1. ΢ΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑ΢ΚΑΛΙΑ΢
1. Σαυτότητα του σεναρίου
Σίτλος: Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος : «Ο Μεγάλος Πόλεμος» (1914-1918)
Δημιουργός: Mακρής ΢ωτήρης
Διδακτικό αντικείμενο: Ιστορία
Διδακτική ενότητα: Ενότητα 31 : Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος
Σάξη: Γ΄
(Γ2) – 22 μαθητές (6 μουσουλμάνοι)
Απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας: 2 ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης: H εξοικείωση των μαθητών με τη «φιλοσοφία» του υλικού του
ΠΕΜ στην Ιστορία της Γ΄Γυμνασίου.
2. ΢ύντομη περιγραφή
Σο παρόν σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄Γυμνασίου και στοχεύει στη διερεύνηση του
Α΄Παγκοσμίου πολέμου μέσα από πηγές , χάρτες , εικόνες που αντλούνται αποκλειστικά από το
υλικό του ΠΕΜ.
3. ΢τόχοι – σκεπτικό
Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο



Να κατανοήσουν οι μαθητές τα αίτια του Α΄παγκοσμίου πολέμου
Να γνωρίσουν τα αντίπαλα στρατόπεδα,τις κύριες φάσεις και την έκβαση του πολέμου.
Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες του πολέμου για τα έθνη.
Γνώσεις για τον κόσμο



Να αντιληφθούν οι μαθητές τις ολέθριες συνέπειες σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο
Να καλλιεργήσουν το αντιπολεμικό συναίσθημα
Η εξοικείωση των μαθητών με τον ιστορικό χώρο μέσω των χαρτών.
Γνωστικό αντικείμενο και Γραμματισμοί

Να ασκηθούν οι μαθητές στην παρατήρηση, στην κριτική επεξεργασία των γραπτών πηγών ,
των χαρτών, των εικόνων, ως ιστορικών τεκμηρίων , ώστε να αναπτυχθούν οι κατάλληλες
δεξιότητες για την προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων.

Να εντρυφήσουν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση.
Σελίδα 1 από 8

2. 4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα:
Η επιλογή του θέματος αντλήθηκε από την 31η ενότητας της Ιστορίας (Γ΄Γυμνασίου) και
ανταποκρίνεται στους στόχους του ΑΠ΢ (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ. 88-89).
Διδακτικές πρακτικές
 Οικοδομισμός (Η μάθηση ενσωματώνεται σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα και έτσι
επέρχεται η εμπέδωση μέσω της κοινωνικής εμπειρίας π.χ με την επεξεργασία
ιστορικών πηγών)
 Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία – ανακαλυπτική μάθηση ( Οι μαθητές αναπτύσσουν
δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής κατασκευάζοντας ένα προϊόν π.χ ένα
γράμμα ενός στρατιώτη από το μέτωπο.)
 Σο παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρων υποκείμενο
 Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής καθοδηγητής, συνερευνητής, συνοδοιπόρος και
συντονιστής στη διαδικασία μάθησης. Οδηγεί τα παιδιά στην ανακάλυψη της γνώσης.
΢τόχος του, είναι να κάνει τα παιδιά ικανά να κατανοούν, ν΄ αποκωδικοποιούν, να
κρίνουν. Να οικοδομούν τη γνώση μόνα τους.
 ΢υνεργατική μάθηση
Πορεία διδασκαλίας
Χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερις ομάδες (5-6 ατόμων). Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να
διεκπεραιώσει δραστηριότητες που σχετίζονται με τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι μαθητές της Α ομάδας αναλαμβάνουν να διερευνήσουν , αρχικά , τα αίτια που οδήγησαν στην
έκρηξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου , διεκπεραιώνοντας την άσκηση 2 σελ. 13 (ΛΑΙ κεφ.7).
Μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές , παραπέμποντας τους στο υλικό του ΠΕΜ σελ. 130 , οπου
παρατίθενται κάποιοι από τους λόγους που οδήγησαν στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο. ΢τη συνέχεια οι
μαθητές της Α΄ομάδας αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν την επιστολή του νεαρού Γερμανού
στρατιώτη από το μέτωπο Π 7.16 (ΛΑΙ κεφ.7 ) σελ. 5 , προκειμένου να αντιληφθούν τις δύσκολες
καταστάσεις που βίωναν οι στρατιώτες στο πόλεμο και ειδικά στα χαρακώματα (αντιπολεμικό
συναίσθημα). Πρέπει να σημειωθεί ότι εσκεμμένα επιλέγεται η επιστολή του Γερμανού στρατιώτη και
όχι του Άγγλου (Π 7.19 ) για να αντιληφθούν οι μαθητές ότι η διάσταση του πολέμου δεν περιορίζεται
στους «καλούς» συμμάχους και στους «κακούς» Γερμανούς. Εναλλακτικά θα μπορούσε να ζητηθεί
από τους μαθητές συνεξετάσουν τις δυο επιστολές. Με αυτές τις δραστηριότητες προωθείται μια
ενεργητική διαδικασία μάθησης , ενεργοποιείται η γλώσσα και ενισχύεται η κατανόηση των
ιστορικών συμβάντων , συγκροτώντας την ιστορική γνώση.
Οι μαθητές της Β΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 7.1 σελ 130 , προκειμένου να
καταγράψουν τις δύο αντίπαλες συμμαχίες , να αντιληφθούν το μέγεθος των δυνάμεων και να
αποφανθούν για την πιο ισχυρή (άσκηση 1 σελ.13 ΛΑΙ κεφ 7). Ο χάρτης είναι λειτουργικά δεμένος με
την ιστορική αφήγηση και έτσι αποφεύγεται μια μακροσκελής και κουραστική αφήγηση,
εξοικειώνοντας παράλληλα τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο. ΢τη συνέχεια οι μαθητές καλούνται
«αποκρυπτογραφήσουν» τις πληροφορίες για τη ζωή πίσω από το μέτωπο, που μας παρέχει η πηγή Π
Σελίδα 2 από 8

3. 7.22 σελ.6 ενός Σούρκου λογοτέχνη. Εναλλακτικά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η αφίσα Π 7.21. Με
αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές μπορούν να πληροφορηθούν και να συναισθανθούν τις συνέπειες
του πολέμου στην οικονομία και την κοινωνία της εποχής.
Οι μαθητές της Γ΄ομάδας καλούνται να αξιολογήσουν τα συναισθήματα ενός Άγγλου στρατιώτη
μέσα από την πηγή Π 7.2 σελ 1 (ΛΑΙ κεφ.7) και να αποφανθούν αν τελικά οι προσδοκίες του
επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν από την εξέλιξη του πολέμου. Εναλλακτικά θα μπορούσαν να
αξιοποιηθούν οι εικόνες 7.1 και 7.3. Μέσω αυτής της δραστηριότητας οι μαθητές συνειδητοποιούν τι
σήμαινε ο συγκεκριμένος πόλεμος για τους ανθρώπους της εποχής και καταλαβαίνουν τι ιδέες και
τις αξίες άλλων εποχών. Με τη δεύτερη δραστηριότητα οι μαθητές μεταφέρονται στο «περιθώριο» του
πολέμου και διερευνούν τη συσχέτιση του πολέμου με τη χειραφέτηση της γυναίκας . Μέσω της
πηγής συγκροτούν την ιστορική γνώση , κατανοώντας παράλληλα την αλληλεπίδραση των ιστορικών
γεγονότων. Έτσι λοιπόν μελετούν το απόσπασμα ενός βρετανικού περιοδικού Π 7.24, ενώ
επιβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει και η εικόνα Π 7.23.
Οι μαθητές της Δ΄ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη 7.6 σελ 132-133 και να
καταγράψουν τα μέτωπα του πολέμου και να αποφανθούν για τη σπουδαιότητα τους για την εξέλιξη
της σύγκρουσης. Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές παρατηρούν , επεξεργάζονται, αναλύουν και
συνθέτουν την αιτιολογημένη τους κρίση. ΢τη συνέχεια έρχονται σε επαφή με μια γνώριμη φιγούρα
τον ΢αρλό , μέσα από την αυτοβιογραφία του , λαμβάνουν μια συνολική εικόνα του πολέμου,
καταγράφουν τις συνέπειες του πολέμου ,ενώ παράλληλα ξεχωρίζουν την γνώμη από ένα δεδομένο.
Ση δεύτερη ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης ,
οικοδομώντας έτσι το ιστορικό μωσαϊκό του Α ΄παγκοσμίου πολέμου.
Αξιολόγηση μαθητών
Πολλοί ζωγράφοι, λογοτέχνες και άλλοι καλλιτέχνες δημιούργησαν αντιπολεμικά έργα. Ο
Γερμανός ζωγράφος Ότο Ντιξ πήρε μέρος στον πόλεμο και αργότερα ζωγράφισε πολλούς
πίνακες με αντιπολεμικά θέματα. ΢το απόσπασμα εξηγεί τους λόγους γι’ αυτή του την επιλογή:
«Ο πίνακας [«Πόλεμος χαρακωμάτων»] πήρε [...] δέκα χρόνια μετά τον Α΄
Παγκόσμιο Πόλεμο [για να ωριμάσει]. Όλη αυτή την περίοδο μελέτησα σκληρά
ώστε να μπορώ να αποτυπώσω καλλιτεχνικά τις εμπειρίες που είχα στον
πόλεμο. Το 1928 ένιωσα έτοιμος για να ασχοληθώ με το μεγάλο αυτό θέμα. Τον
καιρό εκείνο κυκλοφορούσαν πολλά βιβλία [...] που για μια φορά ακόμη
διαλαλούσαν τις ιδέες του ήρωα και του ηρωισμού, οι οποίες είχαν αποδειχτεί
εντελώς γελοίες στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ο κόσμος είχε
ήδη αρχίσει να ξεχνάει πόσο είχε υποφέρει από τον πόλεμο. Δεν ήθελα να
προξενήσω φόβο και πανικό, αλλά να δείξω πόσο φριχτός
ήταν ο πόλεμος και να ξεσηκώσω στους ανθρώπους τη δύναμη της
αντίστασης.» Π 7.37 σελ.12 ΛΑΙ κεφ 7
Συνέντευξη του Ότο Ντιξ στην εφημερίδα
Νέα Γερμανία, Δεκέμβριος 1964

Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο υλικό (εικόνες, τραγούδια, αφίσες πίνακες, βιβλία) με
αντιπολεμικό περιεχόμενο και να δημιουργήσετε μια παρουσίαση.
Σελίδα 3 από 8

4. 5. Άλλες εκδοχές
Η ενότητα προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση με τον κινηματογράφο(ταινίες με αντιπολεμικό
ή πολεμικό περιεχόμενο π.χ «Ατέλειωτοι Αρραβώνες») , με τη λογοτεχνία ( «Ουδεν νεώτερον από το
δυτικό μέτωπο» , Ρεμάρκ) , με το μάθημα της Δραματικής ποίησης ( «Ελένη» αντιπολεμικό μήνυμα) ,
αλλά και την ζωγραφική(Οτο Ντιξ ,Πικάσο ) και την φωτογραφία (Λαρένκοφ). Επίσης θα μπορούσε
να διδαχτεί συγκριτικά με το Β΄παγκόσμιο πόλεμο ή τους Βαλκανικούς.
6. Κριτική- ΢υμπεράσματα
Σο
σενάριο
εκπονήθηκε
στην
τάξη
ανταποκρίθηκαν(συμπεριλαμβανομένων
και
χωρίς
των
ιδιαίτερες
μουσουλμάνων)
δυσκολίες.
στις
Οι
μαθητές
δραστηριότητες
με
ευχαρίστηση και θέρμη. ΢υνεργάστηκαν ομαλά , συνέθεσαν, ανέλυσαν και κατέγραψαν τα
συμπερασματά τους . Σο υλικό του ΠΕΜ, εκλογικεύοντας και μετατρέποντας την ιστορία σε υλικό
γνωριμίας και κατανόησης του παρελθόντος, ενίσχυσε την κριτική ικανότητα. Η έλλειψη επουσιωδών
λεπτομερειών και άσκοπων επαναλήψεων , η απλή , αλλά δόκιμη επιστημονική γλώσσα , η
αποσαφήνιση όρων και ο περιεκτικός τρόπος οργάνωσης του υλικού προσέφεραν στον διδάσκοντα
ευελιξία στην διδακτική αξιοποίηση του και στους μαθητές το απαραίτητο ιστορικό , πολιτισμικό και
κοινωνικό διδακτικό πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα οι εικόνες αποτέλεσαν ένα επιπλέον ιστορικό
τεκμήριο , άσκησαν τους μαθητές στην παρατήρηση , ενεργοποίησαν τη γλώσσα και την επεξεργασία
ιστορικών στοιχείων. Οι χάρτες εξοικείωσαν τους μαθητές με τον ιστορικό χώρο , αποφεύγοντας τις
μακροσκελείς αφηγήσεις. Οι πηγές βοήθησαν τους μαθητές να συνδέσουν πληροφορίες , να
κατανοήσουν το πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων , να καταλάβουν τις ιδέες και τις αξίες άλλων
εποχών, την αλληλεπίδραση των συμβάντων. Σέλος οι δραστηριότητες του ΛΑΙ προώθησαν μια μία
πιο ενεργητική διαδικασία μάθησης , καθιστώντας τους μαθητές ενεργά και διερευνητικά και όχι
παθητικά υποκείμενα .
Σελίδα 4 από 8

5. 7. Φύλλα εργασίας:
Ομάδα 1
Δραστηριότητα 1η
1.΢τον διπλανό πίνακα διαβάζετε
αρκετούς από τους λόγους που
οδήγησαν στο ξέσπασμα
του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Ποιοι από αυτούς υπήρχαν από
παλιά και ποιος ή ποιοι
δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι
του 1914; Ποια ήταν η αφορμή του
πολέμου;
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Δραστηριότητα 2η
2.Είσαι ένας νεαρός στρατιώτης το 1915 που πήγε εθελοντικά στο στρατό και έζησε αρκετούς
μήνες στα χαρακώματα. ΢υμπλήρωσε το γράμμα που θα στείλεις στους δικούς σου στο οποίο
τους περιγράφεις τη ζωή σου στα χαρακώματα.
Αγαπητέ Βίλχελμ,
Σου στέλνω χαιρετισμούς από τον επίγειο τάφο μου. Σίγουρα πολύ γρήγορα θα τρελαθούμε από τα
φοβερά πυρά του πυροβολικού. Νύχτα και μέρα συνεχίζουν χωρίς διακοπή. Ποτέ παλιότερα δεν ήταν
τόσο άσχημα. Καθόμαστε όλη μέρα βαθιά χωμένοι στη γη χωρίς φως, ούτε ηλιαχτίδα, και απλά
περιμένουμε το θάνατο, ο οποίος μπορεί έρθει κάθε στιγμή.
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
Δε θα ήθελα να στο γράψω αυτό, αγαπητέ Βίλχελμ, αλλά πρέπει. Ξανά μας κάνουν μεγάλη επίθεση! Θα
ξανασυναντηθούμε άραγε; Μόνο ο Θεός ξέρει! Είναι απαίσιο.
Γράμμα Γερμανού στρατιώτη, άνοιξη 1915
Σελίδα 5 από 8

6. Ομάδα 2
Δραστηριότητα 1η
1. Μελετήστε το χάρτη 7.1 και συμπληρώστε τον πίνακα με όλα τα στοιχεία που αφορούν
την καθεμιά από τις παραπάνω χώρες (πληθυσμός, αριθμός στρατιωτών, όπλα, αποικίες).
΢ημειώστε ακόμα τους αντίπαλους και τους συμμάχους κάθε χώρας. ΢ε ποια σημεία καθεμιά από τις
παραπάνω χώρες είναι πιο ισχυρή από τις άλλες; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
Ποια από τις δύο συμμαχίες, η Αντάντ ή η Σριπλή ΢υμμαχία, ήταν πιο ισχυρή;
Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
Μεγάλη Βρετανία Γερμανία Γαλλία Ρωσία Ιταλία Αυστροουγγαρία
Δραστηριότητα 2η
2. Ποιες ήταν οι συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό σύμφωνα με την παρακάτω πηγή;
«Όσο και αν πάσχιζαν οι γυναίκες της οικογένειάς μου να αποφύγουν τη φτώχεια, στο τέλος ήρθε –αυτή τη φορά η
πραγματική, η γνήσια φτώχεια [...]. Η γιαγιά μου ανέλαβε τα ψώνια αφήνοντάς μας, τρία παιδιά, να φροντίζουμε
τον εαυτό μας, και γύριζε μ’ ένα αξιολύπητα αδειανό δίχτυ, αφού με τα χρήματά της μόνο ελάχιστες προμήθειες
μπορούσε να αγοράσει. Είχαμε την εντύπωση ότι τρεφόμασταν από πάντα με φακές, λαχανόσουπα και μ’ αυτό το
ξερό μαύρο πράγμα για ψωμί [...]. Ήμασταν πάντα τόσο πεινασμένοι ώστε καταβροχθίζαμε σχεδόν με απόλαυση τα
άγευστα, άνοστα μίγματα. [<] Οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν [=πέθαιναν από την πείνα] και, όπως φαινόταν, θα
εξακολουθούσαν να λιμοκτονούν εκτός αν αγόραζαν από τη μαύρη αγορά. Μα ποιος ήταν σε θέση να μαζέψει
αρκετά χρήματα σ’ αυτό το φτωχοσόκακο για ν’ αγοράσει από τη μαύρη αγορά;»
Ιρφάν Οργκά, Στην ακτή του Βόσπορου , έτος 1950
Σελίδα 6 από 8

7. Ομάδα 3
Δραστηριότητα 1η
1. Πώς αντιμετωπίζει στην παρακάτω πηγή ο νεαρός Αγγλος την πρόκληση της συμμετοχής
του στο Α΄παγκόσμιο πόλεμο; Ποια τα συναισθήματα του; Επιβεβαιώθηκαν από τη συνέχεια του
πολέμου ή διαψεύστηκαν;
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
«Αν και σπάνια έβλεπα εφημερίδα, ήξερα για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο.
Αφίσες με ειδήσεις σε κάθε γωνιά του δρόμου το φώναζαν. Και στους κεντρικούς δρόμους του Κρόιντον
[πόλη στη Μεγάλη Βρετανία] στρατιωτικές μπάντες έπαιζαν εμβατήρια. Αυτό ήταν πάρα πολύ για να
αντισταθώ
και,
σαν
να
με
τράβηξε
ένας
μαγνήτης,
ήξερα
ότι
έπρεπε
αμέσως
να
καταταγώ.Παρουσιάστηκα στο [στρατολογικό γραφείο] [...]. Εκεί υπήρχε μια [...] τεράστια ουρά από
άντρες, οι περισσότεροι εργάτες, που περίμεναν να γραφτούν στους κατάλογους. Ο λοχίας με ρώτησε
πόσο χρονών ήμουν και, όταν του απάντησα, είπε: «Στρίβε μικρέ! Ξαναέλα αύριο και δες αν είσαι
δεκαεννιά». Έτσι ξαναγύρισα την επόμενη μέρα και είπα ότι ήμουν δεκαεννιά χρονών. Το επιβεβαίωσαν
και καμιά δωδεκαριά άλλοι και κρατώντας ψηλά το δεξί μου χέρι ορκίστηκα να αγωνιστώ για το βασιλιά
και τη χώρα».
Τζορτζ Κόπαρ, Με ένα οπλοπολυβόλο στο Καμπρέ, έτος 1969
Δραστηριότητα 2η
2.΢ε ποιες αλλαγές που αφορούν τις γυναίκες , αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα από βρετανικό
περιοδικό; ΢χετίζονται αυτές με τη χειραφέτηση της γυναίκας;
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….
«Είναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τις αλλαγές που γίνονται στις γυναίκες στην περίοδο του
πολέμου – εισπρακτόρισσες σε λεωφορεία, χειρίστριες σε ανελκυστήρες [=ασανσέρ],
σερβιτόρες, ταχυδρόμοι, τραπεζικοί υπάλληλοι, εργοδηγοί, αγρότισσες, ξεναγοί, εργάτριες
στην πολεμική βιομηχανία. Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν
αυτοί οι άγγελοι: αμέτρητες νοσοκόμες στα νοσοκομεία, εδώ και στο εξωτερικό,
διεκπεραιώνουν, σε μεγαλύτερους αριθμούς απ’ ό,τι στο παρελθόν, αυτό που πάντοτε ήταν
η αποστολή κάθε γυναίκας. Αλλά κάθε φορά που [<] αντικρίζουμε αυτές τις νέες
πολίτισσες ή ακούμε νέες ιστορίες για τις δεξιοτεχνίες και τις ικανότητές τους, είμαστε
περήφανοι και ευχαριστημένοι. Ίσως στο παρελθόν να είχαμε [...] ή και να έχουμε ακόμη,
την τάση να κοροϊδεύουμε ορισμένες για τις αδυναμίες τους ή ακόμη και τις φιλοδοξίες τους.
Αλλά ποτέ δεν αμφιβάλαμε πόσο εκπληκτικές είναι στην καρδιά· και πάντοτε ξέραμε ότι,
όταν έρθει η ώρα της ανάγκης, θα είναι έτοιμες και γεμάτες ενθουσιασμό.»
Περιοδικό Παντς, Ιούνιος 1916
Σελίδα 7 από 8

8. Ομάδα 4
Δραστηριότητα 1η
1. Μελετήστε το χάρτη 7.6. Ποια
μέτωπα υπήρχαν στην Ευρώπη και τη
Μέση Ανατολή; Ποιοι συγκρούστηκαν
στο καθένα από αυτά; Ποιο μέτωπο
ήταν το σημαντικό για την εξέλιξη του
πολέμου; Δικαιολογήστε την
απάντησή σας.
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
Δραστηριότητα 2η
2.Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου έτσι όπως μας τις περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ο
Σσάρλι Σσάπλιν;
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….
«Στην αρχή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, η κοινή γνώμη πίστευε ότι δε θα κρατήσει πάνω από τέσσερις
μήνες, ότι η επιστήμη του σύγχρονου πολέμου θα πετύχαινε να μην πληρώσουν οι άνθρωποι τέτοιο φόρο
αίματος, ότι το ανθρώπινο γένος θα ζητούσε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα. Αλλά κάναμε λάθος.
Μας παρέσυρε σαν χιονοστιβάδα μια τρελή καταστροφικότητα και ένα σκληρό μακελειό, που κράτησε
τέσσερα ολόκληρα χρόνια και έφερε σε απόγνωση την ανθρωπότητα. Αρχίσαμε μια παγκόσμια
αιμορραγία και δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε.
[<] Στη διάρκεια του πολέμου [<] [επισκέφθηκα στο νοσοκομείο του Μπράιτον τους αρρώστους του
πολέμου που] δεν μπορούσαν να θεραπευτούν. Ήταν τρομερά σκληρό να κοιτάζεις όλα αυτά τα νεανικά
πρόσωπα και να βλέπεις ότι κάθε ελπίδα έχει χαθεί. Ένας άνθρωπος ήταν τόσο παράλυτος που
ζωγράφιζε μ’ ένα πινέλο στο στόμα του, το μόνο μέρος στο σώμα του που μπορούσε να κουνήσει. Ένας
άλλος είχε τόσο σφιγμένες τις γροθιές του που χρειάστηκε να του δώσουν αναισθητικό για να
μπορέσουν να του κόψουν τα νύχια των χεριών του, για να μη μεγαλώσουν κι άλλο και σκίσουν το
δέρμα στις παλάμες του. Κάποιοι ασθενείς βρίσκονταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δε μ’ άφησαν να
τους δω.»
Τσάρλι Τσάπλιν, Η αυτοβιογραφία μου, έτος 1964
Σελίδα 8 από 8