1. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
903431 Human Resource Management
การฝกอบรมและ
พัฒนาพนักงาน
CHAPTER 5
Training d Development
T i i and D l t
โดย...
อาจารยศักดิ์ดา หวานแกว
LOGO มือถือ 081-5765046
Email: sakda@tips.co.th การสรรหาและการคัดเลือกบุคลากร HRM
1
เนื้อหาการบรรยาย
หลักการพื้นฐาน
ของงานฝกอบรม
ความหมาย
การประเมิน ความสําคัญ
ผลการฝก
อบรม
วัตถุประสงค
และเปาหมาย
เครื่องมือ
ในการ การหาความจําเปน
ฝกอบรม ในการฝกอบรม
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-2
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 1

2. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
องคกรที่ประสบความสําเร็จ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-3
หลักพืนฐานในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย
้
ระยะสั้น
RESULTS
S
พฒนาตนเอง
พัฒนาตนเอง เพมผลงาน
เพิ่มผลงาน
บทบาท&
การปฏิบัติ
ระยะยาว
พัฒนาอาชีพ พัฒนาองคกร
ระดับบุคคล ระดับองคกร
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน FOCUS 5-4
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 2

3. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
แผนธุรกิจ โมเดลในการพัฒนาคน
วิสัยทัศน วัตถุประสงค
HR-OD CONCEPT ลูกคา/ตลาด
พันธกิจ ทางธุรกิจ
ลูกคาภายใน
บทบาทของ
ลูกคาภายนอก
องคกร
แผนพัฒนาสายอาชีพ
แผนสืบทอดตําแหนง พนักงาน การทํางาน ผลงาน
ความรู
ระบบการประเมิน ระบบประเมิน สมรรถนะ ทักษะ
ผลการประเมิน ผลงานเชิงสมรรถนะ
ผลการปฏิบัติงาน ตนเอง ที่เปนทางการ ของพนักงาน
สอดคลอง ทัศนคติ
ระบบประเมินสมรรถนะ
ของพนักงาน เปรียบเทียบ การยอมรับในผลงาน
และสมรรถนะ
รายการสมรรถนะ
Outcomes / competency มาตรฐาน ขัดแยง
ทตองไดรบการพฒนา
ที่ตองไดรับการพัฒนา
To be developed
de eloped ทกาหนด
ที่กําหนด กระบวนการ เขา
เขา No
ตรวจสอบ
ประเมิน โปรแกรม YES
ผลงานที่คาดหวัง
การวางแผน สนับสนุน YES No
การเรียนรู สมรรถนะ ตองปรับปรุง การรับรองผล
รายการประเมิน
แบบประเมิน
No ETQA
โปรแกรม YES ศักยภาพ1
การเรียนรู
No แบบประเมิน
ปรับปรุง YES ผานเกณฑ ศักยภาพ2
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-5
กระบวนการในการบริหารคนเกง
การฝกอบรมและ การบริหารผลการ การบริหาร
พัฒนาอาชีพ ปฏิบติการ
ั เปาหมายการทํางาน
เราคอใคร
เราคือใคร เราทาอะไร
เราทําอะไร อะไรคอความสาเรจ
อะไรคือความสําเร็จ
ทักษะ
ความถนัด สมรรถนะ เปาหมาย
ความสนใจ
สภาพแวดลอมในการทํางาน
ใ ํ
มนุษยสัมพันธ, ทรัพยากร, รางวัล
เราทํางานอยูที่ไหน

บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-6
6
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 3

4. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
Training (การฝกอบรม)
กิจกรรมที่มุงถายทอดความรู (Knowledge)
และ ทักษะ (Skills) ที่จําเปนตอการทํางาน
ปจจุบันใหแกผูเรียน
Mondy and Noe, Human Resource Management, p.202
กระบวนการที่มุงเพิ่มพูนความรู ความสามารถ
ใหแกพนักงาน ซึ่งจะทําใหพนักงานนําความรู
ความสามารถมาชวยทําใหองคกรบรรลุ
เปาหมาย
Mathis R.L. and Jackson J.H, Human Resource
Management, p.21
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-7
Development (การพัฒนา)
คือ การเรียนรู (Learning) สําหรับการทํางาน
ในอนาคตและมุงไป ี่ ป
ใ  ไปทเปาหมายระยะยาว
Mondy and Noe, Human Resource Management, p.202
การเรียนรูตลอดชีวิต
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-8
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 4

5. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย
ความหมาย
Attitude Behavior
คือ กระบวนการเรียนรู (Learning Process)
เพื่อตองการใหบุคคลผููปฏิบัติงานในองคการ
ฏ
• มีความรู(Knowledge)
Knowledge Skill • มีความสามารถ(Ability)
• มีทักษะ(Skill)
• ทัศนคติ(Attitude)
Ability • การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม(Behavior)
ในการปฏิ บั ติ ง านให ส ามารถปฏิ บั ติ ง านได
อยางมีประสิทธิภาพทั้งในปจจุบันและอนาคต
วัตถุประสงค
1. เพื่อพัฒนาการทํางานของพนักงาน โดยเนนการพัฒนา
พนักงานโดยการลดชองวางระหวาง สิ่งที่บริษัท
คาดหวังกับสิ่งที่เปนอยู (Gap)
2. เพื่อเนนใหพนักงานปฏิบัตตามขั้นตอน ตรงมาตรฐาน
ิ
แตละตําแหนงงาน(JOB)
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-9
ความหมายการฝกอบรม
ขั้นตอนหรือกระบวนการที่ไดจัดระเบียบแลวเพื่อชวย
เพิ่ ม พู น สมรรถภาพในการทํ า งาน ทั้ ง ใ า นทั ศ นคติ
ใ ในด
(ATTITUDE) พฤติกรรมทั่วไป (BEHAVIOR) ความ
ถนัด (APTITUDE) ความชํานาญ (SKILL)ความรู
KNOWLEDGE) และความสามารถ (CAPACITY) ของ
บุคคลเพอใหปฏบตงานไดดยงขน
บคคล พื่อใหปฏิบัติงานไดดียิ่งขึ้น
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-10
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 5

6. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
แนวคิดการฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน
การฝกอบรมพนักงานเปนกระบวนการเรียนรูเพื่อให
เกิดทักษะแนวความคิด หรือทัศนคติที่ดีเพื่อเพิ่ม
ประสิทธิผลการปฏิบัติงานซึ่งจะนําไปสูการบรรลุ
เปาหมายองคกร
การฝกอบรมจะเนนเพื่อเพิ่มศักยภาพ
สําหรับบางทักษะที่มีความจําเปนสําหรับ
การทํางานในวันนี้ การพัฒนามีจุดเนนเพื่อ
เตรียมการสําหรับอนาคตการฝกอบรมและ
พัฒนาเปนการลงทุนรูปแบบหนึ่ง
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-11
ความแตกตางระหวาง
Training Teaching
Facilitator
F ilit t or Expert
E t
Real-Life or Theoretical
Active or Passive
You do it or Watch Me
What would you do? or Here’s how to use
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-12
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 6

7. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
การฝกอบรม vs การพัฒนา
การฝกอบรม การพัฒนา
จุดมุงเนน เนนสําหรับงานปจจุบัน เนนสําหรับงานในอนาคต
ขอบขาย บุคคล กลุมทํางานหรือองคกร
ระยะเวลา นอยถึงปานกลาง นาน
เปาหมาย เสริมทักษะที่ขาดแคลน เตรียมการเพื่ออนาคต
13
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-13
เปาหมายการพัฒนาทรัพยากรมนุษย
การพัฒนาสวนบุคคล การพัฒนาสายอาชีพ การพัฒนาระดับองคกร
การฝกอบรม การวางแผนอาชีพ การเปลี่ยนแปลงทั้งองคกร
Øการเรียนรูระยะสั้น การวางแผนใหแตละบุคคล การเปลี่ยนแปลงตามแผน
Øการเรียนรูสวนบุคคล การวิเคราะหเปาหมายของ ที่วางไว
Øการปฏิบัต/ิการความรับ
Øการปฏบตการความรบ อาชพ
อาชีพ
การเปลีี่ยนแปลงในระยะ
ป ป ใ
ผิดชอบในปจจุบัน ตัวเลือกของงานในอนาคต ยาว
การศึกษาของพนักงาน โอกาสของงานทั้งภายนอก
และภายใน การผสมผสานการฝกอบรม
Ø การเรียนรูในระยะกลาง
การศึกษา การพัฒนา
Ø แผนการเรียนรูสวนบุคคล การจัดการอาชีพ
และการพัฒนาสายอาชีพ
Ø การเตรียมสายอาชีพสวน การวางแผนในระดับองคกร
บุคคล
การวิเคราะหวัตถุประสงค
การพัฒนาพนักงาน การวเคราะห
การวิเคราะห Demand -
การเรียนรูในระยะยาว Supply ของทั้งองคกร
วิธีการพัฒนา
การเรียนรูตามแผนที่วางไว • การหมุนเวียน
(สวนบุคคล กลุม องคกร หลักการพัฒนาพนักงาน • มอบหมายงานพิเศษ
• พัฒนาทุกระดับ • ทํางานแทน
ความคิดสรางสรรค • สัมพันธกับ Career Plan ผูบังคับบัญชา
นวัตกรรมในการทํางาน • อบรม ตรงวิชาชีพ/ • เปนคณะทํางาน
บริหาร/PI
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-14
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 7

8. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ความแตกตางระหวาง
Education and Training
Education
มาจากภาษาละติน คําวา “Ed-u-cer-e” (ey-doo-ker-ey)
แปลวา
แปลวา l d out of ignorance
leads t f
ความโงเขลา ความไมรู
knowledge, skills, and attitudes (SKA's)
ความรู ทักษะ และ ทัศนคติ
Education Training
วิธีการอยางหนึ่ง
improving skills - the focus is on performance.
มุงพัฒนาทักษะ เพื่อผลการปฏิบัติงาน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-15
รูปแบบการฝกอบรมพนักงาน
Traditional Training
Case Computer
VDO Study Learning
Lea ning
Learning
Job Coaching
Rotation
OJT
University Executive
Program Program
Modern Training
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-16
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 8

9. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ความแตกตางระหวาง
Education and Training
Skills Knowledge Attitude
Education Training
การฝกอบรมจะไมชวยอะไรเลย หากผูเรียนไม
เขาใจ ขาดแรงจูงใจ และมีทัศนคติเชิงลบตอ
การทํางาน
อะไรคือสาเหตุ?
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-17
วัตถุประสงคของการฝกอบรม
วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม
หลัก A B C D
A: AUDIENCE ใคร ? (WHO)
B: BEHAVIOR อะไร ? (WHAT)
C: CONDITIONS อยางไร ? (HOW)
D: DEGREE เทาไร ? (HOW MUCH)
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-18
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 9

10. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
วัตถุประสงคของการฝกอบรม
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผูเขารับการอบรม
อาจแบงไดเปน 3 กลุม คือ
พฤติกรรมดานความรูและสติปญญา
พฤติกรรมดานการใชสรีระและทักษะการ
เคลื่อนไหว
พฤติกรรมดานความรูสึกและทัศนคติ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-19
ขั้นตอนการพัฒนาการฝกอบรม
1. วิเคราะหหาความตองการในการศึกษาฝกอบรมและ
พัฒนา
2. ตรวจสอบความตองการแตละลกษณะงาน
2 ตรวจสอบความตองการแตละลักษณะงาน
3. วางแผนงานสําหรับการศึกษา การฝกอบรมและการ
พัฒนา
4. เสนอโครงการเพื่อรับความเห็นชอบจากผูบริหาร
ระดับสูง
5. วางระเบียบปฏิบัติในการดําเนินการใหเหมาะสม
6. ประเมนและตดตามผล
6 ประเมินและติดตามผล
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-20
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 10

11. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ขั้นตอนการพัฒนาการฝกอบรม
1 2 5
การหา
ความ การ การ การ
การ
จําเปนใน ออกแบบ ทดสอบ นําไปใช
ประเมินผล
การ เครื่องมือ เครื่องมือ งาน
ฝกอบรม
3 4
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-21
การหาความตองการ
กอนการฝกอบรม องคกรตองสํารวจหรือคนหา
ความบกพรองในการปฏิบัติงานโดยซึ่งเห็นไดจาก
ชองวางระหวางเปาหมาย วััตถุประสงคกับพฤติกรรม
 ป  ิ
หรือผลการดําเนินงาน
การเปลี่ยนแปลงภายใน (เชน เปลี่ยนผูนํา สูงสุด
เปลี่ยนนโยบาย ยายตําแหนงงาน) การเปลี่ยนแปลงวิธี
ทํางาน (เชน เครื่องจักร เครื่องมือ หรือเทคโนโลยี
ใหม)
ใหม) และ การเปลี่ยนแปลงจากภายนอก (เชน
การเปลยนแปลงจากภายนอก (เชน
กฎหมาย กฎกระทรวงใหม และการรับพนักงานใหม)
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-22
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 11

12. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
การหาความจําเปนในการฝกอบรม
กลยุทธ
วิเคราะหองคกร
(Organizational ความรวมมือจาก
Analysis) ผูบริหาร/พนักงาน
วิเคราะหบุคคลหรือผู แรงจูงใจ ทัศนคติ
ดํารงตําแหนงงาน
(Person Analysis) ทักษะ
วิเคราะหภาระหนาที่
(Task Analysis)
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-23
วิธีการหาความตองการในการฝกอบรม
การสังเกต
การสัมภาษณทั้งลูกคาภายในและภายนอก
แบบสอบถาม
ทดสอบ
ศึกษาจากเอกสาร
ขอรองเรียน รองทุกข คําตําหนิจากลูกคา
มอบหมายใหที่ปรึกษาวิเคราะห
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-24
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 12

13. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ตัวอยางสิ่งทําใหเกิดตองการในการฝกอบรม
มีพนักงานเขางานใหม เลื่อนระดับ
โอนยาย ลาออก
การจางผูรับเหมา
ระเบียบใหม
ซื้อเครื่องจักรใหม
ยุบหนวยงาน ยอดขายดี OJT ตามระบบ ISO
เปลี่ยนผูถือหุน
ผลผลิตตกต่ํา
เตรยมสรางคนรุ ใหม
เตรียมสรางคนรนใหม คู ขงรายใหม
คแขงรายใหม ลูกคารองเรยน
ลกคารองเรียน
สรางมูลคาเพิ่ม ปรับศักยภาพ
พัฒนาองคกร
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-25
ความจําของคนตามลักษณะของสื่อ
1. การอาน 10 %
2. ฟง
2 ฟง 20 %
3. ดู 30 %
4. อาน + ฟง + ดู 50 %
5. สนทนา แลกเปลี่ยน 70 %
ประสบการณ
6. การลงมือปฏิบัติ 90 %
ขอคิดในการฝกอบรม
ความพรอมผูเรียน, เกี่ยวของกับงาน, ใหฝกปฏิบติ แลกเปลี่ยน
 ั
ความรู, การมีสวนรวม, เขารูมาบางแลว
 
Adapted from Wiman & Meirhenry, .Educational Media, 1960 on Edgar Dale
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-26
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 13

14. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
การออกแบบหลักสูตรอบรม
o ที่มาหรือความสําคัญ
o วัตถุประสงคของหลักสูตร
o เนื้อหาและหัวขอวิชา
o เทคนิค วิธีการ เอกสารประกอบและสื่อในการ
ฝกอบรม
o กําหนดรายละเอียดหัวขอวิชา
o คุณสมบัติผูเขารับการอบรม
o เกณฑการวัดผลการฝกอบรม/วฒิบัตร
เกณฑการวดผลการฝกอบรม/
เกณฑการวดผลการฝกอบรม วุฒบตร
อบรม/
o งบประมาณดําเนินการ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-27
ประเมินปจจัยภายนอก
o กฎหมาย กฎกระทรวง ระเบียบทาง ราชการที่
เปลี่ยนแปลงไปที่กระทบตอการดําเนินงานของ
องคการ เชน กฎหมาย แรงงาน กฎหมายเกยวกบ
องคการ เชน กฎหมายเกี่ยวกับ
สภาพแวดลอม
o สถานการณทางการเมืองและสังคม ทั้งในและ
ตางประเทศ
o สถานการณทางเศรษฐกิจ
o ระดับการแขงขัน
o การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีี
ป ี ป โ โ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-28
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 14

15. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ประเมินปจจัยภายใน
o วิสัยทัศน ภารกิจ นโยบาย เปาหมายองคการ
แผนพัฒนาองคกร แผลกลยุทธ
o ทรัพยากร รวมถึง งบประมาณ กําลังคน (ความรู
ประสบการณ ความชํานาญ) อุปกรณ เครื่องจักร
นาญ)
เครื่องมือ
o การพัฒนาเทคโนโลยี
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-29
ความสําคัญของการฝกอบรม
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-30
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 15

16. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
ตนทุนและประโยชนจากการฝกอบรม
ตนทุน
คาเสียเวลาของพนักงาน
คาจางผูฝกอบรมอบรม
ู
คาวัสดุ อุปกรณ สถานทีและการอํานวยความ
่
สะดวกตางๆ
คาเสียโอกาสจากการหยุดทํางาน
ประโยชน
การเพิ่มขึ้นของผลิตภาพ
การลดการสญเสียญ
ู ตนทุน
ตนทน
การลดอัตราการออกจากงาน ประโยชน
การมีทศนคติที่ดีขึ้น
ั
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-31
การปฐมนิเทศ
การปฐมนิ เ ทศ เป น กิ จ กรรมที่ จั ด ขึ้ น เพื่ อ แนะนํ า ให
พนักงานใหมรูจักองคการเพื่อชวยใหพนักงานปรับตัวเขา
กั บ วั ฒ นธรรมองค ก าร โดยแนะนํ า เงื่ อ นไขการจ า งงาน
สิ ท ธิ แ ละผลประโยชน ต า ง ๆ นโยบายคุ ณ ภาพ ความ
ปลอดภั ย และทรั พ ยากรบุ ค คล อธิ บ ายภาพรวมของ
องคการ
หัวขอสําคัญ • ประวัติองคกร
• นโยบาย กฎระเบียบ สวัสดิการ
• วิสัยทัศน วัฒนธรรม คานิยม
• บทบาทหนาที่/ความคาดหวังองคกร
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-32
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 16

17. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
การพัฒนาผูบริหารระดับสูง
ปจจุบัน บริษัทตางๆ จะมีหลักสูตร
เฉพาะดานเพอการพฒนาผู รหาร
เฉพาะดานเพื่อการพัฒนาผบริหาร
ระดับสูง โดยมุงเนนการปรับปรุง
งาน เพิ่มทักษะดานบริหาร รวมถึง
การใหความรู เปลี่ยนทัศนะคติ
หรืือเพิ่มทัักษะตางๆ
ิ 
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-33
เหตุผลในการพัฒนาผูบริหารระดับสูง
o เพื่อสนับสนุนและสงเสริมทรัพยากรมนุษยในองคกร
o เพื่อสรางความตอเนื่องในการบริหาร ทําให
พนักงานเขารับตําแหนงที่สงขึนอยางราบรื่น
ู ้
o เพื่อปลูกฝงใหผูบริหารระดับสูงรุนใหมมีคานิยมและ
ทัศนคติที่ถูกตอง สอดคลองกับวัฒนธรรมองคการ
o เพื่อเปนเครื่องมือในการนําองคการไปสูการปรับปรุง
และเปลยนแปลงตามทตองการ
ป ี่ ป ี่ 
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-34
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 17

18. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
กระบวนการในการพัฒนา
1. การพยากรณแนวโนมและความตองการขององคการ
2. ทบทวนผลการปฏิบติงานและทักษะของผูบริหาร
ั
3.
3 ทาแผนการสบตาแหนง หรือ
ทําแผนการสืบตําแหนง หรอ Succession Plan
4. วางโครงการการพัฒนาฝายจัดการ หรือ ผูบริหาร
ระดับสูง
5. ลงมือพัฒนาฝายจัดการหรือผูบริหารระดับสูง
6. ประเมินผลการพัฒนาฝายจัดการหรือ ผูบริหาร
ระดับสูง
ู
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-35
ทางเลือกในการฝกอบรม
ทางเลือกในการฝกอบรม อาจแบงไดออกเปน 5 กลุม
เพื่อใหเกิดความเหมาะสมกับตําแหนง หนาที่และความ
รับผิดชอบ ดังนี้ คือ
1. ฝกอบรมงานที่ทําในองคกร เชน การสอนงาน
2. เขารวมกิจกรรมในองคกร เชน การรวมประชุม,
การมอบโครงการงานใหทํา เปนตน
3. การรวมกิจกรรมภายนอกองคกร เชน การเยี่ยม
ชมกิจการขององคกรอื่น, ประสานงาน หรือ
ทํางานรวมกับองคกรภายนอก
4. จัดหลักสูตรฝกอบรมภายใน เพื่อสนองความ
ตองการ “เฉพาะ” ขององคกร
5. หลักสูตรฝกอบรมภายนอก
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-36
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 18

19. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม
รูปแบบของการฝกอบรมและพัฒนามีหลายรูปแบบ
ขึ้นอยูกับผูบริหารดานทรัพยากรมนุษยจะเลือกรูปแบบให
เหมาะสมกับตําแหนงหนาที่ของพนักงาน รปแบบการ
เหมาะสมกบตาแหนงหนาทของพนกงาน รูปแบบการ
ฝกอบรม และพัฒนา ไดแก
ขณะปฏิบติงาน เปนวิธีการพัฒนาฝายจัดการที่
ั
ใชกันมากที่สุด เพราะทําไดทันที ไมทําใหงาน
ุ
สะดุด หรือใชงบประมาณมากนัก ไดแก
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-37
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
กรณีศึกษา (Case Study)
ใชกรณีศึกษาเปนขอมูลในการวิเคราะห และ
ู
เสนอแนะ
กระบวนการกลุม (Sensitivity Training)

เปนการฝกอบรมดานการฝกประสาทสัมผัส
ความรูสึกของบุคคล เพื่อใหเขาใจ
พฤติกรรมของพนักงาน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-38
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 19

20. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
กระบวนการกลุมสัมพันธ (Group Process)

เปนเทคนคทใหผู ขารับการฝกอบรมไดทํา
เปนเทคนิคที่ใหผเขารบการฝกอบรมไดทา
กิจกรรมเพื่อการเรียนรูถึงพฤติกรรม ทัศนคติ การ
เขาใจคน วิธีการแกปญหาเกียวกับคน รวมถึงการ
่
เรียนรูปฏิกิรยา ภายในกลุม การกระตุนใหบุคคล
ิ 
เกดการเปลยนแปลง
เกิดการเปลียนแปลง
่
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-39
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
กลุมซักถาม (Audience Reaction Group)เปน

การฝกหดใหมหนาทซกถามประเดนปญหา จับ
การฝกหัดใหมีหนาที่ซกถามประเด็นปญหา จบ
ั
ประเด็น จดบันทึกคําถาม คําตอบและสรุป เพือ
่
รายงานตอที่ประชุม
เกมการบริหาร เปนเทคนิคสําหรับการ
พฒนาฝายจดการดวยการแขงขนกน
พัฒนาฝายจัดการดวยการแขงขันกัน
ศึกษาขอมูล วิเคราะหและตัดสินใจโดยใช
โปรแกรมคอมพิวเตอรสรางสถานการณ
จําลอง
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-40
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 20

21. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ทีมผูฟง (Listening Team)
การจดกลุ ใหเปนผ งและทาหนาทจดบนทก
การจัดกลมใหเปนผูฟงและทําหนาที่จดบันทึก
ฝกหัดการจับประเด็นสําคัญของเรื่องและจด
บันทึก ทํารายงาน(Report) สง หรือ รายงาน
ที่ประชุม
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-41
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ทีมผูฟง (Listening Team)
การจดกลุ ใหเปนผ งและทาหนาทจดบนทก
การจัดกลมใหเปนผูฟงและทําหนาที่จดบันทึก
ฝกหัดการจับประเด็นสําคัญของเรื่องและจด
บันทึก ทํารายงาน(Report) สง หรือ รายงาน
ที่ประชุม
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-42
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 21

22. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ชี้แจงปญหาขอของใจ (Forum)
ใหผูบริหารชี้แจงเรื่องทีเปนปญหา หรือขอของใจ
่
ใหกับพนักงาน เมื่อเกิดมีการขัดแยง สงสัยใน
เรืองตาง ๆ หรือความคิดเห็นไมตรงกัน เปนการ
่
ฝกแกปญหาเฉพาะหนาใหกับพนักงาน

บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-43
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ซินติเคด (Syndicate)
เปนการประชุมเพอฝกอบรมผู รหารใหสามารถ
เปนการประชมเพือฝกอบรมผบริหารใหสามารถ
่
แกไขปญหาที่มีลกษณะเฉพาะขององคการ โดย
ั
มีวิทยากรใหความรู หรือมีกจกรรมปฏิบัติรวมกัน
ิ
ซิมโพเซียม (Symposium)
การอภปรายโดย ผู รงคุณวุฒหลายคน
การอภิปรายโดย ผทรงคณวฒิหลายคน
ทุกคนพูดเรื่องเดียวกัน แตแบงกันพูดคน
ละตอน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-44
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 22

23. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การแตงตั้งในรูปแบบตางๆ
คณะกรรมการชุดเล็ก (Sub-Committee)
เปนวิธีการพัฒนาผูบริหารระดับกลาง ใหมี
ประสบการณจริงในการวิเคราะหปญหา
ภาพรวมที่เปนจริงขององคการ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-45
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
คณะกรรมการ (Committee)
เปนลักษณะการประชุมของกลุุมที่เปน
ุ
กรรมการเพื่อปรึกษาหารือกัน เพือให
่
งานบรรลุวัตถุประสงค
คณะทํางาน (Working Group)
เปนผูดําเนินงานใหสําเร็จลุลวงตาม
ป  ิ ใ  ็
วัตถุประสงค
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-46
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 23

24. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
หมุนเวียนงาน
เพื่อใหฝายจัดการมีประสบ-การณกวางขวางขึ้น
ทัศนศึกษา (Field Trip)
เปนการนําผูเขารับการอบรมไปศึกษายัง
สถานที่อื่น เพื่อใหเห็นสถานการณของการ
ปฏบตงานจรงในเรองท
ปฏิบัติงานจริงในเรื่องที่ อบรม ควรให
ควรให
ขอสังเกตในสิ่งที่จะไปดู เพื่อสรุปและใหมี
การอภิปราย ไดตรงตามวัตถุประสงค และ
สรางความสัมพันธของกลุม 
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-47
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ทําโครงการจริง (Live Project or Group Work)
เปนแบบฝกหดททาจรง โดยวทยากรกาหนดขอบเขต
เปนแบบฝกหัดที่ทําจริง โดยวิทยากรกําหนดขอบเขต
เรื่องและรายละเอียดที่ใหทํา โดยประยุกตจากหลัก
วิชาการที่ศึกษาอบรม
ทําแบบฝกหัด (Exercise)
หลงการบรรยายอาจตงโจทยปญหาใหฝกหด
ั ั้ โ ป ใ ฝ ั
แกปญหาบนกระดาษหรือทําการทดลองโดย
การปฏิบัติ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-48
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 24

25. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
เรียนรูดวยการลงมือปฏิบัติ
 
เปนการสงฝาย จัดการเขาไปลงมือทํางานเต็มเวลาในแผนกอื่น
หรือในโครงการที่มีหลายฝายเขารวมงานกัน เพื่อบรรลุเปาหมาย
ที่กําหนดไว
สอนงาน หรือ ถายทอดแบบตัวตอตัว (Coaching)
เพื่อใหผูเตรียมตัวเขารับตําแหนงสามารถเรียนรูงานจากผูทํางาน
ในปจจุบนดวยวธสอนงาน
ในปจจบันดวยวิธีสอนงาน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-49
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ใหฝกทํางานนอกเวลาปฏิบติงาน
ั
เปนวธดาเนนการนอกสถานการณจรง อาจใช
เปนวิธีดําเนินการนอกสถานการณจริง อาจใช
หองฝกอบรม คลายการเรียนในชั้นเรียน ซึ่งมี
หลากหลายรูปแบบ และบางวิธีก็สามารถปรับใช
ในขณะปฏิบัติงานไดดวย ไดแก
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-50
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 25

26. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
เดินแรลลี่ (Walk Rally)
กิจกรรมเพื่อพัฒนาพนักงานใหมีจิตสํานึกในการทํางานรวมกัน
การใชเวลาและทรัพยากรอยางเหมาะสม
บทบาทสมมติ (Role Play Sociodrama)
ใหฝายจัดการเรียนรูวิธีแกปญหาเฉพาะหนา ฝก
ความเปนผูนํา การวางแผนงาน การมอบหมายงาน
ู
โดยจัดใหแสดงบทบาทในสถานการณจริง อาจ
แบงเปนกลุมยอยสวมบทบาทที่เปนจริง

บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-51
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การบรรยาย (Lecture)
เชญผู รรยายทมความรู รอประสบการณสูงกวามา
เชิญผบรรยายที่มีความรหรือประสบการณสงกวามา
ถายทอดความรูและประสบการณ เพื่อเปลี่ยนแปลง
ความรูสึกนึกคิด ความเชื่อ และยอมรับ เรื่องราว
หลักการทฤษฎี
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-52
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 26

27. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การประชุมเชิงปฏิบัติการ (Work Shop)
เนนการรางประสบการณ นาเอาไป ปฏิบัต มากกวา
เนนการรางประสบการณ นําเอาไป ปฏบติ มากกวา
การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น หรือการบรรยาย “การ
ประชุมเชิงปฏิบัติการใชโปรแกรมคอมพิวเตอร” มี
ชั่วโมงทางการปฏิบัติมากกวาการบรรยาย
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-53
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การประชุมโตะกลม (Panel or Round Table)
เปนการอภิปรายโดยผูทรงคุณวุฒิ และผูฟง ใชผูอภิปราย
4-6 คน มีลักษณะแสดงความ คิดเห็น มีผูนําอภิปราย
แนะนํา ผูอภิปรายและสอบถามปญหา และควบคุมการ
อภิปราย สรุปเมื่อการอภิปรายดําเนินไปแลวประมาณ
ครึ่งชั่วโมง
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-54
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 27

28. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การประชุมระดับผูบริหาร (Convention)
เปนการประชุมอบรมเฉพาะระดับผูนําหรือผูบริหาร
เพื่อปรึกษาหารือ แกไขปญหา แลกเปลี่ยนวิธีการ
ทํางาน รับทราบนโยบายหรือวัตถุประสงคที่อาจจะมี
การเปลี่ยแปลง ผูเขารวมจะกลับไปดําเนินการ หรือ
ชี้แจงตอผูใตบังคับบัญชาอีกตอหนึ่ง
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-55
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
เผชิญเหตุการณ (Incident Method)
เปนการอบรมเจาหนาทีี่ระดัับปฏิิบัติการ ซึ่งนํําเอา
ป ป ึ
ปญหาที่เกิดขึ้นจริงจากบุคคล สถานการณเกี่ยวกับ
การปฏิบัติงาน โดยวิทยากรจะชวยแยกแยะ
รายละเอียด รวบรวมคําถาม และใหกลุมฝกการ
ตัดสินใจ ถกแถลงหาขอยุติ และประเมิน พฤติกรรม
เพอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมใหเหมาะสม
เพื่อใหเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมใหเหมาะสม
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-56
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 28

29. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ฝกสั่งการ (In Basket Training)
เปนการ ฝกหดการบรหารโดยการนาเรองจรงท
เปนการ ฝกหัดการบริหารโดยการนําเรื่องจริงที่
ผูบริหารจะตองสั่งการมาใสในแฟม แลวตัดสินใจสั่งการ
ในเรื่องที่เปนปญหาตาง ๆ ในเวลาจํากัด รวมทั้งการ
สั่งงาน การอนุมัติ การแบงงาน มอบหมายงาน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-57
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
รวมกับสถาบันการศึกษา (Institute)
โดยวิธีการสงบุคลากรเขารวมประชุมทางวิชาการ หรือ
สงเขาศึกษาเฉพาะบุคคล หรือทั้งองคการโดยรวมกับ
สถาบันการศึกษาดังกลาวในการออกแบบหลักสูตร
รวมกัน หรือจัดตั้งศูนยการศึกษาในโรงงาน
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-58
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 29

30. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ระดมความคิด (Brain Storming)
การระดมความคิดเปนเทคนิคที่เปดโอกาสใหทุกคนใน
กลุมแสดงความคิดเห็นอยางเสรี แลวรวบรวมและคัดเอา
แตเฉพาะขอเสนอแนะที่เหมาะสมไวใช หรือเสนอที่
ประชุมใหญ โดยจะใชเทคนิค Mind Mapping มาชวย
ในการระดมความคิด
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-59
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
ศึกษาทางไปรษณีย และ E-Learning
เปนรูปแบบหนึ่งของการศึกษาผานคอมพิวเตอรหรือ
ู
ทางมัลติมเดียตางๆ
ี
การสอนสําเร็จรูป (Program Instruction)
เปนการสอนโดยใชโปรแกรมสําเร็จรูป หรือหนังสือ
(Programmed Text Books) ที่เตรียมบทเรียน
ทเตรยมบทเรยน
คําถาม คําตอบ คําอธิบายใหศึกษาทบทวนจนเกิด
ความเขาใจ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-60
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 30

31. เอกสารประกอบการบรรยายวิชา HRM
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การสัมภาษณ (Interviewing)
เปนเทคนคทจะทาใหผู ขารบการอบรมเกดการเรยนรู
เปนเทคนิคที่จะทําใหผเขารับการอบรมเกิดการเรียนร
นอกหองเรียนที่แตกฉาน โดยกําหนดใหแตละคนไป
สัมภาษณในหัวขอที่กาหนด เตรียมคําถามสั้น ๆ อาจ
ํ
สัมภาษณเดี่ยวหรือเปนกลุม แลวนํามาเสนอในชั้นสรุป
รวบรวมเปนเรื่องราวรวมกันทั้งหมด
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-61
รูปแบบที่มีการนํามาใชฝกอบรม(ตอ)
การสาธิตแบบแสดงผล (Result Demonstration)
เปนการนาเอาของจรงมาแสดงวธทาใหผู ขาอบรมเห็น
เปนการนําเอาของจริงมาแสดงวิธีทําใหผเขาอบรมเหน
ของจริง มีลักษณะการจูงใจใหปฏิบัติตาม
การสาธิต (Method Demonstration)
เปนการนาของจรงมาแสดงวธเพอทาใหผู ขา
เปนการนําของจริงมาแสดงวิธีเพื่อทําใหผเขา
อบรมเห็นของจริง และควรมีการใหฝกปฏิบัติ
จริงโดยการใชบทบาทสมมติ
บทที่ 5 การฝกอบรมและพัฒนาพนักงาน 5-62
อ.ศักดิ์ดา หวานแกว คณะโลจิสติกส มหาวิทยาลัยบูรพา 31