Proje Ağlarında Kaynak Dengeleme Problemine Yönelik Meta-Sezgisel Optimizasyon Algoritmalarına Bakış Şafak EBESEK & Hakan YAMAN İstanbul Technical University, Faculty of Architecture PYYK 2014: 3. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, 6 – 8 Kasım 2014, Akdeniz Üniversitesi, Antalya

1. Proje Ağlarında Kaynak Dengeleme Problemine Yönelik
Meta-Sezgisel Optimizasyon Algoritmalarına Bakış
Şafak EBESEK
İstanbul Technical University,
Faculty of Architecture
ebesek@itu.edu.tr
Hakan YAMAN
İstanbul Technical University,
Faculty of Architecture
yamanhak@itu.edu.tr
3. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, 6 – 8 Kasım 2014, Akdeniz Üniversitesi, Antalya

2. Agenda
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
2
 Giriş
 Proje Ağlarında Kaynak Dengeleme Problemi
 Meta Sezgisel Optimizasyon Algoritmaları
 Görüş ve Değerlendirmeler

3. Proje Ağlarında Kaynak Dengeleme Problemi
 NP-hard (Non-deterministic Polynomial-time hard)
 Aktivite sayısı arttıkça kesin çözüm veren yöntemler
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
3
etkisizleşir
 PSPLIB kıyaslama problemleri kümesi
http://www.bwl.unikiel.de/Prod/psplib/index.html
 Yapım projeleri, robotik uygulamaları, bilgisayar
işlemcilerinin iş yükünün dengelenmesi, uçak ve
uçuş personeli rotalama, ...

4. Optimizasyon
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
4

5. Optimizasyon
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
5

6. Meta Sezgisel Optimizasyon Algoritmaları
 Optimizasyon; bir problemde belirli koşullar altında
mümkün olan alternatifler içinden en iyisini seçmek
olarak tanımlanabilir.
 Global optimum, Local Optimum
 Meta Sezgisel algoritmalar kısa sürede sonuç
üretebilirler ancak global optimum garanti edilemez.
 Genetik algoritma (GA), Diferansiyal gelişim
algoritması (DE), benzetilmiş tavlama (SA) ve sürü
zekâsı algoritmaları (SI), … + 40 ve artıyor
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
6

7. Meta Sezgisel Optimizasyon Algoritmaları
 Sezgisel yaklaşımın amacı: tüm arama uzayı yerine,
amaç fonksiyonu eniyileyeceği umulan alanları
taramaktır.
 Sezgisel algoritmalar iki temel parçadan
oluşmaktadırlar. Birinci parça yerel optimuma hızla
ulaşmaktan, ikicisi ise çözüm uzayı da yeni
sıçramalar yapmaktan sorumludur.
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
7

8. Meta Sezgisel Optimizasyon Algoritmaları
 Eğer çözüm uzayı global optimum için işaretler
taşıyorsa global optimuma ulaşılabilir. Optimum
çözüme yönelik patikalar belirlenemiyorsa, yerel
optimumlardan en iyisi çözüm olarak belirir.
 Sezgisel algoritmalar belirli bir iterasyon sayacına
ulaşılınca, belirli bir süre dolunca, yakınsama
yavaşlayınca veya daha iyi bir sonuç üretilemeyince
sonlanabilirler.
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
8

9. Görüş ve Değerlendirmeler
 Meta-sezgisel optimizasyon algoritmaları makul bir
süre içerisinde en iyi çözüme yakın çözümler
üretebilirler
 Meta-Sezgisel algoritmalar -çok büyük farklar
oluşturmadan- benzer sonuçlar üretmektedirler
 Aşırı optimizasyon sarmalından uzakta kalınması,
basit ve kararlı yapıların seçilmesi önerilir.
 Birçok durumda algoritma başarısı olarak kabul
edilen çözüm süresi, yapım projelerinde çok büyük
önem taşımayabilir
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
9

10. Görüş ve Değerlendirmeler
 Kaynak dengeleme problemi özellikle üretim
öncesinde, ön planlama aşamasında ele alınmalıdır.
Böylece kaynak miktarına bağlı toplam proje süresi
dağılımları elde edilebilir. Yapım projelerinde ana
sözleşme, nakit akışı ve iş programı bu bilgiler
altında hazırlanabilir. Sözleşme sonrası, imalat
aşamasında yapılan kaynak dengeleme yaklaşımları,
çoğunlukla ön varsayımlar tarafından kısıtlanmıştır
ve etkili bir kaynak dengeleme olanağının
kaybedilmesine yol açabilir
Meta Sezgisel Optimizasyon
2014.11.07 Algoritmaları
10

11. Proje Ağlarında Kaynak Dengeleme Problemine Yönelik
Meta-Sezgisel Optimizasyon Algoritmalarına Bakış
Şafak EBESEK
İstanbul Technical University,
Faculty of Architecture
ebesek@itu.edu.tr
Hakan YAMAN
İstanbul Technical University,
Faculty of Architecture
yamanhak@itu.edu.tr
3. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, 6 – 8 Kasım 2014, Akdeniz Üniversitesi, Antalya