1. A CONQUISTA DE ITALIA E O MEDITERRÁNEO
OCCIDENTAL
Álvaro P. Vilariño
v.1.2 (maio 2012) Imaxe wikipedia

3. ÍNDICE
A CONQUISTA DE ITALIA
– Roma antes da expansión
– Guerras samnitas
– Loita contra Pirro
– Conquista da Magna Grecia
– Personaxes da época
AS GUERRAS PÚNICAS
– Roma e Cartago (1ª metade s.III a.C.)
- Cartago
– 1ª Guerra Púnica (264-241 a.C.)
– Período entre guerras (241-219 a.C.)
– 2ª Guerra Púnica (219-201 a.C.)
– 3ª Guerra Púnica (149-146 a.C.)

5. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN

6. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.

7. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
396 a.C.
Roma conquista a cidade etrusca de
Veies, situada ó outro lado do Tíber.

8. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
390 a.C.
396 a.C.
Os galos saquean o Lacio. Roma ten que
Roma conquista a cidade etrusca de pagar un forte rescate.
Veies, situada ó outro lado do Tíber. Breno e as ocas do Capitolio

9. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
390 a.C.
396 a.C.
Os galos saquean o Lacio. Roma ten que
Roma conquista a cidade etrusca de pagar un forte rescate.
Veies, situada ó outro lado do Tíber. Breno e as ocas do Capitolio

10. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
390 a.C.
396 a.C.
Os galos saquean o Lacio. Roma ten que
Roma conquista a cidade etrusca de pagar un forte rescate.
Veies, situada ó outro lado do Tíber. Breno e as ocas do Capitolio

11. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
390 a.C.
396 a.C.
Os galos saquean o Lacio. Roma ten que
Roma conquista a cidade etrusca de pagar un forte rescate.
Veies, situada ó outro lado do Tíber. Breno e as ocas do Capitolio

12. ROMA ANTES DA
EXPANSIÓN
499 a.C.:
Victoria sobre os latinos
na batalla do lago Regilo
Morte do rei Tarquinio o
soberbio, exiliado en
Cumas.
A liga latina firma a paz
con Ecuos e Volscos.
390 a.C.
396 a.C.
Os galos saquean o Lacio. Roma ten que
Roma conquista a cidade etrusca de pagar un forte rescate.
Veies, situada ó outro lado do Tíber. Breno e as ocas do Capitolio
Cadro (wikipedia): Gaulois en vue de Rome », huile sur toile d'Evariste-Vital Luminais (Nantes, 1822 - Paris, 1896). Musée des Beaux-Arts de Nancy

14. GUERRAS SAMNITAS - 1ª

15. GUERRAS SAMNITAS - 1ª
343-338 a.C. Primeira
guerra Samnita e Guerra
Latina
Roma acode en defensa de
Capua, cidade da Campania
acosada polos Samnitas e
logra expulsalos da rexión.
Roma vence tamén ós latinos
e faise co control do Lacio.

17. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª

18. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª

19. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª
328-304 a.C. 2ª guerra Samnita
Derrota romana das Forcas Caudinas
“pasar polo xugo”, “subxugar”
Máis tarde os samnitas son obrigados a
firma-la paz.

20. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª
328-304 a.C. 2ª guerra Samnita
Derrota romana das Forcas Caudinas
“pasar polo xugo”, “subxugar”
Máis tarde os samnitas son obrigados a
firma-la paz.

21. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª
328-304 a.C. 2ª guerra Samnita
Derrota romana das Forcas Caudinas
“pasar polo xugo”, “subxugar”
Máis tarde os samnitas son obrigados a
firma-la paz.
*Cadro: Charles Gleyre (1806-1874)
“O exército vencido de Claudio Longino”

22. GUERRAS SAMNITAS 2ª-3ª
328-304 a.C. 2ª guerra Samnita
Derrota romana das Forcas Caudinas
“pasar polo xugo”, “subxugar”
Máis tarde os samnitas son obrigados a
firma-la paz.
*Cadro: Charles Gleyre (1806-1874)
“O exército vencido de Claudio Longino”
298-290 a.C. 3ª Guerra Samnita
Roma derrota definitivamente ós samnitas, coaligados con galos e etruscos.
Control de Italia dende o val do Po ó norte, ata a Lucania septentrional do sur.

25. Val do río Po (Padus)

26. Val do río Po (Padus)
Lucania

27. Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

28. LOITA CONTRA PIRRO
Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

29. LOITA CONTRA PIRRO
Tarento pide axuda ó rei
do Epiro Pirro, que
desembarca en Italia con
soldados e elefantes.
Batallas de Heraclea e
Ausculum: victorias de
Pirro pero con grandes
baixas.
Batalla de Benevento:
victoria romana definitiva.
272 a.C. Toma de Tarento.
Comeza a unificación
política de Italia. Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

30. LOITA CONTRA PIRRO
Tarento pide axuda ó rei
do Epiro Pirro, que
desembarca en Italia con
soldados e elefantes.
Batallas de Heraclea e
Ausculum: victorias de
Pirro pero con grandes
baixas.
Batalla de Benevento:
victoria romana definitiva.
272 a.C. Toma de Tarento.
Comeza a unificación
política de Italia. Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

31. LOITA CONTRA PIRRO
Tarento pide axuda ó rei
do Epiro Pirro, que
desembarca en Italia con
soldados e elefantes.
Batallas de Heraclea e
Ausculum: victorias de
Pirro pero con grandes
baixas.
Batalla de Benevento:
victoria romana definitiva.
272 a.C. Toma de Tarento.
Comeza a unificación
política de Italia. Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

32. LOITA CONTRA PIRRO
Tarento pide axuda ó rei
do Epiro Pirro, que
desembarca en Italia con
soldados e elefantes.
Batallas de Heraclea e
Ausculum: victorias de
Pirro pero con grandes
baixas.
Batalla de Benevento:
victoria romana definitiva.
272 a.C. Toma de Tarento.
Comeza a unificación
política de Italia. Elephant used in the army, probably in occasion of the Roman victory over Pyrrhus of Epirus, from Capena, c.
275-270 a.C., Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, Rome.Imaxe: Sebastià Giralt

34. CONQUISTA DA MAGNA GRECIA (I)

35. CONQUISTA DA MAGNA GRECIA (I)
Roma vai tomando conciencia
dos “beneficios” das guerras:
botín, fama, terras, etc..
As cidades gregas do sur
(Neapolis, Tarento,
Benevento, etc..) observan
aterradas o avance imparable
de Roma.
Casus belli: Roma responde
á petición de axuda da cidade
de Turios enviando unha flota.
Tarento afunde dita flota. Roma
declara a guerra no 281 a.C.

36. CONQUISTA DA MAGNA GRECIA (I)
Roma vai tomando conciencia
dos “beneficios” das guerras:
botín, fama, terras, etc..
As cidades gregas do sur
(Neapolis, Tarento,
Benevento, etc..) observan
aterradas o avance imparable
de Roma.
Casus belli: Roma responde
á petición de axuda da cidade
de Turios enviando unha flota.
Tarento afunde dita flota. Roma
declara a guerra no 281 a.C.
Imaxe wikipedia

38. CONQUISTA DA MAGNA GRECIA (II)

39. CONQUISTA DA MAGNA GRECIA (II)
Contacto coas cidades gregas provoca
a “Helenización de Roma”:
Acuña moedas seguindo o
modelo grego
Culto a divindades gregas da
guerra e victoria
Motivos arquitectónicos e
ornamentais, nomes propios,
cerámica, de clara influencia grega
Moedas Imaxe de Rafael dP
Victoria (Niké) de Samotracia.190 a.C. Imaxe de profzucker

41. PERSONAXES DA ÉPOCA

42. PERSONAXES DA ÉPOCA
Apio Claudio o Cego
Primeiro prosista latino; censor innovador (permite plebeios no senado), gran orador.
Decio Mus
Saga familiar que ofrece a vida dos seus membros (avó, pai e neto) nas guerras deste período
(Latina, samnita e contra Pirro).

43. PERSONAXES DA ÉPOCA
Apio Claudio o Cego
Primeiro prosista latino; censor innovador (permite plebeios no senado), gran orador.
Decio Mus
Saga familiar que ofrece a vida dos seus membros (avó, pai e neto) nas guerras deste período
(Latina, samnita e contra Pirro).
1º- Cesare Maccari Siena 1840 - Roma, 1919) 2º- Peter Paul Rubens 1577 - 1640)

45. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)

46. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)

47. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de
riquezas

48. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de
riquezas

49. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de
riquezas

50. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de
riquezas

51. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de
riquezas

52. ROMA E CARTAGO (1ª METADE S.III A.C.)
Inimizade mítica
(maldición de
Dido)
Trala conquista de
Italia
Roma gran
potencia
económica e
militar
Comercio: nova
fonte de Mapa de Mailema en Flickr
riquezas Pierre Narcisse Guérin, (s. XVIII), Museo del Louvre, París.
Suicidio de Dido Guercino , 1625,
Imaxes: Rafael dP. ARQVA

54. CARTAGO

55. CARTAGO
Orixe fenicia
Poeni
“púnicos”
Flota
control med.
Occidental.

56. CARTAGO
Orixe fenicia
Poeni
“púnicos”
Flota
control med.
Occidental.
Rival de Roma
alianza con cidades gregas inimigas de Cartago
disputa por Sicilia (trigo)

57. CARTAGO
Orixe fenicia
Poeni
“púnicos”
Flota
control med.
Occidental.
Rival de Roma
alianza con cidades gregas inimigas de Cartago
disputa por Sicilia (trigo)

58. CARTAGO
Orixe fenicia
Poeni
“púnicos”
Flota
control med.
Occidental.
Rival de Roma
alianza con cidades gregas inimigas de Cartago
disputa por Sicilia (trigo)

59. CARTAGO
Orixe fenicia
Poeni
“púnicos”
Flota
control med.
Occidental.
Rival de Roma
alianza con cidades gregas inimigas de Cartago
disputa por Sicilia (trigo) Imaxes wikipedia

61. PORTO DE CARTAGO

63. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)

64. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.

65. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.

66. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)

67. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)
Victoria romana nas
illas Egates (241a.c.).

68. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)
Victoria romana nas
illas Egates (241a.c.).
Fin da guerra

69. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)
Victoria romana nas
illas Egates (241a.c.).
Fin da guerra

70. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)
Victoria romana nas
illas Egates (241a.c.).
Fin da guerra

71. 1ª GUERRA PÚNICA (264-241 A.C.)
Casus belli:
Roma axuda a
mamertinos e Siracusa
e Cartago declaran a
guerra a Roma.
Roma constrúe unha
gran flota de guerra.
Amílcar Barca: derrota
ós romanos en Lilibeo
(249 a.c. Sicilia)
Victoria romana nas
illas Egates (241a.c.).
Fin da guerra
Sicilia, 1ª provincia romana Imaxe wikipedia

73. PERÍODO ENTRE GUERRAS
(241-219 A.C.)

74. PERÍODO ENTRE GUERRAS
(241-219 A.C.)
Trala rendición de Cartago Roma amplia territorios
fóra da península itálica
Corsica et Sardinia

75. PERÍODO ENTRE GUERRAS
(241-219 A.C.)
Trala rendición de Cartago Roma amplia territorios
fóra da península itálica
Expansión cara ao
Corsica et Sardinia norte:
Derrota das tribus galas Conquista de Mediolanum
(Clastidium 222 a.c.) (Galia Cisalpina)

77. CORSICA ET SARDINIA

79. GALIA CISALPINA 218 A.C.

80. GALIA CISALPINA 218 A.C.
Mediolanum

81. GALIA CISALPINA 218 A.C.
Mediolanum
Clastidium

83. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)

84. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)
Hipania base cartaxinesa:
Amílcar Asdrúbal e Aníbal.
Cartago Nova

85. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)
Hipania base cartaxinesa:
Amílcar Asdrúbal e Aníbal.
Cartago Nova

86. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)
Hipania base cartaxinesa:
Amílcar Asdrúbal e Aníbal.
Cartago Nova
Ánibal:
Infancia
Capacidades militares
O seu “carácter”
O xuramento de Aníbal

87. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)
Hipania base cartaxinesa:
Amílcar Asdrúbal e Aníbal.
Cartago Nova
Ánibal:
Infancia
Capacidades militares
O seu “carácter”
O xuramento de Aníbal

88. 2ª GUERRA PÚNICA
(219-201 A.C.)
Hipania base cartaxinesa:
Amílcar Asdrúbal e Aníbal.
Cartago Nova
Ánibal:
Infancia
Capacidades militares
O seu “carácter”
O xuramento de Aníbal
Dishekel_hispano-cartaginés. Wikipedia
Imaxe: el bibliomata
Imaxe: wikipedia

90. Situación no ano 219 a.C.
Casus belli: conquista de Sagunto

91. Situación no ano 219 a.C.
Casus belli: conquista de Sagunto
Imaxe: Castelo de Sagunto. Wikipedia

93. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia

94. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas

95. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

96. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

97. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

98. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

99. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

100. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!

101. Paso dos Alpes e Victorias de Aníbal en Italia
Victorias de
Tesino
Trebia
Trasimeno
Cannas
Avance cartaxinés:
Tarento
Corcega
Sicilia
Hannibal ad
portas!!
Cadro: Francisco de Goya “Aníbal contemplando Italia dende os Alpes” 1770 Imaxes wikipedia

103. Contraofensiva
romana en dúas
frontes:

104. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes:

105. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)

106. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)
Publio Cornelio Escipión rival de Aníbal

107. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)
Publio Cornelio Escipión rival de Aníbal
Toma Carthago Nova e
derrota a Asdrúbal

108. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)
Publio Cornelio Escipión rival de Aníbal
Baecula (Bailén)
Toma Carthago Nova e
derrota a Asdrúbal
Metauro (Italia)

109. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)
Publio Cornelio Escipión rival de Aníbal
Baecula (Bailén)
Toma Carthago Nova e
derrota a Asdrúbal
Metauro (Italia)
Escipión leva a guerra a África. Colaboración dos Númidas.
Aníbal vai en socorro da patria.

110. Contraofensiva Hispania (irmáns Escipións,
romana en dúas pai e tío de Publio Cornelio)
frontes: Italia (Publio C. Escipión)
Publio Cornelio Escipión rival de Aníbal
Baecula (Bailén)
Toma Carthago Nova e
derrota a Asdrúbal
Metauro (Italia)
Escipión leva a guerra a África. Colaboración dos Númidas.
Aníbal vai en socorro da patria.
Derrota definitiva de Aníbal
Duras condicións de paz para Cartago
Anos máis tarde, Aníbal marcha ao exilio a
Zama (202 a.c.) Asia, onde é acollido por varios reis nas súas
cortes.
Finalmente é obrigado a suicidarse ante o temor
a ser capturado polos romanos (183 a.C. ??)

112. FASES 2ª GUERRA PÚNICA

113. FASES 2ª GUERRA PÚNICA
1. Ataque a Sagunto e
paso dos Alpes

114. FASES 2ª GUERRA PÚNICA
1. Ataque a Sagunto e
paso dos Alpes
2. Victorias de Aníbal
en Italia

115. FASES 2ª GUERRA PÚNICA
1. Ataque a Sagunto e
paso dos Alpes
2. Victorias de Aníbal
en Italia
3. Contraofensiva
romana

116. FASES 2ª GUERRA PÚNICA
1. Ataque a Sagunto e
paso dos Alpes
2. Victorias de Aníbal
en Italia
3. Contraofensiva
romana
4. Fase final e derrota
en Zama

118. TERCEIRA GUERRA PÚNICA (149-146 A.C.)

119. TERCEIRA GUERRA PÚNICA (149-146 A.C.)
Casus belli:

120. TERCEIRA GUERRA PÚNICA (149-146 A.C.)
Casus belli:
Cartago actúa
contra os
númidas e o seu
rei Masinisa,
aliados de Roma.

121. TERCEIRA GUERRA PÚNICA (149-146 A.C.)
Casus belli:
Cartago actúa
contra os
númidas e o seu
rei Masinisa,
aliados de Roma.
146 a.C. Derrota e
destrucción total
de Cartago.
Imaxe wikipedia