1. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.7 «Ο ανταγωνισμός των Ευρωπαϊκών δυνάμεων και ο
Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) »
Συνοπτική παρουσίαση
Με τη συγκεκριμένη διδασκαλία επιδιώκεται να γνωρίσουν οι μαθητές τα γεγονότα του
Τριακονταετούς πολέμου σε σχέση με τη θρησκευτική μεταρρύθμιση που διδαχθήκαμε στα
προηγούμενα μαθήματα και να κατανοήσουν τις μεταξύ τους αιτιακές σχέσεις , συνειδητοποιώντας
τις διαστάσεις που πήρε η σύγκρουση, το νέο συσχετισμό δυνάμεων και τις αλλαγές που
πραγματοποιήθηκαν στο χάρτη της Ευρώπης μέσα από τις μακροχρόνιες και οδυνηρές συγκρούσεις
την περίοδο 1618-1648.
Αφόρμηση
Στην αρχή προβάλλονται στους/στις μαθητές/ τριες ορισμένες εικόνες που παρουσιάζουν σημαντικά
γεγονότα, με τα οποία ασχοληθήκαμε στα προηγούμενα μαθήματα. Ζητείται από τους μαθητές να
αναγνωρίσουν τι αναπαριστά η κάθε εικόνα. Κατόπιν τους ζητείται να ανακαλέσουν στην μνήμη
τους κάποια βασικά στοιχεία αυτής της προηγούμενης γνώσης, για να τα συνδέσουμε με τη νέα.

2. Γενικοί Σκοποί
 να αναλύουν ιστορικά δεδομένα και να τα αξιοποιούν για τη βαθύτερη κατανόηση του
ιστορικού παρελθόντος.
 να προσεγγίζουν κριτικά διάφορα είδη ιστορικών πηγών ανάλογα με το είδος τους και την
εποχή στην οποία αναφέρονται (μελέτη σχολικής πηγής και ενός αποσπάσματος από
θεατρικό).
 να διαμορφώσουν μέσα από τη μελέτη των επιπτώσεων του πολέμου φιλειρηνική στάση.
Στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο
 να εμπλουτίσουν οι μαθητές τις ιστορικές τους γνώσεις για τον Τριακονταετή πόλεμο και να
συνειδητοποιήσουν τον θρησκευτικό και έντονα πολιτικό χαρακτήρα του πολέμου.
 να εξοικειωθούν με το περιεχόμενο των σχετικών ιστορικών όρων και εννοιών
(εκπαραθύρωση, Λουθηρανισμός, Καλβινισμός, Ειρήνη της Βεστφαλίας).
 να μελετήσουν τις σχέσεις μεταξύ των λαών (Γερμανοί ηγεμόνες, Γάλλοι, Ολλανδοί, Ελβετοί
κ.α.) και να εκτιμήσουν την εμπλοκή τους στο ιστορούμενο γεγονός.
 να προβληματιστούν για τις επιπτώσεις του πολέμου σε ηθικό, δημογραφικό και οικονομικό
επίπεδο.
 να αντιληφθούν τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν για τις τύχες της Ευρώπης.
Παιδαγωγικοί στόχοι
 Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας.
 Να προσεγγίσουν τη γνώση μέσω της ανακάλυψης και διερεύνησης.
Ειδικότεροι στόχοι σε σχέση με τις ΤΠΕ
 Να αναπτύξουν δεξιότητες αποτελεσματικής αναζήτησης στο Διαδίκτυο και επιλογής της
κατάλληλης πληροφορίας.
 Να μάθουν να αξιολογούν τις πηγές από τις οποίες αντλούν το υλικό τους.
 Να εξοικειωθούν με τη παραγωγή συνεχούς γραπτού λόγου σε περιβάλλον Προγραμμάτων
Επεξεργασίας Κειμένου.
 Να αξιοποιούν το Λογισμικό Παρουσιάσεων για την παρουσίαση των εργασιών τους.
Οργάνωση της τάξης / Πορεία διδασκαλίας
Οι μαθητές θα εργαστούν σε τέσσερις ομάδες των τεσσάρων ατόμων ανά μονάδα υπολογιστή. Τα
μέλη της ομάδας καθορίζουν το ρόλο του καθενός. Ένα μέλος της ομάδας παίρνει το ρόλο του
χειριστή του Η/Υ, το δεύτερο μέλος συντονίζει τη διαδικασία ,το τρίτο μέλος αναλαμβάνει το ρόλο

3. του «γραμματέα» και το τέταρτο μέλος είναι ο σύνδεσμος με τον εκπαιδευτικό. Οι απαντήσεις των
μαθητών διαμορφώνονται από κοινού στην ομάδα με τη συνεργασία όλων των μελών και την
υποστήριξη του εκπαιδευτικού όποτε κρίνεται απαραίτητο. Στον Υπολογιστή κάθε ομάδας υπάρχει
ήδη το αρχείο με τα φύλλα εργασίας που καλείται να επεξεργαστεί κάθε ομάδα. Η κάθε ομάδα
καλείται να δομήσει την εργασία της σε PowerPoint και να την παρουσιάσουν στην ολομέλεια της
τάξης.

4. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ)
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.7 «ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΕΤΗΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1618-1648»
 1η
ομάδα
Ονόματα :
Πηγαίνετε στην υπερσύνδεση και σημειώστε τις 4 περιόδους του Τριακονταετούς πολέμου.
Ποιες εξελίξεις οδήγησαν στην κήρυξη του πολέμου και σε ποια στρατόπεδα χωρίστηκαν οι
εμπόλεμοι; (παρουσίαση)
 2η
ομάδα
Ονόματα:
Αφορμή του Τριακονταετούς πολέμου που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1618 στάθηκε η
εκπαραθύρωση της Πράγας. Τι σημαίνει ο όρος εκπαραθύρωση και ποιο γεγονός έδωσε το
έναυσμα για τη σύρραξη;
 3η
ομάδα

5. Ονόματα:
 Ο Τριακονταετής πόλεμος τελειώνει με την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας.
Αφού μελετήσετε την παρουσίαση και ψάξετε πληροφορίες στην παραπάνω
υπερσύνδεση να αναφέρετε ποια ζητήματα που αφορούν στα δόγματα, στην
εσωτερική πολιτική κατάσταση της Γερμανίας και στον πολιτικό χάρτη της
Ευρώπης, ρυθμίστηκαν με τη συνθήκη αυτή; Να φτιάξετε έναν πίνακα με τα
ευρήματά σας.
 Το σημερινό διεθνές πολιτικό σύστημα έχει τις απαρχές του στην Ειρήνη της
Βεστφαλίας (1648). Αφού διαβάσετε πληροφορίες σχετικά με το θέμα αυτό στην
παρακάτω υπερσύνδεση: Διεθνείς σχέσεις, να εξετάσετε ποια είναι η σχέση της
ειρήνης αυτής με τη γέννηση του Διεθνούς Δικαίου και την ανάδυση των εθνικών
κρατών.
 4η
ομάδα
Ονόματα:
 Ο Τριακονταετής πόλεμος τελειώνει με την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας.
Ποια ήταν η σημασία αυτής της συνθήκης για τη μετέπειτα ιστορία και γεωγραφία
της Ευρώπης;
 Δημιουργική γραφή: Αφού παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο, που αποτελεί μια
χιουμοριστική αναπαράσταση του συμβουλίου, να συντάξετε ένα κείμενο με τις
διαπραγματεύσεις που ,κατά τη γνώμη σας, έλαβαν χώρα. Υποθέστε ότι είστε μέλη
του συμβουλίου που διαπραγματεύεται τη συνθήκη της Βεστφαλίας. Να
αναπαραστήσετε το συμβούλιο που οδήγησε στην υπογραφή της συνθήκης της
Βεστφαλίας.

6. Κοινή εργασία για όλες τις ομάδες
 Ο Τριακονταετής πόλεμος στη λογοτεχνία «Μάνα Κουράγιο», Μπρεχτ
Διαβάστε κάποιες γενικές πληροφορίες που παρατίθενται παρακάτω για το έργο και το
σύντομο απόσπασμα που σας διανεμήθηκε.
Η «Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» του Μπρεχτ δεν είναι μια κοινή αντιπολεμική
προπαγάνδα. Χρονικό του Τριακονταετούς πολέμου ονομάζει ο Μπρεχτ το έργο που εμπνεύστηκε
ενώ βρισκόταν εξόριστος στις Σκανδιναβικές χώρες.
Δεν είναι ένα δράμα με αντιπολεμική θέση όπου προβάλλονται μηχανικά οι καταστροφές του
πολέμου κι οι συμφορές των απλών ανθρώπων απ’ τον πόλεμο. Ο Μπρεχτ προχωρεί ακόμα
βαθύτερα απεικονίζοντας τον ρόλο που παίζουν οι απλοί άνθρωποι στον πόλεμο, είτε με ενεργητικό,
είτε με παθητικό τρόπο. Δεν τους παρουσιάζει μόνο σαν θύματα του πολέμου αλλά ενίοτε και σαν
δράστες. Δεν τους αποδίδει τα χαρακτηριστικά του αθώου. Έχουν κι αυτοί την ενοχή τους, μόνο που
τους σπρώχνει προς αυτήν την κατεύθυνση η αναπότρεπτη Ανάγκη. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκει
και η Άννα Φίρλινγκ, η Μάνα Κουράγιο που γυρίζει με τον αραμπά της όλα τα στρατόπεδα κι
επωφελείται του πολέμου για να πουλήσει την πραμάτεια της και να μαζέψει λεφτά. Έχει
εξοικειωθεί τόσο με τον πόλεμο και το κέρδος που αποκομίζει απ’ αυτόν που μια πρόσκαιρη ειρήνη

7. τη βυθίζει σε θλίψη και ψάχνει τρόπο να ξεπουλήσει σύντομα ακόμα και την τελευταία στιγμή ώστε
να μην χάσει. Ο πόλεμος είναι το ψωμί της. Αφού δεν μπορεί να τον αποφύγει, τον αντιμετωπίζει με
θάρρος….
«Αν πρέπει να περπατήσουμε στον θάνατο» λέει, «θέλουμε τουλάχιστον καλά παπούτσια».
Ο Μπρεχτ χωρίζει το έργο σε δώδεκα εικόνες, φροντίζοντας να τονίζει σχεδόν πάντα την
πείνα, την εξαθλίωση και την ταλαιπωρία των ανθρώπων απ’ τη φρίκη του πολέμου, ενώ
αντιπαραθέτει σ’ όλη αυτή τη φρικαλεότητα, τη μορφή της Άννας Φίρλινγκ που ζει εμπορευόμενη
όπλα, ρούχα, τρόφιμα και που κατορθώνει με καπατσοσύνη να επιβιώνει κάτω απ’ τις πιο αντίξοες
συνθήκες.
Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της, του Μπρεχτ
Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της, του Μπρεχτ (Εθνικό θέατρο)
Κατίνα Παξινού - "το τραγούδι της Μάνας Κουράγιο"
 Δείτε και ακούστε το παραπάνω οπτικοακουστικό υλικό. Μελετήστε την πηγή «Τα δεινά
του πολέμου» (σελ. 150) από το σχολικό σας βιβλίο και την εικόνα που ακολουθεί και πείτε
ποιες, κατά τη γνώμη σας, ήταν οι ηθικές, δημογραφικές και οικονομικές συνέπειες του
πολέμου;