Διάγραμμα της έννοιας "Παγκοσμιοποίηση"

1. ΟΡΙΣΜΟΣ
Μαζοποίηση είναι το φαινόμενο εκείνο, κατά το οποίο , μέσω έντεχνων
παραμορφωτικών κοινωνικών μηχανισμών και συνθηκών ζωής, ένα σύνολο
ανθρώπων χάνουν την ατομικότητα, την ιδιαιτερότητά τους και αποκτούν τα
χαρακτηριστικά της μάζας, γίνονται δηλαδή παθητικοποιημένοι δέκτες ιδεών,
αντιλήψεων και συμπεριφορών που δε δρουν αυτόβουλα, αλλά προσαρμόζονται και
ακολουθούν πάντα τη γραμμή που τους δίνεται.
Είναι η τάση των ανθρώπων να σκέπτονται με βάση έναν καθιερωμένο ,
γενικά αποδεκτό κώδικα, να ενεργούν ως ενεργούμενα , να αποτελούν ένα τμήμα
μιας ομοιόμορφης μάζας , χωρίς κριτική ικανότητα και δυνατότητα αντίστασης. Η
απόκτηση ίδιων νοοτροπιών , επιδιώξεων και συμπεριφορών γίνεται σταδιακά με τη
βοήθεια και εξωτερικών παραγόντων. Η μαζοποίηση αποτελεί ένα κοινωνικό
φαινόμενο που απειλεί την ίδια την έννοια της δημοκρατίας, και αντιστρατεύεται
την ανθρώπινη υπόσταση, την προσωπικότητα, την ατομικότητα του ανθρώπου.
Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Α)Θετικές επιδράσεις
1.Αποκτά γνώσεις, μορφώνεται, λαμβάνει ερεθίσματα για πνευματική πρόοδο.
2.Καλύπτει τις κοινωνικές και συναισθηματικές του ανάγκες (επικοινωνία,
ψυχαγωγία, διαπροσωπικές ανάγκες). Νιώθει ασφάλεια και προστασία.
3.Ολοκληρωνεται ως πολιτικό ον , καθώς μπορεί να συμμετέχει στα κοινά, να
παίρνει μέρος στη λήψη συλλογικών αποφάσεων .Μαθαίνει να συνεργάζεται,
συνειδητοποιεί δικαιώματα και υποχρεώσεις, αντιμετωπίζει ώριμα την πολιτική
ζωή.
4.Αντιμετωπίζει καλυτέρα τα προβλήματα της ζωής του, οργανώνει τη ζωή του
μέσω των θεσμών, λαμβάνει κίνητρα, αξίες, προσανατολισμούς που τον βοηθούν να
ολοκληρωθεί και να δημιουργήσει . Προοδεύει και εξελίσσεται μέσω της εργασίας
του. Γενικότερα η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και η δημιουργία του πολιτισμού
1

2. οφείλεται στο γεγονός ότι ο άνθρωπος συνεργάστηκε με το συνάνθρωπο του και
συμβίωσε μαζί του αρμονικά.
Β)Αρνητικές επιδράσεις
1.Φανατισμός,δογματισμός.
2.Απώλεια ατομικότητας ,μαζοποίηση, απουσία διαφορετικότητας.
3.Περιορισμός προσωπικών επιλογών, μονοτονία, ομοιομορφία στη ζωή.
Γ)Προϋποθέσεις σωστής λειτουργίας του ατόμου μέσα στην κοινωνία
1.Προστασία και κατοχύρωση δημοκρατίας και αξιοκρατίας.
2.Γνώση και σκέψη, κριτική ικανότητα του ατόμου, αποφυγή εφησυχασμού,
πνευματική , ηθική και ψυχική εγρήγορση.
3.Αξιοποίηση των ικανοτήτων του ατόμου, προστασία ατομικότητας.
5.Διατήρηση αξιών και ιδανικών, ηθική θωράκιση.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗΣ
 Η νοοτροπία: π.χ.«Πρέπει να παντρευτώ», «πρέπει να κάνω καριέρα».
 Η συμπεριφορά: π.χ. Στα γήπεδα αποθεώνεται η οχλοκρατία, στις πολιτικές
διαδηλώσεις κυριαρχούν τα τυποποιημένα συνθήματα, κάθε Οκτώβρη
καταλαμβάνω το σχολείο μου…
 Η εμφάνιση: π.χ. Ντύνομαι σύμφωνα με τις επιταγές της μόδας.
 Ο τρόπος διασκέδασης: π.χ. Ομοιομορφία στις επιλογές ψυχαγωγίας, είτε
πρόκειται για μπαράκια, είτε για σουξέ εποχής.
 Η επιλογή επαγγέλματος: π.χ. Η μαζική στροφή σε επαγγέλματα που
προσφέρουν επαγγελματική αποκατάσταση, όπως οι παιδαγωγικές σχολές, η σχολή
αστυνομίας.
 Ο τρόπος ομιλίας: π.χ. Τα γλωσσικά κλισέ, οι ξενισμοί, οι ανούσιες λέξεις , η
τυποποίηση της έκφρασης.
 Η υιοθέτηση κακών συνηθειών: π.χ. Το κάπνισμα, το αλκοόλ.
 Οι ηθικές αντιλήψεις: π.χ. Επιλεκτικός ηθικισμός , βάσει του οποίου κρίνεται
αυστηρότερα η γυναίκα.
 Οι ανθρώπινες σχέσεις: π.χ. Η υποκριτική συμπεριφορά, οι επιδερμικές
σχέσεις.
 Η σχέση με τους αλλοδαπούς και τα άτομα του περιθωρίου: π.χ.
Στερεοτυπικές και απόλυτες αντιλήψεις.
 Οι επίπλαστες αξίες: π.χ. Η υιοθέτηση ξένων προτύπων ή ειδώλων, η
αναπαραγωγή υλιστικών προτύπων.
ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Α. Η ατομική ευθύνη
 Η απουσία ενδοσκόπησης και στοχαστικής διάθεσης, καθώς και η απομάκρυνση
από υψηλούς στόχους, αξίες και ιδανικά καλλιεργούν την ανασφάλεια, το φόβος
της απόρριψης και την έλλειψη αυτοπεποίθησης και οδηγούν το άτομο στον
ετεροκαθορισμό από τους επιτήδειους.
 Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο σε συνδυασμό με την απολιτικοποίηση, την
απουσία της δημοκρατικής συνείδησης, την απάθεια και την ανευθυνότητα για
ζητήματα του κοινωνικοπολιτικού βίου καθιστούν το άτομο ευεπίφορο σε
λαϊκιστικά και μεσσιανιστικά κηρύγματα
2

3.  Ο ατομικισμός και οι υλιστικές προτεραιότητες του ατόμου, σε συνδυασμό με
την υπερεργασία και την εξειδίκευση δημιουργούν μονοδιάστατες
προσωπικότητες και ωθούν στη μαζική κατανάλωση.
 Η ξενομανία, η άκριτη υιοθέτηση ξένων προτύπων και η αδυναμία
συνειδητοποίησης της εθνικής ταυτότητας καθιστούν ειδικά το νέο ευάλωτο σε
μαζικές συμπεριφορές που προβάλλονται λόγω της παγκοσμιοποίησης από τα
σύγχρονα μέσα επικοινωνίας(διαδίκτυο).
Β. Η παθητική κοινωνικοποίηση
Οι φορείς αγωγής και κοινωνικοποίησης υπηρετούν το ρόλο τους
ημιτελώς:
Οικογένεια
 Ο αυταρχισμός των γονέων και η επιβολή στερεοτυπικών αντιλήψεων στα
παιδιά διαπλάθει παθητικά άτομα.
 Η διάσπαση της οικογένειας και ο άκριτος φιλελευθερισμός αφήνει
απροστάτευτο το παιδί στους κινδύνους της εποχής, χωρίς ηθικές αρχές, αξίες,
χωρίς άμυνες και στηρίγματα, ευάλωτο στους εκάστοτε επιτηδείους.
Σχολείο
 Η προσήλωση στην ύλη και στις τυποποιημένες γνώσεις, μέσω της
παιδείας, δεν ευνοεί την ανάληψη δημιουργικών πρωτοβουλιών και την ανάπτυξη
ξεχωριστών προσωπικοτήτων με κριτική ικανότητα , δυνατών να αντιστέκονται σε
κάθε είδους προτροπών, ενώ η τεχνοκρατική παιδεία δεν προάγει τις
ανθρωπιστικές σπουδές.
 Η μηχανική αποστήθιση και ο άγονος εγκυκλοπαιδισμός δεν καλλιεργούν την
κριτική ικανότητα του μαθητή , ενώ ο μονόλογος του διδάσκοντα και ο
δογματισμός επιβάλλουν την παθητική αποδοχή των θέσεών του από τους αδαείς
μαθητές.
Πολιτεία
 Η παγκοσμιοποίηση στην οικονομία, στην πολιτική και στην κοινωνική
ζωή δεν ευνοούν την συμμέτοχη των ανθρώπων στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις,
αλλά δημιουργούν ανθρώπους που αδυνατούν να καθορίσουν το μέλλον τους,
καθώς μετατρέπονται σε μέλη μιας ετεροκαθοριζόμενης αγέλης.
 Η επικράτηση φαινομένων λαϊκισμού, γραφειοκρατίας, δημαγωγίας και
προπαγάνδας στην πολιτική και κοινωνική ζωή μετατρέπουν το πλήθος σε
μάζα και συμβάλλουν στον αποπροσανατολισμό του.
 Ο φανατισμός οδηγεί στην πολτοποίηση της σκέψης και καλλιεργεί την
οχλοκρατία.
Διανοούμενοι
 Η αδιαφορία, η απομάκρυνση από το λαό και η στράτευσή τους σε προσωπικά
συμφέροντα επιτείνει τον αποπροσανατολισμό του πλήθους, ενώ οι εκλεκτοί του
πνεύματος εκφράζονται με τρόπο δυσνόητο για το ευρύ κοινό (αντίληψη του
ελιτισμού), απομακρύνοντας το λαό από τους πνευματικούς του ηγέτες.
Γ. Οι έντεχνοι μηχανισμοί
 Τα Μ.Μ.Ε. καλλιεργούν το φαινόμενο της μαζοποίησης :
3

4. α) Μέσω της διαφήμισης που αιχμαλωτίζει και αποπροσανατολίζει το
υποσυνείδητο του καταναλωτή, δημιουργούν είδωλα της εποχής και εξωθούν στην
άκριτη αντιγραφή.
β) Μέσω της προβολής συγκεκριμένων προτύπων συμπεριφοράς ( μόδα),
δημιουργούν μια ενιαία και ισοπεδωτική αισθητική αντίληψη στην κοινή
γνώμη, καθώς κινούν τα νήματα του θεάματος (μουσική, ποδόσφαιρο).
γ) Μέσω της χαμηλής ποιότητας προγραμμάτων λόγω κερδοσκοπίας,
προβάλλουν έτοιμες λύσεις που δεν ευνοούν την πνευματική ωρίμανση του
ανθρώπου. Προβάλλοντας το ανούσιο, το εύπεπτο και το εντυπωσιακό εντείνουν την
παθητικοποίηση των ατόμων.
δ) Συντελούν στην απώλεια της εθνικής ιδιαιτερότητας με τη μαζική προβολή
ξένων προτύπων στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.
ε) Οδηγούν στην ετεροκατεύθυνση των ατόμων με την παραπληροφόρηση και
την αποθέωση της προπαγάνδας.
Δ. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής
 To πνεύμα της μαζικής παραγωγής και κατανάλωσης επεκτείνεται και στην
ανθρώπινη συμπεριφορά (τυποποίηση ενεργειών, μαζική κατανάλωση μηνυμάτων).
Ο άνθρωπος απομακρύνεται από τα πνευματικά αγαθά και την κριτική
επεξεργασία των στοιχείων της καθημερινότητας και στρέφεται αποκλειστικά στην
ασφάλεια της ομοιομορφίας και στο κυνήγι των υλικών αγαθών
 Η αστικοποίηση και ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Η συγκέντρωση μεγάλου
αριθμού ανθρώπων στις πόλεις, ο έντονος ρυθμός ζωής, το άγχος, το κυνήγι των
ευκαιριών δεν επιτρέπουν στον άνθρωπο να έχει το χρόνο ή τη διάθεση να σκεφτεί
και να κρίνει, με αποτέλεσμα να ευνοούνται οι τάσεις μιμητισμού, οι απρόσωπες
σχέσεις και ο ετεροκαθορισμός του τρόπου ζωής του.
 Η εξειδίκευση στην επιστήμη και την εργασία περιορίζει τη φαντασία του
και δημιουργεί στερεοτύπες κινήσεις και συμπεριφορές.
 Η ύπαρξη οικονομικών προβλημάτων και η ανάγκη επιβίωσης δεν αφήνουν
περιθώρια στο άτομο να ασχοληθεί με την ανάπτυξη της προσωπικότητας του,
οπότε το χαμηλό του πνευματικό του επίπεδο τον καθιστά ευάλωτο στη
χειραγώγηση.
 Η ηθική κρίση, η μηδενιστική θεώρηση της ζωής και η κατάρρευση αξιών
οδηγούν στον αποπροσανατολισμό και στην ισοπέδωση της ανθρώπινης
προσωπικότητας, ενώ ανοίγει ο δρόμος της ομοιομορφίας και της πνευματικής
αδράνειας.
 Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και οι ανέσεις καταπονούν τον άνθρωπο σωματικά
και ψυχικά, οπότε δε διαθέτει ελεύθερο χρόνο για να επικοινωνήσει με τον εαυτό
του, ενώ υποδουλωμένος στις ευκολίες οδηγείται στη ραθυμία και στη
μαλθακότητα.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
α) Στο άτομο :
1. Απώλεια πνευματικής ελευθερίας, αποδυνάμωση της κρίσης, περιορισμός
ελεύθερης βούλησης, ανάπτυξη φαινομένων δογματισμού και φανατισμού. Το
άτομο οδηγείται στην πνευματική αδράνεια και στον εφησυχασμό, γιατί
αιχμαλωτίζεται σε προκαταλήψεις, δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και γίνεται
εύκολα θύμα των άλλων.
2. Απώλεια ατομικότητας, υιοθέτηση των απόψεων πλειοψηφίας, το άτομο
ετεροκαθορίζεται και μπορεί να φτάσει στην ανηθικότητα. Δεν μπορεί να διακρίνει
4

5. το καλό από το κακό και επιλέγει την επιτήδευση και την υποκρισία, από την
ανάληψη ευθύνης και την αυτοσυνειδησία.
3. Αλλοτρίωση ατόμου, αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του,
κλονισμός αυτοελέγχου και αυτοκυριαρχίας, δημιουργία απρόσωπων σχέσεων,
απουσία ανθρωπισμού, εκφυλισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ο άνθρωπος δε
στηρίζεται στις δυνάμεις του, νιώθει μόνος και εσωτερικά άδειος , ενώ αδυνατεί να
εκφραστεί. Καθώς έχει ανάγκη την ψευδαίσθηση της αποδοχής , προβαίνει σε
ανώριμες επιλογές που δεν του προσφέρουν την ευτυχία της πληρότητας.
β ) Στην κοινωνία:
1. Τα προβλήματα διαιωνίζονται, επικρατεί φανατισμός, δογματισμός,
παρουσιάζουν έξαρση τα ευνοιοκρατικά φαινόμενα, κλονίζεται η
δημοκρατία.
2. Κοινωνία αρρυθμία , νόθες και ανειλικρινείς ανθρώπινες σχέσεις,
κοινωνική παραβατικότητα, έξαρση νοσηρών φαινομένων.
3. Πολιτιστική στασιμότητα και οπισθοδρόμηση, στροφή στην ανούσια
διασκέδαση, παραγωγή πανομοιότυπων καλλιτεχνικών έργων και θεαμάτων, ηθική
σήψη, πνευματική και πολιτιστική παρακμή.
4. Μιμητισμός, ξενομανία εξαφάνιση κοινωνικών και εθνικών ιδιαιτεροτήτων
αλλοτρίωση εθνικής φυσιογνωμίας, παγκόσμια τυποποίηση, κίνδυνος εξάπλωσης
του εθνικισμού και του ρατσισμού, διασάλευση της παγκόσμιας ειρήνης.
5. Οικονομική κρίση, όξυνση της ανεργίας, ενίσχυση του καταναλωτισμού,
αλλά όχι η παραγωγικότητα, επιτείνεται η ανία λόγω της μηχανοποιημένης
ζωής.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙ-ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗΣ
Προκειμένου να αντισταθούμε στη δύναμη της μάζας, να διατηρήσουμε την
ιδιαιτερότητά μας, μέσα σε ένα πλαίσιο αρμονικής συνύπαρξης και
συνεργασίας στην κοινωνία, κάθε άτομο χωριστά, αλλά και ολόκληρο το
κοινωνικό σώμα αξίζει να επιδιώξουν τα ακόλουθα:
Α. Το άτομο
 Ευρύτερη παιδεία και συνδυασμός γνώσης και σκέψης, με στόχο τη
διαμόρφωση προσωπικοτήτων με αναπτυγμένη κρίση και εσωτερική ελευθερία. Σ’
αυτό οφείλουν να συμβάλουν όλοι οι φορείς της αγωγής ( οικογένεια, σχολείο,
πολιτεία) παράλληλα με την ατομική προσπάθεια του καθένα. Είναι ανάγκη να
δίνονται ερεθίσματα, ώστε να αναπτύσσονται οι ιδιαίτερες ικανότητες του κάθε
ατόμου, που θα καλλιεργήσουν και την ατομικότητά του. Η κριτική προσέγγιση
ενισχύεται με το σπόρο της αμφιβολίας και καλλιεργείται με το δημιουργικό
διάλογο, που βοηθάει το άτομο να σκέφτεται υπεύθυνα και να αυτενεργεί.
 Ενδοσκόπηση και αυτοκριτική, ώστε το άτομο να κατακτήσει την αυτογνωσία
και να καλλιεργήσει τις κλίσεις και τις ιδιαιτερότητές του. Έτσι θα μπορέσει να
εκφραστεί και να βιώσει την αυτοσυνειδησία και την ετερότητα.
 Θάρρος, τόλμη και γενναιότητα, ψυχική αντοχή και αυτοεκτίμηση, για να μη
φοβάται την απόρριψη και να αναλάβει πρωτοβουλίες σημαντικές για τη ζωή του.
 Γόνιμη διάθεση του ελεύθερου χρόνου (τέχνη, άθληση, συμμετοχή στα
κοινά), που βοηθά το άτομο να νιώσει ενεργητικό, δημιουργικό, υπεύθυνο και
αυτοδύναμο.
Β. Κοινωνία
5

6. Οικογένεια
 Καλλιέργεια της ολιγάρκειας, ως αντιστάθμισμα στον καταναλωτισμό που
μαζοποιεί.
 Οι γονείς οφείλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να σκέφτονται ελεύθερα, για
να μπορέσουν αργότερα να αντισταθούν στη χειραγώγηση και στον εγκλωβισμό σε
προκατασκευασμένα σχήματα.
Σχολείο
 Ανθρωπιστική παιδεία, που θα διαμορφώσει νέους με βάθος σκέψης,
πλατύτερη μόρφωση και αυτοσυνειδησία.
 Θετική κοινωνικοποίηση, που σημαίνει ότι το σχολείο είναι ανοιχτό στην
κοινωνία και δεν προετοιμάζει νέους-θύματα του συστήματος, αλλά νέους που
στηρίζονται στις ικανότητές τους.
 Επαφή με τις παραδόσεις, ώστε να συνειδητοποιήσουμε την εθνική μας
ταυτότητα και να αντισταθούμε στην εθνική αλλοίωση.
Μ.Μ.Ε.
 Τα Μ.Μ.Ε οφείλουν να επιδιώκουν την αντικειμενική και πολύπλευρη
ενημέρωση προς όφελος του πολίτη, την προστασία της δημοκρατίας. Χρειάζεται
για το λόγο αυτό να ελέγχουν τα πρότυπα που προβάλουν και να απαγκιστρώνονται
από σκοπιμότητες που επιθυμούν την ισοπέδωση της κοινής γνώμης.
 Ποιοτική αναβάθμιση των εκπομπών, με στόχο την ηθική και πνευματική
ανύψωση των δεκτών.
 Περιορισμός του καταναλωτικού οράματος, για να μπορέσουν οι άνθρωποι
να δώσουν καινούργιο νόημα στη ζωή τους.
Διανοούμενοι
 Οι πνευματικοί άνθρωποι του τόπου μας μπορούν να αφυπνίζουν συνειδήσεις,
να αποκαλύπτουν τις πλάνες, να μορφώνουν και να οξύνουν την κρίση των
πολιτών, ώστε να μπορούν να αντιστέκονται σε φαινόμενα μαζοποίηση.
 Έχουν καθήκον να αποτελούν παράδειγμα αυτενέργειας, αλλά και μίμησης
για τους νέους.
Πολιτεία
Χρειάζεται συνειδητοποίηση της εθνικής και πολιτιστικής μας
ιδιαιτερότητας, ώστε να διαφυλάσσεται η εθνική μας ταυτότητα, χωρίς βεβαία να
καταλήγουμε σε ακραίες συμπεριφορές προγονοπληξίας και εθνικισμού.
 Αποκέντρωση, καλύτερες και πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής στα αστικά
κέντρα, ώστε να μη χάνεται το άτομο υιοθετώντας μαζικές συμπεριφορές.
 Ουσιαστικό πολιτικό έργο, με στόχο το κοινό συμφέρον, χωρίς δημαγωγικές
τάσεις και προγραμματισμός για την ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των πολιτών.
6

7. Οικογένεια
 Καλλιέργεια της ολιγάρκειας, ως αντιστάθμισμα στον καταναλωτισμό που
μαζοποιεί.
 Οι γονείς οφείλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να σκέφτονται ελεύθερα, για
να μπορέσουν αργότερα να αντισταθούν στη χειραγώγηση και στον εγκλωβισμό σε
προκατασκευασμένα σχήματα.
Σχολείο
 Ανθρωπιστική παιδεία, που θα διαμορφώσει νέους με βάθος σκέψης,
πλατύτερη μόρφωση και αυτοσυνειδησία.
 Θετική κοινωνικοποίηση, που σημαίνει ότι το σχολείο είναι ανοιχτό στην
κοινωνία και δεν προετοιμάζει νέους-θύματα του συστήματος, αλλά νέους που
στηρίζονται στις ικανότητές τους.
 Επαφή με τις παραδόσεις, ώστε να συνειδητοποιήσουμε την εθνική μας
ταυτότητα και να αντισταθούμε στην εθνική αλλοίωση.
Μ.Μ.Ε.
 Τα Μ.Μ.Ε οφείλουν να επιδιώκουν την αντικειμενική και πολύπλευρη
ενημέρωση προς όφελος του πολίτη, την προστασία της δημοκρατίας. Χρειάζεται
για το λόγο αυτό να ελέγχουν τα πρότυπα που προβάλουν και να απαγκιστρώνονται
από σκοπιμότητες που επιθυμούν την ισοπέδωση της κοινής γνώμης.
 Ποιοτική αναβάθμιση των εκπομπών, με στόχο την ηθική και πνευματική
ανύψωση των δεκτών.
 Περιορισμός του καταναλωτικού οράματος, για να μπορέσουν οι άνθρωποι
να δώσουν καινούργιο νόημα στη ζωή τους.
Διανοούμενοι
 Οι πνευματικοί άνθρωποι του τόπου μας μπορούν να αφυπνίζουν συνειδήσεις,
να αποκαλύπτουν τις πλάνες, να μορφώνουν και να οξύνουν την κρίση των
πολιτών, ώστε να μπορούν να αντιστέκονται σε φαινόμενα μαζοποίηση.
 Έχουν καθήκον να αποτελούν παράδειγμα αυτενέργειας, αλλά και μίμησης
για τους νέους.
Πολιτεία
Χρειάζεται συνειδητοποίηση της εθνικής και πολιτιστικής μας
ιδιαιτερότητας, ώστε να διαφυλάσσεται η εθνική μας ταυτότητα, χωρίς βεβαία να
καταλήγουμε σε ακραίες συμπεριφορές προγονοπληξίας και εθνικισμού.
 Αποκέντρωση, καλύτερες και πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής στα αστικά
κέντρα, ώστε να μη χάνεται το άτομο υιοθετώντας μαζικές συμπεριφορές.
 Ουσιαστικό πολιτικό έργο, με στόχο το κοινό συμφέρον, χωρίς δημαγωγικές
τάσεις και προγραμματισμός για την ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των πολιτών.
6