ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 -
Γιατί λέγονται απρόσωπα;
ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
ΑΠΡΟΣΩΠΑ ή ΤΡΙΤΟΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ
ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
 δεῖ , πρέπει, χρή = πρέπει
 ἔστι, ἔξεστι, ἔνεστι, πάρεστι, ἐνδέχεται, ἐγχωρεῖ = είναι δυνατό
 λέγεται, ἀγγέλλεται, νομίζεται, ὁμολογεῖται, ᾄδεται = λέγεται, διαδίδεται, θεωρείται
 δοκεῖ =φαίνεται, νομίζεται καλό
 προσήκει =αρμόζει
 μέλει μοι =με νοιάζει
 μέλλει =πρόκειται
κ.λ.π
ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΕΠΙΘΕΤΟΥ / ΜΕΤΟΧΗΣ + ἐστι
ΑΦΗΡΗΜΕΝΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ
+ ἐστι
ΕΠΙΡΡΗΜΑ+ ἔχει
 ἄξιόν ἐστι=αξίζει
 δίκαιόν ἐστι=είναι εύκολο
 δῆλόν ἐστι=είναι φανερό
 εἰκός έστι =είναι φυσικό
 οἷόν τ' ἐστί =είναι δυνατό
 ῥᾴδιόν ἐστι=είναι εύκολο
κ.λ.π.
 ἀκμή ἐστι, ὥρα ἐστί =είναι η καταλληλότερη στιγμή
 ἀνάγκη ἐστι
θέμις ἐστι
ὄνειδός ἐστι
κ.λ.π.
εὖ ἔχει =καλώς έχει
ἀναγκαίως ἔχει =είναι αναγκαίο
προσηκόντως ἔχει =είναι πρέπον
ῥᾳδίως ἔχει =είναι εύκολο
κ.λ.π.
 Ας υπογραμμίσουμε τα απρόσωπα στις παρακάτω περιόδους
και ας εντοπίσουμε το υποκείμενό τους
1. Ἄξιόν ἐστιν ἡμῖν ἐπαινέσαι τὴν ἀρετὴν τῶν προγόνων.
2. Ἀγγέλλεται ὅτι Κῦρος τέθνηκεν.
3. Οὐ δοκεῖ μοι ὠφέλιμον τὸν πόλεμον εἶναι.
4. Φόβος μέγας ἐστί μή ἐπέλθωσιν οἱ Ἕλληνες
5. Οὐδέν μέλει ὑμῖν τῆς ὑμετέρας σωτηρίας.

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 -
Στην απρόσωπη σύνταξη υπάρχει πάντα …………………………………
Στην απρόσωπη σύνταξη δεν υπάρχει
………………………. πτώση στην πρόταση
 Ας υπογραμμίσουμε τα απαρέμφατα στις παρακάτω προτάσεις και ας προσδιορίσουμε
το συντακτικό ρόλο τους (Υποκείμενο ή Αντικείμενο ρήματος;)
1. Ἐβούλετο μόνος αὐτὸς τοῖς ἄρχουσι ἀγγέλειν τὴν νίκην.
2. Οὐ συμφέρει τοῖς Ἕλλησι πολεμεῖν ἀλλήλοις
3. Ἔξεστιν ὑμῖν τὴν πόλιν τὴν ἡμετέραν σῶσαι.
4. Οἱ Ἀθηναῖοι νομίζουσι τοὺς νόμους εἶναι ψυχὴν τῆς πολιτείας.
5. Ἒδοξε τοῖς Ἀθηναίοις πρέσβεις πέμψαι εἰς Δελφούς
6. Ἀνάγκη ἐστὶν ἡμῖν τάς τῆς πόλεως πύλας φυλάττειν.
7. Χρὴ ἡμῖν ἐπαινεῖν τοὺς δικαίους ἄνδρας.
8. Δίκαιόν ἐστιν τοῖς Ἕλλησι μὴ δουλεύειν τοῖς βαρβάροις.
9. Χρὴ ἡμᾶς τοὺς θεοὺς σέβειν.
10. Ἀλκιβιάδης ἐλέγετο κεκοφέναι τάς Ἑρμῶν κεφαλάς.
 Ας σημειώσουμε σε ποιες προτάσεις υπάρχει Προσωπική και σε ποιες Απρόσωπη σύνταξη.
 Ας βρούμε το Υποκείμενο των απαρεμφάτων.
Πού υπάρχει Ταυτοπροσωπία και πού Ετεροπροσωπία;
Υποκείμενο στα απρόσωπα είναι:
άναρθρο απαρέμφατο
 δευτερεύουσα ειδική, ενδοιαστική, πλάγια ερωτηματική πρόταση
 η αφηρημένη έννοια που υπάρχει στο απρόσωπο

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 3 -
Η δοτική που «βολτάρει» συνήθως, δίπλα σε ένα απρόσωπο ρήμα λέγεται Δοτική Προσωπική
και «μεταφέρει» συνήθως το Υποκείμενο του Απαρεμφάτου. Έτσι,
Δοκεῖ αὐτοῖς τὴν εἰρήνην δέχεσθαι
Απρ. Ρήμα Δοτική
προσωπική
Αντικείμενο
απαρεμφάτου
Υποκείμενο
Ρήματος
αὐτούς:
Υποκείμενο
απαρεμφάτου
Το Υποκείμενο του απαρεμφάτου στην Ετεροπροσωπία βρίσκεται σε
…………………………………… πτώση. Γι’ αυτό, στην απρόσωπη σύνταξη
πρέπει να μετατρέπω τη………………………………………………………………
σε ……………………………………, ως Υποκείμενο του απαρεμφάτου.

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 4 -
 Ας συντάξουμε, συμπληρώνοντας κατάλληλα τον πίνακα
1. Οὐ ῥάδιον ἐστὶν τινὰ (=κάποιος) ἀγαθὸν πολίτην γενέσθαι ἄνευ δικαιοσύνης.
2. Προσήκει ἡμῖν ἅπασι κολάζειν τοὺς προδότας.
3. Ἔδοξεν αὐτῷ ἐπιστολὴν πέμπειν τοῖς Ἀθηναίοις.
4. Καιρὸς ἐστὶν ἡμῖν πράττειν τὰ δέοντα.
5. Ἀναγκαίως ἔχει τοὺς πολίτας ἀθροίσασθαι εἰς τὴν ἀγοράν.
ΡΗΜΑ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑΤΟΣ
ΔΟΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
1
2
3
4
5
 Ας το επιχειρήσουμε! Απ’ τη Νεοελληνική στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα!
 Πρέπει να παρέχουμε παιδεία στους νέους …………………………………………………………………………………………...
 Δεν είναι δίκαιο για τους νέους να μην έχουν εργασία ……….…………………………………………………………………………………..
 Είναι ανάγκη οι νέοι να αγωνίζονται …………………………………………………………………………………………...