EKONOMIKS - Araling Panlipunan 9

1. ALOKASYO
N

2. “Pizza Ko, Hati Tayo”

3. 1. Iang hati ang gagawin mo sa pizza? Bakit?
2. Ano ang naging batayan mo sa paghahati ng
nasabing pizza?
3. Bakit mahalagang hatiin nang pantay ang
pizza depende sa dami ng miyembro ng
pamilya?
4. Bukod sa pizza, magbigay ng iba pang mga
ginagawa mo sa araw – araw na kinakailangan
mong magpasiya para sa ikabubuti ng pamilya.
5. Kung pinagkukunang – yaman ang pizza,
paano mo ito hahatiin para sa lahat?
“Pizza Ko, Hati Tayo”

4. Kahulugan ng Alokasyon
ALOKASYON – Ito ay tumutukoy sa
mekanismong ginagamit para sa
paglalaan, pagtatakda, at
pamamahagi ng salat o limitadong
pinagkukunang – yaman upang
masagot ang mga suliraning pang –
ekonomiya ng bansa.

5. ALOKASYON
 Mapag – aaralan kung paano
maipamamahagi nang tama ang mga
pinagkukunang – yaman.
 Mahalaga ang pagplaplano at pagtatakda
kung saan, kanino at paano ipapamahagi
ang pinagkukunang – yaman.
 Maaring pampubliko o pribado ang
pamamahagi

6. ALOKASYON
Halimbawa
Kung pribado ang nagmamay – ari ng mga
pinagkukunang – yaman, gaya ng mga kapitalista,
dapat nababahagian nito ang mga manggagawa sa
pamamagitan ng sahod o suweldo kapalit ng
serbisyo na ibinibigay nila. Mula sa kanilang kinita, ito
naman ang gagamitin nila para sa pagkonsumo ng
kanilang pangangailangan at kagustuhan.
Kung pampubliko naman ang pagmamay – ari
ng mga pinagkukunang – yaman, dinadaaan ang
alokasyon ng pamahalaan sa pamamgitan ng
pagrarasyon.

7. ALOKASYON SA IBA’T IBANG
SISTEMANG PANG -
EKONOMIYA
SISTEMANG PANG – EKONOMIYA –
Ito ay tumutukoy sa mga
mekanismong ginagamit upang
maisagawa ang alokasyon. Ito rin ay
kombinasyon ng mga estruktura at
institusyon para isagawa ang mga
solusyon sa suliraning pang –
ekonomiya ng bansa.

8. Sistemang Pang-ekonomiya
 Ang paraan ng pagsasaayos ng iba’t
ibang yunit upang makatugon sa
suliraning pangkabuhayan ng isang
lipunan.
 Layunin nito na mapigilan ang labis-labis
na paglikha ng mga kalakal at serbisyo
at maiwasan ang kakulangan ng mga
ito.

9.  Ang nagtatakda ng mga batas at tuntunin ng
produksiyon
 Ito rin ang tumitiyak kung ano ang mga
karapatan ng nagmamay – ari ng mga salik ng
produksiyon
 Ang pagpili ng sistemang ekonomiya ay
nakabatay sa kung ano ang pangangailangan
ng ekonomiya ng isang bansa.
Sistemang Pang - ekonomiya

10. PAGPILI NG SISTEMANG PANG -
EKONOMIYA
Ang pagbuo ng sistemang ito ay karaniwang
may kinalaman sa tatlong pangunahing katangian:
1. Nagmamay – ari ng mga pinagkukunang –
yaman at salik ng produksiyon – ito ay maaring
pribado o publiko.
2. Sentro ng pagplaplano – mahalagang malaman
kung ano ang prayoridad sa pagbuo ng sistemang
pang – ekonomiya.
3. Lawak ng maaaring makinabang sa mga
gagawing desisyon – ito ba ay para sa mga
mamamayan ng bansa o para lamang sa iialng
mga tao na nagmamay – ari ng yaman nito?

11. MGA SALIK SA PAGBUO o
PAGPILI NG SISTEMANG PANG –
EKONOMIYA
1. Ang kasaysayan pang – ekonomiya at
pangkultura ng isnag bansa
2. Klima at mga pinagkukunang – yaman ng
bansa
3. Pilosopiyang umusbong mula sa mga
pinagdaanang kasaysayan
4. Mga teoryang pinaniniwalaan na nagmula sa
nakalipas hanggang sa makabagong usbong
na mga teorya na nagpapaliwanang sa galaw
ng iba’t ibang sektor ng ekonomiya
5. Mga maling desisyon na nagdulot ng suliranin
sa ekonomiya ng isang bansa

12. MGA SINAUNANG SISTEMANG
PANG - EKONOMIYA
BATAYAN PAMILIHAN IPINAG - UUTOS PINAGHALO
Paggawa
ng
Desisyon
Ang paggawa ng mga
produkto at serbisyo ay
nakabatay sa
kagustuhan ng mga
mamimili. Kung ano ang
mas tinatangkilik nila, ito
ang makikita sa mga
pamilihan
Sa sistemang ito, ang
pagplaplano sa
paggagawa ng serbisyo
ay nakabatay sa kautusan
ng pamahalaan.
Ginagawa ang mga
desisyon batay sa
sentralisadong
pagplaplano ng
pamahalaan.
Sa sistemang ito,
ang pamahalaan at
pribadong mga
nagmamay – ari ang
gumagawa ng
desiyon sa
pamilihan.
Pagtatakd
a ng
Presyo
Sa pagtatakda ng
presyo, ang
napagkasunduang
presyo ng mamimili at
nagbibili ang umiiral sa
pamilihan.
Ang pamahalaan ang
nagtatakda ng presyo sa
pamilihan. Ang mga
ginagawang produkto at
serbisyo ay ibinabatay
lamang nito sa
pangunahing
pangangailangan ng mga
Ang pagtatakda ng
presyo ay
nakabatay sa galaw
ng ekonomiya na
sangkot ang
pamahalaan.

13. BATAYAN PAMILIHAN IPINAG - UUTOS PINAGHALO
Pag – aari ng
Yaman
Ito ay pag – aari ng
mga pribadong tao o
indibidwal. Tinatawag
ito na free enterprise o
malyang kalakalan
dahil malaya ang lahat
na pumapasok o
lumalabas sa
negosyong nais niya.
Ang nagmamay –
ari ng yaman ay
ang pamahalaan.
Mas malawak ang
pampublikong
pagmamay – ari
kaysa pribado.
Ang pagmamay –
ari sa sitemang ito
ay maaring makita
sa pribado at
publikong sektor.
Ito ay hawak din
ng pamahalaan.
Maari ding
magmay – ari ang
mga dayuhan sa
sistemang ito.
Pangunahing
Layunin
Layunin ng sistemang
ito na magkamit ng
mataas na tubo mula
sa mga nabiling mga
produkto at serbisyo.
Layunin ng
sistemang ito na
maipamahagi sa
lahat ang kanilang
mga pangunahing
pangangailangan.
Lahat ay pantay –
pantay sa
pagkamit ng mga
produkto at
serbisyong mula
Layunin ng
sistemang ito na
paunlarin ang
ekonomiya ng
bansa at tumubo
ang mga pribado
at publikong
nagmamay – ari
ng mga salik ng
produksiyon.

14. Ang Sistemang Pamilihan (Market
Economy)
 Sa sistemang ito, ang mga salik ng produksiyon
ay pagamay – ari ng mga pribadong tao o
indibidwal.
 Sila ang lumilikha ng mga produkto at serbisyo
na nakabatay sa mga kagustuhan at
pngangailangan ng tao.
 Ang kasunduan sa pagitan ng mamimili at
nagbibili ang nagtatakda ng presyo sa
pamilihan.
 Ito ay tinatwag na free enterprise o malyang
kalakalan.

15.  Ang sistemang pamilihan ay nakabatay sa
doktrinang laissez – fair.
 Sa sistemang ito, ang pamahalaan ay hindi
nakikilalam sa pagpapasiya at pamamalakad ng
ekonomiya. Ang pamahalaan ay nagsisiguro
lamang na ang batas ay umiiral pa rin na
mabigyan ng proteksyon ang dalawang panig.
 Umiiral sa Pilipinas at United States ang
ganitong uri ng sistema.
Ang Sistemang Pamilihan (Market
Economy)

16. Ang Sistemang Ipinag – uutos (Command
Economy)
 Ang sistemang ipinag – uutos ay kabaligtaran
ng pamilihan.
 Ito ay walang pribadong pagmamay – ari.
 Ang mga salik ng produksiyon ay hawak ng
pamahalaan.
 Ang pamahalaan ang nagdidikta sa pamilihan
kung anu – anong produkto at serbisyo ang
dapat ipagbili at ito rin ang nagtatakda ng
presyo.

17. Noon, umiiral ang sistemang ito sa
mga bansang nasa ilalim ng Soviet
Union, China, Cuba at North Korea.
Sa kasalukuyan, ito ay umiiral na
lamang sa North Korea at Cuba.

18.  Pinaghalong sistema ng Market at
Command ekonomiya.
 Hinahayaan ang malayang pagkilos ng
pamilihan subalit maaring manghimasok
ang pamahalaan sa presyo at kaligtasan
ng mamimili.
Mixed Economy
Ang Sistemang Pinaghalo (Mixed
Economy)

19. MAKABAGONG SISTEMANG
PANG - EKONOMIYA
BATAYAN KAPITALISMO KOMUNISMO SOSYALISMO
Paggawa
ng
Desisyon
Ang mga
kapitalista ay
gumagawa ng
desisyon
depende sa
reaksiyong
ginagawa ng
mga mamimili sa
pamilihan.
Sa sistemang ito, ang
paggawa ng desisyon ay
nanggaling lahat sa
pamahalaan. Ang pamahalaan
ang gumagawa ng
sentralisadong pagplaplano
para sa bansa. Ang
kapangyarihan ay hawak lahat
ng pamahalaan.
Komunismo +
Kapitalismo
Sa sistemang ito, ang
pamahalaan at ilang
pribadong tao ang
gumagawa ng
desisyon at
pagplaplano para sa
ikauunlad ng bansa.
Pagtatakd
a ng
Presyo
Sa pagtatakda
ng presyo,
mahalaga na ito
ay sinang –
ayunan o
pinagkasunduan
ng dalawang
panig – ang
prodyuser at
Sa pagtatakda ng presyo, ang
pmahalaan ang nagtatakda ng
presyo sa mga produkto at
serbisyong iniutos nito na
ilabas sa pamilihan. Hindi
maaring gumawa ng labis na
produkto sa sistemang ito
sapagkat tinutustusan lamang
nito ang pangunahin o
Ang pamahalaan at
ilang pribadong tao na
nagmamay – ari ng
mga salik ng
produksiyon ang
nagtatakda ng presyo
ng bilihin.

20. BATAYAN KAPITALISMO KOMUNISMO SOSYALISMO
Pag –
aari ng
Yaman
Kapitalista ang tawag
sa may – ari ng mga
salik ng produksiyon.
Siya ang pribadong
tao na may
karapatang magmay –
ari ng mga ari – arian.
Ang nagmamay –
ari sa mga salik ng
produksiyon ay
ang pamahalaan
lamang. Walang
pribadong pag
mamay – ari sa
sistemang ito.
Ang pamahalaan ang
nagmamay – ari ng mga
salik ng produksiyon,
ngunit may ilang pribadong
tao rin ns pinayagan ng
pamahalaan na magmay –
ari ng yaman.
Panguna
hing
Layunin
Layunin ng Kapitalista
na tumubo ang
kanyang kapital o
pinuhunan sa
negosyo. Sa paglaki
ng kapital, inaasahan
din ang paglaki ng
tubo.
Layunin ng
sistemang ito na
maibigay nang
pantay – pantay
ang mga
pangunahing
pangangailangn
ng mga tao.
Layunin nitong mapabuti
ang antas ng pamumuhay
ng mga tao.
Umiiral
sa mga
Bansang
Ito
Pilipinas, United
States, Japan
Cuba at North
Korea
Ayon sa pag – aaral, wala
pang bansa ang nakaabot sa
sistemang ito. Maaring
sosyalista sila sa pangalan
ngunit sa ideya at
pagsasakatuparan ay hindi. Ito
ang pinakamataas na antas ng

21. Kapitalismo
 Ang ideyang ito ay nagmula kay Adam Smith
hango sa kanyang doktrina na laissez – faire.
 ito ay nagsimula pagkatapos lumaganap ang
Rebolusyong Industriyal sa Great Britain
 Masigla ang kompetisyon sa kapitalismo
sapagkat lahat ay maaring magmay – ari ng
mga salik ng produksiyon basta sila ay may
kakayahan at kapital.

22. Komunismo
 Ang ideyang ito ay nagmula kay Karl Marx,
isang pilosopong German na itinuturing na
“Ama ng Komunismo.”
 Dapat ang mga manggagawa (proletariat) ay
magtamo ng kapangyarihan at magkaroon ng
lipunang walang pag – uuri – uri ng tao
(classless society)
 Communist Manifesto at Das Capital –
tinuturing na bibliya ng mga komunista

23. Sosyalismo
 Ang ideyang ito ay pianghalong komunismo at
kapitalismo na ang pamahalaan at ilang
pribadong tao ay maaring magmay – ari ng
mga salik ng produksiyon.
 Ayon sa ekonomista, ang sosyalismo at
mayroong iba’t ibang modelo;
1. Sosyalismong Utopian ni Robert
Owen at ni Charles Fourier ng France. Ito ay
mula sa ideya ni Thomas More na nagsasaad
ng isang lipunang perpekto at ideyal na
sistemang pang – ekonomiya.

24. 2. Ang ideya naman nina Karl Marx at
Friedrich Engels ay tinatawag namnag
sosyalismong siyentipiko na nakabatay sa
katuwiran.
Sosyalismo – pinakamataas na sistemang pang
ekonomiya dahil ito ay nagpapahayag ng perpektong
lipunan.
 May pribadong pag mamay – ari ngunit walang
kompetisyong nagaganap dahil sila ay
nagtutulungan at nagsasama – sama.
 May pagkakapantay – pantay ang mga tao sa
lipunan at ang pamahalaan pa rin ang may kontrol
sa pamamhala ng mga salik ng produksiyon
Sosyalismo