Mga Sistemang Pang-Ekonomiya

1. Mga Sistemang Pang-
Ekonomiya

2. Ano nga ba ang Sistemang
Pang- Ekonomiya?
• Sumasaklaw sa mga istraktura,
institusyon at mekanismo na batayan
sa pagsasagawa ng mga gawaing
pangproduksyon upang sagutin ang
mga pangunahing katanungang
pang-ekonomiya.
• Maaring baguhin ayon sa
pangangailangan ng lipunan.

3. Sistemang Pang-ekonomiya
• Ang paraan ng pagsasaayos ng iba’t
ibang yunit upang makatugon sa
suliraning pangkabuhayan ng isang
lipunan.
• Layunin nito na mapigilan ang labis-
labis na paglikha ng mga kalakal at
serbisyo at maiwasan ang kakulangan
ng mga ito.

4. Mga Layuning Pangkabuhayan
• Mapanatiling buhay ang mga miyembro
ng bawat isa nito sa pamamagitan ng
pagsagot sa mga pangunahing
pangangailangan
• Maisulong ang kaunlarang
pangkabuhayan
• Makapagbigay ng sapat at makabuluhang
empleyo sa mga mamamayan nito

5. Mga Layuning Pangkabuhayan
• Pagbibigay ng sapat na kalayaan sa mga
mamamayan sa pagpili ng mga
produktong kanilang bibilhin at mga
gawaing kanilang isasagawa.
• Makapagbigay ng usang makatarungang
distribusyonng kita at yaman sa mga
mamamayan.

6. Pangunahing Katanungan sa
Ekonomiks

7. Gaano karami ng mga produktong ito ang
gagawin?
Problema sa Produksiyon
Anu-anong mga kalakal at serbisyo ang dapat
likhain?
Papaano gagawin ang mga produktong ito?

8. • Kabilang dito ang pagpili ng mga sa
mga bagay na dapat likhain at kung
anu-ano ang maaring gawing
alternatibo para dito.
Anu-anong mga kalakal at serbisyo ang dapat
likhain?

9. • Masusukat sa pamamagitan ng mga
panuntunan at mekanismo ns isang
lipunan tungkol sa pagpapahalaga ng
bagay.
Gaano karami ng mga produktong ito ang
gagawin?

10. • Kabilang dito kung sinu-sino ang
lilikha ng mga kalakal at serbisyo at
ang mga paraan, teknolohiya at
presyo ng mga bagay na kailangan sa
paglikha nito.
Paano lilikhain ang mga kalakal at serbiyong ito?

11. Paano maipamamahagi ang mga produkto ng
isang lipunan para sa pangkasalukuyan at
panghinarap sa kasiyahan ng mga tao?
Problema sa Distribusyon
Paano maipamamahagi ang mga nabuong
produkto at serbisyo sa mga miyembro ng isang
lipunan?
Papano bibigyan ng kabayaran ang mga may ari
ng mga pinagkukunang yaman?

12. Pangunahing Pamamaraan ng
Pagsagot sa Problemang
Pangkabuhayan

13. 1. Pagpapalawak ng
Pinagkukunang-yaman
• Tatlong Paraan na tumutulong sa
pagpapalawak ng pinagkukunang
yaman:
• mabisang paggamit
• pangangapital
• paggamit ng makabagong teknolohiya

14. Mabisang Paggamit
• Isang pamamaraan ng pagtitipid sa
paggamit ng mga sangkap sa
produksiyon

15. Pangangapital
• Ay isang proseso ng pagdaragdag sa
istak ng iba't ibang uri ng
pinagkukunang-yaman o kapital.
- istak o dami ng yamang tao
(pangangapital sa yamang tao)
- istak ng pisikal na kapital
- istak ng likas na yaman

16. Paggamit ng Makabagong
Teknolohiya
• Nakakagawa ng mas mataas na dami
ng produksiyon.

17. 2. Pagtitimpi sa Kagustuhan
ng Tao
• dapat kontrolin ang mga sekondarya
at maluluhong kagustuhan at panlasa
ng mga mamayan ng isang lipunan

18. Alternatibong Mekanismo sa
Pagsagot sa Problemang
Pangkabuhayan

19. Tradisyonal
• Ito ay nakabatay sa tradisyon, kultura
at paniniwala ng lipunan.
• Umiikot lamang sa pangunahing
pangangailangan ng tao tulad ng
damit, pagkain at tirahan.

20. • Ang ekonomiya ay nasa kontrol at
regulasyon ng pamahalaan.
• Ang pamahalaan ay may ganap na
kapangyarihan na gamitin ng husto
ang lupa, paggawa at kapital upang
makamit ang mga layuning pang-
ekonomiya.
Sistemang Pagmamando

21. • Ang produksyon ng mga kalakal at
serbisyo ay nagaganap sa malayang
pamilihan.
• Ang bawat kalahok ay kumikilos
alinsunod sa kanyang pansariling
interest.
Sistemang Bilihan

22. • Pinaghalong sistema ng Bilihan at
Pagmamando ng ekonomiya.
• Hinahayaan ang malayang pagkilos
ng pamilihan subalit maaring
manghimasok ang pamahalaan sa
presyo at kaligtasan ng mamimili.
Pinaghalong Bilihan at
Pagmamando

23. Uri ng Sistemang Pang-Ekonomiya

24. • ito ay isang huwarang ekonomiya at hindi
gaanong makatotohanan dahil mahirap
masunod ang mahigpit na katangian nito
• ginagamit ito bilang pamantayan sa
pagsusuri kung mabisa o episyenteng
ekonomikal ang mga patakaran at
gawaing pang-ekonomiya.
1. Ekonomiyang May Ganap
na Bilihang Kapitalismo

25. • ang pribadong pagmamay-ari ng
ginagarantiyahan ng mga institusyong legal
• malawak ang malayang pamamalakad at
kompetisyon
• ang layunin ng mga gawaing pamproduksiyon
ay para sa pamilihan at pagbenta at hindi
lamang para sa sariling pagkonsumo
• may diin sa layuninng makuha ang pinkamabisa
at pinkamataas na antas ng pagkonsumo at
produksiyon
Pangunahing katangian,
institusyon at mekanismo:

26. • Ang maipatupad ang mga batas na
nagtataguyod ng pribadong propyedad,
mabigyan ng kaayusan at katahimikan ang
bansa, at maipagtanggol ang mga mamamayan
nito sa mga mananakop.
2. Maunlad na Ekonomiyang
May Bilihang Kapitalismo

27. • Itoý isang sistema ng ekonomiyang nagsasama
ng mga kanais-nais na katangian at elemento ng
sosyalismo at kapitalismo.
3. Ekonomiyang May
Bilihang Sosyalismo

28. • Ang ekonomiyang sosyalismo ay batay sa
pampublikong pag-aari ng mga pinagkukunang-
yaman, maliban sa yamang tao at ang
kahalagahan ng papek ng lupon ng
sentralisadong pagplano sa pagtatakda ng lahat
ng gawaing pang-ekonomiya.
4. Ekonomiyang May
Sosyalismong Pagmamando

29. • Ang halo ng bilihan at pagpaplano sa mga
papaunlad na bansa ay hindi gaanong
nagbubunga ng magagandang resulta dahil ang
mga hindi kanais-nais na katangian ng dalawang
sistema ang nagiging bunga nito.
4. Ekonomiyang May Halong
Bilihan at Pagpaplano