Speak
- 4. การพูดอย่างเป็นทางการ หมาย
ถึง การพูดที่เป็นกิจจะลักษณะและเป็น
พิธีการผูพูดต้องยึดถือและปฏิบัตตามหลัก
้ ิ
เกณฑ์การพูด เช่น ปาฐกถา การ
บรรยาย การอภิปราย การสัมภาษณ์หรือ
การประชุม เป็นต้น การพูดอย่างเป็น
ทางการอาจมีทั้งทั้งทีพูดเดียวหรือพูดกลุ่ม
่ ่
ซึงมีจำานวนผู้ฟังตั้งแต่กลุ่มย่อย ๆ ไป
่
จนถึงการพูดในที่ชุมชน ดังนั้นการพูดใน
- 5. ขั้นวิเคราะห์
การเตรียมเนื้อหา
การเตรียมด้านภาษา
การเตรียมตัวพูด
การเตรียมตัวพูดให้เหมาะสมกับสถานการณ์
- 7. การอภิปราย เป็นแบบการ
พูดซึ่งผู้พูดประกอบด้วยกลุมบุคคล
่
ทีมีเจตนาจะพิจารณาเรืองใดเรื่อง
่ ่
หนึ่ง ปรึกษาหารือกันออกความคิด
เห็นเพื่อแก้ปัญหาที่มอยู่ หรือเพื่อ
ี
เป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ ความ
คิดเห็น ถ่ายทอดประสบการณ์ทได้ ี่
รับมา ในทีสุดก็มการตัดสินใจว่าควร
่ ี
จะทำาอย่างใดอย่างหนึ่ง
- 8. เพื่อเสนอปัญหาหรือเรื่อง
บางอย่าง
ให้คนกลุ่มหนึ่งมาร่วมแสดง
ความคิดเห็น
ผู้รวมอภิปรายเสนอข้อเท็จจริง ข้อเสนอ
แนะ และแสวงหาข้อแก้ไขที่สด ุ
หาข้อยุตของปัญหา หรือเรื่องดังกล่าว
ิ
ให้ข้อคิดและเสนอแนวทางในการ
แก้ปัญหาต่อไปที่ดี
- 9. ศึกษาจุดมุงหมายของการอภิปรายว่า
่
จัดขึ้นเพื่อเสนอข้อคิดเห็น หรือเพื่อลง
มติ
ศึกษาลักษณะอุปนิสัย พื้นความรู้ และ
ความรู้สกนึกคิดของผู้รวมอภิปราย
ึ ่
แต่ละคน
- 15. การโต้วาที หมายถึง การ
พูดโต้แย้งกันในญัตติโดยใช้
วาทศิลป์และไหวพริบในการหักล้าง
เหตุผลของฝ่ายตรงข้าม แล้วนำา
เสนอข้อเท็จจริงให้เห็นว่าความคิด
ของฝ่ายตนเป็นความจริงและถูก
ต้อง
- 17. เพื่อหาข้อเท็จจริง
เพื่อความสนุกสนาน
เพื่อผลประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง
เพื่อฝึกฝนการพูดอย่างมีเหตุผล
เพื่อให้กล้าแสดงออก
อให้ได้เรียนรู้หลักเกณฑ์ในการโต้วาทีและหลักการ
เพื่อส่งเสริมการพูดในระบอบประชาธิปไตย
- 19. ประโยชน์ต่อผู้โต้
ส่งเสริมให้เป็น
เป็นผู้รอบรูบปรุงแนวคิดให้กว้างไกล
การปรั้
และลึกซึงมากขึ้น
้
ป็นการฝึกหัดหรือสร้างความชำานาญในการใช้เหตุผ
เพิ่มทักษะทางการพูด
สามารถวิเคราะห์หรือสังเคราะห์ปัญหา
เสริมสร้างไหวพริบปฏิภาณ
รียนรู้ชองทางหรือวิธการในการเสนอความคิดไปยัง
่ ี
เป็นการสร้าวลักษณะนิสยในการเข้าสังคมได้ดี
ั
ฝึกให้เป็นผู้มมารยาทที่ดทั้งในการพูดและการฟัง
ี ี
- 20. ประโยชน์ตอผู้ฟัง
่
ทำาให้เกิดความเข้าใจในหลักการหรือ
เหตุผลแนวคิดที่ผโต้วาที
ู้
ได้เาขึ้นมาอ้แงได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น
นำ รียนรูวิธี า สดงเหตุผลแบบต่าง ๆ
้
เกิดประสบการณ์แปลก ้โต้ใหม่ ๆ
จากผู ๆ วาที
มีโอกาสเรียนรูการใช้ถ้อยคำาสำานวนมากขึ้น
้
มารถแยกแยะพิจารณาได้ว่า อะไรเป็นการแสดงเห
อะไรเป็นข้อเท็จจริง
เป็นการเสริมสร้างระบอบประชาธิปไตย
- 21. ญัตติ
ประธาน
ผู้โต้วาที
กรรมการตัดสินการโต้วาที
ผู้ฟัง
- 22. ลักษณะของญัตติ
นญัตติที่สน ๆ และสะดุดใจ และมีการเปรียบเทียบอ
ั้
เป็นญัตติที่มนำ้าหนักพอ ๆ กัน
ี
ป็นญัตติที่ไม่ขัดต่อกฎหมาย วัฒนธรรมหรือศีลธรร
อันดีงาม
เป็นญัตติที่ให้ความรู้ ความคิด หรือจรรโลงใจ
ไม่ตงญัตติเป็นคำาถาม
ั้
- 23. หน้าที่ของประธาน
กล่าวเปิดการโต้วาที
แนะนำาญัตติการโต้
แนะนำากรรมการ เจ้าหน้าที่ทเกียวข้อง
ี่ ่
แนะนำากติกา แจ้งกำาหนดเวลา
แนะนำาผู้โต้เป็นรายบุคคล
พูดกระตุนให้ผู้ฟังสนใจ
้
เชิญผูโต้ขึ้นพูดตามลำาดับการโต้
้
- 24. หน้าที่ของประธาน
วางตัวเป็นกลาง
ควบคุมเวลาให้เป็นไปตามรายการทีกำาหนด
่
สรุปประเด็นสำาคัญของผู้โต้เป็นรายบุคคล และสรุป
ประเด็นของคณะทีได้่
รวบรวมคะแนนจากกรรมการ
ประกาศผล
กล่าวปิดรายการโต้วาทีเมือการโต้เสร็จสินลง
่ ้
- 25. ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
หัวหน้าฝ่าย หัวหน้าฝ่าย
เสนอ น
ผู้สนับสนุ ค้าน น
ผูสนับสนุ
้
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
ผูคนทีสนุน
้สนับ ่ ๑ ผูคนทีสนุน
้สนับ ่ ๑
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
ผูคนที่สนุน
้สนับ ๒ ผูคนที่สนุน
สนับ ๒
้
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
คนที่ ๓ คนที่ ๓
- 28. กรรมการตัดสินการโต้วาที คือ ผู้
ทำาหน้าที่ให้คะแนนผู้โต้ทั้ง ๒ ฝ่าย การตัง้
กรรมการตัดสิน อาจตั้งเป็นคณะหรือเป็น
บุคคลก็ได้ตามความเหมาะสม ส่วนใหญ่มกจะ ั
ตังคณะหรือเป็นบุคคลก็ได้ความหมายเหมาะ
้
สม ส่วนใหญ่มกจะตังกรรมการให้มจำานวน
ั ้ ี
เป็นเลขคี่ คือ ๓ คน ๕ คน บางกรณีอาจไม่มี
กรรมการตัดสินก็ได้ แต่ใช้วิธีให้ผู้ฟังตัดสิน
ด้วยการปรบมือเพื่อเป็นเครืองวัดว่าฝ่ายใดควร
่
- 34. ประธ
าน
ฝ่าย ฝ่าย
เสนอ ค้าน
แท่น
พูด
ผู้ฟัง
- 35. ประธกล่าวทักทายผู้ฟัง
าน กล่าวเปิดรายการ
แนะนำากรรมการและผู้โต้วาทีทั้งสองฝ่าย
กล่าวเชิญผู้โต้ให้พูดทีละคน
เมือผู้โต้พูดครบแล้ว ประธานจะเชิญให้หวหน้าฝ่า
่ ั
พูดสรุปก่อน แล้วเชิญหัวหน้าฝ่ายเสนอพูดสรุปทีห
กล่าวเสริมบรรยากาศหรือให้ข้อคิด แล้วขอใบคะแ
จากกรรมการ
ประกาศผลและกล่าวปิดรายการ
- 36. หัวหน้าฝ่ายเสนอ หัวหน้าฝ่ายค้าน
หัวหน้าฝ่าย หัวหน้าฝ่าย
เสนอ น
ผู้สนับสนุ ค้าน น
ผูสนับสนุ
้
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
ผูคนทีสนุน
้สนับ ่ ๑ ผูคนทีสนุน
้สนับ ่ ๑
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
ผูคนที่สนุน
้สนับ ๒ ผูคนที่สนุน
สนับ ๒
้
ฝ่ายเสนอ ฝ่ายค้าน
คนที่ ๓ คนที่ ๓
- 37. ฝ่ า ยเสนอ ฝ่ า ยค้ า น
ผู้โต้วาที หั ว หน้ า ฝ่ า ยเสนอ : หั ว หน้ า ฝ่ า ยค้ า น :
-กล่ า วทั ก ทายผู ้ ฟ ั ง -กล่ า วทั ก ทายผู ้ ฟ ั ง
-เสนอญั ต ติ -พยายามชี ้ ใ ห้ เ ห็ น ข้ อ
-แปรญั ต ติ ห รื อ ให้ ค ำ า นิ ย าม บกพร่ อ งในการให้ เ หตุ ผ ล
หรื อ ความหมาย ของฝ่ า ยเสนอ
-ให้ เ หตุ ผ ลสนั บ สนุ น ญั ต ติ ด ั ง -โต้ แ ย้ ง เป็ น ประเด็ น โดยยก
กล่ า ว เหตุ ผ ลประกอบ
-อธิ บ ายรายละเอี ย ด ข้ อ ปลี ก -ชี ้ ใ ห้ เ ห็ น ข้ อ เท็ จ จริ ง เพื ่ อ หั ก
ย่ อ ย ล้ า งให้ เ ห็ น ว่ า ไม่ เ ป็ น ไปตาม
-ยกตั ว อย่ า ง อุ ท าหรณ์ คำ า ญั ต ติ
กล่ า ว ฯลฯ ประกอบการ -เสนอแนะความดี ข องฝ่ า ยตน
สนั บ สนุ น -เน้ น สรุ ป ประเด็ น สำ า คั ญ
-เน้ น สรุ ป ประเด็ น สำ า คั ญ -กล่ า วสรุ ป รวบยอดในรอบ
-กล่ า วสรุ ป รวบยอดในรอบ สุ ด ท้ า ย
สุ ด ท้ า ย ผู ้ ส นั บ สนุ น ฝ่ า ยค้ า น :
ผู ้ ส นั บ สนุ น ฝ่ า ยเสนอ : -กล่ า วทั ก ทายผู ้ ฟ ั ง
-กล่ า วทั ก ทายผู ้ ฟ ั ง -หาเหตุ ผ ล ข้ อ เท็ จ จริ ง
-อธิ บ ายสนั บ สนุ น หั ว หน้ า ฝ่ า ย สนั บ สนุ น หั ว หน้ า
เสนอ ฝ่ า ยค้ า น
-อธิ บ ายข้ อ เสนอด้ ว ยการ -พู ด โต้ แ ย้ ง ข้ อ เสนอของผู ้
- 38. การตัดสินการโต้วาที
กรรมการตัดสินการโต้วาทีควรใช้
จำานวนที่เป็นเลขคี่ และไม่ควรใช้คะแนน
รวมทั้งหมดมาเป็นเกณฑ์ตดสิน ซึงอาจ
ั ่
ทำาให้เกิดการผิดพลาดได้ เพราะเกณฑ์
การให้คะแนนของแต่ละบุคคลย่อมแตก
ต่างกัน ควรสรุปที่กรรมการสรุปไว้ว่า
ฝ่ายใดชนะเป็นเกณฑ์การตัดสิน โดยนับ
เป็น ๑ เสียง
- 40. การกล่าวสุนทรพจน์ หมายถึง
การพูดด้วยถ้อยคำาไพเราะ มีสำานวน
โวหารน่าฟังเหมาะสมกับโอกาส ส่วนใหญ่
มักเป็นการพูดอย่างเป็นทางกสนสำาหรับผู้
มีชื่อเสียงหรือมีหน้าที่การงานสำาคัญ ๆ ใน
สังคม เช่น การพูดของนายกรัฐมนตรี
การพูดในวาระเปิด – ปิด สมัยประชุม การ
กล่าวคำาปราศรัย หรือการให้โอวาท ฯลฯ
- 42. เป็นการพูดต่อชุมชน
เป็นการพูดแบบสั้น ๆ
นการพูดปากเปล่าทีไม่ใช่อ่านจากต้นฉบับ
่
ป็นการใช้ถ้อยคำาที่ไพเราะลึกซึงกินใจ
้
นการพูดโน้มน้าวให้ผู้ฟังเห็นด้วยหรือคล้อยตาม
การพูดทีมงให้ผู้ฟังเกิดความมั่นใจและยินดีรวมมือ
่ ุ่ ่
การพูดทีมงแสดงความหนักแน่นเด็ดเดียวทางนำ้าเสีย
่ ุ่ ่
นการพูดที่มพิธีรตองหรือพูดในโอกาสสำาคัญ ๆ
ี ี
ารพูดทีมการเตรียมตัวล่วงหน้า มีการฝึกซ้อมมาเป็น
่ ี
- 46. การพูดปาฐกถา หมายถึง
การพูดหรือการบรรยายที่แสดงถึง
ความรู้ ความคิดอ่านของผู้พูดต่อ
หน้าผู้ฟังจำานวนมาก และมีจุดมุง ่
หมายอยู่ที่การให้ความรู้เพื่อประดับ
สติปัญญา ผู้พูดเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ
ทางวิชาการ ซึงไม่มีสวนเกี่ยวข้อง
่ ่
กับผู้ฟัง และเรืองทีนำามาพูดก็ไม่
่ ่
กำาหนดไว้ในหลักสูตร แต่เป็นเรืองที่
่
- 48. พื่อถ่ายทอดความรูความคิดเห็นของผู้พูดไปสูผู้ฟัง
้ ่
เพื่อให้ผู้ฟังเกิดความรูและเพิ่มพูนสติปัญญา
้
เพื่อให้เกิดความเขาใจในเรืองต่าง ๆ
่
ได้อย่างถูี่ กต้อง
พื่อให้ผู้ฟังนำาความรู้ทได้รบไปใช้หรือไปปฏิบัติให้เก
ั
ประโยชน์
อให้ผู้ฟังได้นำาความรูที่ได้รับไปถ่ายทอดหรือเผยแพ
้
ให้แก่ผู้อื่นต่อไป
- 49. ล่าวคำาปฏิสนถารให้ถกต้องและไพเราะน่าฟัง
ั ู
ม่กล่าวคำาออกตัว อวดตัวหรือถ่อมตัว
วคำาอารัมภบทให้น่าสนใจและเชื่อมโยงกับเรืองที่พูด
่
พูดให้ตรงหัวข้อและไม่พูดออกนอกเรื่อง
หาสาระทีมความรู้มากพอสมควร มีความชัดเจและม
่ ี
เสนอความรูความคิดต้องไม่เคร่งเครียดจนเกินไป
้
รกำาหนดเวลาพูดไม่ควรนานเกินกว่า ๑ ชัวโมง
่
พูดแบบสร้างสรรค์ เพื่อก่อให้เกิดการพัฒนามองโล
- 50. าษาพูดให้ชัดเจนทั้งเสียงและความหมายไม่ยากหร
ง่ายจนเกนไป
พูดที่น่าสนใจและสามารถโน้มน้าวใจผู้ฟังให้อยากติด
ปฏิกิรยาของผู้ฟัง และสามารถสร้างบรรยากาศการ
ิ
แสดงกิรยามารยาทได้อย่างเหมาะสม
ิ
พูดมากหัวข้อ (ตามปกติไม่พูดมากเกิน ๔ หัวข้อ)
ต้องมีมารยาท ไม่พูดเสียดสี
าวบทสรุปให้ผฟังเข้าใจแจ่มแจ้งและประทับใจ
ู้
- 53. การสัมภาษณ์ เป็นการสื่อสารทีมี
่
ลักษณะเป็นทางการ มี ผู้สัมภาษณ์และ
ผู้ให้สัมภาษณ์ทำาหน้าที่ตามบทบาทของตนเอง
อย่างเด่นชัด
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พ.ศ.๒๕๒๕ ให้ความหมายของคำาสัมภาษณ์ว่า
“คือการพบปะวิสาสะกันในลักษณะทีฝ่ายหนึ่ง
่
ต้องการทราบเรืองจากอีกฝ่ายหนึ่ง หรือฝ่าย
่
หนึ่งต้องการแถลงข่าวแก่อกฝ่ายหนึ่ง เพื่อนำาไป
ี
- 60. “จงจำาทุกอย่างด้วยปากกา”
หมายความว่า การจดบันทึกจะทำาให้เก็บ
ความทรงจำาทุกอย่างไว้ได้ หากจำาด้วย
สมองเมือเนินนานไปหรือข้อมูลเพิ่มมากขึ้น
่
ก็อาจทำาให้ลืมได้ การสัมภาษณ์กเช่นกัน
็
ผู้สัมภาษณ์ควรบันทึกผลการสัมภาษณ์ดวย ้
ทุกครั้งทันทีที่สมภาษณ์จบ เพื่อกันการลืม
ั
และเพื่อประโยชน์การอ้างอิงหรือเผยแพร่
ต่อไป
- 62. มภาษณ์เรื่อง......................วัน เดือน ปี............
และสกุลผู้ให้สัมภาษณ์.....................................
คำาถามของผู้
สัมภาษณ์
คำาตอบของผู้ให้สัมภาษณ์
ข้อเสนอแนะของผู้ให้สัมภาษณ์
อสังเกตเกียวกับความรูสึกและท่าทีของผู้ให้สัมภาษณ
่ ้
ปัญหาและอุปสรรคในการสัมภาษณ์
อเสนอแนะเพื่อพัฒนาการสัมภาษณ์ในโอกาสต่อ ๆ ไ
- 64. มารยาท คือ กิริยาวาจาที่
เรียบร้อย ถูกต้องงดงามตาม
แบบแผนของสังคม มารยาทเป็น
คุณสมบัตประจำาตนทีทำาให้ผู้ฟังเกิด
ิ ่
ศรัทธา
- 65. กิริยาท่าทางสง่าผ่าเผยและสำารวม
แต่งกายสะอาดเรียบร้อย
ใช้คำาพูดทีสุภาพ เหมาะสมกับเรื่องที่พูด
่
พูดให้เหมาะกับเวลาและพูดให้ดทสุดในทุกโอกาส
ี ี่
รู้จกควบคุมอารมณ์ที่ไม่พึงประสงค์
ั
เปิดโอกาสและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น
- 66. แบ่งกลุ่ม ๆ ดังนี้
การพูดอภิปราย ๕ คน ๒
กลุม
่
การพูดโต้วาที ๗ คน
การพูดสุนทรพจน์ ๓ คน
แสดงบทบาทสมมติ ๔กลุ่มละ ๑๐
การพูดปาฐกถา คน
การพูดสัมภาษณ์บคคล ๒ คน ๒
นาที ุ
กลุม ่