1. VCH3023
PENGURUSAN KELUARGA
PENGURUSAN KESIHATAN, KEBERSIHAN
DAN KESELAMATAN KELUARGA
-AMALAN PEMAKANAN SEIMBANG-

2. OBJEKTIF PEMBELAJARAN
 Menjelaskan maksud dan tiga fungsi RDA.
 Menerangkan contoh RDA untuk kegunaan rakyat
Malaysia.
 Menjelaskan maksud tenaga, kalori dan nutrien
pembekal tenaga.
 Menjelaskan maksud nilai tenaga makanan.
 Menerangkan kaedah pengiraan nilai tenaga
makanan.
 Menghuraikan tiga faktor keperluan tenaga
seseorang.
 Membincangkan tiga kepentingan amalan
pemakanan seimbang.

3. PENGURUSAN KESIHATAN, KEBERSIHAN
DAN KESELAMATAN KELUARGA
AMALAN
PEMAKANAN
SEIMBANG
MAKANAN
DAN
PEMAKANAN
DIET
PIRAMID
MAKANAN
PERUNTUKAN DIET
HARIAN YANG
DISARANKAN (RDA)
KEBERSIHAN DIRI
DAN TEMPAT
KEDIAMAN
PEMERIKSAAN
KESIHATAN

5. PERUNTUKAN DIET HARIAN YANG
DISARANKAN / RECOMMENDED DIETARY
ALLOWANCES (RDA)
 Ialah aras zat makanan yang disarankan
oleh Food and Nutrition Board (dari
National Research Council USA) untuk
kegunaan harian individu yang sihat
mengikut jantina dan umur.
 Satu jadual yang menunjukkan tahap
keperluan nutrien harian dan purata
tenaga (kalori) untuk individu yang sihat
mengikut kumpulan tertentu.

6.  Peruntukan diet harian yang
disarankan untuk rakyat Malaysia
dihasilkan berpandukan kepada Food
and Agriculture Organization (FAO)
dan World Health Organization.
 Jadual RDA disediakan untuk
menggalakkan amalan pemakanan
yang baik dalam kalangan penduduk
Malaysia agar kesihatan dapat
dikekalkan.

7. FUNGSI
RDA
ALAT PENGUKUR BAGI MENILAI KUANTITI
MAKANAN BERHUBUNG DENGAN
KESIHATAN
PANDUAN
MELALUI LABEL
MAKANAN
PANDUAN
MERANCANG
MENU HARIAN

8. FUNGSI RDA
 Alat pengukur bagi menilai kuantiti makanan
dengan kesihatan.
Sebagai contoh, seorang kanak-kanak
berumur tujuh tahun yang mengalami beri-
beri sedang menerima rawatan. Dietnya
harus mengandungi tiamina yang
mencukupi. Berpandukan RDA, kuantiti
makanan dalam dietnya akan disediakan
mengikut keperluan tiamina (vitamin B1), iaitu
sebanyak 0.9mg. Ibu bapa juga mudah
menyediakan makanan untuk kanak-kanak
ini setelah mengetahui nutrien yang
diperlukan anak mereka.

9. FUNGSI RDA
 Panduan melalui label makanan.
Kebanyakan makanan diletakkan label
makanan yang berpandukan RDA. Oleh
itu, pengguna terutamanya suri rumah,
dapat menilai khasiat sesuatu produk
makanan.
Melalui RDA yang digunakan dalam
label makanan, ibu bapa dapat
mendidik keluarga mereka untuk memilih
makanan yang berkhasiat dan sesuai
dengan keperluan tenaga yang
diperlukan tubuh mereka.

10. FUNGSI RDA
 Panduan merancang menu harian.
 Ahli keluarga dapat merancang menu untuk
individu yang mempunyai keperluan berbeza
dalam keluarga mereka seperti ahli sukan, ibu
mengandung mahu pun pesakit.
 Perancangan menu harian juga dapat
mengelakkan sesebuah keluarga daripada
mengambil sesuatu nutrien dalam kuantiti
yang berlebihan.
 Hal ini berdasarkan firman Allah dalam Surah
Al-A’raf, ayat 31 yang bermaksud “…makan
dan minumlah, tetapi jangan berlebihan.
Sungguh, Allah tidak menyukai orang yang
berlebih-lebihan.”

11. CONTOH PERUNTUKAN DIET
HARIAN YANG DISARANKAN
UNTUK KEGUNAAN RAKYAT
MALAYSIA

13. DEFINISI
TENAGA
 Kuasa yang dihasilkan dalam tubuh
seseorang untuk menjalankan
sesuatu aktiviti.
KALORI
 Unit untuk mengukur tenaga.
 1 kalori ialah jumlah haba (tenaga)
yang diperlukan untuk menaikkan
suhu 1g air sebanyak 1°C.
NUTRIEN PEMBEKAL TENAGA.
 Karbohidrat, protein dan lemak.

14. TENAGA YANG DIHASILKAN OLEH
NUTRIEN PEMBEKAL TENAGA
NUTRIEN KUANTITI
(g)
TENAGA DIHASILKAN
Kilokalori (kkal) Kilojoule (kJ)
Karbohidrat 1 4 4 × 4.184 kJ = 17
Protein 1 4 4 × 4.184 kJ = 17
Lemak 1 9 9 × 4.184 kJ = 38

15. NILAI PURATA PENGAMBILAN
NUTRIEN PEMBEKAL TENAGA YANG
DISYORKAN OLEH KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
NUTRIEN JUMLAH KALORI YANG DISYORKAN (%)
Karbohidrat 45 – 65
Protein 20 – 35
Lemak 10 – 15

16. NILAI TENAGA MAKANAN
 Ialah kuantiti tenaga yang terdapat dalam
makanan untuk melakukan sesuatu aktiviti.
 Cara mengira nilai tenaga makanan adalah
dengan menggunakan Jadual Komposisi
Nutrien.
 Pengiraan dibuat untuk tiga nutrien sahaja
iaitu karbohidrat, protein dan lemak dengan
mengenal pasti berat makanan dan peratus
E.P (Edible Portion) dalam kandungannya.

17. JADUAL KOMPOSISI NUTRIEN DALAM
MAKANAN
MAKANAN AYAM GORENG
BERAT (g) 120
E.P. (%) 78
E.P. (g) 93.6
KOMPOSISI
NUTRIEN
PADA
SETIAP 100g
BAHAGIAN
YANG
BOLEH
DIMAKAN
TENAGA (kkal) 255
AIR (g) 45.6
KARBOHIDRAT (g) 3.2
PROTEIN (g) 20.2
LEMAK (g) 17.9
SERABUT (g) 0.0

18. PENGIRAAN NILAI TENAGA MAKANAN
CONTOH 1:
Nilai tenaga bagi 100g ayam goreng?
100g ayam goreng mengandungi : 3.2g karbohidrat
20.2g protein
17.9g lemak
Contoh pengiraan:
100g ayam goreng mengandungi:
Karbohidrat : 3.2g × 17kJ = 54.4kJ
Protein : 20.2g × 17kJ = 343.4kJ
Lemak : 17.9g × 38kJ = 680.2kJ
Jumlah nilai tenaga bagi 100g ayam goreng
= 54.4kJ + 343.4kJ+ 680.2kJ
= 1 078kJ / 257.648kkal

19. PENGIRAAN NILAI TENAGA MAKANAN
CONTOH 2:
Nilai tenaga untuk seketul ayam goreng 120g dengan E.P. 78%?
100g ayam goreng mengandungi : 3.2g karbohidrat
20.2g protein
17.9g lemak
Contoh pengiraan:
Kirakan bahagian yang boleh dimakan (E.P.) :
78
100
× 120g = 93.6g
93.6g ayam goreng mengandungi:
Karbohidrat :
93.6
100
× 3.2g × 17kJ = 50.9184kJ
Protein :
93.6
100
× 20.2g × 17kJ = 321.4224kJ
Lemak :
93.6
100
× 17.9g × 38kJ = 636.6672kJ

20. Sambungan..
Jumlah nilai tenaga bagi 120g ayam goreng
= nilai tenaga karbohidrat + nilai tenaga protein
+ nilai tenaga lemak
= 50.9184kJ + 321.4224kJ + 636.6672kJ
= 1 009.008kJ / 241.159kkal

21. FAKTOR KEPERLUAN TENAGA
SESEORANG
KEPERLUAN
TENAGA
HURAIAN CONTOH JUMLAH
TENAGA
Keperluan
harian
Individu yang
lebih aktif
memerlukan
tenaga yang
lebih.
• Aktiviti jenis sedentari seperti duduk,
menjahit dan menaip.
• Individu yang sering melakukan
aktiviti aktif seperti bersukan dan
memikul benda berat.
72kkal / 300kJ
263kkal/
1 100kJ
(per jam)
Umur Membezakan
keperluan
tenaga kerana
pertumbuhan
dan kadar
pertumbuhan
adalah
berlainan.
• Seorang remaja perempuan berumur
12 tahun memerlukan tenaga yang
banyak.
• Seorang kakak yang berumur 17
tahun kurang memerlukan tenaga.
• Keperluan tenaga kanak-kanak
berbeza dengan dewasa kerana
kanak-kanak lebih aktif.
2 350kkal /
9.83MJ
2 100kkal /
8.79MJ

22. FAKTOR KEPERLUAN TENAGA
SESEORANG
KEPERLUAN
TENAGA
HURAIAN CONTOH JUMLAH TENAGA
Fizikal Membezakan
fizikal individu
mengikut
keperluan
tenaga.
• Ibu yang mengandung pada
trimester kedua memerlukan
tenaga tambahan untuk
menyalurkan nutrien kepada
fetus dalam kandungan.
• Ibu yang menyusukan bayi
memerlukan tenaga tambahan
untuk memberikan nutrien
kepada bayinya.
• Keperluan tenaga bagi dua
kumpulan ini adalah jauh
berbeza daripada wanita lain.
+350kkal /
+1 464kJ
+550kkal /
+2 301kJ

24. CADANGAN PENGAMBILAN KALORI
SETIAP HARI
KATEGORI UMUR TENAGA (kkal)
Bayi <1
1 – 3
112/kg
1 360
Kanak-kanak 4 – 6
7 – 9
1 830
2 190
Remaja lelaki 10 – 12
13 – 15
16 – 19
2 600
2 450
2 580
Remaja perempuan 10 – 12
13 – 15
16 – 19
2 350
2 200
2 100

25. CADANGAN PENGAMBILAN KALORI
SETIAP HARI
KATEGORI UMUR TENAGA (kkal)
Dewasa:
Lelaki (Sederhana aktif)
20 – 39
40 – 49
50 – 59
>60
2 530
2 400
2 280
2 020
Dewasa:
Perempuan
(Sederhana aktif)
20 – 39
40 – 49
50 – 59
>60
2 000
1 900
1 800
1 600
Ibu mengandung Trimester pertama
Trimester kedua
Trimester ketiga
+150
+350
+350
Ibu menyusukan anak Enam bulan pertama +550

26. KEPENTINGAN AMALAN
PEMAKANAN SEIMBANG
Menghindari penyakit yang
berkaitan dengan kekurangan
nutrien.
Memelihara perkembangan
mental.
Memelihara kesihatan.

27. Menghindari penyakit yang berkaitan
dengan kekurangan nutrien.
 Amalan pemakanan seimbang mampu
menghindarkan penyakit yang berpunca daripada
kekurangan nutrien dalam badan.
 Contohnya, dengan mendapatkan kalsium
secukupnya, anda akan terhindar daripada
menghidap penyakit osteoporosis.
 Kalsium boleh didapati dalam produk tenusu,
sayuran hijau dan banyak lagi produk yang
diperkaya dengan kalsium.
 Ibu yang mengambil makanan yang mengandungi
asid folik seperti sayur-sayuran hijau atau asid folik
yang diperkaya dengan bijirin sebelum dan ketika
hamil dapat membantu melindungi bayi mereka
daripada mengalami spina bifida.

28. Memelihara perkembangan
mental.
 Pemakanan yang seimbang boleh mengelakkan
perkembangan mental seseorang itu terganggu.
 Kekurangan zat makanan tertentu boleh menjadikan
mental seseorang itu terganggu dan mengalami
pelbagai kemudaratan.
 Keadaan ini juga menyebabkan kita mudah berasa
letih.
 Bagi membuktikan perkara ini, contoh yang boleh
diketengahkan ialah sekiranya seseorang itu
kekurangan sumber vitamin C dan zat yang penting,
mereka akan menghadapi masalah daya ingatan
dan gagal berfikir untuk menyelesaikan masalah
yang dihadapinya.

29. Memelihara kesihatan.
 Pola pemakanan mampu mempengaruhi keadaan
kesihatan seseorang.
 Berdasarkan petikan hadis yang berbunyi, “Jagalah masa
sihat kamu sebelum datang masa sakit…” jelas menyatakan
bahawa kesihatan merupakan aset yang paling bernilai
dalam hidup.
 Pemakanan yang seimbang juga mampu memberi kesihatan
yang baik kepada seseorang di samping membolehkan
seseorang itu beribadat berdasarkan hadis Rasulullah S.A.W.
yang bermaksud “Janganlah sekali-kali makan dan minum
terlalu kenyang kerana sesungguhnya hal tersebut dapat
merosakkan tubuh dan menyebabkan malas mengerjakan
solat, dan sederhanakan kalian dalam kedua hal tersebut,
kerana sesungguhnya hal ini lebih baik bagi tubuh, dan
menjauhkan diri dari sifat israf (berlebihan).” (H.R.Bukhari)
 Oleh itu, amalan pemakanan yang seimbang mampu
memelihara kesihatan seseorang.

30. RUMUSAN
PENGURUSAN KESIHATAN, KEBERSIHAN DAN
KESELAMATAN KELUARGA
AMALAN PEMAKANAN SEIMBANG
PERUNTUKAN DIET
HARIAN YANG
DISARANKAN (RDA)
Maksud,
fungsi dan
contoh
RDA.
TENAGA, KALORI DAN
NUTRIEN PEMBEKAL
TENAGA.
Nilai tenaga
makanan.
Faktor
keperluan
tenaga.
KEPENTINGAN
AMALAN
PEMAKANAN
SEIMBANG.

31. RUJUKAN
 http://ajcn.nutrition.org/content/83/5/1223S.full
 http://sya305.blogspot.com/p/nota-1-
diet_9566.html
 Buku Teks Ekonomi Rumah Tangga Tingkatan 4.
 Buku Teks Ekonomi Rumah Tangga Tingkatan 5.
 Nota kuliah Dr. Norhayati bt Ali.