ង ត មស់ ច ំ កុ េ នសគក ី កង ួ ៌ ុន ័ នមនស កី ។ កងនយថ ខំ ុ ុន ់ យខនធកចុ ះជទសភពៃនកមរមណ ម ៍ ួ ិ ។ គឺេធចតៃន មេ ិ នសគជនចច ។ល។ ួ ៌ ិ ុ មនឧតមគតមនស , យជមស់ៃន ច ដូ ចេនះ , រមណ , មស់ត ម ៍ ច ិ េទបេនកមៈមនទសេ ខ ម ឬ , , ិ ិ មនមនសករសនភពដចកីសងឃឹមរបស់ ូ 41