1. พระมหาธรรมราชาที่ 1 พระราชประวัติ พระราชกรณียกิจ
พระยาลิ ไทเป็ นกษัตริ ย ์องค์ที่ 6 แห่ งกรุ ง พระยาลิ ไททรงเลื่ อ มใสในพระพุ ท ธศาสนา
สุ โขทัย ขึ้ นครองราชย์ต่อ จากพระยางั่วนาถม เดิ ม เป็ นอย่า งมากนโยบายการปกครองที่ ใช้ศาสนา เป็ น
หลัก รวมความเป็ นปึ กแผ่ น จึ ง เป็ นนโยบายหลัก ใน
ทรงปกครองเมืองศรี สัชนาลัย ในฐานะองค์อุปราช
รัชสมัยนี้ ทรงสร้ างเจดี ยที่เมืองนครชุม (กาแพงเพชร)
์
หรื อรั ชทายาทเมื องสุ โขทัย เมื่อปี พ.ศ. 1882 ต่ อมา
ทรงผนวชในพระพุทธศาสนาเมื่อ พ.ศ. 1905 ที่วดป่ า ั
เมื่อพระยาเลอไทเสด็จสวรรคตใน พ.ศ.1884 พระยา มะม่ วงการที่ทรงออกผนวช นับว่าทาความมันคงให้ ่
งัวนาถมได้ข้ ึ นครองราชย์จนเสด็จสวรรคตใน พ.ศ.
่ พุทธศาสนามากขึ้น ดังกล่าวแล้วว่า หลังรัชสมัยพ่อขุน
1890 พระยาลิ ไ ทโดยต้อ งใช้ก าลัง ทหารเข้า มายึ ด รามคาแหงมหาราชแล้ว บ้า นเมื อ งแตกแยก วงการ
อ านาจเพราะที่ สุ โ ขทัย เกิ ด การกบฏการสื บราช สงฆ์เ องก็ แ ตกแยก แต่ ล ะส านัก แต่ ล ะเมื อ งก็ ป ฏิ บ ัติ
แตกต่ างกันออกไป เมื่อผูนาทรงมี ศรั ทธาแรงกล้าถึ ง
้
บั ล ลั ง ก์ ไม่ เ ป็ นไ ปตามคร รล องคร องธ รร ม
พญาลิไท พระยาลิไท หรื อ พระศรี สุริยพงศ์ ขั้น ออกบวช พสกนิ ก รทั้ง หลายก็ ค ล้อ ยตามหั น มา
พระยาลิ ไ ทยกทัพ มาแย่ ง ชิ ง ราชสมบัติ ไ ด้แ ละขึ้ น เลื่ อ มใสตามแบบอย่ า งพระองค์ กิ ต ติ ศั พ ท์ ข อง
รามมหาราชาธิ ร าช หรื อ พระมหาธรรมราชาที่ 1
ค ร อ ง ร า ช ย์ ใ น พ . ศ . 1890ท ร ง พ ร ะ น า ม ว่ า พระพุ ท ธศาสนาในสุ โขทั ย จึ งเลื่ อ งลื อ ไปไกล
(ครองราชย์ พ.ศ. 1897 - พ.ศ. 1919) พระมหากษัตริ ย ์
พระศรี สุ ริ ย พงศ์ร ามมหาธรรมราชาธิ ร าช ในศิ ล า พระสงฆ์ช้ ันผูใหญ่ หลายรู ปได้ออกไปเผยแพร่ ธรรม
้
อาณาจักรสุ โขทัยราชวงศ์พระร่ วงลาดับที่ 5 ทรงเป็ น
จารึ ก มัก เรี ย กพระนามเดิ ม ว่ า " พญาลิ ไ ท " หรื อ ในแคว้ น ต่ าง ๆ เช่ น อโยธยา หลวงพระบาง
พระโอรส พระยาเลอไท และ พระราชนัดดาของ เมื อ งน่ า น พระเจ้า กื อ นา แห่ ง ล้า นนาไทย ได้นิมนต์
เรี ยกย่อว่า พระมหาธรรมราชาที่ 1
พ่อขุนรามคาแหงมหาราช พระสมณะเถระไปจากสุ โขทัย เพื่อเผยแพร่ ธรรม
นอกเมื อ งสุ โขทั ย ทางทิ ศ ตะวั น ตก ทรง
อาราธนาพระสามิ สั ง ฆราชจากลั ง กาเข้า มาเป็ น

2. สังฆราชในกรุ งสุ โขทัย เผยแพร่ เพิ่มความเจริ ญให้แก่ พ ร ะ ช น ม์ ชี พ ร า ษ ฎ ร จึ ง ถ ว า ย พ ร ะ น า ม ว่ า
พระศาสนามากยิงขึ้น ทรงสร้างและบูรณะวัดมากมาย
่ "พระ มหาธรรมราชา"
หลายแห่ ง รวมทั้งการสร้ า งพระพุ ทธรู ป เป็ นจานวน นอกจากศาสนาพุ ท ธแล้ว พญาลิ ไ ทยัง ทรง
มาก เช่ น พระพุ ท ธชิ นสี ห์ พระศรี ศาสดา และ อุ ป ถัม ภ์ศ าสนาพราหมณ์ ด้ว ยโดยทรงสร้ า งเทวรู ป
พระพุ ท ธรู ปองค์ ส าคั ญ องค์ ห นึ่ งของประเทศ ขนาดใหญ่ หลายองค์ซ่ ึ งยัง เหลื อ ปรากฏให้ศึก ษาใน
คือ พระพุทธชินราช ปั จจุ บนประดิ ษฐานอยูที่วด
ั ่ ั พิพิธภัณฑสถานแห่ งชาติ ในกรุ งเทพมหานครและที่
พระศรี รัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร พิพิธภัณฑสถานแห่ งชาติจงหวัดพิษณุ โลก
ั
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ทรงทานุบารุ งบ้าน เมืองให้เจริ ญหลายประการ
เช่น สร้างถนนพระร่ วงตั้งแต่เมืองศรี สัชนาลัยผ่านกรุ ง จัดทาโดย
สุ โขทัยไปถึงเมืองนครชุม(กาแพงเพชร) บูรณะเมือง นางสาวพรพิทยา มหามิตร
นครชุม สร้างเมืองสองแคว (พิษณุ โลก) เป็ นเมือง
ชั้นม.6/3 เลขที่ 25
ลูกหลวง
พระยาลิ ไ ท ทรงปราดเปรื่ องในความรู ้ ใ น เสนอ
ด้ า น อั ก ษ ร
พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า ท ร ง มี ค ว า ม รู ้ แ ต ก ฉ า น ใ น
ศาสตร์ ท รงพระปรี ชา คุณครู สายพิน วงษารัตน์
พระไตรปิ ฎกพระองค์ได้ทรงแบ่ งพระสงฆ์ออกเป็ น
สามารถนิ พนธ์หนังสื อ ภาคเรี ยนที่ 1 ปี การศึกษา 2555
2 ฝ่ าย คือ ฝ่ าย "คามวาสี " และ ฝ่ าย "อรัญวาสี " โดยให้
ไ ต ร ภู มิ พ ร ะ ร่ ว ง ที่
ฝ่ ายคามวาสี เน้นหนักการสั่งสอนราษฎรในเมืองและ โรงเรี ยนจุฬาภรณราชวิทยาลัย เชียงราย
นั บ เป็ นงานนิ พนธ์ ที่
เน้นการศึกษาพระไตรปิ ฎก ส่ วนฝ่ ายอรั ญวาสี เน้นให้
เก่าแก่ที่สุดเรื่ องหนึ่ งใน
หนั ก ด้า นการวิ ปั ส สนาและประจ าอยู่ ต ามป่ าหรื อ
ประวัติศาสตร์ ไทย
ชนบท ด้ว ยทรงเป็ นองค์อุ ป ถัม ภ์พ ระศาสนาตลอด