2. Bedava yaşıyoruz, bedava;
Hava bedava, bulut bedava;
Dere tepe bedava;
Yağmur çamur bedava;
Otomobillerin dışı,
Sinemaların kapısı,
Camekanlar bedava;
Peynir ekmek değil ama
Acı su bedava;
Kelle fiyatına hürriyet,
Esirlik bedava;
Bedava yaşıyoruz, bedava..!
3. Ana hizmet bedava olup, yan hizmetler parayla
satılabilirmi?
Chris Anderson dünyaca
ünlü teknoloji kültürü dergisi
Wired’ın genel yayın yönetmeni.
4. ‘BEDAVA’ birçok anlama gelebilir ve bu anlam
yıllar boyunca değişmiştir. Kuşku uyandırır ama
onun kadar ilgi çeken başka bir şey yoktur. Hiçbir
zaman göründüğü kadar basit değildir ama en
doğal alım satım işlemi odur. Eğer şuanda
‘bedava’ çevresinde bir ekonomi inşa ediliyorsa
onun ne olduğunu ve nasıl işlendiğini anlamaya
başlamamız gerekir.
6. BEDAVA’NIN DOĞUŞU
King Gillette mantarlı şişe kapağı satıcısıydı. Şişe kapağı
şirketindeki patronu ona tek bir öğüt veriyordu: İnsanların
kullanabileceği ve sonra atacağı bir şeyler icat et.
Bir gün artık bilenemeyecek duruma gelmiş düz bir tıraş
makinesiyle tıraş olurken Gillette’in aklına bir şey geldi.
Bıçak, ince bir metal şeritten yapılabilirmiydi? Bıçak
köreldiği zaman onarmak yerine atılabilirdi. Birkaç yıl
süren metalurji deneylerinden sonra atılabilir bıçaklı
güvenli tıraş makinası doğmuştu.
7. Ürünün tanınması ilk başlarda sorun oldu.20 yıl
boyunca gillette denenmedik yol bırakmamıştı. En
sonunda büyük bir indirimle orduya milyonlarca
tıraş bıçağı sattı, böylece askerlerin askerlik
sırasında edindikleri alışkanlıkları sivil yaşantıda
sürdürmeleri ümit ediliyordu. Bankalara, yeni hesap
açan müşterilerine dönük “shave and save” (tıraş ol
ve tasarruf yap). Wrigley sakızdan
kahve, çay, baharat ve şekerleme paketlerine kadar
her çeşit ürünün yanında yer aldı. Tek kullanımlık
tıraş bıçağına birkez alışan, yaşam boyu tüketici
oluşuyordu.
8. Birkaç yıl sonra bu iş modeli, birçok sektörün
temeline oturdu: Cep telefonu dağıt, aylık tarife
sat; video oyun konsolunu ucuza ver ve pahalı
oyun sat; bürolara şık kahve makineleri koy
pahalı kahve sat.
9.
10.
11. Anderson’a göre internette bugün pek çok şeye
para ödemiyor olmamızın sebebi de bilgiyasar
parçaları, sunucuları, iletişim, bilgi depolama
maliyetlerinin büyük bir hızla düşmeye devam
etmesi.
12. Moore Yasası
Herhangi bir elektronik hesaplama cihazının, işlem gücü ve
hızı her 18 ayda bir, ikiye katlanırken, fiyatları da %50
ucuzlamaktadır.
13. Google, son verilere göre siber nüfus olarak Microsoft ağını
solladı. ComScore veri analiz firmasının sağladığı verilere göre;
Google ve web siteleri YouTube (video), Orkut (sosyal ağ) ve
Gmail (elektronik posta) 1,009 milyar ziyaretçiyle Microsoft
(905 milyon), sosyal ağ Facebook (713 milyon) ve Yahoo!'nun
(689 milyon) önünde yer alarak rakiplerine uzakara fark attı.
Google, ComScore'a göre küresel olarak oldukça önde:
Şirket Mayıs ayında bir milyar eşsiz ziyaretçiye erişti,
Facebook'un ziyaretçi sayısı ise 713.6 milyon.
Google, üçüncü çeyrekte karının geçen yıl aynı çeyreğe göre
yüzde 26 artarak 2,73 milyar dolar olduğunu açıkladı.
15. Atom Ekonomisi-Bit Ekonomisi
Atomlardan oluşan fiziksel dünya dijitalleşerek
bit, bayt ve megabaytlara dönüşürken bütün kurallar
baştan yazılıyor.
Atom Ekonomisi 20.yy ekonomisiydi. Atom
Ekonomisinde bedava olan herhangi birşey, başka
birşeyle karşılanmalıdır.Atom ekonomisi enflasyonisttir.
Ama bit ekonomisinde para denklemden
çıkarılmıştır ve bedava gerçek anlamda bedava olabilir.
Bit ekonomisi deflasyonisttir.
16. 21. Yüzyıl Bedavası
Yeni bedava biçimi bir hile, paranın bir cepten
diğerine aktarıldığı bir tuzak değil. Tersine o
gücünü, mal ve hizmet maliyetlerini sıfıra yakın
düşüren olağanüstü yeni bir yetenekten alıyor.
Geçen yüzyılın ‘bedavası’ güçlü bir pazarlama
yöntemiyken bu yüzyılın ‘bedavası’ tümüyle yeni
bir ekonomik model.
17. Bu yeni bedava biçimi bit ekonomisini temel
almış durumda. Yazılım olan herhangi birşeyin
kaçınılmaz olarak hem maliyet hem de fiyat
açısından bedava olması, dijital çağın birinci
niteliğidir.
18. Bedava Ekonomi Örnekleri
• Çinde bazı doktorlar maaşlarını, hastaları iyileştiği
zaman alabiliyor. Eğer hastalanırsanız bu onların
suçu ve o ay ödeme yapmak zorunda değilsiniz.
Onların hedefi, paralarını alabilmek için sizi
sağlığınıza kavuşturmak ve sağlıklı kalmanızı
sağlamak.
• Danimarkada bir jimnastik salonu, her hafta en az
birkez geldiğinizde sizden para alınmayan bir
üyelik programı uyguluyor. Âmâ bir hafta
gelmezseniz o ay için tam ücret ödemek
zorundasınız. Psikolojik yaklaşım mükemmel!
19. • Değerli markalar her zaman ismiyle para
yapar; ama iyi karakterleri olan değerli
markalar daha çok para yapar. Bu bakışa son
zamanlarda en iyi örnek Angry Birds.
• Oyunseverlerin günde 300
milyon dakika ayırdığı Angry Birds'ün
bugüne kadar ki toplam oynanma süresi 200
000 yıl oldu. 266 milyar seviye geçildi, 400
milyar kuş fırlatıldı ve 44 milyar yıldız toplandı.
20. • Angry Birds, Aralık 2010′da çıkardığı peluş
oyuncakları ile Mart 2011′e gelindiğinde 2 milyon
civarında sattığını paylaştı. Bugün ise her ay 1
milyon oyuncak satıyorlar, 1 milyon adet de tişört.
22. • Eğer bir marka değeri yaratabilirseniz sadece
online mecrada değil, fiziksel dünyada da para
kazanabilirsiniz. En azından bunu kullanıcılarınızla
aranızdaki samimiyeti arttırmak için
kullanabilirsiniz. Dolayısıyla daha işin başında iyi
tasarlanmış bir kimliğe, bir logoya ya da bir
karaktere sahip olmanız işiniz için çok faydalı
sonuçlar doğurabiliyor. Geri dönüşünü bilmediğiniz
geleneksel pazarlamaya bütçe ayırmak yerine iyi
tasarlanmış ticari eşya ve ürünler üretmek yeni
nesil girişimler için önemli bir kaynak.
23. SENARYOLAR
Chris Anderson’un tezinde gelecek senaryoları
da var. Okuyunca bunları gayet fantastik
bulabilirsiniz. Ama ekonomide trend ücretsiz
hizmetlerin genişlemesi olunca bu senaryoların
geçekleşeceği günlerin yakın olduğunu söylemek
mümkün.
24. Düşük maliyetli dijital dağıtım, sinema ve
tiyatroların ücretsiz olmasına yol açacak. Tiyatro
ve sinemalar çeşitli ürünler satan standlar
kurarak ya da izleyiciler için değişik tecrübelere
açık izleme olanaklarını yüksek fiyata satarak
para kazanacak.
25. Metroda reklam 20. Yüzyılda kaldı.21. yüzyılda
şirketler metro hotlarına sponsor olacak.Bu
hatta kullanan yolcular da o gün boyunca
bedava seyahat edebilecek.
26. Sony’e ait bazı oyun konsolları bedava olacak.
Ama yalnızca belli oyunların deluxe versiyonu ile
birlikte satın alındığı zaman.
