Cebuano Dayalek Natural farming system

1. Natural Farming System
I. MGA KINAHANGLANON
A. ALANG SATANAN:
1. ManilaPaper 7 pcs
2. Kalamay (Muskobado) 7 kilos
3. Goma 7 pcs
4. Sudlanan (Balde/Uban Pa) 7 pcs
5. Timbanga 1 Unit
6. Tadtaran 3 pcs
7. Kutsilyo 3 pcs
8. Luwag 1 pc
9. Kaha 1 pc
10. Salaan 1 pc
B. INDIGENOUS MICROORGANISM (IMO)
1. Sugong 2 pcs
2. Kan-on 1 kilo
3. Screen Wire 1 sq. ft
C. ORIENTALHERBALNUTRIENT(OHN)
1. Luya/Ahos/Sibuyas Bombay 1 kilo
2. Beer Grande 2 Btls
3. Mallorca/Gin 5 Btls
D. LACTIC ACID SERUM (LAS)
1. Kinilis ½ Ltr
2. Preskong 1 Gallon
E. FISH AMINOACID (FAA)
1. Hasang, Tinai, Dugo sa Isda 1 kilo
F. FERMENTEDPLANTJUICE (FPJ)
Magpili sa mga musunod:
1. Alang sa Phosphorus (P)
a. Gulangnga balani sa saging
b. Saha sa saging
2. Alang sa Potassium (K)

2. a. Sunflower
b. Samo
3. Alang sa Nitrogen(N)
a. Alogbate, Tangkong, Galay
b. Udlot, Salingsing, Turok sa tanum nga imongdapatan
c. Dabong
4. Alang sa Tambal
a. Gabon
b. Atis
c. Eucalyptus
d. Oregano
e. Bangkoro
f. Wachi-chaw
g. Tanglad
h. Ug uban pa
G. FERMENTEDFRUITJUICE (FFJ)
1. Saging
2. Iba
3. Kapayas
4. Uban pa gikan sa tanum ngaimong dapatan
H. CALCIUM / PHOSPHOROUS
1. Tipaka sa Itlog/Bukog
2. Suka sa Lubi nga Walay Tungog
II. MGA PAMAAGI:
A. IMO:
1. Maglung-agog kan-on (humay)
2. Pabugnawa
3. Isulod sa Sugong
4. Tabuniug ManilaPaper dayon bunyagi
5. Higti ug goma
6. Sal-ube ug screen wire
7. Ibutang sa punuan sa kawayan pinahandag(Landong)
8. Tabuniog mga Agop-upon ngadahon sa kawayan
9. Tabuniog plastik unyapatungiogbato ang isig kakilid
10. Inig labay sa us aka simanakuhaang sugong
11. Ihuhu ang kan-on sa planggana

3. 12. Sagoli og kalamay – usaka kilong kan-on, yungasa kilo ang
kalamay
13. Isulod og sudlanan. Tabonan og Manilapaper, Higtan og goma
dayon bunyagan
14. Human sa usaka semana mahimo na nga gamiton ang IMO
B. CALCIUM EGG SHELL
1) Daboka ang tipaka sa itlog. Labing pino mas maayo
2) Sanlaga kini hangtod mapulapulana (reddish-brown)
3) Haunaunyasagoli ug sukausa ka partenga tipaka sa napulo ka
parte nga suka
4) Isulod sa sudlanan. TabuniugBunyagi
5) Ibutang sa mangitngit ug bugnaw nga lugar sulod sa duhangadto
sa tulo ka semana
6) Salaa ugilain angduga sa tibuok
7) Andam nakini ngagamiton
C.OHN
1) Paghiwa og Luy-a (I kilo) mas gagmay pagkahiwamas maayo
2) Sagoli ug duhakabotilya nga beer grande o bisan unsangbeer
3) Taboni og manila paper, higti og goma unyabunyagi
4) Ibutang sa mangitgit ugbugnaw nga lugar
5) Paghuman sa napulog duha(12)ka oras sagoli og kalamay nga us
aka kilo
6) Taboni og ibutang pagballik sa mangitngit ug bugnaw ngalugar
7) Human sa usaka simana sagoli og mallorca o gin
8) Ibutang pagbalik sa mangitngit na lugar
9) Human sa usaka simana abliha ugilain angduga sa tinupsan
10) Pwedenakining gamiton
D. LAS
1) Ibutang ang kinilis sa sudlanan, tabuniugbunyagi
2) Ibutang sa mangitngit ug mabugnaw nalugar balig pito ka adlaw
3) Salaa ang kinilis
4) Sagoli og preskonggatas usa(1) ka baso nga kinilis sa pulo (10)
ka baso nga gatas
5) Ibalik sa mangitngit ug mabugnaw ngalugar
6) Inig labay sa pito (7) ka adlaw ilain ang dugaug ang keseyo

4. 7) Angduga sagoli og kalamay, kungpilaang timbang sa dugamao
usab ang kalamay
8) Pwedenakining gamiton
E. FAA
1) Pagtimbang og usa (1) ka kilonghasang, tinai ug dugo sa isda
2) Tugbangi kini ugkalamay unyasagulaog maayo
3) Isulod sa sudlanan, tabuniog bunyagi
4) Ibutangsa mangitngit ug mabugnaw ngalugar balig tulo ka
simana
5) Ilain ang dugaug tibugol
6) Andam nakininggamiton
F. FPJ
1. Pagkuha og saha sa saging sadili pa mosilang angadlaw
2. Hiwahiwa unyasagoli og kalamay. Saha usa (1)ka parte, kamay
tunga (1/2)
3. Sagula og maayo
4. Isulod sa sudlanan unyadat – ugi og bati susama sa timbang sa
saha ug kalamay
5. Tabuni,bunyagiugibutang sa mangitngit ug mabugnaw nga
lugar
6. Inig labay sa kawhaan ugupat (24)ka oras, kuhaa ang bato
7. Ibalik pagbutangsa mangitngit ug mabugnaw ngalugar balig
usa (1)ka simana
8. Ilain ang dugaug tibugol
9. Andam nakininggamiton
G. FFJ
1. Paniti ang saging ug hiwa-hiwaa
2. Timbanga unyasagoli og kalamay. Kong pila ang timbang sa
saging mao usab ang kalamay
3. Tabuniunyabunyagi
4. Ibutang sa mangitngitug mabugnaw ngalugar
5. Human sa pito (7)ka adlaw bukharaug ilain ang dugaug tibugol
6. Andam nakininggamiton
III.ANG PAGGAMITSA NATURAL INPUTS
A. IMO:

5. Mahimonggamiton direkta sa tanum, hayop ugyuta.
1. Tanum – ibisbis sa puno o ipasirit sa dahon
2. Hayop – isagol sa pagkaon o sa ilimnon sa hayop
3. Yuta – ibisbis sa yuta
Timplada= 1:500 (buotipasabot nga usa (1)ka parte nga IMO sa lima ka
gatos (500)kaparte nga tubig)
Alang sa yuta, ipasanay usa angIMO aron dako angabton. Isagol ang tahop sa
tubig nga templado sa IMO (mga 65% anggibasa-on). Ibutang ang inumognga
tahop sa mganitngit ugbugnaw nga lugar sulod sa usaka simana.
Angtahup mahimo nanga:
a. Isabwag ngadto sa uma
b. Sagulan ugyuta sama ka daghan sa tahop ug ibutangsa mangitngit ug
mabugnaw ngalugar sulod sa usa ka simana. Niining pamaagiha mapadaghan
pagyud angIMO.
c. Isagol sa compost(usa (1) ang tahop ug duha(2)angcompost hiposon bale
og usa (1) ka simana
d. Isagol sa tae hayopan (kalim-an (50)ka pilo sa gibug-aton sa tahop) ug yuta
(ika-upat (4)ka bahin sa gibug-aton sa tahop). Hipuson kinibale og tulo (3)
ka simana. Andam nakini isabwag sa yuta.
- Ang IMOmay pagka-arkoholic ang baho, kungmalain angbaho ayaw na kini
og gamita. Pagbuhat og lain.
- Ayaw gamita ang IMOsabag-ong binalhin nga tanum kay lagmit malawosang
tanum.
B. LAS - Templada – 1:500(samasaIMO)
Magamit direkta satanum, hayop ugyuta.
1. Ibisbis sadahon ugpunuan, apan ayaw sabag-ong binalhin natanum
2. Isagol sa pagkaon ug ilimnon sa hayupan. Ayaw kinigamita sa bag-ong
nganak o sa bata pakaayo ngahayop. Ibisbis sa hanog, alad o tae sa hayupan,
makapawalasa baho.
3. Aron makadaginot, ibisbis direkta sayuta nagitamnan. Ibisbis usabsa
compost unyahiposon bale og us aka simana.
C. FPJ – Templada1:500
Magamit direkta sa yuta, tanum ughayupan (magamit sab sa tawo mag-agad
sa tanum nga gigamit)

6. 1. Yuta – ibisbis sa yutaaron modaghan ug moaktibo ang mga maayong
kagaw. Isagol sa compost unyahiposon bale og us aka semana dayon isabwag
sa uma.
2. Tanum - Ibisbis sa dahon ug lawas
3. Hayop – Isagol sa pagkaon ug ilimnon labi nasa luyahon. Ibisbis sa hanig,
tangkal, alad aron mawala ang baho ug dali sad madugta angtae.
4. Tawo – Usa (1)ka partingFPJ sa lima (5)ka partingtubig
D. FFJ – Templada 1: 500 (1 FFJ:500 Tubig)
Magamit direkta sa yuta, tanum, hayop ug tawo
1. Yuta – Ibisbis direkta sa uma
2. Tanum – Ibisbis sa dahon o punuan sanagbulak/nagbungangatanum
3. Hayop – Isagol sa lalog ugilimnon
4. Tawo – Usa (1)ang FFJ sa lima (5)nga tubig
E. FAA – Templaha1: 1000 (1 FAA: 1000 Tubig)
Magamit direkta sa yuta, tanum ughayop;
1. Yuta – Ibisbis direkta sa uma. Ibisbis sa compost unyahiposon og usaka
simana dayon isabwagsa uma
2. Tanum – Ibisibis sa dahon/punuan
3. Hayop – Isagol sa lawog ug imnonon
F. OHN – 1:500 (1 OHN: 500 Tubig)1 OHN : 5 Tubig
Magamit direkta sa tanum, liso hayop ug tawo
1. Tanum - Isagol sa FPJ ugsuka dayon ibisbis sa tanum
2. Liso – Isagol sa FPJ ug sukadayon ihumolang liso
Liso nga dugay mo turok – 8 ka minutos
Liso nga dali mo turok – 4 ka minutos
3. Sa Tawo – Usa ka parte nga OHN sa lima (5) ka partingtubig
G. CALCIUM: Templada: 1: 500 (1 calcium sa 500 ngatubig)
1. Hayupan – Isagol sa lalog ugilimnon
2. Tawo - Ibisbis alang sa pagpabulak ugpagpabunga
DUGANG NGA MGA NATURALINPUTS:
Kini mahimo usab nga gamiton sa tanum ug sa hayop:
A. Sukasa lubi nga walay tungog(timplada – 1: 500)
1. Sagulan og OHN, dayon ibisbis sa tanum
2. Ipainum o isagol sa lalog sa hayop ilabi na kungnaguya

7. 3. Sagulan og OHN ug FPJ aron ihumol ang liso nga igtalanum
a. Gahi nga moturok – 8 minutos
b. Dali nga moturok – 4 minutos
B. Dagat ngagikan sa baba sa suba(timplada – 1 dagat 30 tubig). Ibisbis sa
tanum nga nagbungana.
Pagkaon Nagtubo Nagdumalaga Nagbunga
Nitrogen Taas Mubo Mubo
Phosphorus Mubo Taas Tunga
Potassium Mubo Tunga Tunga
Calcium Mubo Tunga Taas
Mga Tinubdan sa mga PagkaonsaTanum:
Nitrogen : FAA, FPJ (Gikan sa dabong, alogbate, tangkong, udlotug ubp.)
Phosphorous : Bukog, FPJ (gikan sa gulang nga bani, unas)
Potassium : Dagat, sagbot sa dagat, FFJ, FPJ (gikan sa sunflower)
Calcium : Tipaka sa itlog
- Nag natural inputsmahimongibisbis sa dahon sa tanum kausamatag
simana
AngNatural nga Pag-alima sa Manok ug Baboy
A. Ang Pagka-on ugPagpaka-on:
1. Ang lalog 15-20% gikan sa mga sagbot, tangkong, ipil-ipil, napier, balani ug
ubanpa
2. Kausa lang lalugan matag adlaw (kadaalas 4:00 sahapon)
3. Ang local nga lalog butangi og naturalinputs, salaron unyatan-ugan ugusa
kasimanausa ilalog.
B. Ang hanog u gang paghanig aron dili mabaho ug dili langawon ang alad /
tangkal:
1. Manok-ang hanig himoon sa uhot, tahop sa humay, ginabas (sagulon ug
nga may pito(7) ka sentimentro ang gibag – on , bisbisan og IMO, LAS ug FPJ
(65% ang gibasa-on)
2. Baboy- Anghanig mao ang mga musunod:
- Niining mga paagiha, dili na kinahanglan nga ligoon ang baboy o limpyohan
ang alad
AngPagsanta sa MgaPeste ugMga Sakit
A. I-spray ang OHN nga sinagulasa ubangmga inputsadto sa tanum

8. B. Maghimo og attractants:
1. Suka – 1 ka gallon
2. Kamay – 1 ka kilo
3. Tubig – ½ gallon
C. Magbuhat og baho, haling ug pait nga panumpo sadangan gikan sa
mga tanum