Empfohlen
Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie Solit 2014, Адраджэнне Памяти аб продках пачынаецца з дзеянняу нашчадкау, Урублевский Вадим
Ähnlich wie Solit 2014, Адраджэнне Памяти аб продках пачынаецца з дзеянняу нашчадкау, Урублевский Вадим (20)
Mehr von solit
Mehr von solit (20)
Solit 2014, Адраджэнне Памяти аб продках пачынаецца з дзеянняу нашчадкау, Урублевский Вадим
- 1. Адраджэнне Памяці аб продках пачынаецца з дзеянняў нашчадкаў
- 2. Што збліжае нас з продкамі? • Супольныя хрысціянскія імёны – імёны герояў і святых. • Прозвішчы – рэха мінулых стагоддзяў. З’явіліся на Беларусі на мяжы XV і XVI стагоддзяў. • Даты сямейнай і нацыянальнай гісторыі. • Месцы жыхарства (вёскі і гарады).
- 3. Дзённікі і ўспаміны • Вельмі важным прадстаўляецца весці дзённікі. Занатоўваць туды варта не толькі знакавыя падзеі, але і свае знаёмствы з людзьмі, свае адкрыцці, роздумы і жыццёвыя назіранні. • На падставе дзённікаў у свой час будзе прасцей пісаць успаміны. • Гэта спатрэбіцца для самапазнання Вам і Вашым дзецям.
- 4. Першыя крокі • а) Матэрыялы вуснай гісторыі (oral history) – успаміны і сведчанні, якія збіраюцца з дапамогай апытання. Інтэрв’ю можа быць біяграфічным (наратыўным) і тэматычным. Па форме правядзення спецыялісты вылучаюць адкрытае інтэрв’ю (вольны аповяд рэспандэнта) і закрытае (строга па апытальніку). Найбольш папулярная форма – наратыўнае напаўадкрытае інтэрв’ю. Найбольш важнымі блокамі пытанняў прадстаўляюцца сямейна- роднасныя повязі і асабістае жыццё. Эфектыўней усяго весці запіс на дыктафон. • Асноўны сайт з матэрыяламі па дадзенай тэме – Беларускі архіў вуснай гісторыі www.nashapamiac.org.
- 5. • б) Матэрыялы некрапалістыкі. Некрапалістыка – спецыяльная гістарычная і культуралагічная дысцыпліна, якая займаецца пошукам, апісаннем, зберажэннем гістарычных могілак, навуковым асваеннем іх гісторыка-культурнага і генеалагічнага патэнцыялу. Надмагільныя надпісы змяшчаюць прозвішча, імя, імя па бацьку чалавека, даты жыцця і эпітафію, а таму прадстаўляюць значную генеалагічную цікавасць. • У 1990-я гг. узрастала і напачатку ХХІ ст. аформілася грамадская ініцыятыва, накіраваная на зберажэнне могілак як месца сацыяльнай памяці і важнага сувязнога звяна паміж пакаленнямі. Згодна з рэкамендацыі Упраўлення па ахове гісторыка- культурнай спадчыны і рэстаўрацыі пры Міністэрстве культуры РБ распрацаваны прыклад апісання могілак з інвентарызацыяй кожнага пахавання. На яго падставе складзены план агульнага апісання могілак.
- 6. • У 2013 з’явіўся інтэрнэт- партал www.niekropali.by, на якім прадстаўлены артыкулы па згаданай дысцыпліне, а таксама прыклады апісання асобных могілак адпаведна вышэй згаданых патрабаванняў. Сайт папаўняецца звесткамі дзякуючы дзейнасці добраахвотнікаў.
- 7. • в) Матэрыялы асабістых архіваў. У склад аднаго асабістага архіва могуць уваходзіць дакументы самых розных тыпаў: пісьмовыя, кінафотафонадакументы, малюнкі, жывапіс, навукова-тэхнічныя дакументы. Сярод пісьмовых дакументаў асабліва важна вылучыць мемуары, дзённікі, матэрыялы прыватнага ліставання. Нярэдка ў сямейных архівах зберагаюцца дамавыя кнігі (пералік жыхароў дому з дадзенымі аб датах і месцах нараджэння, а таксама аб прапісцы) дакументы куплі-продажу (часта дарэвалюцыйнага і даваеннага перыяду), працоўныя кніжкі (з асноўнымі фактамі біяграфіі). • Матэрыялы асабістага архіва варта захоўваць у сухіх цёмных месцах у канвертах. Канверты ў сваю чаргу рэкамендуецца змяшчаць у спецыяльных папках. Папкі належна размяшчаць асобна ў спецыяльных шафах.
- 8. Інтэрнэт-сайты • Неабходна мець на ўвазе, што кола патрэбнай інфармацыі мусіць быць на сайтах і іх форумах: • 1) База дадзеных аб грамадзянах СССР, рэпрэсаваных у 1920 – 1950-я гг.: www.lists.memo.ru • 2) База дадзеных аб узнагароджаных у гады Вялікай айчыннай вайны ваеннаслужачых савецкай арміі: www.podvignaroda.mil.ru • 3) База дадзеных аб ваеннаслужачых савецкай арміі, якія загінулі, прапалі бяз вестак, трапілі ў палон падчас Вялікай айчыннай вайны 1941 – 1945 гг.: www.obd-memorial.ru • 4) Сайт Згуртавання беларускай шляхты, прысвечаны шляхецкай генеалогіі Беларусі (адміністратар – Уладзіслаў Вяроўкін-Шалюта): www.nobility.by • 5) Сайт Канстанціна Шастоўскага, прысвечаны генеалогіі насельніцтва Беларусі: www.radzima.net • 6) Вольная генеалагічная энцыклапедыя (Radavod Wiki) (праект Максіма Гацака), дзе кожны жадаючы можа апублікаваць свой радавод: http://be.radavod.wikia.com/wiki/Radavod_Wiki • 7) Сайт з інфармацыяй аб ахвярах блакады Ленінграда: http://visz.nlr.ru/search/lists/blkd/230_8.html • 8) Міжнародны сайт па генеалогіі “Генеалогія – даведайцеся свае карані, захавайце сямейную гісторыю”: www.myheritage.com • 9) “Усерасійскае генеалагічнае дрэва”: база дадзеных са звесткамі аб людзях, спасылкамі на генеалагічныя дрэвы, адрасамі хатніх старонак і паштовымі адрасамі і г.д.: www.vgd.ru • Усе гэтыя матэрыялы і звесткі з сайтаў неабходна збіраць, апрацоўваць і сістэматызоўваць. Толькі пасля гэтага варта звяртацца ў архіў.
- 9. Пошук у дзяржаўных архівах: дакументы савецкага часу • Рэспубліканскім органам дзяржупраўлення ў сферы архіўнай справы і справаводства з’яўляецца Міністэрства юстыцыі РБ. • Спецыяльныя выканаўчыя, кантрольныя і рэгулюючыя функцыі ў сферы архіўнай справы ажыццяўляе яго дэпартамент па архівах і справаводству. • Архівы падзяляюцца на рэспубліканскія, абласныя, занальныя, гарадскія, архівы дзяржаўных аб’яднанняў, органаў ЗАГС і КДБ.
- 10. Рэспубліканскія архівы і НДІ • Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь (з 1917 г. па сённяшні час): • Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (г. Мінск) матэрыялы устаноў Мінскай, Магілёўскай, Віцебскай губерняў (канец XVIII – пачатак ХХ ст.), а таксама гродскіх, земскіх, магдэбургскіх павятовых судоў Вялікага Княства Літоўскага (XVI – канца XVIII ст.). • Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (г. Гродна) матэрыялы устаноў Гродзенскай губерні (канец XVIII – пачатак ХХ ст.). • Беларускі дзяржаўны архіў кінафотафонадакументаў (з ХІХ ст. па наш час): • Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва • Беларускі дзяржаўны архіў навукова-тэхнічнай дакументацыі • Беларускі навукова-даследчы цэнтр электроннай дакументацыі • Беларускі навукова-даследчы інстытут дакументазнаўства і архіўнай справы
- 11. Генеалагічныя дакументы Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь • Матэрыялы гаспадарчага перапісу 01.01.1925 і перапісу насельніцтва 1926. • Аўтабіяграфіі і анкетныя лісты на членаў партыі і камсамола, кіраўнікоў і членаў дзяржаўных устаноў, прафсаюзных і грамадскіх арганізацый.
- 12. Абласныя архівы Дзяржаўныя архівы Віцебскай, Гомельскай, Гродзенскай, Магілёўскай і Мінскай вобласці (з 1917 г. па сённяшні час): • Дакументы рэвалюцыйных камітэтаў; • Дакументы прамысловых прадпрыемстваў; • Дакументы устаноў сельскай і лясной гаспадаркі; • Дакументы судоў і пракуратуры; • Дакументы па пытаннях асветы, культуры, здравааховы і спорта; • Дакументы мясцовых органаў нямецкай акупацыйнай улады за 1941-1944 гг.; • Дакументы асабістага паходжання; • Дакументы партыйных і камсамольскіх органаў і арганізацый; • Дакументы прафсаюзных арганізацый; • Дакументы прадпрыемстваў недзяржаўнай формы ўласнасці, якія ўзніклі ў 80-я гг. ХХ ст.; Дзяржаўны архіў Брэсцкай вобласці (з 1919 г. па сённяшні час): • Дакументы па адпаведных напрамках за 1919-1939 гг. (Варшаўскае, Валынскае, Кялецкае, Кракаўскае, Львоўскае, Люблінскае ваяводствы; Беластоцкае і Віленскае ваяводствы за 1919-1939 гг., тэрыторыя Гродзенскай, Віцебскай і Мінскай абласцей; Палескае і Навагрудскае ваяводствы за 1919-1939 гг., тэрыторыя Брэсцкай, Гродзенскай і Мінскай абласцей); • Дакументы па адпаведных напрамках за 1939 г. па сённяшні час (перыяд савецкай улады).
- 13. Генеалагічныя дакументы абласных архіваў • Гаспадарчыя кнігі (пасямейны спіс са звесткамі аб нацыянальнасці, адукацыі, звесткі аб датах пабудовы хаты і гаспадарчых будынкаў). • Спісы падаткаплацельшчыкаў. • Спісы ваеннаабавязанных. • Матэрыялы куплі-продажу. • У фондах сельскіх саветаў нярэдка маюцца спісы жыхароў тых вёсак, што ўваходзілі у іх склад.
- 14. Занальныя архівы • Занальныя архівы Брэсцкай вобласці: Баранавічы, Кобрын, Пінск. • Занальныя архівы Віцебскай вобласці: Глубокае, Орша, Полацк. • Занальныя архівы Гомельскай вобласці: Жлобін, Мазыр, Рэчыца. • Занальныя архівы Гродзенскай вобласці: Ліда, Навагрудак. • Занальныя архівы Мінскай вобласці: Барысаў, Маладзечна, Слуцк. • Занальныя архівы Магілёўскай вобласці: Бабруйск, Крычаў. Зберагаюцца дакументы: • Ваеннага і пасляваеннага перыяду адносна дзейнасці мясцовых органаў улады, прамысловых прадпрыемстваў і устаноў сельскай гаспадаркі. • Асабістага паходжання ўдзельнікаў Кастрычніцкай рэвалюцыі, грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў, працаўнікоў тыла і сацыялістычнага будаўніцтва, звесткі аб растраляных у гады акупацыі, гвалтоўна вывезеных у Германію на прымусовыя працы і г.д.
- 15. Іншыя архівы • Архівы органаў ЗАГС • Архівы КДБ • Дзяржаўны архівы грамадскіх аб’яднанняў Гомельскай, Гродненскай і Магілёўскай абласцей
- 16. Нацыянальныя гістарычныя архівы Беларусі (НГАБ у Мінск і Гродна) • Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі, г. Мінск, вул. Крапоткіна, 55. • Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі, г. Гродна, пл. Тызенгаўза, 2.
- 17. Метрычныя кнігі • Метрычныя кнігі – дакументы, якія складаліся ў рэлігійных установах для запісу падзей нараджэння, шлюба, смерці прыхаджанаў (канец XVII – 1918).
- 18. Спавядальныя ведамасці або спісы спаведнікаў • Спісы спаведнікаў складаліся па асобных населеных пунктах з хрысціянскім насельніцтвам, што ўваходзілі ў склад прыхода або парафіі. Фіксавалі насельніцтва, належнае да гадавой споведзі. Складаліся ў XVIII – XX ст.
- 19. Шлюбныя вобыскі або экзамены • Іх існаванне тлумачыцца звычаем рабіць агалашэнне перад вянчаннем з мэтай вызначыць ці няма якіх-небудзь перашкод для заключэння канкрэтнага шлюбу. Гэта пацвярджаюць і пытанні, на якія павінен быў адказаць кожны маладзён. Што тычыцца генеалагічнай інфармацыі, то яна, прынамсі з 1838 г., была аналагічная звычайным метрычным кнігам аб узяўшых шлюб.
- 20. Рэвізскія сказкі • Рэвізскія сказкі – дакументы адміністрацыйна-паліцэйскага ўліка, у якіх фіксаваліся прозвішча, імя і імя па бацьку гаспадара сям'і і ўсіх яго сваякоў мужчынскага полу, узрост па папярэдняй рэвізіі, адзнака аб выбыцці ("памёр" ці "паступіў у рэкруты"), узрост на час складання новай рэвізіі для іх жа, імя і імя па бацьку ўсіх сваякоў жаночага полу, адзнака аб адлучцы і з якога часу, узрост на час складання рэвізіі (Беларусь закранулі рэвізіі 1795, 1811, 1816, 1834, 1850 і 1858 гг.).
- 21. Пасямейныя спісы • Пасямейныя спісы — дакументы, якія адлюстроўваюць склад сям'і. Паводле прынятага ў Расіі з 1874 г. "Статута аб воінскай павіннасці", яны служылі падставай для складання прызыўных спісаў для асоб падатных станаў. Захаваныя пасямейныя спісы, як правіла, датуюцца 1874, 1883, 1894, 1904, 1914 гг.
- 22. Прызыўныя спісы • Прызыўныя спісы — спісы асоб, што падлягалі прызыву на ваенную службу. Прызыўныя спісы складаліся паводле "Статута аб воінскай павіннасці“ (1874), на падставе існуючых пасямейных спісаў і метрычных выпісаў, пададзеных для іх удакладнення.
- 23. Іншыя генеалагічныя дакументы • Інвентары прыватнаўласніцкіх, дзяржаўных і царкоўных уладанняў XVI – XIX ст. • Матэрыялы прызнання і зацвярджэння шляхецкіх родаў у дваранстве Расійскай імперыі. • Матэрыялы адмены прыгоннага права 1861 г. • Матэрыялы перасяленняў у Цэнтральныя і Ўсходнія губерніі Расійскай імперыі ў другой палове ХІХ ст. – пачатку ХХ ст. • Матэрылы судовых спраў.
- 24. Заключэнне • У той час, калі праграміст стварае новую прастору, генеалог вяртае з нябыту тое, што некалі было. Кожны з Вас можа зрабіцца такім чараўніком не толькі ў дачыненні да будучага, але і ў дачыненні да мінулага. • Беларус не той, хто носіць беларускае прозвішча. Роўна хрысціянін не толькі той, хто хрышчаны. • Беларус – той, хто ведае свае карані, нават калі яны і небеларускія, мае беларускую свядомасць і мову. Хрысціянін – той, хто жыве па Евангеллі. Цяпер, як і заўсёды, важней быць, а не здавацца.
- 25. Падрыхтаваў: Вадзім Урублеўскі, галоўны архівіст аддзела публікацыі дакументаў НГАБ, намеснік старшыні гуртка даследчыкаў генеалогіі “Радавод” на гістфаку БДУ, кіраўнік Школа практычнай генеалогіі пры праваслаўным прыходзе імя Свяціцеля Мікалая Японскага ў г. Мінск.