3. Panuto: Isulat sa loob
ng bilog ang kahulugan
ng wika ayon sa iyong
nalalaman.
WIKA
4. Kahulugan ng Wika
Henry Gleason – ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.
Bernales et al. (2002) – ang wika ay proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng simbolikong cues na maaaring berbal o diberbal.
6. Ano kaya ang
katangian ng wika?
Ang wika ay masistemang balangkas – Pangunahing katangian ng isang tunay na
agham ang pagiging sistematik. Dahil may katangiang makaagham ang isang wika, naging
batayan ito upang umiral ang larangan ng Linggwistiks, malaliman ngayong tinatalakay ang
isang wika mula sa ponolohiya, morpolohiya, hanggang sa sintaks.
Ang wika ay sinasalitang tunog – Ponolohiya ang tawag sa pag-aaral ng tunog. Ponema
ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng tunog. Hindi lahat ng tunog ay binibigkas at hindi rin
naman lahat ng tunog ay makabuluhan.
7. Ano kaya ang
katangian ng wika?
Ang wika ay pinipili at isinasaayos – upang hindi magdulot ng kalituhan sa iyong
kausap, kailangang piliin ang tamang gamit ng mga salita.
Ang wika ay arbitraryo – pagkakaroon ng sariling istilo ng paggamit ng wika, maging
indibiduwal man o sa komunidad.
8. Ano kaya ang
katangian ng wika?
Ang wika ay patuloy na ginagamit – upang patuloy itong makilala at umunlad
kailangan siyang gamitin araw-araw.
Ang wika ay nakabatay sa kultura – ginagamit ang wika ayon sa lugar na
kinabibilangan nito.
Ang wika ay nagbabago – dahil sa modernisasyon, patuloy na nag-iiba, nadadagdagan, o
maaaring mawala ang isang wika.
9. Mahalaga nga kaya
ang wika?
Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong at pagpapalaganap ng
kultura ng bawat grupo.
Kapag may sariling wikang ginagamit ang isang bansa, nangangahulugang ito
ay malaya at may soberanya.
Wika ang nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga karunungan at
kaalaman.
Mahalaga ang wika bilang lingua franca .
11. Ano-ano kaya ang
sinasabing barayti ng
wika?
1. Dayalek o Diyalekto – ang barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong
heograpiko. Tinatawag din itong wikain sa ibang aklat.
Hal.
Maynila – Aba, Ang ganda!
Bataan – Ka ganda ah!
Batangas - Aba, ang ganda eh!
Rizal – Ka ganda, hane!
12. Ano-ano kaya ang
sinasabing barayti ng
wika?
2. Sosyolek – barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal. Tinatawag din
itong sosyal na barayti ng wika dahil nakabatay ito sa pangkat panlipunan.
Hal. Sinetch itey, na sumikat dahil sa kanyang opinion tungkol sa batas sa
klasrum?
Pare, takbo! Nandiyan na ang mga parak.
13. Ano naman ang idyolek na barayti ng
wika? May pagkakaiba kaya ito sa
dalawang nabanggit sa itaas?
14. Ano naman ang idyolek
na barayti ng wika? May
pagkakaiba kaya ito sa
dalawang nabanggit sa
itaas?
Bawat isa ay may kani-kaniyang paraan ng paggamit ng wika.
Tinatawag itong IDYOLEK. Ito ang dayalek na personal sa isang
ispiker. Kilala ang mga personalidad na sina Kris Aquino, Ruffa Mae
Quinto, Boy Abunda atbp. Dahil sa kwaliti ng kanilang boses at
katangiang pisikal na rin na nagtataglay ng baryasyon sa paggamit
ng wika
16. Panuto: Tukuyinkung ang
wikaay ARBITARYO,MAY
BALANGKAS,LIKHANG
TUNOG,NAKABATAYSA
KULTURAATPINIPILI.
1.Ang wika ay binubuo ng mga ponema, morpema, sintaksis at diskurso.
2. Ito ang mga nalilikhang tunog ng ating aparato sa pagsasalita na nagmumula
sa hanging nanggagaling sa baga o ang pinanggalingang lakas o enerhiya,
nagdaraan sa pumapalag na bagay na lumilikha ng tunog o artikulador.
3. Ang pagpili ay nagaganap sa ating subconscious o magkaminsan sa conscious
na pag-iisip, upang huwag magdulot ng kalituhan sa pagitan mo at ng iyong
kausap.
4. Bawat indibiduwal ay nagkakaroon ng ibang katangian na ikinaiiba niya sa
lahat, gayundin kung paano niya gamitin ang wika sa komunikasyon.
5.Nagkakaiba-iba ang mga wika sa daigdig sapagkat sa kulturang kinabibilangan
ng bawat isa. Walang magkatulad na wika sa buong daigdig.
18. Panuto:Basahinangpangungusapsa
ibabaatisulatangtitiksapatlangna
nagpapakilalanaangwikaaymahalaga.
A.linguafranca
B.Mahalaga angwikasa
pagpapanatili,pagpapayabong atpagpapalaganap ng
kulturangbawatgrupo
C.instrumento sakomunikasyon D.malaya
E.tagapag-ingat attagapagpalaganap ngmga
karununganatkaalaman.
1. Impose Work from Home and Flexible Work Schedule: Kung maaari, huwag na natin papasukin
ang ating mga empleyado sa opisina lalo na kung kaya naman magampanan ang trabaho nila
mula sa bahay sa pamamagitan ng teknolohiya.
2. Ang prayoridad natin ngayon ay ang kaligtasan ng lahat. Magtulungan po tayo na maiwasang
mahawaan ng sakit ang ating kapwa.
3. Nagpasalamat naman si Go sa mga nagbigay ng Tulong at donasyon para tugunan ang mga
pangangailanagan ng sektor ng medisina lalo na ng mga biktima ng sakit.
4. Para naman sa pribagong sektor, kailangan aniya ngayon ang Magbayanihan.
5. Dahil sa sitwasyon ngayon, kailangan nating magkaisa at gawin kaagad ang lahat ng pwedeng
gawin para maprotektahan ang kapakanan ng mga Pilipino”
20. Panuto: Suriin kung ang
pangungusap sa ibaba ay
nagpapahiwatig ng barayti ng
wika.
PAGPIPILIAN:
Sosyolek
Dayalek
Idyolek
1. “anak. Paki explain,Labyu!!!”-Ina
2. Let’s make kain na.
3. Kung ako sayo’y bibirahe ko yan ng isa !!
4. Dito ka nalang. Bukod sa Vorta na may Datung pa!
5. Walang Himala ! Ang himala ay nasa puso ng tao!
22. Panuto: Ilagay ang
kung sang-ayon sa binasa
at kung hindi sang-ayon.
Ipaliwanag.
1. Namamatay ang wika kapag namatay ang taong gumagamit nito.
2. May pasulat at pasalitang anyo ang wika.
3. Ginagamit ang wika upang makuha natin ang ating gusto.
4. lahat ng wika sa mundo ay natatangi o espesyal ang katangian sa
bawat isa.
5. Ang mga senyas na ginagamit ng mga hindi makapagsalita ay
matatawag na wika.
24. Panuto: Sumulat ng isang
sanaysay na nagpapakita ng
tamang paggamit ng wika sa
lipunan gamit ang
konseptong pangwika.
Rubriks sa Pagsulat ng Sanaysay
Puntos Pamantayan
25 pts. Malinaw na nailahad ang mensahe ng isinulat na sanaysay
at nagtataglay ng tamang konseptong pangwika.
20 pts. Malinaw na nailahad ang mensahe ng isinulat na sanaysay
ngunit kulang ang ginamit na konseptong pangwika.
15 pts. Hindi gaanong malinaw na nailahad ang mensahe ng
isinulat na sanaysay ngunit kulang ang ginamit na
konseptong pangwika.
5 pts. Hindi malinaw na nailahad ang mensahe ng isinulat na
sanaysay at kulang ang ginamit na konseptong pangwika.
