1. 1
EMPEZAR POLO PRINCIPIO. Por Mercedes Cachaza Platas
Cambiou a Dirección do Centro e eu tamén cambiei de curso. Pasei para a
outra ala do edificio, unha aula moi fría ó pé da porta que daba ó patio. Era o que
tocaba. Alí botei varios anos.
O Ensino Xeral Básico empezaba ós seis anos. Normalmente, o alumnado
empezaba aos seis anos sen saber nada de nada. Viña cos libros de primeiro na súa
carteira, pero era imposible empezar con eles, porque non sabían ler. Antes de empezar
con aqueles libros, había que ensinarlles outras moitas cousas: fichas e más fichas
feitas á man e fotocopiadas nunha multicopista sumamente primitiva que case sempre
estaba avariada.
Durate moitísimos anos conservei aquelas fichas feitas á man con moito amor
e dedicación. Pasado moito tempo, un bo día pensei que aquelo pasara á historia e non
quero recordar o que fixen con elas. Tiñan o seu encanto e –seguramente- valor
histórico. Pero agora xa foi, Marica non chores!
Daquela había moitos métodos de lectura, pero ningún predeternminado.
Cadaquén amañábase como podía. A min sempre me gustou face-las cousas á miña
maneira. E naquel momento tamén as fixen. Expúxenme sen saber o resultado, pero
quería experimentar aproximándome o máis posible á sensibilidades do alumnado.
Experimentei e acertei.
Lembro que para ensinarlles a ler debuxaba un animal no encerado co nome
das grafías que quería que aprenderan e a partir diso, íamos construíndo unha historia.
Aquela historia era “sagrada”, non se borraba do encerado mentres non se tiña ben
aprendidade pe a pa. Líamola respetidas veces cada día. Incluso convivían varias
historias xuntas, ata enche-lo encerado. Así con diferentes animais ata aprender a ler.
Aínda conservo a historia dun paxariño que se chamaba “GUL”, o “Osiño
Panda”, a patiña “ALEGRE”, o “canciño FRUS”, a gatiña “PITUSA, a balea
“RAL”, o coelliño “TRIN”, a mona de “TARZÄN”, o ratiño “PÉREZ”, o elefante
“TRONQUITO”, a galiña “GRIN, GRIN”, a vacuna “TRANS” e outros…
Tiñamos o noso pequeno zololóxico particular no encerado. Ós nenos
gustáballes e a min dábame resultado pedagóxico porque chegado xaneiro sabían ler.
2. 2
Aquel método era totalmente de fabricación persoal, non estaba escrito en
ningún sitio. Ata penso que había profesores que poñían en dúbida o seu resultado. De
feito un bo día recibín a visita da inspección en tono un tanto inquisidor. Debía ser en
decembro, máis ou menos, porque ata xaneiro non empezaba cos libros. Pediulles ós
nenos os libros de primeiro. Contesteille que aínda non os empezara ata que souberan
ler.
-¿Pero como lo hace, entonces?
-Mediante fichas.
-¿Que fichas?¿Dónde están esas fichas? -Las tienen los niños.
Eu non as tiña, porque llelas daba ós nenos. Resulta que os nenos xa as
levaran para a casa porque dicían que llelas gardada a súa mamá; pero houbo unha
neniña moi cuidadosa que as tiña alí todas xuntiñas e ensinoullas ó Inspector.
Despois de observalas detidamente, quedou tan prendado daquel labor tan artesanal,
que me dixo: SIGA ASÍ! E foise apredendo unha cousa máis. Despois daquel día
incluso me encomendou un plan experimental para o curso seguinte porque me tiña
moito aprezo.
Estas son anécdotas profesionais, pero o auténticamente bo é a comunicación
coa infancia. Son tan encantadores os nenos pequenos! Teñen tanta inxenuidade!
Contan tantas cousiñas! Contan tanto sen que ti lles preguntes nada..! Loxicamente eu
nunca lles preguntei nada de nada. Só faltaría! Sentía un profundo respeto coa súa
vida persoal, pero eles contaban… Contaban espontaneamente.
Naquel curso roubáronme o corazós dúas criaturas. Unha neniña miudiña,
moi pequerrechiña, a máis pequerecha de todos; que me contaba como encontrara á súa
mamá morta na cama cando ela tiña tres aniños. Contábame que lle tiraba dos pelos
pero non lle contestaba. Era sumamente entenrecedora aquela historia. Tamén me
contaba outras cousiña relativas á súa situación familiar. Canto ensina a necesidade!
Era unha criatura con moita historia e con moi boas capacidades. Eu tíñalle un cariño
moi especial a aquela neniña. Aínda llo teño hoxe. Collíaa moitas veces no colo e
dáballe canto mimo podía. Ela tamén me colleu moito cariño. Tódolos compañeiros lle
tiñan un aprezo especial. Facíase querer. Merecíao.
3. 3
Tamén me roubou o corazón un neno que me contaba como era a súa
irmanciña que nacera con moitas discapacidades físicas e psíquicas. Como a quería!
Como me explicaba o marabillosa que era a súa irmanciña! Aquel neno tamén me colleu
moito cariño. Non fai moito que me mandou recordos a través duns parentes que ten na
miña aldea. É tan grato recibir recordos dos exalumnos!
Gardo na miña mente outros moitos recordos, porque cada neno ten a súa
historia e todas son moi bonitas, pero non podo poñelas aquí todas, porque a lista sería
interminable. Lembro tamén que cada curso plantara unha árbore no patio escolar e
coidábamolo con moito cariño. Era unha maneira de cultiva-lo amor á natureza e ó
mesmo tempo poñíamos o patio máis bonito e asegurábamos algunha sombra para os
días de calor. Tamén foramos plantar algo ó monte, pero non sei se daría moito
resultado. O día que plantamos, comemos de campo. O compañeiro Dopico fixera unha
paella exquisita.
A relación coas familias tamén era moi boa. Incluso apareceran unhas becas
naquel momento e axudáballes a cubrilas. Eran pequenas axudas debido á zona onde
estaba ubicado o colexio. Eu sempre tiven moi claro que debía colaborar coa familia e
deixo feito moitísims reunións ó longo da miña vida profesional. Daquela o trato era
totalmente persoal. Tampouco había outros medios para facelo. Era así aquela vidiña.
A verdade é que era “moi humana”
Desde Vigo (PADERNE) a día 23 de marzo de 2016-03-21
MERCEDES CACHAZA PLATAS
