1. วิชาประวัติศาสตร์ สมาชิกในกลุ่ม ด.ช.เสฎฐวุฒิ อินบุญ ม.1/4 เลขที่ 54 ด.ญ.เมษิฎา เล็กมณีโชติ ม.1/4 เลขที่ 39 ด.ญ.ดวงพร วิวัฒน์สุนทร ม.1/4 เลขที่ 16 เรื่องอาณาจักรสุโขทัย

2. ประวัติของอาณาจักรสุโขทัย อาณาจักรสุโขทัย หรือ รัฐสุโขทัย ( อังกฤษ : Kingdom of Sukhothai) เป็นอาณาจักร หรือรัฐในอดีตรัฐหนึ่ง ตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มแม่น้ำยม เป็นชุมชนโบราณมาตั้งแต่ยุคเหล็กตอนปลาย จนกระทั่งสถาปนาขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 18 ในฐานะสถานีการค้าของรัฐละโว้ หลังจากนั้นราวปี 1800 พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง ได้ร่วมกันกระทำการยึดอำนาจจากขอม ซึ่งทำการเป็นผลสำเร็จและได้สถาปนาเอกราชให้สุโขทัยเป็นรัฐอิสระ และมีความเจริญรุ่งเรืองตามลำดับและเพิ่มถึงขีดสุดในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ก่อนจะค่อยๆตกต่ำ และประสบปัญหาทั้งจากปัญหาภายนอกและภายใน จนต่อมาถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาไปในที่สุด

3. อาณาจักรสุโขทัย ตั้งอยู่บนเส้นทางการค้าผ่านคาบสมุทรระหว่างอ่าวเมาะตะมะ และที่ราบลุ่มแม่น้ำโขงตอนกลาง มีอาณาเขตดังนี้ ทิศเหนือ มีเมืองแพร่ ( ปัจจุบันคือเแพร่ ) เป็นเมืองปลายแดนด้านเหนือสุด ทิศใต้ มีเมืองพระบาง ( ปัจจุบันคือนครสวรรค์ ) เป็นเมืองปลายแดนด้านใต้ ทิศตะวันตก มีเมืองฉอด ( ปัจจุบันคือแม่สอด ) เป็นเมืองชายแดนที่จะติดต่อเข้าไปยังอาณาจักรมอญ ทิศตะวันออก ถึงเมืองสะค้าใกล้แม่น้ำโขงในเขตภาคอีสานตอนเหนือ

4. รูปภาพเเสดงแผนที่ของอาณาจักรสุโขทัย

5. การสถาปนาอาณาจักร เมื่อต่อมาเกิดความขัดแย้งบางประการ ทั้งอาจจะเกิดจากขอมโดยตรงหรือไม่ก็ตาม แต่น่าจะกระทบกระเทือนต่อ ราชวงศ์นำถม ( ผาเมือง ) และราชวงศ์พระร่วง จึงส่งผลให้พ่อขุนบางกลางหาว และพ่อขุนผาเมือง ต้องร่วมมือกันชิงเอาสุโขทัยคืนจากขอมซึ่งการกระทำดังกล่าวเป็นผลสำเร็จในปี พ . ศ . 1781 จากนั้น พ่อขุนผาเมืองก็กลับยกเอาเมืองสุโขทัย พระแสงขรรค์ชัยศรี และพระนาม " ศรีอินทรบดินทราทิตย์ " ซึ่งได้นำมาใช้เป็นพระนาม ภายหลังได้คลายเป็น ศรีอินทราทิตย์ ให้กับพ่อขุนบางกลางหาว และหายไปจากประวัติศาสตร์จากนั้นเป็นต้นมา ซึ่งมีการสันนิษฐานไปต่างๆนานา ทั้งการไปครองเมืองที่ใหญ่กว่า หรือกลับไปครองเมืองราดตามเดิมอย่างสงบ

6. ด้านเศรษฐกิจ สภาพเศรษฐกิจสมัยสุโขทัยเป็นระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม ดังข้อความปรากฏในหลักศิลาจารึกหลักที่ 1 " … ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า ใครจักใคร่ค้าเงินค้าทอง ค้าถ้วยชามสังคโลก " และ "... เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลาในนามีข้าว ..." ประชาชนประกอบอาชีพเกษตรกรรมด้วยระบบการเกษตรแบบพึ่งพาธรรมชาติ เช่นสังคมไทยส่วนใหญ่ในชนบทปัจจุบัน

7. ด้านสังคม ความเชื่อ เเละ ศาสนา การใช้ชีวิตของผู้คนในสมัยสุโขทัยมีความอิสรเสรี มีเสรีภาพอย่างมากเนื่องจากผู้ปกครองรัฐให้อิสระแก่ไพร่ฟ้า และปกครองผู้ใต้ปกครองแบบพ่อกับลูก ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกว่า " … ด้วยเสียงพาทย์ เสียงพิณ เสียงเลื่อน เสียงขับ ใครจักมักเล่น เล่น ใครจักมักหัว หัว ใครจัก มักเลื่อน เลื่อน … " ด้านความเชื่อและศาสนา สังคมยุคสุโขทัยประชาชนมีความเชื่อทั้งเรื่อง วิญญาณนิยมไสยศาสตร์ ศาสนาพราหมณ์ฮินดู และพุทธศาสนา ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึก ส่วนด้านศาสนา ได้รับอิทธิพลจากพุทธศาสนานิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ์จากนครศรีธรรมราช ในวันพระ จะมีภิกษุเทศนาสั่งสอน ณ ลานธรรมในสวนตาล โดยใช้พระแท่นมนังคศิลาอาสน์ เป็นอาสนะสงฆ์ ในการบรรยายธรรมให้ประชาชนฟัง ยังผลให้ประชาชนใน ยุคนี้นิยมปฏิบัติตนอยู่ในศีลธรรม มีการถือศีลโอยทานกันเป็นปกติวิสัย ทำให้สังคมโดยรวมมีความสงบสุขร่มเย็น

8. ด้านการปกครอง 1.เเบบพ่อปกครองลูก 2.เเบบธรรมราชา เเบ่งเป็น 2 ประเภท

9. 1.เเบบพ่อปกครองลูก สุโขทัยมีลักษณะการปกครองแบบพ่อปกครองลูก ผู้ปกครองคือ พ่อขุน ซึ่งเปรียบเสมือนพ่อที่จะต้องดูแลคุ้มครองลูก ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระองค์ทรงโปรดให้สร้างกระดิ่งแขวนไว้ที่หน้าประตูพระราชวัง เมื่อประชาชนมีเรื่องเดือดร้อนก็ให้ไปสั่นกระดิ่งร้องเรียน พระองค์ก็จะเสด็จมารับเรื่องราวร้องทุกข์ และโปรดให้สร้างพระแทนมนังคศิลาอาสน์ได้กลางดงตาล ในวันพระจะนิมนต์พระสงฆ์มาเทศน์สั่งสอนประชาชน หากเป็นวันธรรมดาพระองค์จะเสด็จออกให้ประชาชนเข้าเฝ้าและตัดสินคดีความด้วยพระองค์เอง การปกครองแบบพ่อปกครองลูก ( ปิตุลาธิปไตย ) ใช้ในสมัยกรุงสุโขทัยตอนต้น

10. 2.เเบบธรรมราชา การปกครองแบบธรรมราชา หมายถึง พระราชาผู้ปฏิบัติธรรมหรือ กษัตริย์ผู้มีธรรม ในสมัยของพระมหาธรรมราชาที่ ๑ มีกำลังทหารที่ไม่เข้มแข็ง ประกอบกับอาณาจักรอยุธยาที่ก่อตั้งขึ้นใหม่ได้แผ่อิทธิพลมากขึ้น พระองค์ทรง เกรงภัยอันตรายจะบังเกิดแก่อาณาจักรสุโขทัย หากใช้กำลังทหารเพียงอย่าง เดียว พระองค์จึงทรงนำหลักธรรมมาใช้ในการปกครอง โดยพระองค์ทรงเป็น แบบอย่างในด้านการปฏิบัติธรรม ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา นอกจากนั้นพระ มหาธรรมราชาที่ ๑ ทรงพระราชนิพนธ์วรรณกรรมเรื่อง ไตรภูมิพระร่วง ที่ปรากฏแนวคิดแบบธรรมราชาไว้ด้วย การปกครองแบบธรรมราชา ใช้ในสมัยกรุงสุโขทัยตอนปลาย ตั้งแต่พระมหาธรรมราชาที่ ๑ – ๔ ด้านการปกครองส่วนย่อยสามารถแยกกล่าวเป็น 2 แนว ดังนี้

11. 1.เเนวราบ จัดการปกครองแบบพ่อปกครองลูก กล่าวคือผู้ปกครองจะมีความใกล้ชิดกับประชาชน ให้ความเป็นกันเองและ ความยุติธรรม กับประชาชนเป็นอย่างมาก เมื่อประชาชนเกิดความเดือดร้อนไม่ได้รับความเป็นธรรม สามารถร้องเรียนกับพ่อขุนโดยตรงได้ โดยไปสั่นกระดิ่งที่แขวนไว้ที่หน้าประตูที่ประทับ ดังข้อความในศิลาจารึกปรากฏว่า " … ในปากประตูมีกระดิ่งอันหนึ่งไว้ให้ ไพร่ฟ้าหน้าใส … " นั่นคือเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถมาสั่นกระดิ่งเพื่อแจ้งข้อร้องเรียนได้

12. 2.เเนวดิ่ง ได้มีการจัดระบบการปกครองขึ้นเป็น 4 ชนชั้น คือ พ่อขุน เป็นชนชั้นผู้ปกครอง อาจเรียกชื่ออย่างอื่น เช่น เจ้าเมือง พระมหาธรรมราชา หากมีโอรสก็จะเรียก " ลูกเจ้า " ลูกขุน เป็นข้าราชบริพาร ข้าราชการที่มีตำแหน่งหน้าที่ช่วงปกครองเมืองหลวง หัวเมืองใหญ่น้อย และภายในราชสำนัก เป็นกลุ่มคนที่ใกล้ชิดและได้รับการไว้วางใจจากเจ้าเมืองให้ปฏิบัติหน้าที่บำบัดทุกข์บำรุงสุขแก่ไพร่ฟ้า ไพร่หรือสามัญชน ได้แก่ราษฎรทั่วไปที่อยู่ในราชอาณาจักร ( ไพร่ฟ้า ) ทาส ได้แก่ชนชั้นที่ไม่มีอิสระในการดำรงชีวิตอย่างสามัญชนหรือไพร่ ( อย่างไรก็ตามประเด็นทาสนี้ยังคงถกเถียงกันอยู่ว่ามีหรือไม่ )

13. รูปภาพอาณาจักรสุโขทัย

15. การสิ้นสุดของสุโขทัย พ . ศ . 2127 หลังจากชนะศึกที่แม่น้ำสะโตงแล้ว พระนเรศวรโปรดให้เทครัวเมืองเหนือทั้งปวง ( ตาก สุโขทัย ศรีสัชนาลัย พิษณุโลก กำแพงเพชรพิชัย ชัยบุรี ศรีเทพ ) ลงมาไว้ที่อยุธยา เพื่อเตรียมรับศึกใหญ่ พิษณุโลกและหัวเมืองเหนือทั้งหมดจึงกลายเป็นเมืองร้าง หลังจากเทครัวไปเมืองใต้ จึงสิ้นสุดการแบ่งแยกระหว่างชาวเมืองเหนือ กับชาวเมืองใต้ และถือเป็นการสิ้นสุดของรัฐสุโขทัยโดยสมบูรณ์ เพราะหลังจากนี้ 8 ปี พิษณุโลกได้ถูกฟื้นฟูอีกครั้ง แต่ถือเป็นเมืองเอกในราชอาณาจักร มิใช่ราชธานีฝ่ายเหนือ ในด้านวิชาการ มีนักวิชาการหลายท่านได้เสนอเพิ่มว่า เหตุการณ์อีกประการ อันทำให้ต้องเทครัวเมืองเหนือทั้งปวงโดยเฉพาะพิษณุโลกนั้น อยู่ที่เหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ บนรอยเลื่อนวังเจ้า ในราวพุทธศักราช 2127 แผ่นดินไหวครั้งนี้ส่งผลให้ตัวเมืองพิษณุโลกราพณาสูญ แม้แต่แม่น้ำแควน้อยก็เปลี่ยนเส้นทางไม่ผ่านเมืองพิษณุโลก แต่ไปบรรจบกับแม่น้ำโพ ( ปัจจุบันคือแม่น้ำน่าน ) ที่เหนือเมืองพิษณุโลกขึ้นไป และยังส่งผลให้พระศรีรัตนมหาธาตุพิษณุโลก หักพังทลายในลักษณะที่บูรณะคืนได้ยาก ในการฟื้นฟูจึงกลายเป็นการสร้างพระปรางค์แบบอยุธยาครอบทับลงไปแทน ทั้งหมด

16. รายชื่อผู้ปกครองสุโขทัย ลำดับ พระนาม / นาม ตำแหน่ง ราชวงศ์ ช่วงเวลา 1 พ่อขุนศรีนาวนำถม พระร่วงเจ้าสุโขทัย นำถม พ . ศ .1700-1724 2 ขอมสบาดโขลญลำพง พระร่วงเจ้าสุโขทัย - พ . ศ .1724-1780 3 พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1780-1801 4 พ่อขุนบานเมือง พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1801-1822 5 พ่อขุนรามคำแหง พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1822-1842 6 พญาไสสงคราม พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1842 7 พญาเลอไท พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1842-1883 8 พญางั่วนำถม พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พ . ศ .1883-1890 9 10 พญาลิไท พญาไสลือไท พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วงเจ้าสุโขทัย พระร่วง พระร่วง พ . ศ .1890-1913 พ . ศ .1913-1921

17. อาณาจักรสุโขทัยดำรงความเป็นรัฐอิสระได้ประมาณ 200 ปี ใน ปี พ . ศ . 1981 ถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา นับเป็นการสิ้นสุดอาณาจักรสุโขทัยตั้งแต่บัดนั้น เมื่อเรามองย้อนไปในอดีต ทุกคนจะตระหนักถึงความพยายามของบรรพบุรุษไทย ที่ใช้เวลายาวนานในการสร้างความเจริญไว้ให้ลูกหลาน นับว่าเป็นมรดกของชาติทางด้านวัฒนธรรมที่มีคุณค่าอย่างยิ่งในปัจจุบัน องค์การยูเนสโกได้ประกาศให้ศิลปวัฒนธรรมของสุโขทัยเป็นมรดกโลก อันหมายถึงเป็นมรดกแห่งมวลมนุษยชาติ ถึงเวลาแล้วหรือยังที่เราซึ่งเป็นอนุชนรุ่นหลังจะได้ปฏิบัติตนให้สมกับคุณค่าอันประมาณมิได้ของมรดกทางวัฒนธรรมของสุโขทัย สรุป