1. UNIVERSITETI
“ALEKSANDER MOISIU”
 Fakulteti i Shkencave te Edukimit
Departamenti i Edukimit
DETYRE KURSI
Lenda:Edukim Special

2. TEMA:
INTEGRIMI I FEMIJEVE ME PRAPAMBETJE
MENDORE NE SHKOLLEN FILLORE

3. PERMBAJTJA:
1.HYRJA
1.1 Prapambetja mendore
1.2 Karakteristikat
1.3 Strategji per mesuesit dhe edukatoret
2.EDUKIMI I FEMIJEVE ME PRAPAMBETJE DHE
CRREGULLIM TE TE FOLURIT
2.1 Integrimi i tyre ne shkollen fillore
2.2 Integrimi ne procesin mesimor
2.3 Perfitimi nga integrimi i femijeve normale nga
integrimi me femijet qe kane nevoja
2.4 Perfitimi i mesuesve
2.5 Perfitimi i nxenesve me aftesi te kufizuara
3.REKOMANDIME
4.BIBLIOGRAFI

4. HYRJA
 Prapambetja mendore eshte nje nga problemet e
shpeshta qe haset ne pervojat tona shkollore me
grupin e femijeve me aftesi te kufizuara.Ajo kerkon
nje trajtim te vecante dhe te zgjatur,te mbushur me
veshtiresi,suksese dhe mos suksese.Ne kete detyre
do te synohet te sqarohet teorikisht prapambetja
mendore,karakteristikat e saj,problemet qe sjell ne
shkollat me femije normale si dhe mundesite dhe
veshtiresite e integrimit te ketyre femijeve ne jeten e
perditshme shkollore.Gjithashtu do te behet nje
studim rasti konkret i nje femije me prapambetje
mendore te moderuar ne fund do te jepen disa
rekomandime per palet e interesit.

5. Prapambetja mendore
 Prapambetja mendore eshte mosfunksionimi i
konsiderueshem intelektual i pergjithshem,nen
mesataren,qe ekziston njekohesisht me deficite ne
sjelljen e pershtatshme dhe qe manifestohet gjate
periudhes se zhvillimit,e cila ndikon shume
negativisht ne performancen edukative te
femijes.Prapambetja quhet prapambetje mendore per
tre arsye:
1.Niveli i funksionimit intelektual nen 70 deri ne 75 IQ
2.Kufizime te dukshme qe ekzistojne ne dy a me
shume fusha te aftesise per tu pershtatur
3.Prezenca e ketyre kushteve qe nga femijeria

6. KARAKTERISTIKAT
 Prapambetja mendore mund te ndodhe ne cdo
familje,pavaresisht races,edukimit apo prejardhjes
shoqerore/sociale.Prapambetja mendore mund te jete e
lehte,mesatare,e rende dhe shume e rende.Shoqata Amerikane
e prapambetjes mendore nuk i sheh me femijet/njerezit sipas
ketyre kategorive,por i shikon ata sipas interesit dhe shkalle te
ndryshimit te nevojave per tu mbeshtetur nga individet e tjere
gjate jetes se perditshme te individit ne fjale.89% e personave
me prapambetje mendore kane prapambetje te lehte mendore
dhe jane me pak te ngadalshem sesa mesatarja per te mesuar
e per te marre informacion te ri,ndersa 13% kane kufizime
serioze ne funksionimin mendor.Ne disa raste te
lehta,prapambetja mendore mund te mos vihet re,deri sa femija
te hyje ne shkolle.Ndersa ne raste te tjera,prapambetja
mendore mund te jete shume e dukshme para se femija te jete
ne moshen e shkolles.Meqenese ritmi i zhvillimit mund te jete
shume i ngadalte per femijet me prapambetje mendore eshte
shume e rendesishme te fillojne sherbimet edukative te
pershtatshme qe ne foshnjeri dhe te vazhdojne gjate gjithe
periudhes se zhvillimit.

7. STRATEGJI PER MESUESIT DHE
EDUKATORET
 Shume klasa te rregullta kane nxenes me prapambetje
mendore,zakonisht ata me prapambetje te lehte ose disi te
lehte.Mesuesit duhet te percaktojne qellime/objektiva realiste
per nxenesit me prapambetje mendore sepse eshte e
domosdoshme qe ata te ndjehen te suksesshem ne perpjekjet e
tyre.Detyrat qe shume njerez mesojne te kryejne vete pa
udhezime perkatese jane te veshtira per t’u kryer nga femijet me
prapambetje mendore.Perdorimi i objekteve konkrete eshte i
domosdoshem.Nxenesi me prapambetje eshte ne gjendje te
kuptoje me mire,te preke dhe te luaje me materiale te
ndryshme.Numeratoret mund te perdoren per te mesuar
veprimet baze matematikore dhe keto shkathtesi te perforcohen
me lojra te ndryshme mesimore.Mesuesi,gjithmone duhet te
pershtase detyren me aftesite e nxenesit qe ka prapambetje te
lehte mendore.Kur testojme nxenesit ne nje klase te zakonshme
eshte e nevojshme qe te modifikojme testin per femijet me
prapambetje te lehte mendore.

8. EDUKIMI I FEMIJEVE ME
PRAPAMBETJE DHE CRREGULLIM TE
TE FOLURIT
 Nga shkencetaret,dhe nga opinioni i gjere deri para pak
dekadash mendohej se disa crregullime te zhvillimit te femijes,si
prapambetja e rende dhe crregullimet ne komunikim etj ,jane te
pandryshueshme dhe se pavaresisht nga qasjet e natyres
mjekesore e psikopedagogjike,eshte e pamundur te arrihen
rezultate pozitive.Problemi i edukimit dhe zhvillimit te femijeve
me prapambetje mendore deri me vone shikohej si nje dukuri qe
eshte mjaft e parendesishme per popullacionin shkollor.Ky
trajtim i ketyre femijeve mbeshtetej ne pikepamjen se kjo
kategori femijesj ne popullsi, nuk paraqet ndonje problem te
vecante,sepse na paraqitet ne nje perqindje te vogel,qe eshte e
parendesishme.Sot qendrimet kane ndryshuar,sepse ky
problem shikohet krejt ndryshe,”Ky nuk eshte me vetem
problem i prinderve qe kane femije te kesaj kategorie,por eshte
nje problem qe ka rendesi te gjere socio-pedagogjike,problem
qe shoqeria sot duhet ti kushtoje kujdes te miratuar.”

9. INTEGRIMI I TYRE NE
SHKOLLEN FILLORE
 Integrimi eshte nje proces perfshirjeje si nga ana
edukative dhe ajo shoqerore e psikologjike.Ky proces
nuk eshte i lehte apo i veshtire,por eshe nje proces i
vazhdueshem i pershtatjes se femijes me nevoja te
vecanta me femijet e tjere normale.Ka pasur shume
diskutime rreth ceshtjes se perfshirjes se ketyre
femijeve ne shkollat normale dhe kjo eshte e
kuptueshme.Se pari eshte ceshtja e pershtatjes me
ambientin e klases me grupin e bashkemoshatareve
dhe me mesuesin,si figure kryesore qe do te luaje nje
rol kyc ne kete proces.Se dyti eshte ceshtja e
pershtatjes se programeve dhe pershtatjes dhe
planeve mesimore per femijet me nevoja te
vecanta.Se treti eshte ceshtja e infrastruktures
shkollore dhe mungesa e mjeteve te vecanta per keta
femije.Megjithate,duke marre parasysh keto
probleme perseri votohet ne dobi te ketij integrimi.

10. INTEGRIMI NE PROCESIN
MESIMOR
 Integrimi ose perfshirja e sukseshme e
femijeve me nevoja te vecanta e shkollat e
rregullta,nuk eshte ndonje ideologji a nje
forme e re,por integrimi eshte nje projekt
individual ekzistence,ne te cilin secili duhet ta
gjeje vendin e vet ne shoqeri.Te integrosh”do
te thote ti lesh vend te drejtes per te qene i
ndryshem,te kesh besim ne cdo femije,te
tregosh dinjitetin e tij,te tregosh se shkolla
eshte bere per te dhe kete t’ua demonstosh
te gjitheve.Le ti bejme keta femije jese e nje
realiteti te ri,ku ata te gjejne veten te pranuar.

11. PERFITIMI NGA INTEGRIMI I FEMIJEVE
NORMALE NGA INTEGRIMI ME FEMIJET
QE KANE NEVOJE
 Perparesite qe vijne nga integrimi i femijeve te kesaj
kategorie me femijet normale – jane:
 1.se femijet duhet te mesohen me ndryshimet midis
njeri-tjetrit
 2.qe te ndiejne keqardhje per personin tjeter me
paaftesi
 3.qe ti respektojne dhe vleresojne dallimet midis tyre
sepse personat e ketille nuk mund ti zhvillojne
plotesisht potencialet e tyre
 4.se integrimi u mundeson nxenesve normale qe te
punojne dhe luajne bashke me femijet qe kane natyra
te ndryshme dhe ritme zhvillime me ta se marrin nje
edukim te plote dhe te perbashket.

12. PERFITIMI I MESUESVE
 1.Ne kete pune mesuesve u jepet rasti te
ngriten profesionalisht
 2.ata krijojne pervoja me interesante dhe me
te vlefshme gjate gjithe karrieres se tyre
 3.nga keto pervoja ato e ndiejne te
nevojshme te punojne me nxenes te
ndryshem
 4.behen burim informacioni dhe partnere ne
trajtimin dhe pranimin e ketyre femijeve dhe u
japin shembull konkrete kolegeve dhe
prinderve

13. PERFITIMI I NXENESVE ME
AFTESI TE KUFIZUARA
 1.per kete kategori femijesh,do te sillnin nje
dem te madh,si ne aspektin edukativ,ashtu
edhe ne ate social,neqoftese do ti trajtonim te
vecuar,duke i perjashtuar rastet kur ky veprim
eshte i nevojshem
 2.nxenesit e kesaj kategorie kane mundesi te
zhvillojne potencialet e tyre dhe te
kontribuojne per shoqerine
 3.edukimi i tyre i perbashket ne shkolla te
zakonshme

14. REKOMANDIME
 Rasti ne fjale eshte i rekomanduar dhe kompleks sepse permban ne
vetvete disa probleme te natyrave te ndryshme.Per kete arsye
rekomandimet jane te grupuara ne target grupe.Target grupi jane
familjaret.Duke marre parasysh edhe nivelin e tyre arsimor e intelektual
mund te them se fillimisht atyre iu nevojitet nje kurs i plote trajnimi me
nje psikolog apo edhe nje specialist logopedist qe tu flase per
rendesine dhe vemendjen e madhe qe duhet ti kushtoje femijes.Target
grupi tjeter jane mesuesit.Ata kane nje rol kyc ne
diagnostikimin,trajtimin dhe integrimin e tyre.Fillimisht do te duheshin
kurse trajnimi,per njohjen dhe mbeshtetjen,kujdesin dhe pranimin e tyre
ne klasa.Qellimi kryesor i edukatoreve ose i mesuesve per nxenesit qe
jane me prapambetje mendore eshte qe te ndihmojne aftesite e tyre per
tu kujdesur per nevojat e veta personale dhe te punojne ne nje vend
pune te mbuluar ose ne mjedis shtepie.Target grupi tjeter eshte teper i
madh.Aty futet opinioni i gjere publik,shteti dhe institucionet
mbeshtetese,koleget e bashkemoshataret te cilet duhet te mbeshtesin
fuqimsht dhe financiarisht integrimin e tyre ne shoqeri.

15. BIBLIOGRAFI
 Health National Institute of Mental(2012).
www.nimh.nih.gov. Retrieved Feb
14,2012,from
http//www.nimh.nih.gov/health/publications/tre
atment-of-children-with-mental-illness-fact-
sheet/index.shtml
 -http://www.ucl.ac.uk/news/news-
articles/March2012/26032012-Targeted-
mental-health-support-in schools-Wolpert
 http://www.apa.org/pi/families/children
/mental-health.aspx