GAmit ng mga Bantas

1. GAMIT NG
MGA
BANTAS

2. 1. Tuldok o Period (.)
2. Pananong o Question Mark (?)
3. Padamdam o Interjection (!)
4. Kuwit o Comma (,)
5. Kudlit Apostrophe (‘)
6. Gitling o hyphen (-)
7. Tutuldok o Colon (:)
8. Tutuldok-Kuwit o Semicolon (;)
9. Panipi o Quotation Mark (“ ”)
10. Panaklong o Parenthesis ( )
11. Tutuldok-tutuldok o Elipsis (…)

3. 1. TULDOK (.) - Ang tuldok ay
ginagamit na pananda:
A. Sa katapusan ng pangungusap na paturol o pasalaysay at pautos.
Halimbawa:
Igalang natin ang Pambansang Awit.
B. Sa pangalan at salitang dinaglat
Halimbawa:
Si Gng. A.A. Jose ay mahusay magturo.
Si Bb. Macarayan ang kanilang guro sa asignaturang “Basic Christian Living”.
C. Sa mga titik o tambilang na ginagawang pamilang sa bawa’t hati ng
isang balangkas, talaan.
Halimbawa:
A.
1.

4. 2. PANANONG (?) - Ginagamit ang
pananong:
A. Sa pangungusap na patanong.
Halimbawa:
Ano ang pangalan mo?
Sasama ka ba?
B. Sa loob ng panaklong upang mapahiwatig ang pag-
aalinlangan sa diwa ng
pangungusap.
Halimbawa:
Si Manuel Roxas ang ikalawang (?) pangulo ng
Republika ng Pilipinas.

5. 3. PADAMDAM (!) - Ang bantas na pandamdam
ay ginagamit sa hulihan ng isang kataga, parirala
o pangungusap na nagsasaad ng matindi o
masidhing damdamin.
Halimbawa:
Mabuhay ang Pangulo!
Uy! Ang ganda ng bago mong sapatos.
Aray! Naapakan mo ang paa ko.

6. 4. PAGGAMIT NG KUWIT (,) - Ginagamit din ang
kuwit sa paghihiwalay ng isang sinipi
A. Sa paghihiwalay ng magkakasunod na salita at lipon ng mga salitang
magkakauri.
Halimbawa:
Kumain ka ng itlog, gulay at sariwang bungang-kahoy.
Shana, saan ka nag-aaral ngayon?
B. Sa hulihan ng bating panimula at bating pangwakas ng isang liham-
pangkaibigan.
Halimbawa:
Mahal kong Marie,
Nagmamahal,
Sa iyo kaibigang Jose,
Tapat na sumasaiyo,

7. C. Pagkatapos ng OO at HINDI.
Halimbawa:
OO, uuwi ako ngayon sa probinsiya.
HINDI, ayaw niyang sumama.
D. Sa mga lipon ng salitang panuring o pamuno.
Halimbawa:
Si Andres Bonifacio, ang ama ng Katipunan, ay isinilang sa
Tondo.
Si Pastor Arias, isang mahusay na tagapagtanggol, ay isang
Manobo.

8. E. Sa hulihan ng bilang sa petsa, o sa pagitan ng kalye at purok at ng bayan
at
lalalwigan sa pamuhatan ng isang liham.
Halimbawa:
Nobyembre 14, 2008
Project 8, Quezon City
F. Sa paghihiwalay ng tunay na sinabi ng nagsasalita sa ibang bahagi ng
pangungusap.
Halimbawa:
Ayon kay Rizal, “Ang hindi magmamahal sa sariling wika ay higit pa sa
mabaho at
malansang isda”.

9. 5. PAGGAMIT NG KUDLIT(‘) - Ginagamit na
panghalili ang kudlit sa isang titik na kina-
kaltas:
Halimbawa:
Siya’t ikaw ay may dalang pagkain.
Ako’y mamayang Filipino at may tungkulin
mahalin at pangalagaan ang aking bayan.

10. 6. PAGGAMIT NG GITLING(-) - Ginagamit ang
gitling (-) sa loob ng salita sa mga sumusunod na
pagkakataon:
A. Sa pag-ulit ng salitang-ugat o mahigit sa isang pantig ng salitang-ugat.
Halimbawa:
araw-araw isa-isa apat-apat
dala-dalawa sari-sarili kabi-kabila
masayang-masaya
B. Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian
ay nagsisimula sa patinig na kapag hindi ginitlingan ay magkakaroon
ng ibang
kahulugan
Halimbawa:
mag-alis nag-isa nag-ulat
pang-ako mang-uto pag-alis
may-ari tag-init pag-asa

11. C. Kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng dalawang salitang
pinagsama.
Halimbawa:
pamatay ng insekto - pamatay-insekto
kahoy sa gubat - kahoy-gubat
humgit at kumulang - humigit-kumulang
lakad at takbo - lakad-takbo
bahay na aliwan - bahay-aliwan
dalagang taga bukid - dalagang-bukid
Subalit, kung sa pagsasama ng dalawang salita ay magbago
ang kahulugan,
hindi na gagamitan ng gitling ang pagitan nito.
Halimbawa:
dalagangbukid (isda)
Bahaghari

12. D. Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng tao, lugar, brand o tatak ng isang
bagay o kagamitan, sagisag o simbolo. Ang tanging ngalan ay walang
pagbabago sa ispeling
Halimbawa:
maka-Diyos maka-Rizal maka-Pilipino
pa-Baguio taga-Luzon taga-Antique
mag-pal maka-Johnson mag-Sprite
mag-Corona mag-Ford mag-Japan
E. Sa pag-uulit ng unang pantig ng tanging ngalang may unlapi, ang gitling
ay
nalilipat sa pagitan ng inulit na unang pantig ng tanging ngalan at ng
buong
tanging ngalan
Halimbawa:
mag-Johnson magjo-Johnson
mag-Corona magco-Corona
mag-Ford magfo-Ford
mag-Japan magja-Japan
mag-Zonrox magzo-Zonrox

13. F. Kapag ang panlaping ika- ay iniunlapi sa numero
o pamilang.
Halimbawa:
ika-3 n.h. ika-10 ng umaga ika-20 pahina
ika-3 revisyon ika-9 na buwan ika-12 kabanata
G. Kapag isinulat nang patitik ang mga yunit ng
fraction.
Halimbawa:
isang-kapat (1/4)
lima’t dalawang-kalima (5-2/5)
tatlong-kanim (3/6)

14. I. Kapag hinati ang isang salita sa dulo ng isang linya.
Halimbawa:
Patuloy na nililinang at pinalalawak ang pag-gamit ng
Filipino.
H. Kapag pinagkakabit o pinagsasama ang apelyido ng
babae at ng kanyang
bana o asawa.
Halimbawa:
Gloria Macapagal-Arroyo
Conchita Ramos-Cruz
Perlita Orosa-Banzon

15. 7. TUTULDOK( : ) - ginagamit matapos maipuna
ang pagpapakilala sa mga sumusunod na
paliwanag.
A. Ginagamit kung may lipon ng mga salitang kasunod.
Halimbawa:
Maraming halaman ang namumulaklak sa hardin tulad ng: Rosal, Rosas,
Orchids,
Sampaguita, Santan at iba pa.
B. Pagkatapos ng bating panimula ng pormal na liham o liham-pangangalakal.
Halimbawa:
Dr. Garcia:
Bb. Zorilla:
C. Sa paghihiwalay sa mga minuto at oras, sa yugto ng tagpo sa isang dula, sa
kabanata at taludtod ng Bibliya at sa mga sangkap ng talaaklatan.
Halimbawa:
8:00 a.m Juan 16:16

16. 8. TUTULDOK - KUWIT( ; ) - Ito ay naghuhudyat ng pagtatapos ng
isang pangungusap na kaagad sinusundan ng isa pang sugnay
nang hindi gumagamit ng pangatnig
A. Maaaring gumamit ng tuldukuwit sa halip na tutuldok sa katapusan ng bating
panimula ng liham pangalakal.
Halimbawa:
Ginoo;
Bb;
B. Ginagamit sa pagitan ng mga sugnay ng tambalang pangungusap kung hindi
pinag-uugnay ng pangatnig.
Halimbawa:
Kumain ka ng maraming prutas; ito’y makabubuti sa katawan.
Naguguluhan siya sa buhay; iniisip nya ang magpatiwakal.
C. Sa unahan ng mga salita at parirala tulad halimbawa, gaya ng, paris ng, kung
nangunguna sa isang paliwanag o halimbawa.
Halimbawa:
Maraming magagandang bulaklak sa Pilipinas na hindi na napag-uukulan ng
pansin; gaya ng kakwate, kabalyero, banaba, dapdap at iba pa.

17. 9. PANIPI (“ ”) - Inilalagay ito sa unahan at dulo ng isang
salita
A. Ginagamit upang ipakita ang buong sinasabi ng isang nagsasalita o ang
tuwirang sipi.
Halimbawa:
“Hindi kinukupkop ang criminal, pinarurusahan,” sabi ng Pangulo.
B. Ginagamit upang mabigyan diin ang pamagat ng isang pahayagan, magasin,
aklat at iba’t ibang mga akda.
Halimbawa:
Nagbukas na muli ang “Manila Times”.
Isang lingguhang babasahin ang “Liwayway”.
Napaluha ang marami nang mapanood ang dulang “Anak Dalita”.
C. Ginagamit sa pagkulong ng mga salitang banyaga.
Halimbawa:
Ang binasa niyang aklat ay hinggil sa bagong “Computer Programming”.

18. 10. PANAKLONG ( () ) - Ang mga panaklong ay ginagamit
na pambukod sa salita o mga salitang hindi direktang
kaugnay ng diwa ng pangungusap, gaya ng mga ginamit
sa pangu-ngusap na ito.
A. Ginagamit upang kulungin ang pamuno.
Halimbawa:
Ang ating pambansang bayani (Jose Rizal) ang may-akda ng Noli Me Tangere.
B. Ginagamit sa mga pamilang o halaga na inuulit upang matiyak ang
kawastuhan.
Halimbawa:
Ang mga namatay sa naganap na trahedya sa bansang Turkey ay humigit
kumulang sa labindalawang libong (12,000) katao.
C. Ginagamit sa mga pamilang na nagpapahayag ng taon.
Halimbawa:
Jose P. Rizal ( 1861 – 1896 )

19. 11. TUTULDOK-TULDOK O ELIPSIS (…) - nagpapahiwatig
na kusang ibinitin ng nagsasalita ang karug-tong ng nais
sabihin.
A. Upang ipakilalang may nawawalang salita o mga salita sa
siniping pahayag.
Tatlong tuldok ang ginagamit kung sa unahan o sa gitna ng
pangungusap ay
may nawawalang salita,
Halimbawa:
Pinagtibay ng Pangulong Arroy …
B. Sa mga sipi, kung may iniwang di-kailangang sipiin.
Halimbawa:
Kung ikaw’y maliligo sa tubig ay aagap upang…

20. 12. GATLANG( )
A. Ginagamit sa pagpapahayag ng pagkaabala
o pagbabago ng kaisipan.
Halimbawa: Nagkita kami ni Fe sa reunion –
subalit hindi kami nagkausap.
B. Ginagamit sa paghihiwalay sa isang bagay na
binibigyanng diin o kapana panabik.
Halimbawa. Pagbutihan mo ang pagsagot sa
pagsusulit – nang makapasa ka na.

21. SALAMAT SA PAKIKINIG
Ulat ni Mam ROSANA R. DAVID
https://teksbok.blogspot.com/2010/08/wastong-
gamit-ng-mga-bantas.html