2. Veshjet tradicionale
shqiptare dhe Kultura
Tradicionale në trojet
Shqiptare
Veshjet popullore, janë pa
dyshim një nga
manifestimet më të
fuqishme të kulturës
tradicionale. Ato janë
trashëguese e
transmetuese të shumë
elementëve, që vijnë nga
lashtësia dhe nga koha e
mesme, por janë
njëkohësisht edhe shprehje
e marrëdhënieve kulturore
me popuj të tjerë gjatë
shekujve

3. GJIROKASTRA
GRA
Rrethi i Gjirokastrës karakterizohet nga një
pasuri e madhe kostumesh, traditash
muzikore dhe zakonesh popullore. .Veshjet
tradicionale popullore të grave ishin të
pasura me qëndisma që zbukuroheshin me
fije metalesh të çmuara; ato të Lunxhërisë
dhe të Dropullit mbahen nga më të
bukurat,te cilat jane te zbukuruara me
qendisma ari monedha te florinjta mbi balle
e ne gjoks qe mbanin veshur te rejat.
BURRA
Kostumet tradicionale të burrave përfshijnë
poture të bardha leshi, të gjëra në bel që
përfundojnë të ngushta tek këmbët dhe
shoqërohen me dollakë tek pulpat ose
fustanellat e bardhë me pala, të shoqëruara
me jelek dhe opinga me xhufka. Në kokë
mbahej një kapllak i gjatë i zi, prodhuar me
lesh qengji ose një qeleshe prej shajaku me
majë.

4. DIBRA
GRA
Kostumi popullor i gruas të kesaj zone
përbëhej prej:rizës, këmishës së gjatë ose të
shkurtër prej pambuku, pështamallit,
xhamadanit pa mëngë, ,brezi disa ngjyrësh,
çorape leshi, opingave prej lëkure lope më
gjalma leshi dhe xhupës prej shajaku me
ngjyrë të bardhë e të qëndisur bukur në shpinë
dhe gjoks.Katolikët e Lurës qëndisin dhe kryqin
në shpinë të xhupës.
BURRAT
Kostumet e burrave përbëhen prej qeleshës së
bardhë rashtake, këmishës së bardhë prej
pambuku me mëngë të rrudhura te kyçi i
dorës,jeleku ose xhamadani të zbukuruar me
gajtana të zi,mitani,, tirqit, brezit të leshit i
zbukuruar me disa ngjyra, çorape leshi, opinga
prej lëkure lope me gjalma, lidhëse leshi dhe
koprania e gjatë deri poshtë belit, e pajisur me
një jakë të madhe,e cila mund të formohet
lehtë një kapuç, për të mbrojtur kokën nga
shiu. Deri në vitin 1912 burrat kanë përdorur
dollamat dhe fustanellin.

5. TROPOJA
Veshja e ngushte dhe elementet përbërës te saj-këmisha e gjate
deri me 10 kinda (kindat fillojnë nga mesi e poshtë). Gjokesi i
këmishës i qëndisur me pe me ngjyra apo me rruaza.Mangët te
shkurtra deri te bërryli, te gjera dhe te veshura me ojme (punim
me dore) ; Mange këmishe te ngushta te kyci i dorës deri te
bërryli e që mbuloheshin nga pjesa tjetër e këmishës që vine nga
supet. Zaprega-kështu është quajtur por do te thotë
përparëse.Mbahet nga dy toja te derdhura që kapen në dy cepat
e kundërt te zapreges sipër e që lidhen në mes prapa, në krysa.
Corapet punohen në kërrabëza, për vajza me pe te bardhe, dhe
për nuse me peje me ngjyra që vine deri poshtë gjunit.
Veshja e burrave - Në kompletin e veshjes se burrave bëjnë
pjesë : Tirqi ;këmishame menge te gjata, gryka e hapur dhe e
punuar me gjendisje me një dizajnë te lehte . Xhamadani me
mange te gjata prej zhguni i bardhe, i zi apo kafe. Jjeleku
përbehej prej cope e zeze apo kafe e mëndafshte dhe e qëndisur
te gryket, mëngët me fije te trasha mëndafshi me ngjyre ari.
Shoka prej leshi kombinuar me pet e ngjyrosur afërsisht me
ngjyrat e ylberit, e gjate sa sillet disa here rreth mesit. Kapuç në
forme sferike-i rrumbullakësuar sipër vihet në koke mënjan, cepi
i vjen në vetull te syri, rreth kapuçit lidhet diagonal një shami e
zeze.

6. VLORE
BURRA
Për burrat vecojmë veshjen me tirqe të bardhë e me
gajtanë,me këmishë të bardhë kambrik ose pëlhurë me
mënga të gjera. Mbi krahët vishej xhamadani i ngjyer me
bojë të zezë ose kafe,punuar me shajak,i qepur e i
zbukuruar me gajtanë të zinj ose të kuq.Në raste festash e
ceremonish burrat visheshin me fustanellë,këmisha me
mëngë të gjera dhe të gjata me xhamadan të bardhë,me
tirqe të bardhë. Në mes lidhnin një brez të gjatë me vija
kuq e zi dhe kuq e bardhë,të bërë në tezgjah. Më vonë
poturet filluan ti vishnin të zeza.
GRA
Për gratë ,fustanin e gjatë dhe të linjtë e të shoqëruar me
Sako dhe veshjen orientale me citjane e jelek të qëndisur
me fije ari.Fustani i gjatë e i linjtë i shoqëruar me sako
është vëshje tipike për gratë e shtresave
aristrokrate,kryesisht të tregtareve e zejtareve të
pasur.Veshje që është mbajtur deri në prag të luftës së Parë
Botërore. Matëriali bazë është kadifeja e qëndisur pasurisht
me fije ari. Forma është ajo e një fundi të gjatë me një
xhaketë (Sako) ose e një rrobe të drejtë , të gjerë e të gjatë
me pak bisht prapa të shoqëruar gjithashtu me një xhaketë.

7. CAMERIa
BURRA
ishte ajo me fustanellë e shoqëruar me stoli të qëndisur
me fije argjendi me gjunjake, xhamadan, mëngore,
këmishë të shkurtër me mëngë të gjëra, qeleshja me
majucë, opingat me xhufka të kuqe dhe çorapet e
bardhë. Pjesë tjetër shoqëruese e kësaj veshje
konsideroheshin zbukurimorja e gjoksit e punuar nga
argjendarët e qytetit të Janinës si dhe silahu i zbukuruar
me fije argjendi i cili i vendosur mbi brez, shërbente për
të mbajtur armët e brezit si dhe koburet, vezmet,
vajnicën
GRA
Pjesë kryesore e veshjes se grave came ishin tumanet,te
cilat beheshin me pëlhurë mendafshi.Pjesë të tjera të
kësaj veshje ishin këmisha e mëndafshtë e endur në
avlemend shtëpiak dhe jelekët e qëndisura më fije ari
ose argjendi. Ndonjëherë mbi jelek vishnin edhe një
sako prej kadifeje me mëngë të gjata, gjithashtu të
qëndisura me fije ari. Në kokë vinin shami mëndafshi të
zbukuruara me oje të punuara nga vetë gratë çame.
Nëpërqytete sidomos gratë e shtresave të pasura mbi
tumane vishnin edhe dolloma të gjatë, të mbuluar në të
gjithë sipërfaqen me motive të qëndisura me fije ari apo
kondaxhupe. Akoma më shumë ia shtonin bukurinë
kësaj veshje brezi prej argjendi, shamija e mëndafshit
me oje dhe një numër i shumtë stolish prej ari si vëthët,
varëset, unazat, byzylykët, etj.

8. SHKODRA
Burrat
Për veshjen e burrave, rezulton se
bashkëjetonin njëkohësisht këto tipe veshjesh:
ai me fustanellë të gjatë, i shoqëruar me
këmishën prej faqelli (me qafëz), xhamadani,
dollama e jeleku prej cohe të kuqe (të gjithë të
zbukuruar me qëndisje brezi i mëndafshtë,
dësllëqet (kallcet, prej cohe të kuqe, të
zbukuruara me tehrie të zezë e me fije ari);
këpucë të kuqe me llapa. Në kokë vinin fes
tanuz me ngjyrë të kuqe të zbukuruar me një
tufë të shkurtër të bërë me fije mëndafshi.
Gratë muslimane, veç citjaneve prej pelhure
mëndafshi vishnin sipër tyre dhe një lloj
këmishe apo fustani të gjatë prej mëndafshi të
trashë, pa mëngë. Mbi të vishnin jelekun,
xhyben dha anterinë me mëngë të gjata. Në
bel, sipas rastit, vinin brez prej argjendi ose një
shall mëndafshi, ndërsa në kokë vendosnin një
lloj kësule të zbukuruar me gajtanë dhe
monedha prej ari, të quajtura dallfes. Në
këmbë mbathnin çorape të bardhë prej
mëndafshi si dhe një model pantoflash, të
quajtura “pashmanga”.

9. TROPOJA

10. PUKA

11. Mati

12. LIBRAZHDI

13. Veshje popullore
e krahines se
Myzeqese

14. RRESHENI

15. ELBASANI

16. ELBASAN

17. SHQIPERIA E MESME

18. KRUJA

19. TIRANA

20. BERATI

21. DURRESI

22. VLORA

23. SARANDA

24. CAMERIA