1. ARTE
PRERROMÁNICA
MANIFESTACIÓNS ARTÍSTICAS NA EUROPA
DAS INVASIÓNS BÁRBARAS ATA O ROMÁNICO:
S.V- X.
NON REALIDADE UNIFORME. ARTE DIVERSA NUNHA EUROPA DIVIDIDA
1º ROMÁNICO BALEIRO ESTILÍSTICO, POUCAS MOSTRAS DE ARTE
(FRONTE INSEGURIDADE PREOCUPACIÓN COTIÁ): ARTE MOBILIAR
(SENSIBILIDADE ORNAMENTAL DOS BÁRBAROS)
 CANDO OS INVASORES SE FUSIONANCOS HABITANTES DESENVÓLVESE
O PRERROMÁNICO PLENO
PENÍNSULA IBÉRICA:
ARTE VISIGODA S. VI- VIII
ARTE ASTUR S. VIII- IX
ARTE DE REPOBOACIÓN S. X

2. BASE DO ESTILO:
-HERDANZA CLÁSICA: ESQUEMA
BASILICAL, AS ORDES..
-ESTÉTICA BÁRBARA: ARTE ORNAMENTAL
E XEOMÉTRICA
CONSUSTANCIAL CO EQUIPO DO
CABALEIRO (XOIAS E ARMAS CON
PEDRERÍA POLICROMADA.
-APORTACIÓNS DE ORIENTE: XOGOS DE
CÚPULAS, MOSAICOS, DECORACIÓN..

4. OBRADOIROS TÉCNICA VAI
DEXENERANDO CARA Ó
ESQUEMATISMO

5. ESTÉTICA ORNAMENTAL BÁRBARA
DE EQUIPO MILITAR.
DECORACIÓN XEOMÉTRICA,VEXETACIÓN:
d) CESTERÍA
b) SOGUEADO
c) ESVÁSTICAS
d) ROLEOS APORTACIÓN DE
e) ROSETAS ORIENTE
f) CRUCES PATADAS SOBRETODO
BIZANTINA (ANIMAIS
ENFRONTADOS OU
EN RELEOS,
FANTÁSTICOS…)

7. PENÍNSULA IBÉRICA:
ARTE VISIGODA S. VI-
VIII
ARTE ASTUR S. VIII- IX
ARTE DE
REPOBOACIÓN S. X

8. ARTE
VISIGODA COMO ALIADOS DE ROMA
CHEGAN
O SEU 1º ASENTAMENTO É NA SEPTIMANIA
FIXAN A CAPITAL EN TOLEDO A MEDIADOS DO S. VI
A FINAIS DO S. VI CONVERSIÓN DE RECAREDO
ESPLENDOR S. VII E VIII
CULTURA CINGUIDA Ó ÁMBITO
ECLESIÁSTICO (ARTE HISPANO DE
ÉPOCA VISIGODA, O INVASOR ASUME
A SUPERIORIDADE CULTURAL DO
VENCIDO
ORFEBRERÍA:
-TESOURO DE GUARRAZAR
(COROA DE RECESVINTO)
-TESOURO DE TORREDONJIMENO
( BROCHES E FÍBULAS EN FORMA
DE AGUIA)

9. ARQUITECTURA: RECOLLE O LEGADO HISPANORROMANO E BIZANTINO DO SE
E O FUNDE COAS APORTACIÓNS XERMANAS
-MURO DE SILLERÍA (GRANDES BLOQUES BEN APARELLADOS SEN
ARGAMASA)
- CAPITEIS CORINTIOS OU BIZANTINOS, ÁS VECES REUTILIZADOS COMO
AS COLUMNAS. SEPARAN NAVES , ADÓSANSE Ó MURO OU FLANQUEAN A
ÁBSIDA
- ARCO DE FERRADURA (MAIOR DE MEDIA CIRCUNFERENCIA, PERALTE DUN
TERCIO DE RADIO)
-CUBERTA ABOVEDADA ( CANÓN , ARESTA E CÚPULAS NOS CRUCEIROS)
-TRANSEPTO SEPARA NAVES E CAPELA MAIOR (LITURXIA MOZÁRABE)
-A ICONOSTASE REFORZA A SEPARACIÓN (NO CRUCEIRO OS CLÉRIGOS)
-2 TIPOS DE PLANTAS:
BASILICAL (DE TRES NAVES REMATADAS EN TRES CAPELAS,
UNHA NAVE E DÚAS CÁMARAS ALONGADAS)
E CRUZ GREGA
-REDUCIDAS DIMENSIÓNS, EDIFICIOS PECHADOS (POUCOS VANS) E
INTIMISTAS
ONDE SE FRAGMENTA O ESPACIO EN PEQUENOS AMBENTES (RITUAL
OCULTISTA SEPARA SACERDOTE-FIEIS): ESQUEMA ADITIVO DE UNIDADES
INDIVIDUAIS CON 2 CENTROS O LITÚRXICO Ó QUE DIRIXE A NAVE E O
ARQUITECTÓNICO (CIBORRIO)

10. FUNDACIÓN REAL.
3 NAVES A CENTRAL MÁIS ALTA
SAN XOAN DE REMATAN EN 3 CÁMARAS NON CONTIGUAS
BAÑOS. PALENCIA. PORCHE Á ENTRADA. ARCO DE FERRADURA

11. ALZADO E PLANTA
SAN XOAN DE BAÑOS

12. SEPARAN AS NAVES
COLUMNAS REUTILIZADAS
DE ÉPOCA ROMANA.
INTEREIOR

13. SAN PEDRO DA NAVE. ZAMORA
PLANTA CRUZ GREGA
COMPLICADA CON
ESTANCIAS ENGADIDAS.
O CRUCEIRO CUPULADO
CENTRO ARQUITECTÓNICO.
ÁBSIDA LITÚRXICO=
SIMBIOSE PLAN BASILICAL E
CRUZ GREGA.

14. NAVE

15. PROFUSA DECORACIÓN
RELEVOS QUE RECOLLE
O EXEMPLO DOS
TECIDOS ORIENTAIS,
ORFEBRERÍA E MOSAICOS

16. MURO
ÁBSIDA

17. SAN FRUCTUOSO DE MONTELIOS

18. SIMBIOSE PLANTA CENTRALIZADA E LONXITUDINAL
PLANTA DE CRUZ GREGA (CIMBORRIO NO CRUCE CON BÓVEDA DE
ARESTA) E ÁBSIDA QUE SOBRESAE (COMA UN PORCHE OCC. )
A ESTO ÉNGÁDENSELLE CÁMARAS NOS LADOS DO TRANSEPTO.
SANTA COMBA
DE BANDE. S.VII

19. SSS
SSS
CABECEIRA
PORCHE

22. E DECORANDO OS EDIFICIOS
S MOTIVOS XEOMÉTRICOS, VEXETAIS, NATURALISTAS…
QUINTANILLA E S. PEDRO DA NAVE
C
U
L NOVIDADES:
-RELEVO HISTORIADO
T NA ARQUITECTURA
U -PREDOMINIO DO CONTIDO
R SOBRE A FORMA
A
QUINTANILLA

24. S. PEDRO DA NAVE
TEMAS VEXETAIS, ZOOMÓRFICOS E FIGURACIÓN HUMANA CON
ESCEAS BÍBLICAS
PREDOMINA O CONTIDO SOBRE A FORMA QUE SE ESQUEMATIZA E
APLANA (TÉCNICA DO BISEL)

25. SACRIFICIO DE ISAAC

26. ARTE ASTURIANA
NÚCLEO DE RESISTENCIA S. VIII- IX CANDO MUSULMÁNS SE RETIRAN Á
LIÑA DO DOURO
MONARQUÍA QUERE CONTINUAR A VISIGODA: OVIEDO CAPITAL (NOVA
TOLEDO)
A IGREXA CONSOLÍDASE NUN ESTADO CONFESIONAL
ETAPAS:
-PRERRAMIRENSE: AFONSO II (792-842)REAPROVEITAN PEZAS ROMANAS
E VISIGODAS
-RAMIRENSE: RAMIRO I (842-850) PLENITUDE,. ARQUITECTURA
PRECURSORA DA ROMÁNICA NOS CONTRARRESTOS E A
INCORPORACIÓN DA DECORACIÓN Á ESTRUCTURA EDILICIA.
-POST-RAMIRENSE: AFONSO III (866-910)INFLUENCIA
MUSULMANA NA DECORACIÓN
OURIVERÍA:
•CRUZ DA VICTORIA
•CRUZ DOS ANXOS
•CAIXA DE ÁGATAS

27. CARACTERÍSTICAS DA ARQUITECTURA ASTURIANA:
- ARCO DE MEDIO PONTO PERALTADO.
- BÓVEDA CANÓN DENDE O RAMIRENSE (ANTES SÓ NAS ÁBSIDAS)
- MUROS DE MAMPOSTERÍA CON REFORZO DE SILLARES NAS ESQUINAS.
- PARA COMPENSAR A HUMILDADE DE MATERIAIS ELEMENTOS
DECORATIVOS (MEDALLÓNS, ALFIZ, CELOSÍAS E PINTURAS MURAIS)
- PLANTA BASILICAL SEGUE TRADICIÓN PALEOCRISTIANA (SUBSTITÚE
COLUMNAS POR PIARES CASE SEMPRE SEN CAPITEL)
- ÁBSIDAS RECTANGULARES E NA CAPELA MAIOR CÁMARA SECRETA.

28. PRERRAMIRENSE (FINAIS VIII- COMEZOS IX)
PLANTA BASILICAL 3 NAVES SEPARADAS POR PILARES
AMPLO CRUCEIRO
3 CAPELAS RECTANGULARES NA CABECEIRA
MUROS DE MAMPOSTERÍA OU SILLAREXO
AFONSO II INTENTA DAR ESPLENDOR A OVIEDO CUN
PROGRAMA EDILICIO:
SÓ QUEDA A CÁMARA SANTA DE OVIEDO
E SAN JULIÁN DOS PRADOS
A CÁMARA ÁBRESE Ó
EXTERIOR CON FIESTRA
DE TRIPLE ARQUERÍA

29. AMPLO CRUCEIRO POR NECE
SIDADES LITÚRXICAS
SEPARACIÓN
3 CAPELAS CABECEIRA
NAVE CENTRAL MÁIS ANCHA
CÁMARA SUPERIOR NA
CAPELA MAIOR

30. RAMIRENSE:
AS MÁIS ORIXINAIS CREACIÓNS
RESIDENCIA PALATINA NO MONTE NARANCO:
SANTA MARIA
ESQUELETO
Á VISTA
INUSUAL
NOS EDIFICIOS
DE PEGADA
CLÁSICA, SI
OS MIRADORES
CON TRIPLE
ARQUERÍA E
ROLEOS NAS
ENXUTAS
BÓVEDA REFORZADA CON ARCOS
FAIXÓNS QUE CORRESPONDEN
EXTERIOR CONTRAFORTES

31. PISO INFERIOR BAÑOS
SUPERIOR SALA REXIA
DIVIDIDA EN 3 PARTES:
SALA CENTRAL ONDE SE
ACCEDE POLA ESCALEIRA
EXTERIOR E 2 MIRADORES

33. BÓVEDAS DE CANÓN A DISTINTAS
ALTURAS, EQUILIBRANDO
OS XOGOS
DE PRESIÓNS
SAN MIGUEL DE LILLO

34. XAMBA DE LILLO

35. ICONOSTASE
SANTA CRISTINA
DE POLA DE LENA

36. POST-RAMIRENSE:
SAN SALVADOR DE
VALDEDIÓS
BASILICAL 3 NAVES
BÓVEDA CANÓN
CABECEIRA TRIPARTITA
TRIBUNA SOBRE O PÓRTICO
ELEMENTOS MOZÁRABES:
PÓRTICO LATERAL
ALFICES NOS VANOS

37. ARTE DE REPOBOACIÓN:
S. X
dende 850 éxodo de mozárabes cara o Norte
 OS MOZÁRABES HERDEIROS DA TRADICIÓN VISIGOGA PERO
ATRAÍDOS POLAS NOVAS FORMAS DO ISLAM (MODILLÓNS
NOS ALEIROS, ALFIZ, ARCOS DE FERRADURA DE MÓDULO
CALIFAL)
 DIMENSIÓNS REDUCIDAS E VARIEDADE DE PLANTAS
 ÁBSIDAS AILLADAS CUN ICONOSTASIO
 EXTERIORES SEN ADORNO, CONCENTRADO NO INTERIOR
SÓ XOGO DE VOLUMES, LADRILLO E MAMPOSTERÍA
 SEN FACHADA, PORTA NO SUR
 BÓVEDA DE NERVOS CALIFAL E GALLONADA(NA ÁBSIDA E
MADEIRA NAVE COMO NAS MESQUITAS
 MINIATURAS: MOSTEIROS ILUSTRAN SOBRETODO OS
COMENTARIOS DE BEATO DOS APOCALIPSE DE SAN XOAN

39. SAN MIGUEL DA ESCALADA
LEÓN

40. SAN CEBRIÁN DE MAZOTE
TEN DAS POUCAS
MOSTRAS DE
ESCULTURA DESTA
ARTE
NOS RELEVOS DOS
CANCEIS
SAN BAUDELIO
DE BERLANGA

41. SANTIAGO DE PEÑALBA

42. SAN MIGUEL DE CELANOVA.
942

43. PLANTA
RECOLLE SIMPLIFICADO
O ESQUEMA DE PEÑALBA ÁBSIDA recorda o mihrab das mezquitas

44. PINTURAS EXPRESIVAS
BEATOS ANTINATURALISTAS,
PLANAS, VIVA POLICROMÍA,
DETALLISMO NOS TEMAS
ORNAMENTAIS
BEATO DE XERONA. 975.
EMETERIO E A MONXA ENDE