2. Η τραγικότητα του ξεπεσμένου ηθικά
και ψυχικά ανθρώπου, ο οποίος
συνειδητοποιεί ότι η ύπαρξή του είναι
ανώφελη, γι' αυτό και είναι πρόθυμος
να υποταχτεί και να παραδοθεί στον
ισχυρό, θεωρώντας τον ως τη μόνη
ελπίδα σωτηρίας του.
3. Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
Γεννήθηκε στις 29 Απριλιου 1863 στην
Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του,
εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την
Κωνσταντινούπολη. Είναι ίσως ο
μεγαλύτερος Έλληνας ποιητής ,
πολύμεταφρασμένος και γνωστός για
τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του. Πέθανε
στις 29 Απριλίου του 1933, τη μέρα που
συμπλήρωνε 70 χρόνια ζωής.
4. Το ποίημα "Περιμένοντας του βαρβάρους" γράφτηκε το Δεκέμβριο του
1898 και δημοσιεύτηκε το 1904. Με αυτό το ποίημα ο Καβάφης
επιχειρεί την πρώτη του έξοδο από τα προσωπικά του θέματα προς το
κοινωνικό επίπεδο. Πρόκειται για ένα ψευδοϊστορικό ποίημα, το
οποίο
αναφέρεται στη Ρώμη την εποχή της παρακμής της, γύρω στον 5ο
αιώνα μ.Χ. Η άλλοτε μεγάλη και τρανή ρωμαϊκή αυτοκρατορία
βρίσκεται τώρα στο έλεος των επιθέσεων των βαρβάρων.
Ωστόσο, με αυτό το ποίημα ο Καβάφης ουσιαστικά θέλει να
απευθυνθεί στους πολιτικούς της σύγχρονης εποχής, δηλαδή της
εποχής του, και να τους αποδώσει ευθύνες για την πολιτική, κοινωνική
και πνευματική παρακμή του σύγχρονου ελληνισμού.
Το ποίημα είναι αφηγηματικό, αλλά είναι γραμμένο με τη μορφή
διαλόγου (ερώτηση και απάντηση). `Ετσι το ποίημα παρουσιάζει ένα
θεατρικό τρόπο ανάπτυξης. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι το
ποίημα ανήκει στην τεχνοτροπία του συμβολισμού.
7. ΓΛΩΣΣΙΚΑ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ
• Αγορά (forum των Ρωμαίων) = τόπος συγκέντρωσης του λαού για
συζήτηση, μετάδοση ειδήσεων και αγόρευση των ρητόρων.
• συναθροισμένοι = μαζεμένοι, συγκεντρωμένοι.
• βάρβαροι = απολίτιστοι, αμόρφωτοι.
• Σύγκλητος = συλλογικό σώμα διαφόρων αρχαίων και νεότερων
πολιτειών με ύψιστα νομοθετικά και διοικητικά καθήκοντα..
• Συγκλητικοί = τα μέλη της Συγκλήτου.
• τον = ιδιωματικός τύπος της προσωπικής αντωνυμίας (αντί του).
• περγαμηνή = μεμβράνη από δουλεμένο και καλά επεξεργασμένο
δέρμα μικρού ζώου. Σ' αυτήν γράφονταν διάφορα τιμητικά
ψηφίσματα καθώς και έγγραφα με επίσημο χαρακτήρα.
• ύπατος = ανώτατος άρχοντας στην αρχαία Ρώμη.
• πραίτορες = ανώτεροι άρχοντες στην αρχαία Ρώμη, οι στρατηγοί.
• τόγα = συνήθης εξωτερική περιβολή του Ρωμαίου πολίτη, από
βαρύ μάλλινο ύφασμα
• αμέθυστος = πολύτιμος λίθος.
• δημηγορίες = πολιτικές αγορεύσεις.
10. • Το ποίημα είναι γραμμένο με τη μορφή
διαλόγου (ερώτηση - απάντηση). Έτσι, με
βάση αυτό το στοιχείο, μπορούμε να
θεωρήσουμε όλο το ποίημα (εκτός από τους
δύο τελευταίους στίχους) μια θεατρική σκηνή
στην οποία διακρίνουμε δύο φάσεις :
11. Α΄ φάση
• : Η περιγραφή της ατμόσφαιρας που
επικρατεί στην πόλη πριν από την εμφάνιση
των Βαρβάρων.
Β΄ φάση
• :Η αντίδραση που προκλήθηκε από την
ματαίωση του ερχομού των Βαρβάρων.
• Οι δύο τελευταίοι στίχοι λειτουργούν ως
κατακλείδα, που αποτελεί το σχόλιο του ποιητή.
12. Γλώσσα:
• Δημοτική με ιδιωματισμούς και το τυπικό της
καθαρεύουσας. Ιδιότροπη με έντονη
δραματικότητα και γεμάτη από ειρωνικά
στοιχεία. Περίεχει εικόνες από παλαιότερες
εποχές όπως η βυζαντινή και η ρωμαϊκή.
13. Ύφος:
• Αφηγηματικό, ιδιαίτερα ζωντανό χάρη στην
παραστατικότητα των εικόνων. Είρωνικό και
ιδιαίτερα θεατρίκο, θα λέγαμε.
14. Στιχουργία:
• Ο στίχος διατηρεί ένα σταθερό ιαμβικό ρυθμό
(μέτρο) , είναι ελεύθερος και χωρίς
ομοιοκαταληξία.
15. Και τώρα, μια μικρή θεατρική
επίδειξη.
Διοργάνωση – Σενάριο : Μαρία
Παπαντωνίου .
Συμμετέχουν :
Περόντσης Ανέστης
Πλατιώτη Ελένη
Πράππα Ευαγγελία
16. -Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μιά τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν
θα νομοθετήσουν.
-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
17. -Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά
σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους
βαρβάρους.
-Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά
τους;
18. Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαριούντ' ευφράδειες και δημηγορίες.
-Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που
έγιναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ
συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μιά κάποια λύσις.
19.
20.
21. Λόγοι επιλογής ποιήματος.
• Η Πολύπλευρη προσέγγιση που ήταν εφικτή
να πραγματοποιήσουμε.
• Ότι το ποιήμα είναι τρομακτικά επίκαιρο.
• Το κρυμμένο νόημα που περιλαμβάνει.
• Η σπάνια γλαφυρότητα και ζωντάνια του.
23. Είναι αξιοσημείωτο να παρατηρήσουμε ότι οι πολίτες της
παρακμασμένης και εκφυλισμένης αυτής πόλης περίμεναν σαν
σανίδα σωτηρίας τον ερχομό των βαρβάρων, για να τους σώσουν από
τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Ωστόσο, οι βάρβαροι τελικά δεν έρχονται και η πόλη βυθίζεται στο
σκοτάδι της απόλυτης απελπισίας. Υπό κανονικές συνθήκες θα
έπρεπε
οι άνθρωποι αυτοί να ετοιμάζονταν να αποκρούσουν και να
πολεμήσουν τους βάρβαρους κατακτητές, κι όχι να τους περιμένουν
με κλάδους βαΐων, για να τους παραδοθούν και να και να υποταχτούν
σ' αυτούς. Πρόκειται όμως για ανθρώπους διαβρωμένους και
ξεπεσμένους ηθικά και ψυχικά, οι οποίοι μέσα στην αδράνεια, την
αδιαφορία και την απραξία τους, βλέπουν σαν τη μοναδική λύση για
όλα τα προβλήματά τους τον ερχομό των βαρβάρων. Πολλές φορές οι
άνθρωποι περιμένουν ως λύση από μια άσχημη κατάσταση ένα
μικρότερο κακό, το οποίο όμως δεν παύει να είναι κι αυτό κακό.
Εξάλλου πρόκειται για μια προσωρινή λύση, που στην ουσία δεν